હી સમ્બન્ધ હૈ. જબ સાતાવેદનીયકા ઉત્પન્ન કિયા બાહ્ય કારણ મિલતા હૈ તબ તો સુખ માનનેરૂપ
મોહકર્મકા ઉદય હોતા હૈ, ઔર જબ અસાતાવેદનીયકા ઉત્પન્ન કિયા બાહ્ય કારણ મિલતા હૈ
તબ દુઃખ માનનેરૂપ મોહકર્મકા ઉદય હોતા હૈ.
કિસીકો અસાતાવેદનીયકા ઉદય હોને પર મિલા સો દુઃખકા કારણ હોતા હૈ. ઇસલિએ બાહ્ય
વસ્તુ સુખ-દુઃખકા નિમિત્તમાત્ર હોતી હૈ. સુખ-દુઃખ હોતા હૈ વહ મોહકે નિમિત્તસે હોતા હૈ.
નિર્મોહી મુનિયોંકો અનેક ઋદ્ધિ આદિ તથા પરીષહાદિ કારણ મિલતે હૈં તથાપિ સુખ-દુઃખ ઉત્પન્ન
નહીં હોતા. મોહી જીવકો કારણ મિલને પર અથવા બિના કારણ મિલે ભી અપને સંકલ્પ
હી સે સુખ-દુઃખ હુઆ હી કરતા હૈ. વહાઁ ભી તીવ્ર મોહીકો જિસ કારણકે મિલને પર તીવ્ર
સુખ-દુઃખ હોતે હૈં, વહી કારણ મિલને પર મંદ મોહીકો મંદ સુખ-દુઃખ હોતે હૈં.
પાઈ જાતી હૈ; ઉસસે મોહી જીવ અન્ય વસ્તુ હી કો સુખ-દુઃખકા કારણ માનતા હૈ.
જબ આયુકા ઉદય ન હો તબ અનેક ઉપાય કરને પર ભી શરીરસે સમ્બન્ધ નહીં રહતા, ઉસ
હી કાલ આત્મા ઔર શરીર પૃથક્ હો જાતે હૈં.
ઉસ પર્યાયરૂપ પ્રાણોંકે ધારણસે જીના હોતા હૈ. તથા આયુકા ક્ષય હો તબ ઉસ પર્યાયરૂપ
પ્રાણ છૂટનેસે મરણ હોતા હૈ. સહજ હી ઐસા આયુકર્મકા નિમિત્ત હૈ; દૂસરા કોઈ ઉત્પન્ન
કરનેવાલા, ક્ષય કરનેવાલા યા રક્ષા કરનેવાલા હૈ નહીં