Moksha-Marg Prakashak-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 73 of 350
PDF/HTML Page 101 of 378

 

background image
-
cauthā adhikār ][ 83
baṁdhatattva sambandhī ayathārtha śraddhān
tathā in āsravabhāvoṁse jñānāvaraṇādi karmoṁkā bandha hotā hai. unakā uday hone par
jñān-darśanakī hīnatā honā, mithyātva-kaṣāyarūp pariṇaman honā, cāhā huā na honā, sukh-duḥkhakā
kāraṇ milanā, śarīrasaṁyog rahanā, gati-jāti-śarīrādikā utpanna honā, nīc-ucca kulakā pānā
hotā hai. inake honemeṁ mūlakāraṇ karma hai, use yah pahicānatā nahīṁ hai, kyoṁki vah sūkṣma
hai, ise dikhāī nahīṁ detā; tathā vah isako in kāryoṁkā karttā dikhāī nahīṁ detā; isaliye
inake honemeṁ yā to apaneko karttā mānatā hai yā kisī aurako kartā mānatā hai. tathā apanā
yā anyakā karttāpanā bhāsit na ho to mūrḥ hokar bhavitavyako mānatā hai.
is prakār bandhatattvakā ayathārtha jñān hone par ayathārtha śraddhān hotā hai.
saṁvaratattva sambandhī ayathārtha śraddhān
tathā āsravakā abhāv honā so saṁvar hai. jo āsravako yathārtha nahīṁ pahicāne use
saṁvarakā yathārtha śraddhān kaise ho? jaisekisīke ahitarūp ācaraṇ hai; use vah ahitarūp
bhāsit na ho to usake abhāvako hitarūp kaise māne? jaisejīvako āsravakī pravr̥tti hai;
ise vah ahitarūp bhāsit na ho to usake abhāvarūp saṁvarako kaise hitarūp māne?
tathā anādise is jīvako āsravabhāv hī huā hai, saṁvar kabhī nahīṁ huā, isaliye
saṁvarakā honā bhāsit nahīṁ hotā. saṁvar hone par sukh hotā hai vah bhāsit nahīṁ hotā.
saṁvarase āgāmī kālameṁ duḥkh nahīṁ hogā vah bhāsit nahīṁ hotā. isaliye āsravakā to saṁvar
karatā nahīṁ hai aur un anya padārthoṁko duḥkhadāyak mānatā hai, unhīṁke na honekā upāy
kiyā karatā hai; parantu ve apane ādhīn nahīṁ haiṁ. vr̥thā hī khedakhinna hotā hai.
is prakār saṁvaratattvakā ayathārtha jñān hone par ayathārtha śraddhān hotā hai.
nirjarātattva sambandhī ayathārtha śraddhān
tathā bandhakā ekadeś abhāv honā so nirjarā hai. jo bandhako yathārtha nahīṁ pahicāne
use nirjarākā yathārtha śraddhān kaise ho? jaisebhakṣaṇ kiye hue viṣ ādikase duḥkhakā honā
na jāne to use naṣṭa karaneke upāyako kaise bhalā jāne? usī prakār bandharūp kiye karmoṁse
duḥkh honā na jāne to unakī nirjarāke upāyako kaise bhalā jāne?
tathā is jīvako indriyoṁ dvārā sūkṣmarūp jo karma unakā to jñān hotā nahīṁ hai aur
unameṁ duḥkhoṁke kāraṇabhūt śakti hai usakā bhī jñān nahīṁ hai; isaliye anya padārthoṁke hī nimittako
duḥkhadāyak jānakar unakā hī abhāv karanekā upāy karatā hai, parantu ve apane ādhīn nahīṁ