-
તીસરા અધિકાર ][ ૫૯
પર ભી સિદ્ધિ નહીં હો; ઇસલિયે જાના જાતા હૈ કિ ઇસકા ઉપાય ઇસકે આધીન નહીં હૈ.
તથા કદાચિત્ ઉપાય ભી કરે ઔર વૈસા હી ઉદય આયે તો થોડે કાલ તક કિંચિત્
કિસી પ્રકારકી અસાતાકા કારણ મિટે ઔર સાતાકા કારણ હો; વહાઁ ભી મોહકે સદ્ભાવસે
ઉનકો ભોગનેકી ઇચ્છાસે આકુલિત હોતા હૈ. એક ભોગ્ય વસ્તુકો ભોગનેકી ઇચ્છા હો, જબ
તક વહ નહીં મિલતી તબ તક તો ઉસકી ઇચ્છાસે આકુલ હોતા હૈ; ઔર વહ મિલી ઉસી
સમય અન્યકો ભોગનેકી ઇચ્છા હો જાતી હૈ, તબ ઉસસે આકુલ હોતા હૈ. જૈસે — કિસીકો
સ્વાદ લેનેકી ઇચ્છા હુઈ થી, ઉસકા આસ્વાદ જિસ સમય હુઆ ઉસી સમય અન્ય વસ્તુકા સ્વાદ
લેનેકી તથા સ્પર્શનાદિકી ઇચ્છા ઉત્પન્ન હોતી હૈ.
અથવા એક હી વસ્તુકો પહલે અન્ય પ્રકાર ભોગનેકી ઇચ્છા હો, જબ તક વહ નહીં
મિલે તબ તક ઉસકી આકુલતા રહે ઔર વહ ભોગ હુઆ ઉસી સમય અન્ય પ્રકારસે ભોગનેકી
ઇચ્છા હો જાતી હૈ. જૈસે સ્ત્રીકો દેખના ચાહતા થા, જિસ સમય અવલોકન હુઆ ઉસી સમય
રમણ કરનેકી ઇચ્છા હોતી હૈ. તથા ઐસે ભોગ ભોગતે હુએ ભી ઉનકે અન્ય ઉપાય કરનેકી
આકુલતા હોતી હૈ તો ઉન્હેં છોડકર અન્ય ઉપાય કરનેમેં લગ જાતા હૈ; વહાઁ અનેક પ્રકારકી
આકુલતા હોતી હૈ.
દેખો, એક ધનકા ઉપાય કરનેમેં વ્યાપારાદિક કરતે હુએ તથા ઉસકી રક્ષા કરનેમેં
સાવધાની કરતે હુએ કિતની આકુલતા હોતી હૈ. તથા ક્ષુધા, તૃષા, શીત, ઉષ્ણ, મલ, શ્લેષ્માદિ
અસાતાકા ઉદય આતા હી રહે; ઉસકે નિરાકરણસે સુખ માને — સો કાહેકા સુખ હૈ? યહ
તો રોગકા પ્રતિકાર હૈ. જબ તક ક્ષુધાદિક રહેં તબ તક ઉનકો મિટાનેકી ઇચ્છાસે આકુલતા
હોતી હૈ, વહ મિટેં તબ કોઈ અન્ય ઇચ્છા ઉત્પન્ન હો ઉસકી આકુલતા હોતી હૈ ઔર ફિ ર
ક્ષુધાદિક હોં તબ ઉનકી આકુલતા હો આતી હૈ.
ઇસ પ્રકાર ઇસકે ઉપાય કરતે હુએ કદાચિત્ અસાતા મિટકર સાતા હો, વહાઁ ભી
આકુલતા બની હી રહતી હૈ, ઇસલિયે દુઃખ હી રહતા હૈ.
તથા ઐસે ભી રહના તો હોતા નહીં હૈ, ઉપાય કરતે-કરતે હી અપનેકો અસાતાકા ઉદય
ઐસા આયે કિ ઉસકા કુછ ઉપાય બન નહીં સકે ઔર ઉસકી પીડા હો, સહી ન જાયે, તબ
ઉસકી આકુલતાસે વિહ્વલ હો જાયે; વહાઁ મહા દુઃખી હોતા હૈ.
સો ઇસ સંસારમેં સાતાકા ઉદય તો કિસી પુણ્યકે ઉદયસે કિસીકે કદાચિત્ હી પાયા
જાતા હૈ; બહુત જીવોંકે બહુત કાલ અસાતાહીકા ઉદય રહતા હૈ. ઇસલિયે ઉપાય કરતા
હૈ વે ઝૂઠે હૈં.