Moksha-Marg Prakashak-Hindi (Gujarati transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 92 of 350
PDF/HTML Page 120 of 378

 

background image
-
૧૦૨ ] [ મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક
વહાઁ વર્ણાદિ કૈસે સમ્ભવ હૈં? યદિ નવીન હુએ તો અમૂર્તિકકા મૂર્તિક હુઆ, તબ અમૂર્તિક
સ્વભાવ શાશ્વત નહીં ઠહરા ઔર યદિ કહેગા કિ
માયાકે નિમિત્તસે ઔર કોઈ હોતા હૈ,
તબ ઔર પદાર્થ તો તૂ ઠહરાતા હી નહીં, ફિ ર હુઆ કૌન?
યદિ તૂ કહેગાનવીન પદાર્થ ઉત્પન્ન હોતા હૈ; તો વહ માયાસે ભિન્ન ઉત્પન્ન હોતા
હૈ યા અભિન્ન ઉત્પન્ન હોતા હૈ? માયાસે ભિન્ન ઉત્પન્ન હો તો માયામયી શરીરાદિક કિસલિયે
કહતા હૈ, વે તો ઉન પદાર્થમય હુએ. ઔર અભિન્ન ઉત્પન્ન હુએ તો માયા હી તદ્રૂપ હુઈ, નવીન
પદાર્થ ઉત્પન્ન કિસલિયે કહતા હૈ?
ઇસ પ્રકાર શરીરાદિક માયાસ્વરૂપ હૈં, ઐસા કહના ભ્રમ હૈ.
તથા વે કહતે હૈં
માયાસે તીન ગુણ ઉત્પન્ન હુએરાજસ, તામસ, સાત્ત્વિક. સો યહ
ભી કહના કૈસે બનેગા? ક્યોંકિ માનાદિ કષાયરૂપ ભાવકો રાજસ કહતે હૈં, ક્રોધાદિ-કષાયરૂપ
ભાવકો તામસ કહતે હૈં, મન્દકષાયરૂપ ભાવકો સાત્ત્વિક કહતે હૈં. સો યહ ભાવ તો ચેતનામય
પ્રત્યક્ષ દેખે જાતે હૈં ઔર માયાકા સ્વરૂપ જડ કહતે હો, સો જડસે યહ ભાવ કૈસે ઉત્પન્ન
હોં? યદિ જડકે ભી હોં તો પાષાણાદિકકે ભી હોંગે, પરન્તુ ચેતનાસ્વરૂપ જીવોંકે હી યહ
ભાવ દિખતે હૈં; ઇસલિયે યહ ભાવ માયાસે ઉત્પન્ન નહીં હૈં. યદિ માયાકો ચેતન ઠહરાયે તો
યહ માનેં. સો માયાકો ચેતન ઠહરાને પર શરીરાદિક માયાસે ઉત્પન્ન કહેગા તો નહીં માનેંગે.
ઇસલિયે નિર્ધાર કર; ભ્રમરૂપ માનનેસે લાભ ક્યા હૈ.
તથા વે કહતે હૈંઉન ગુણોંસે બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, મહેશ યહ તીન દેવ પ્રગટ હુએ સો કૈસે
સમ્ભવ હૈ? ક્યોંકિ ગુણીસે તો ગુણ હોતા હૈ, ગુણસે ગુણી કૈસે ઉત્પન્ન હોગા? પુરુષસે તો
ક્રોધ હોગા, ક્રોધસે પુરુષ કૈસે ઉત્પન્ન હોગા? ફિ ર ઇન ગુણોંકી તો નિન્દા કરતે હૈં, ઇનસે
ઉત્પન્ન હુએ બ્રહ્માદિકકો પૂજ્ય કૈસે માના જાતા હૈ? તથા ગુણ તો માયામયી ઔર ઇન્હેં બ્રહ્મકે
અવતાર કહા જાતા હૈ સો યહ તો માયાકે અવતાર હુએ, ઇનકો બ્રહ્મકા અવતાર *કૈસે કહા
જાતા હૈ? તથા યહ ગુણ જિનકે થોડે ભી પાયે જાતે હૈં ઉન્હેં તો છુડાનેકા ઉપદેશ દેતે હૈં
ઔર જો ઇન્હીંકી મૂર્તિ ઉન્હેં પૂજ્ય માનેં યહ કૈસા ભ્રમ હૈ?
બ્રહ્મા, વિષ્ણુ ઔર શિવ યહ તીનોં બ્રહ્મકી પ્રધાન શક્તિયાઁ હૈં. (‘વિષ્ણુ પુરાણ’ અ૦ ૨૨-૫૮)
કલિકાલકે પ્રારમ્ભમેં પરબ્રહ્મ પરમાત્માને રજોગુણસે ઉત્પન્ન હોકર બ્રહ્મા બનકર પ્રજાકી રચના કી.
પ્રલયકે સમય તમોગુણસે ઉત્પન્ન હો કાલ (શિવ) બનકર સૃષ્ટિકો ગ્રસ લિયા. ઉસ પરમાત્માને સત્ત્વગુણસે
ઉત્પન્ન હો, નારાયણ બનકર સમુદ્રમેં શયન કિયા.
(‘વાયુ પુરાણ’ અ૦ ૭-૬૮, ૬૯)