-
sAtavA.N adhikAr ][ 223
vahA.N vah pUChatA hai — aisA hai to j~nAnIse aj~nAnIke bhaktikI adhikatA hotI hogI?
uttaraH — yathArthatAkI apekShA to j~nAnIke sachchI bhakti hai, aj~nAnIke nahI.n hai aur
rAgabhAvakI apekShA aj~nAnIke shraddhAname.n bhI use muktikA kAraN jAnanese ati anurAg hai, j~nAnIke
shraddhAname.n shubhabandhakA kAraN jAnanese vaisA anurAg nahI.n hai. bAhyame.n kadAchit j~nAnIko anurAg
bahut hotA hai, kabhI aj~nAnIko hotA hai — aisA jAnanA.
is prakAr devabhaktikA svarUp batalAyA.
gurubhaktikA anyathArUp
ab, gurubhakti usake kaisI hotI hai so kahate hai.nH —
kitane hI jIv Aj~nAnusArI hai.n. ve to — yah jainake sAdhu hai.n, hamAre guru hai.n, isaliye
inakI bhakti karanI — aisA vichArakar unakI bhakti karate hai.n aur kitane hI jIv parIkShA
bhI karate hai.n. vahA.N yah muni dayA pAlate hai.n, shIl pAlate hai.n, dhanAdi nahI.n rakhate, upavAsAdi
tap karate hai.n, kShudhAdi parIShah sahate hai.n, kisIse krodhAdi nahI.n karate hai.n, upadesh dekar auro.nko
dharmame.n lagAte hai.n — ityAdi guNo.nkA vichAr kar uname.n bhaktibhAv karate hai.n. parantu aise guN
to paramaha.nsAdik anyamatiyo.nme.n tathA jainI mithyAdR^iShTiyo.nme.n bhI pAye jAte hai.n, isaliye iname.n
ativyAptipanA hai. inake dvArA sachchI parIkShA nahI.n hotI.
tathA jin guNo.nkA vichAr karate hai.n uname.n kitane hI jIvAshrit hai.n, kitane hI
pudgalAshrit hai.n; unake visheSh na jAnate hue asamAnajAtIy muniparyAyame.n ekatvabuddhise mithyAdR^iShTi
hI rahate hai.n. tathA samyagdarshan-j~nAn-chAritrakI ekatArUp mokShamArga vah hI muniyo.nkA sachchA lakShaN
hai use nahI.n pahichAnate. kyo.nki yah pahichAn ho jAye to mithyAdR^iShTi rahate nahI.n. isaprakAr
yadi muniyo.nkA sachchA svarUp hI nahI.n jAne.nge to sachchI bhakti kaise hogI? puNyabandhake kAraNabhUt
shubhakriyArUp guNo.nko pahichAnakar unakI sevAse apanA bhalA honA jAnakar uname.n anurAgI
hokar bhakti karate hai.n.
isaprakAr gurubhaktikA svarUp kahA.
shAstrabhaktikA anyathArUp
ab, shAstrabhaktikA svarUp kahate hai.nH —
kitane hI jIv to yah kevalI bhagavAnakI vANI hai, isaliye kevalIke pUjyapaneke
kAraN yah bhI pUjya hai — aisA jAnakar bhakti karate hai.n. tathA kitane hI isaprakAr parIkShA
karate hai.n ki in shAstro.nme.n virAgatA, dayA, kShamA, shIl, sa.ntoShAdikakA nirUpaN hai; isaliye