-
૮ ] [ મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક
તથા વે અરહંતાદિક હી પરમ મંગલ હૈં. ઉનમેં ભક્તિભાવ હોનેસે પરમ મંગલ હોતા
હૈ. ‘મંગ’ અર્થાત્ સુખ, ઉસે ‘લાતિ’ અર્થાત્ દેતા હૈ; અથવા ‘મં’ અર્થાત્ પાપ, ઉસે ‘ગાલયતિ’
અર્થાત્ ગાલે, દૂર કરે ઉસકા નામ મંગલ હૈ. ઇસ પ્રકાર ઉનકે દ્વારા પૂર્વોક્ત પ્રકારસે દોનોં
કાર્યોંકી સિદ્ધિ હોતી હૈ, ઇસલિયે ઉનકે પરમ મંગલપના સંભવ હૈ.
મંગલાચરણ કરનેકા કારણ
યહાઁ કોઈ પૂછે કિ — પ્રથમ ગ્રંથકે આદિમેં મંગલ હી કિયા સો ક્યા કારણ હૈ ? ઉસકા
ઉત્તરઃ — સુખસે ગ્રંથકી સમાપ્તિ હો, પાપકે કારણ કોઈ વિઘ્ન ન હો, ઇસલિયે યહાઁ પ્રથમ મંગલ
કિયા હૈ.
યહાઁ તર્ક — જો અન્યમતી ઇસપ્રકાર મંગલ નહીં કરતે હૈં ઉનકે ભી ગ્રન્થકી સમાપ્તિ
તથા વિઘ્નકા ન હોના દેખતે હૈં વહાઁ ક્યા હેતુ હૈ ? ઉસકા સમાધાનઃ — અન્યમતી જો ગ્રન્થ
કરતે હૈં ઉસમેં મોહકે તીવ્ર ઉદયસે મિથ્યાત્વ – કષાયભાવોંકા પોષણ કરનેવાલે વિપરીત અર્થોંકો
ધરતે (રખતે) હૈં, ઇસલિયે ઉસકી નિર્વિઘ્ન સમાપ્તિ તો ઐસે મંગલ કિયે બિના હી હો. યદિ
ઐસે મંગલોંસે મોહ મંદ હો જાયે તો વૈસા વિપરીત કાર્ય કૈસે બને ? તથા હમ ભી ગ્રન્થ કરતે
હૈં ઉસમેં મોહકી મંદતાકે કારણ વીતરાગ તત્ત્વજ્ઞાનકા પોષણ કરનેવાલે અર્થોંકો ધરેંગે (રખેંગે);
ઉસકી નિર્વિઘ્ન સમાપ્તિ ઐસે મંગલ કરનેસે હી હો. યદિ ઐસે મંગલ ન કરેં તો મોહકી તીવ્રતા
રહે, તબ ઐસા ઉત્તમ કાર્ય કૈસે બને ?
પુનશ્ચ, વહ કહતા હૈ કિ — ઐસે તો માનેંગે; પરન્તુ કોઈ ઐસા મંગલ નહીં કરતા ઉસકે
ભી સુખ દિખાઈ દેતા હૈ, પાપકા ઉદય નહીં દિખાઈ દેતા ઔર કોઈ ઐસા મંગલ કરતા હૈ
ઉસકે ભી સુખ નહીં દિખાઈ દેતા, પાપકા ઉદય દિખાઈ દેતા હૈ — ઇસલિયે પૂર્વોક્ત મંગલપના
કૈસે બને ? ઉસસે કહતે હૈંઃ —
જીવોંકે સંક્લેશ – વિશુદ્ધ પરિણામ અનેક જાતિકે હૈં. ઉનકે દ્વારા અનેક કાલોંમેં પહલે
બઁધે હુએ કર્મ એક કાલમેં ઉદય આતે હૈં. ઇસલિયે જિસ પ્રકાર પૂર્વમેં બહુત ધનકા સંચય
હો ઉસકે બિના કમાએ ભી ધન દિખાઈ દેતા હૈ ઔર ઋણ દિખાઈ નહીં દેતા, તથા જિસકે
પૂર્વમેં ઋણ બહુત હો ઉસકે ધન કમાને પર ભી ઋણ દિખાઈ દેતા હૈ ધન દિખાઈ નહીં દેતા;
પરન્તુ વિચાર કરનેસે કમાના તો ધનહીકા કારણ હૈ, ઋણકા કારણ નહીં હૈ. ઉસી પ્રકાર
જિસકે પૂર્વમેં બહુત પુણ્ય બંધ હુઆ હો ઉસકે યહાઁ ઐસા મંગલ કિયે બિના ભી સુખ દિખાઈ
દેતા હૈ, પાપકા ઉદય દિખાઈ નહીં દેતા. ઔર જિસકે પૂર્વમેં બહુત પાપબંધ હુઆ હો ઉસકે
યહાઁ ઐસા મંગલ કરને પર ભી સુખ દિખાઈ નહીં દેતા, પાપકા ઉદય દિખાઈ દેતા હૈ; પરન્તુ