-
૧૮ ] [ મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક
શ્રોતાઓંકે વિશેષ લક્ષણ ઐસે હૈં — યદિ ઉસે કુછ વ્યાકરણ-ન્યાયાદિકકા તથા બડે
જૈનશાસ્ત્રોંકા જ્ઞાન હો તો શ્રોતાપના વિશેષ શોભા દેતા હૈ. તથા ઐસા ભી શ્રોતા હો, કિન્તુ
ઉસે આત્મજ્ઞાન ન હુઆ હો તો ઉપદેશકા મર્મ નહીં સમઝ સકે; ઇસલિયે જો આત્મજ્ઞાન દ્વારા
સ્વરૂપકા આસ્વાદી હુઆ હૈ, વહ જિનધર્મકે રહસ્યકા શ્રોતા હૈ. તથા જો અતિશયવન્ત બુદ્ધિસે
અથવા અવધિ – મનઃપર્યયસે સંયુક્ત હો તો ઉસે મહાન શ્રોતા જાનના. ઐસે શ્રોતાઓંકે વિશેષ
ગુણ હૈં. ઐસે જિનશાસ્ત્રોંકે શ્રોતા હોના ચાહિયે.
પુનશ્ચ, શાસ્ત્ર સુનનેસે હમારા ભલા હોગા — ઐસી બુદ્ધિસે જો શાસ્ત્ર સુનતે હૈં, પરન્તુ
જ્ઞાનકી મંદતાસે વિશેષ સમઝ નહીં પાતે ઉનકો પુણ્યબન્ધ હોતા હૈ; વિશેષ કાર્ય સિદ્ધ નહીં
હોતા. તથા જો કુલ પ્રવૃત્તિસે અથવા પદ્ધતિબુદ્ધિસે અથવા સહજ યોગ બનનેસે શાસ્ત્ર સુનતે
હૈં, અથવા સુનતે તો હૈં પરન્તુ કુછ અવધારણ નહીં કરતે; ઉનકે પરિણામ અનુસાર કદાચિત્
પુણ્યબન્ધ હોતા હૈ, કદાચિત્ પાપબન્ધ હોતા હૈ. તથા જો મદ-મત્સર- ભાવસે શાસ્ત્ર સુનતે
હૈં અથવા તર્ક કરનેકા હી જિનકા અભિપ્રાય હૈ, તથા જો મહંતતાકે હેતુ અથવા કિસી
લોભાદિક પ્રયોજનકે હેતુસે શાસ્ત્ર સુનતે હૈં, તથા જો શાસ્ત્ર તો સુનતે હૈં, પરન્તુ સુહાતા નહીં
હૈ — ઐસે શ્રોતાઓંકો કેવલ પાપબન્ધ હી હોતા હૈ.
ઐસા શ્રોતાઓંકા સ્વરૂપ જાનના. ઇસી પ્રકાર યથાસમ્ભવ સીખના, સિખાના આદિ
જિનકે પાયા જાયે ઉનકા ભી સ્વરૂપ જાનના.
ઇસ પ્રકાર શાસ્ત્રકા તથા વક્તા-શ્રોતાકા સ્વરૂપ કહા. સો ઉચિત શાસ્ત્રકો ઉચિત
વક્તા હોકર પઢના, ઉચિત શ્રોતા હોકર સુનના યોગ્ય હૈ.
મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક ગ્રન્થકી સાર્થકતા
અબ, યહ મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક નામક શાસ્ત્ર રચતે હૈં, ઉસકી સાર્થકતા દિખાતે હૈંઃ —
ઇસ સંસાર-અટવીમેં સમસ્ત જીવ હૈં વે કર્મનિમિત્તસે ઉત્પન્ન જો નાના પ્રકારકે દુઃખ
ઉનસે પીડિત હો રહે હૈં; તથા વહાઁ મિથ્યા-અંધકાર વ્યાપ્ત હો રહા હૈ, ઉસ કારણ વહાઁસે મુક્ત
હોનેકા માર્ગ નહીં પાતે, તડપ-તડપકર વહાઁ હી દુઃખ કો સહતે હૈં.
ઐસે જીવોંકા ભલા હોનેકે કારણભૂત તીર્થંકર કેવલી ભગવાનરૂપી સૂર્યકા ઉદય હુઆ;
ઉનકી દિવ્યધ્વનિરૂપી કિરણોં દ્વારા વહાઁસે મુક્ત હોનેકા માર્ગ પ્રકાશિત કિયા. જિસ પ્રકાર સૂર્યકો
ઐસી ઇચ્છા નહીં હૈ કિ મૈં માર્ગ પ્રકાશિત કરૂઁ, પરન્તુ સહજ હી ઉસકી કિરણેં ફૈ લતી હૈં, ઉનકે
દ્વારા માર્ગકા પ્રકાશન હોતા હૈ; ઉસી પ્રકાર કેવલી વીતરાગ હૈં, ઇસલિયે ઉનકો ઐસી ઇચ્છા નહીં