-
16 ] [ mokṣamārgaprakāśak
aisā hī ātmānuśāsanameṁ kahā haiḥ —
prājñaḥ prāptasamastaśāstrahr̥dayaḥ pravyaktalokasthitiḥ,
prāstāśaḥ pratibhāparaḥ praśamavān prāgev dr̥ṣṭottaraḥ.
prāyaḥ praśnasahaḥ prabhu paramanohārī parānindayā,
brūyāddharmakathāṁ gaṇī guṇanidhiḥ praspaṣṭamiṣṭākṣaraḥ..5..
arthaḥ — jo buddhimān ho, jisane samasta śāstroṁkā rahasya prāpta kiyā ho, lok maryādā
jisake pragaṭ huī ho, āśā jisake asta ho gaī ho, kāṁtimān ho, upaśamī ho, praśna karanese
pahale hī jisane uttar dekhā ho, bāhulyatāse praśnoṁko sahanevālā ho, prabhu ho, parakī tathā
parake dvārā apanī nindārahitapanese parake manako haranevālā ho, guṇanidhān ho, spaṣṭa miṣṭa jisake
vacan hoṁ — aisā sabhākā nāyak dharmakathā kahe.
punaśca, vaktākā viśeṣ lakṣaṇ aisā hai ki yadi usake vyākaraṇ-nyāyādik tathā baṛe-
baṛe jain śāstroṁkā viśeṣ jñān ho to viśeṣarūpase usako vaktāpanā śobhit ho. punaśca,
aisā bhī ho; parantu adhyātmaras dvārā yathārtha apane svarūpakā anubhav jisako na huā ho
vah jinadharmakā marma nahīṁ jānatā, paddhatihīse vaktā hotā hai. adhyātmarasamay sacce jinadharmakā
svarūp usake dvārā kaise pragaṭ kiyā jāye ? isaliye ātmajñānī ho to saccā vaktāpanā hotā
hai, kyoṁki pravacanasārameṁ aisā kahā hai ki — āgamajñān, tattvārthaśraddhān, saṁyamabhāv — yah tīnoṁ
ātmajñānase śūnya kāryakārī nahīṁ hai.
punaśca, dohāpāhuṛameṁ aisā kahā haiḥ —
paṁḍiy paṁḍiy paṁḍiy kaṇ choḍi vi tus kaṁḍiyā.
pay atthaṁ tuṭṭhosi paramattha ṇa jāṇai mūḍhosi..
arthaḥ — he pāṁḍe ! he pāṁḍe ! ! he pāṁḍe ! ! ! tū kaṇako choṛakar tus (bhūsī) hī kūṭ rahā
hai; tū artha aur śabdameṁ santuṣṭa hai, paramārtha nahīṁ jānatā; isalie mūrkha hī hai — aisā kahā hai.
tathā caudah vidyāoṁmeṁ bhī pahale adhyātmavidyā pradhān kahī hai. isaliye jo
adhyātmarasakā rasiyā vaktā hai, use jinadharmake rahasyakā vaktā jānanā. punaśca, jo buddhir̥ddhike
dhārak haiṁ tathā avadhi, manaḥparyay, kevalajñānake dhanī vaktā haiṁ, unheṁ mahān vaktā jānanā. —
aise vaktāoṁke viśeṣ guṇ jānanā.
so in viśeṣ guṇoṁke dhārī vaktākā saṁyog mile to bahut bhalā hai hī, aur na