-
૮૨ ] [ મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક
નહીં હોતી ઔર જિસ વિચાર દ્વારા ભિન્નતા ભાસિત હોતી હૈ વહ મિથ્યાદર્શનકે જોરસે હો નહીં
સકતા, ઇસલિયે પર્યાયમેં હી અહંબુદ્ધિ પાયી જાતી હૈ.
તથા મિથ્યાદર્શનસે યહ જીવ કદાચિત્ બાહ્ય સામગ્રીકા સંયોગ હોને પર ઉસે ભી અપની
માનતા હૈ. પુત્ર, સ્ત્રી, ધન, ધાન્ય, હાથી, ઘોડે, મહલ, કિંકર આદિ પ્રત્યક્ષ અપનેસે ભિન્ન ઔર
સદાકાલ અપને આધીન નહીં ઐસે સ્વયંકો ભાસિત હોતે હૈં; તથાપિ ઉનમેં મમકાર કરતા હૈ.
પુત્રાદિકમેં ‘યે હૈં સો મૈં હી હૂઁ’ ઐસી ભી કદાચિત્ ભ્રમબુદ્ધિ હોતી હૈ. તથા મિથ્યાદર્શનસે
શરીરાદિકકા સ્વરૂપ અન્યથા હી ભાસિત હોતા હૈ. અનિત્યકો નિત્ય માનતા હૈ, ભિન્નકો અભિન્ન
માનતા હૈ, દુઃખકે કારણકો સુખકા કારણ માનતા હૈ, દુઃખકો સુખ માનતા હૈ — ઇત્યાદિ વિપરીત
ભાસિત હોતા હૈ.
ઇસ પ્રકાર જીવ-અજીવ તત્ત્વોંકા અયથાર્થ જ્ઞાન હોને પર અયથાર્થ શ્રદ્ધાન હોતા હૈ.
આસ્રવતત્ત્વ સમ્બન્ધી અયથાર્થ શ્રદ્ધાન
તથા ઇસ જીવકો મોહકે ઉદયસે મિથ્યાત્વ-કષાયાદિભાવ હોતે હૈં, ઉનકો અપના સ્વભાવ
માનતા હૈ, કર્મોપાધિસે હુએ નહીં જાનતા. દર્શન-જ્ઞાન ઉપયોગ ઔર આસ્રવભાવ ઉનકો એક
માનતા હૈ; ક્યોંકિ ઇનકા આધારભૂત તો એક આત્મા હૈ ઔર ઇનકા પરિણમન એક હી કાલમેં
હોતા હૈ, ઇસલિયે ઇસે ભિન્નપના ભાસિત નહીં હોતા ઔર ભિન્નપના ભાસિત હોનેકા કારણ જો
વિચાર હૈ સો મિથ્યાદર્શનકે બલસે હો નહીં સકતા.
તથા યે મિથ્યાત્વ – કષાયભાવ આકુલતા સહિત હૈં, ઇસલિયે વર્ત્તમાન દુઃખમય હૈં ઔર
કર્મબન્ધકે કારણ હૈં, ઇસલિયે આગામી કાલમેં દુઃખ કરેંગે — ઐસા ઉન્હેં નહીં માનતા ઔર ભલા
જાન ઇન ભાવોંરૂપ હોકર સ્વયં પ્રવર્તતા હૈ. તથા વહ દુઃખી તો અપને ઇન મિથ્યાત્વ –
કષાયભાવોંસે હોતા હૈ ઔર વૃથા હી ઔરોંકો દુઃખ ઉત્પન્ન કરનેવાલે માનતા હૈ. જૈસે —
દુઃખી તો મિથ્યાશ્રદ્ધાનસે હોતા હૈ, પરન્તુ અપને શ્રદ્ધાનકે અનુસાર જો પદાર્થ ન પ્રવર્તે ઉસે
દુઃખદાયક માનતા હૈ. તથા દુઃખી તો ક્રોધસે હોતા હૈ, પરન્તુ જિસસે ક્રોધ કિયા હો ઉસકો
દુઃખદાયક માનતા હૈ. દુઃખી તો લોભસે હોતા હૈ, પરન્તુ ઇષ્ટ વસ્તુકી અપ્રાપ્તિકો દુઃખદાયક
માનતા હૈ. — ઇસી પ્રકાર અન્યત્ર જાનના.
તથા ઇન ભાવોંકા જૈસા ફલ આતા હૈ વૈસા ભાસિત નહીં હોતા. ઇનકી તીવ્રતાસે
નરકાદિ હોતે હૈં તથા મન્દતાસે સ્વર્ગાદિ હોતે હૈં, વહાઁ અધિક-કમ આકુલતા હોતી હૈ. ઐસા
ભાસિત નહીં હોતા હૈ, ઇસલિયે વે બુરે નહીં લગતે. કારણ યહ હૈ કિ — વે અપને કિયે
ભાસિત હોતે હૈં, ઇસલિયે ઉનકો બુરે કૈસે માને?
ઇસ પ્રકાર આસ્રવતત્ત્વકા અયથાર્થ જ્ઞાન હોને પર અયથાર્થ શ્રદ્ધાન હોતા હૈ.