tak dhāraṇ kiye rahatā hai, phi ra usako chhoṛakar anya sharīr dhāraṇ karatā hai. isaliye
sharīr-sambandhakī apekṣhā janmādik haĩn. jīv janmādi rahit nitya hī hai tathāpi mohī jīvako
atīt-anāgatakā vichār nahīn hai; isalie prāpta paryāyamātra hī apanī sthiti mānakar paryāy
sambandhī kāryommen hī tatpar ho rahā hai.
dhāraṇ karatā hai. is jātikarmake udayako aur matignānāvaraṇake kṣhayopashamako nimitta-
naimittikapanā jānanā. jaisā kṣhayopasham ho vaisī jāti prāpta karatā hai.
sharīramen aṅgopāṅgādikake yogya sthān pramāṇasahit hote haĩn. isīse sparshan, rasanā ādi dravya-
indriyān̐ utpanna hotī hain tathā hr̥udayasthānamen āṭh paṅkhuriyoṅke phū le hue kamalake ākār dravyaman
hotā hai. tathā us sharīramen hī ākārādikakā visheṣh honā, varṇādikakā visheṣh honā aur
sthūl-sūkṣhmatvādikā honā ityādi kārya utpanna hote hain; so ve sharīrarūp pariṇamit paramāṇu is
prakār pariṇamit hote haĩn.
jaise āhārakā grahaṇ kare aur nihārako nikāle tabhī jīnā hotā hai; usī prakār bāhya pavanako
grahaṇ kare aur abhyantar pavanako nikāle tabhī jīvitavya rahatā hai. isaliye shvāsochchhvās
jīvitavyakā kāraṇ hai. is sharīramen jis prakār hāṛ-mānsādik hain usī prakār pavan jānanā.
tathā jaise hastādikase kārya karate hain vaise hī pavanase hī kārya karate haĩn. mun̐hamen jo grās
rakhā use pavanase nigalate hain, malādik pavanase bāhar nikālate hain, vaise hī anya jānanā.
tathā nāṛī, vāyurog, vāyagolā ityādiko pavanarūp sharīrake aṅg jānanā.