-
ચૌથા અધિકાર ][ ૮૩
બંધતત્ત્વ સમ્બન્ધી અયથાર્થ શ્રદ્ધાન
તથા ઇન આસ્રવભાવોંસે જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મોંકા બન્ધ હોતા હૈ. ઉનકા ઉદય હોને પર
જ્ઞાન-દર્શનકી હીનતા હોના, મિથ્યાત્વ-કષાયરૂપ પરિણમન હોના, ચાહા હુઆ ન હોના, સુખ-દુઃખકા
કારણ મિલના, શરીરસંયોગ રહના, ગતિ-જાતિ-શરીરાદિકા ઉત્પન્ન હોના, નીચ-ઉચ્ચ કુલકા પાના
હોતા હૈ. ઇનકે હોનેમેં મૂલકારણ કર્મ હૈ, ઉસે યહ પહિચાનતા નહીં હૈ, ક્યોંકિ વહ સૂક્ષ્મ
હૈ, ઇસે દિખાઈ નહીં દેતા; તથા વહ ઇસકો ઇન કાર્યોંકા કર્ત્તા દિખાઈ નહીં દેતા; ઇસલિયે
ઇનકે હોનેમેં યા તો અપનેકો કર્ત્તા માનતા હૈ યા કિસી ઔરકો કર્તા માનતા હૈ. તથા અપના
યા અન્યકા કર્ત્તાપના ભાસિત ન હો તો મૂઢ હોકર ભવિતવ્યકો માનતા હૈ.
ઇસ પ્રકાર બન્ધતત્ત્વકા અયથાર્થ જ્ઞાન હોને પર અયથાર્થ શ્રદ્ધાન હોતા હૈ.
સંવરતત્ત્વ સમ્બન્ધી અયથાર્થ શ્રદ્ધાન
તથા આસ્રવકા અભાવ હોના સો સંવર હૈ. જો આસ્રવકો યથાર્થ નહીં પહિચાને ઉસે
સંવરકા યથાર્થ શ્રદ્ધાન કૈસે હો? જૈસે — કિસીકે અહિતરૂપ આચરણ હૈ; ઉસે વહ અહિતરૂપ
ભાસિત ન હો તો ઉસકે અભાવકો હિતરૂપ કૈસે માને? જૈસે — જીવકો આસ્રવકી પ્રવૃત્તિ હૈ;
ઇસે વહ અહિતરૂપ ભાસિત ન હો તો ઉસકે અભાવરૂપ સંવરકો કૈસે હિતરૂપ માને?
તથા અનાદિસે ઇસ જીવકો આસ્રવભાવ હી હુઆ હૈ, સંવર કભી નહીં હુઆ, ઇસલિયે
સંવરકા હોના ભાસિત નહીં હોતા. સંવર હોને પર સુખ હોતા હૈ વહ ભાસિત નહીં હોતા.
સંવરસે આગામી કાલમેં દુઃખ નહીં હોગા વહ ભાસિત નહીં હોતા. ઇસલિયે આસ્રવકા તો સંવર
કરતા નહીં હૈ ઔર ઉન અન્ય પદાર્થોંકો દુઃખદાયક માનતા હૈ, ઉન્હીંકે ન હોનેકા ઉપાય
કિયા કરતા હૈ; પરન્તુ વે અપને આધીન નહીં હૈં. વૃથા હી ખેદખિન્ન હોતા હૈ.
ઇસ પ્રકાર સંવરતત્ત્વકા અયથાર્થ જ્ઞાન હોને પર અયથાર્થ શ્રદ્ધાન હોતા હૈ.
નિર્જરાતત્ત્વ સમ્બન્ધી અયથાર્થ શ્રદ્ધાન
તથા બન્ધકા એકદેશ અભાવ હોના સો નિર્જરા હૈ. જો બન્ધકો યથાર્થ નહીં પહિચાને
ઉસે નિર્જરાકા યથાર્થ શ્રદ્ધાન કૈસે હો? જૈસે — ભક્ષણ કિયે હુએ વિષ આદિકસે દુઃખકા હોના
ન જાને તો ઉસે નષ્ટ કરનેકે ઉપાયકો કૈસે ભલા જાને? ઉસી પ્રકાર બન્ધરૂપ કિયે કર્મોંસે
દુઃખ હોના ન જાને તો ઉનકી નિર્જરાકે ઉપાયકો કૈસે ભલા જાને?
તથા ઇસ જીવકો ઇન્દ્રિયોં દ્વારા સૂક્ષ્મરૂપ જો કર્મ ઉનકા તો જ્ઞાન હોતા નહીં હૈ ઔર
ઉનમેં દુઃખોંકે કારણભૂત શક્તિ હૈ ઉસકા ભી જ્ઞાન નહીં હૈ; ઇસલિયે અન્ય પદાર્થોંકે હી નિમિત્તકો
દુઃખદાયક જાનકર ઉનકા હી અભાવ કરનેકા ઉપાય કરતા હૈ, પરન્તુ વે અપને આધીન નહીં