-
ଦୂସରା ଅଧିକାର ][ ୪୧
ଇନ୍ହେଂ ଈଷତ୍ କଷାଯ କହତେ ହୈଂ. ଯହାଁ ନୋ ଶବ୍ଦ ଈଷତ୍ଵାଚକ ଜାନନା. ଇନକା ଉଦଯ ଉନ କ୍ରୋଧାଦିକୋଂକେ
ସାଥ ଯଥାସମ୍ଭଵ ହୋତା ହୈ.
ଇସ ପ୍ରକାର ମୋହକେ ଉଦଯସେ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵ ଔର କଷାଯଭାଵ ହୋତେ ହୈଂ, ସୋ ଯେ ହୀ ସଂସାରକେ ମୂଲ
କାରଣ ହୈଂ. ଇନ୍ହୀଂସେ ଵର୍ତମାନ କାଲମେଂ ଜୀଵ ଦୁଃଖୀ ହୈଂ, ଔର ଆଗାମୀ କର୍ମବନ୍ଧକେ ଭୀ କାରଣ ଯେ
ହୀ ହୈଂ. ତଥା ଇନ୍ହୀଂକା ନାମ ରାଗ-ଦ୍ଵେଷ-ମୋହ ହୈ. ଵହାଁ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵକା ନାମ ମୋହ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଵହାଁ
ସାଵଧାନୀକା ଅଭାଵ ହୈ. ତଥା ମାଯା, ଲୋଭ କଷାଯ ଏଵଂ ହାସ୍ଯ, ରତି ଔର ତୀନ ଵେଦୋଂକା ନାମ
ରାଗ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଵହାଁ ଇଷ୍ଟବୁଦ୍ଧିସେ ଅନୁରାଗ ପାଯା ଜାତା ହୈ. ତଥା କ୍ରୋଧ, ମାନ, କଷାଯ ଔର
ଅରତି, ଶୋକ, ଭଯ ଜୁଗୁପ୍ସାଓଂକା ନାମ ଦ୍ଵେଷ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଵହାଁ ଅନିଷ୍ଟବୁଦ୍ଧିସେ ଦ୍ଵେଷ ପାଯା ଜାତା
ହୈ. ତଥା ସାମାନ୍ଯତଃ ସଭୀକା ନାମ ମୋହ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଇନମେଂ ସର୍ଵତ୍ର ଅସାଵଧାନୀ ପାଈ ଜାତୀ ହୈ.
ଅଂତରାଯକର୍ମୋଦଯଜନ୍ଯ ଅଵସ୍ଥା
ତଥା ଅନ୍ତରାଯକେ ଉଦଯସେ ଜୀଵ ଚାହେ ସୋ ନହୀଂ ହୋତା. ଦାନ ଦେନା ଚାହେ ସୋ ନହୀଂ ଦେ ସକତା,
ଵସ୍ତୁକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ଚାହେ ସୋ ନହୀଂ ହୋତୀ, ଭୋଗ କରନା ଚାହେ ସୋ ନହୀଂ ହୋତା, ଉପଭୋଗ କରନା ଚାହେ
ସୋ ନହୀଂ ହୋତା, ଅପନୀ ଜ୍ଞାନାଦି ଶକ୍ତିକୋ ପ୍ରଗଟ କରନା ଚାହେ ସୋ ପ୍ରଗଟ ନହୀଂ ହୋ ସକତୀ. ଇସ
ପ୍ରକାର ଅନ୍ତରାଯକେ ଉଦଯସେ ଜୋ ଚାହତା ହୈ ସୋ ନହୀଂ ହୋତା, ତଥା ଉସୀକେ କ୍ଷଯୋପଶମସେ କିଂଚିତ୍ମାତ୍ର
ଚାହା ହୁଆ ଭୀ ହୋତା ହୈ. ଚାହ ତୋ ବହୁତ ହୈ, ପରନ୍ତୁ କିଂଚିତ୍ମାତ୍ର ଦାନ ଦେ ସକତା ହୈ, ଲାଭ
ହୋତା ହୈ, ଜ୍ଞାନାଦିକ ଶକ୍ତି ପ୍ରଗଟ ହୋତୀ ହୈ; ଵହାଁ ଭୀ ଅନେକ ବାହ୍ଯ କାରଣ ଚାହିଯେ.
ଇସ ପ୍ରକାର ଘାତିକର୍ମୋଂକେ ଉଦଯସେ ଜୀଵକୀ ଅଵସ୍ଥା ହୋତୀ ହୈ.
ଵେଦନୀଯକର୍ମୋଦଯଜନ୍ଯ ଅଵସ୍ଥା
ତଥା ଅଘାତିକର୍ମୋଂମେଂ ଵେଦନୀଯକେ ଉଦଯସେ ଶରୀରମେଂ ବାହ୍ଯ ସୁଖ-ଦୁଃଖକେ କାରଣ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତେ ହୈଂ.
ଶରୀରମେଂ ଆରୋଗ୍ଯପନା, ଶକ୍ତିଵାନପନା ଇତ୍ଯାଦି ତଥା କ୍ଷୁଧା, ତୃଷା, ରୋଗ, ଖେଦ, ପୀଡ଼ା ଇତ୍ଯାଦି ସୁଖ-
ଦୁଃଖକେ କାରଣ ହୋତେ ହୈଂ. ବାହ୍ଯମେଂ ସୁହାଵନେ ଋତୁ – ପଵନାଦିକ, ଇଷ୍ଟ ସ୍ତ୍ରୀ – ପୁତ୍ରାଦିକ ତଥା ମିତ୍ର –
ଧନାଦିକ; ଅସୁହାଵନେ ଋତୁ – ପଵନାଦିକ, ଅନିଷ୍ଟ ସ୍ତ୍ରୀ – ପୁତ୍ରାଦିକ ତଥା ଶତ୍ରୁ, ଦାରିଦ୍ରଯ, ଵଧ-ବନ୍ଧନାଦିକ
ସୁଖ-ଦୁଃଖକୋ କାରଣ ହୋତେ ହୈଂ.
ଯହ ଜୋ ବାହ୍ଯ କାରଣ କହେ ହୈଂ ଉନମେଂ କିତନେ କାରଣ ତୋ ଐସେ ହୈଂ ଜିନକେ ନିମିତ୍ତସେ ଶରୀରକୀ
ଅଵସ୍ଥା ସୁଖ-ଦୁଃଖକୋ କାରଣ ହୋତୀ ହୈ, ଔର ଵେ ହୀ ସୁଖ-ଦୁଃଖକୋ କାରଣ ହୋତେ ହୈଂ ତଥା କିତନେ
କାରଣ ଐସେ ହୈଂ ତୋ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ସୁଖ-ଦୁଃଖକୋ କାରଣ ହୋତେ ହୈଂ. ଐସେ କାରଣୋଂକା ମିଲନା ଵେଦନୀଯକେ
ଉଦଯସେ ହୋତା ହୈ. ଵହାଁ ସାତାଵେଦନୀଯସେ ସୁଖକେ କାରଣ ମିଲତେ ହୈଂ ଔର ଅସାତାଵେଦନୀଯସେ ଦୁଃଖକେ
କାରଣ ମିଲତେ ହୈଂ.