Moksha-Marg Prakashak-Hindi (Gujarati transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 88 of 350
PDF/HTML Page 116 of 378

 

background image
-
૯૮ ] [ મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક
ફિ ર મિલકર સોનેકા ડલા હો જાતા હૈ. ઉસી પ્રકાર બ્રહ્મ એક થા, ફિ ર અનેકરૂપ હુઆ
ઔર ફિ ર એક હોગા, ઇસલિયે એક હી હૈ.
ઇસ પ્રકાર એકત્વ માનતા હૈ તો જબ અનેકરૂપ હુઆ તબ જુડા રહા યા ભિન્ન હુઆ?
યદિ જુડા રહા કહેગા તો પૂર્વોક્ત દોષ આયેગા. ભિન્ન હુઆ કહેગા તો ઉસ કાલ તો એકત્વ
નહીં રહા. તથા જલ, સુવર્ણાદિકકો ભિન્ન હોને પર ભી એક કહતે હૈં વહ તો એક જાતિ
અપેક્ષાસે કહતે હૈં, પરન્તુ યહાઁ સર્વ પદાર્થોંકી એક જાતિ ભાસિત નહીં હોતી. કોઈ ચેતન
હૈ, કોઈ અચેતન હૈ, ઇત્યાદિ અનેક રૂપ હૈં; ઉનકી એક જાતિ કૈસે કહેં? તથા પહલે એક
થા, ફિ ર ભિન્ન હુઆ માનતે હૈં તો જૈસે એક પાષાણ ફૂ ટકર ટુકડે હો જાતા હૈ ઉસી પ્રકાર
બ્રહ્મકે ખણ્ડ હો ગયે, ફિ ર ઉનકા ઇકટ્ઠા હોના માનતા હૈ તો વહાઁ ઉનકા સ્વરૂપ ભિન્ન રહતા
હૈ યા એક હો જાતા હૈ? યદિ ભિન્ન રહતા હૈ તો વહાઁ અપને-અપને સ્વરૂપસે ભિન્ન હી હૈં
ઔર એક હો જાતે હૈં તો જડ ભી ચેતન હો જાયેગા વ ચેતન જડ હો જાયગા. વહાઁ અનેક
વસ્તુઓંકી એક વસ્તુ હુઈ તબ કિસી કાલમેં અનેક વસ્તુ, કિસી કાલમેં એક વસ્તુ ઐસા કહના
બનેગા, ‘અનાદિ-અનન્ત એક બ્રહ્મ હૈ’
ઐસા કહના નહીં બનેગા.
તથા યદિ કહેગા કિ લોક-રચના હોનેસે વ ન હોનેસે બ્રહ્મ જૈસાકા તૈસા હી રહતા હૈ,
ઇસલિયે બ્રહ્મ અનાદિ-અનન્ત હૈ. તો હમ પૂછતે હૈં કિ લોકમેં પૃથ્વી, જલાદિક દેખે જાતે હૈં વે
અલગ નવીન ઉત્પન્ન હુએ હૈં યા બ્રહ્મ હી ઇન સ્વરૂપ હુઆ હૈ? યદિ અલગ નવીન ઉત્પન્ન હુએ હૈં
તો વે ન્યારે હુએ, બ્રહ્મ ન્યારા રહા; સર્વવ્યાપી અદ્વૈત બ્રહ્મ નહીં ઠહરા. તથા યદિ બ્રહ્મ હી ઇન
સ્વરૂપ હુઆ તો કદાચિત્ લોક હુઆ, કદાચિત્ બ્રહ્મ હુઆ, ફિ ર જૈસાકા તૈસા કૈસા રહા?
તથા વહ કહતા હૈ કિસભી બ્રહ્મ તો લોકસ્વરૂપ નહીં હોતા, ઉસકા કોઈ અંશ
હોતા હૈ. ઉસસે કહતે હૈંજૈસે સમુદ્રકા એક બિન્દુ વિષરૂપ હુઆ, વહાઁ સ્થૂલ દૃષ્ટિસે તો
ગમ્ય નહીં હૈ, પરન્તુ સૂક્ષ્મદૃષ્ટિ દેને પર તો બિન્દુ અપેક્ષા સમુદ્રકે અન્યથાપના હુઆ. ઉસી
પ્રકાર બ્રહ્મકા એક અંશ ભિન્ન હોકર લોકરૂપ હુઆ, વહાઁ સ્થૂલ વિચારસે તો ગમ્ય નહીં હૈ,
પરન્તુ સૂક્ષ્મ વિચાર કરને પર તો એક અંશ અપેક્ષાસે બ્રહ્મકે અન્યથાપના હુઆ. યહ અન્યથાપના
ઔર તો કિસીકે હુઆ નહીં હૈ.
ઇસ પ્રકાર સર્વરૂપ બ્રહ્મકો માનના ભ્રમ હી હૈ.
તથા એક પ્રકાર યહ હૈ
જૈસે આકાશ સર્વવ્યાપી એક હૈ, ઉસી પ્રકાર બ્રહ્મ સર્વવ્યાપી
એક હૈ. યદિ ઇસ પ્રકાર માનતા હૈ તો આકાશવત્ બડા બ્રહ્મકો માન ઔર જહાઁ ઘટપટાદિક
હૈં વહાઁ જિસ પ્રકાર આકાશ હૈ ઉસી પ્રકાર બ્રહ્મ ભી હૈ
ઐસા ભી માન, પરન્તુ જિસ પ્રકાર