-
୧୪ ] [ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରକାଶକ
ଅବ, ଯହାଁ, କୈସେ ଶାସ୍ତ୍ର ପଢ଼ନେ — ସୁନନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈଂ ତଥା ଉନ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକେ ଵକ୍ତା — ଶ୍ରୋତା କୈସେ
ହୋନେ ଚାହିଯେ, ଉସକା ଵର୍ଣନ କରତେ ହୈଂ.
ପଢ଼ନେ – ସୁନନେ ଯୋଗ୍ଯ ଶାସ୍ତ୍ର
ଜୋ ଶାସ୍ତ୍ର ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ପ୍ରକାଶ କରେଂ ଵହୀ ଶାସ୍ତ୍ର ପଢ଼ନେ — ସୁନନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈଂ; କ୍ଯୋଂକି ଜୀଵ
ସଂସାରମେଂ ନାନା ଦୁଃଖୋଂସେ ପୀଡ଼ିତ ହୈଂ. ଯଦି ଶାସ୍ତ୍ରରୂପୀ ଦୀପକ ଦ୍ଵାରା ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କର ଲେଂ
ତୋ ଉସ ମାର୍ଗମେଂ ସ୍ଵଯଂ ଗମନ କର ଉନ ଦୁଃଖୋଂସେ ମୁକ୍ତ ହୋଂ. ସୋ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଏକ ଵୀତରାଗଭାଵ ହୈ;
ଇସଲିଯେ ଜିନ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂମେଂ କିସୀ ପ୍ରକାର ରାଗ-ଦ୍ଵେଷ-ମୋହଭାଵୋଂକା ନିଷେଧ କରକେ ଵୀତରାଗଭାଵକା ପ୍ରଯୋଜନ
ପ୍ରଗଟ କିଯା ହୋ ଉନ୍ହୀଂ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକା ପଢ଼ନେ – ସୁନନା ଉଚିତ ହୈ. ତଥା ଜିନ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂମେଂ ଶ୍ରୃଂଗାର – ଭୋଗ –
କୁତୂହଲାଦିକକା ପୋଷଣ କରକେ ରାଗଭାଵକା; ହିଂସା – ଯୁଦ୍ଧାଦିକକା ପୋଷଣ କରକେ ଦ୍ଵେଷଭାଵକା; ଔର
ଅତତ୍ତ୍ଵଶ୍ରଦ୍ଧାନକା ପୋଷଣ କରକେ ମୋହଭାଵ କା ପ୍ରଯୋଜନ ପ୍ରଗଟ କିଯା ହୋ ଵେ ଶାସ୍ତ୍ର ନହୀଂ, ଶସ୍ତ୍ର
ହୈଂ; କ୍ଯୋଂକି ଜିନ ରାଗ-ଦ୍ଵେଷ-ମୋହ ଭାଵୋଂସେ ଜୀଵ ଅନାଦିସେ ଦୁଃଖୀ ହୁଆ ଉନକୀ ଵାସନା ଜୀଵକୋ
ବିନା ସିଖଲାଯେ ହୀ ଥୀ ଔର ଇନ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂ ଦ୍ଵାରା ଉନ୍ହୀଂକା ପୋଷଣ କିଯା, ଭଲା ହୋନେକୀ କ୍ଯା
ଶିକ୍ଷା ଦୀ ? ଜୀଵକା ସ୍ଵଭାଵ ଘାତ ହୀ କିଯା. ଇସଲିଯେ ଐସେ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକା ପଢ଼ନେ – ସୁନନା ଉଚିତ
ନହୀଂ ହୈ.
ଯହାଁ ପଢ଼ନେ – ସୁନନା ଜିସ ପ୍ରକାର କହା; ଉସୀ ପ୍ରକାର ଜୋଡ଼ନା, ସୀଖନା, ସିଖାନା, ଵିଚାରନା,
ଲିଖାନା ଆଦି କାର୍ଯ ଭୀ ଉପଲକ୍ଷଣସେ ଜାନ ଲେନା.
ଇସପ୍ରକାର ଜୋ ସାକ୍ଷାତ୍ ଅଥଵା ପରମ୍ପରାସେ ଵୀତରାଗଭାଵକା ପୋଷଣ କରେ — ଐସେ ଶାସ୍ତ୍ର ହୀ
କା ଅଭ୍ଯାସ କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ.
ଵକ୍ତାକା ସ୍ଵରୂପ
ଅବ ଇନକେ ଵକ୍ତାକା ସ୍ଵରୂପ କହତେ ହୈଂଃ — ପ୍ରଥମ ତୋ ଵକ୍ତା କୈସା ହୋନା ଚାହିଯେ କି ଜୋ
ଜୈନଶ୍ରଦ୍ଧାନମେଂ ଦୃଢ଼ ହୋ; କ୍ଯୋଂକି ଯଦି ସ୍ଵଯଂ ଅଶ୍ରଦ୍ଧାନୀ ହୋ ତୋ ଔରୋଂକୋ ଶ୍ରଦ୍ଧାନୀ କୈସେ କରେ? ଶ୍ରୋତା
ତୋ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ସେ ହୀନବୁଦ୍ଧିକେ ଧାରକ ହୈଂ, ଉନ୍ହେଂ କିସୀ ଯୁକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ଶ୍ରଦ୍ଧାନୀ କୈସେ କରେ? ଔର ଶ୍ରଦ୍ଧାନ
ହୀ ସର୍ଵ ଧର୍ମକା ମୂଲ ହୈ✽
, ପୁନଶ୍ଚ, ଵକ୍ତା କୈସା ହୋନା ଚାହିଯେ କି ଜିସେ ଵିଦ୍ଯାଭ୍ଯାସ କରନେସେ ଶାସ୍ତ୍ର-
ପଢ଼ନେଯୋଗ୍ଯ ବୁଦ୍ଧି ପ୍ରଗଟ ହୁଈ ହୋ; କ୍ଯୋଂକି ଐସୀ ଶକ୍ତିକେ ବିନା ଵକ୍ତାପନେକା ଅଧିକାରୀ କୈସେ ହୋ ?
ପୁନଶ୍ଚ, ଵକ୍ତା କୈସା ହୋନା ଚାହିଯେ କି ଜୋ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନ ଦ୍ଵାରା ସର୍ଵ ପ୍ରକାରକେ ଵ୍ଯଵହାର-ନିଶ୍ଚଯାଦିରୂପ
ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନକା ଅଭିପ୍ରାଯ ପହିଚାନତା ହୋ; କ୍ଯୋଂକି ଯଦି ଐସା ନ ହୋ ତୋ କହୀଂ ଅନ୍ଯ ପ୍ରଯୋଜନସହିତ
✽
ଦଂସଣମୂଲୋ ଧମ୍ମୋ (ଦର୍ଶନପ୍ରାଭୃତ, ଗାଥା-୨)