-
અપને ઘાતક ઘાતિકર્મકી હીનતા હોનેસે સહજ હી વીતરાગ-વિશેષજ્ઞાન પ્રગટ હોતા હૈ. જિતને
અંશોંમેં વહ હીન હો ઉતને અંશોંમેં યહ પ્રગટ હોતા હૈ. — ઇસ પ્રકાર અરહંતાદિક દ્વારા અપના
પ્રયોજન સિદ્ધ હોતા હૈ.
અથવા અરહંતાદિકે આકારકા અવલોકન કરના યા સ્વરૂપ વિચાર કરના યા વચન
સુનના યા નિકટવર્તી હોના યા ઉનકે અનુસાર પ્રવર્તન કરના — ઇત્યાદિ કાર્ય તત્કાલ હી
નિમિત્તભૂત હોકર રાગાદિકકો હીન કરતે હૈં, જીવ-અજીવાદિકે વિશેષ જ્ઞાનકો ઉત્પન્ન કરતે
હૈં. — ઇસલિયે ઐસે ભી અરહંતાદિક દ્વારા વીતરાગ-વિશેષજ્ઞાનરૂપ પ્રયોજનકી સિદ્ધિ હોતી હૈ.
યહાઁ કોઈ કહે કિ ઇનકે દ્વારા ઐસે પ્રયોજનકી તો સિદ્ધિ ઇસ પ્રકાર હોતી હૈ, પરન્તુ
જિસસે ઇન્દ્રિયજનિત સુખ ઉત્પન્ન હો તથા દુઃખકા વિનાશ હો — ઐસે ભી પ્રયોજનકી સિદ્ધિ
ઇનકે દ્વારા હોતી હૈ યા નહીં ? ઉસકા સમાધાનઃ —
જો અરહંતાદિકે પ્રતિ સ્તવનાદિરૂપ વિશુદ્ધ પરિણામ હોતે હૈં ઉનસે અઘાતિયા કર્મોંકી
સાતા આદિ પુણ્યપ્રકૃતિયોંકા બન્ધ હોતા હૈ; ઔર યદિ વે પરિણામ તીવ્ર હોં તો પૂર્વકાલમેં
જો અસાતા આદિ પાપપ્રકૃતિયોંકા બન્ધ હુઆ થા ઉન્હેં ભી મન્દ કરતા હૈ અથવા નષ્ટ કરકે
પુણ્યપ્રકૃતિરૂપ પરિણમિત કરતા હૈ; ઔર ઉસ પુણ્યકા ઉદય હોને પર સ્વયમેવ ઇન્દ્રિયસુખકી
કારણભૂત સામગ્રી પ્રાપ્ત હોતી હૈ તથા પાપકા ઉદય દૂર હોને પર સ્વયમેવ દુઃખકી કારણભૂત
સામગ્રી દૂર હો જાતી હૈ. — ઇસ પ્રકાર ઇસ પ્રયોજનકી ભી સિદ્ધિ ઉનકે દ્વારા હોતી હૈ.
અથવા જિનશાસનકે ભક્ત દેવાદિક હૈં વે ઉસ ભક્ત પુરુષકો અનેક ઇન્દ્રિયસુખકી કારણભૂત
સામગ્રિયોંકા સંયોગ કરાતે હૈં ઔર દુઃખકી કારણભૂત સામગ્રિયોંકો દૂર કરતે હૈં. — ઇસ
પ્રકાર ભી ઇસ પ્રયોજનકી સિદ્ધિ ઉન અરહંતાદિક દ્વારા હોતી હૈ. પરન્તુ ઇસ પ્રયોજનસે કુછ
ભી અપના હિત નહીં હોતા; ક્યોંકિ યહ આત્મા કષાયભાવોંસે બાહ્ય સામગ્રિયોંમેં ઇષ્ટ – અનિષ્ટપના
માનકર સ્વયં હી સુખ – દુઃખકી કલ્પના કરતા હૈ. કષાયકે બિના બાહ્ય સામગ્રી કુછ સુખ —
દુઃખકી દાતા નહીં હૈ. તથા કષાય હૈ સો સર્વ આકુલતામય હૈ, ઇસલિયે ઇન્દ્રિયજનિત સુખકી
ઇચ્છા કરના ઔર દુઃખસે ડરના યહ ભ્રમ હૈ.
પુનશ્ચ, ઇસ પ્રયોજનકે હેતુ અરહંતાદિકકી ભક્તિ કરનેસે ભી તીવ્ર કષાય હોનેકે કારણ
પાપબંધ હી હોતા હૈ, ઇસલિયે અપનેકો ઇસ પ્રયોજનકા અર્થી હોના યોગ્ય નહીં હૈ.
અરહંતાદિકકી ભક્તિ કરનેસે ઐસે પ્રયોજન તો સ્વયમેવ હી સિદ્ધ હોતે હૈં.
ઇસપ્રકાર અરહંતાદિક પરમ ઇષ્ટ માનને યોગ્ય હૈં.
પહલા અધિકાર ][ ૭