-
੮੮ ] [ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ
ਸਮਾਧਾਨ : — ਵਹ ਹੋ ਤੋ ਵਹ ਹੋ — ਇਸ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਕਾਰਣਕਾਰ੍ਯਪਨਾ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਜੈਸੇ — ਦੀਪਕ
ਔਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਯੁਗਪਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ; ਤਥਾਪਿ ਦੀਪਕ ਹੋ ਤੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੋ, ਇਸਲਿਯੇ ਦੀਪਕ ਕਾਰਣ ਹੈ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਾਰ੍ਯ ਹੈ. ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜ੍ਞਾਨ — ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਕੇ ਹੈ. ਅਥਵਾ ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨ-ਮਿਥ੍ਯਾਜ੍ਞਾਨ ਕੇ ਵ
ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ-ਸਮ੍ਯਗ੍ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਕਾਰਣ-ਕਾਰ੍ਯਪਨਾ ਜਾਨਨਾ.
ਫਿ ਰ ਪ੍ਰਸ਼੍ਨ ਹੈ ਕਿ — ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕੇ ਸਂਯੋਗਸੇ ਹੀ ਮਿਥ੍ਯਾਜ੍ਞਾਨ ਨਾਮ ਪਾਤਾ ਹੈ, ਤੋ ਏਕ
ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕੋ ਹੀ ਸਂਸਾਰਕਾ ਕਾਰਣ ਕਹਨਾ ਥਾ, ਮਿਥ੍ਯਾਜ੍ਞਾਨਕੋ ਅਲਗ ਕਿਸਲਿਯੇ ਕਹਾ?
ਸਮਾਧਾਨ : — ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਹੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਤੋ ਮਿਥ੍ਯਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਔਰ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਕੇ ਕ੍ਸ਼ਯੋਪਸ਼ਮਸੇ ਹੁਏ ਯਥਾਰ੍ਥ
ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਕੁਛ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਥਾ ਵਹ ਜ੍ਞਾਨ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਭੀ ਜਾ ਮਿਲਤਾ ਹੈ, ਜੈਸੇ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਰਮੇਂ
ਮਿਲਤੀ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਕੁਛ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਕ੍ਸ਼ਯੋਪਸ਼ਮ ਜ੍ਞਾਨ ਜਹਾਁ ਲਗਤਾ ਹੈ ਵਹਾਁ
ਏਕ ਜ੍ਞੇਯਮੇਂ ਲਗਤਾ ਹੈ; ਔਰ ਇਸ ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਵਹ ਜ੍ਞਾਨ ਅਨ੍ਯ ਜ੍ਞੇਯੋਮੇਂ ਤੋ ਲਗਤਾ ਹੈ,
ਪਰਨ੍ਤੁ ਪ੍ਰਯੋਜਨਭੂਤ ਜੀਵਾਦਿ ਤਤ੍ਤ੍ਵੋਂਕਾ ਯਥਾਰ੍ਥ ਨਿਰ੍ਣਯ ਕਰਨੇਮੇਂ ਨਹੀਂ ਲਗਤਾ. ਸੋ ਯਹ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਦੋਸ਼
ਹੁਆ; ਇਸੇ ਮਿਥ੍ਯਾਜ੍ਞਾਨ ਕਹਾ. ਤਥਾ ਜੀਵਾਦਿ ਤਤ੍ਤ੍ਵੋਂਕਾ ਯਥਾਰ੍ਥ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ ਸੋ ਯਹ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਮੇਂ
ਦੋਸ਼ ਹੁਆ; ਇਸੇ ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨ ਕਹਾ. ਐਸੇ ਲਕ੍ਸ਼ਣਭੇਦਸੇ ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨ, ਮਿਥ੍ਯਾਜ੍ਞਾਨਕੋ ਭਿਨ੍ਨ ਕਹਾ.
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਿਥ੍ਯਾਜ੍ਞਾਨਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਕਹਾ. ਇਸੀਕੋ ਤਤ੍ਤ੍ਵਜ੍ਞਾਨਕੇ ਅਭਾਵਸੇ ਅਜ੍ਞਾਨ ਕਹਤੇ
ਹੈਂ ਔਰ ਅਪਨਾ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਨਹੀਂ ਸਾਧਤਾ, ਇਸਲਿਯੇ ਇਸੀਕੋ ਕੁਜ੍ਞਾਨ ਕਹਤੇ ਹੈਂ.
ਮਿਥ੍ਯਾਚਾਰਿਤ੍ਰਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ
ਅਬ ਮਿਥ੍ਯਾਚਾਰਿਤ੍ਰਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਕਹਤੇ ਹੈਂਃ — ਚਾਰਿਤ੍ਰਮੋਹਕੇ ਉਦਯਸੇ ਜੋ ਕਸ਼ਾਯਭਾਵ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਉਸਕਾ ਨਾਮ ਮਿਥ੍ਯਾਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ. ਯਹਾਁ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਭਾਵਰੂਪ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਝੂਠੀ ਪਰ-ਸ੍ਵਭਾਵਰੂਪ
ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਕਰਨਾ ਚਾਹਤਾ ਹੈ ਸੋ ਬਨਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਇਸਕਾ ਨਾਮ ਮਿਥ੍ਯਾਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ.
ਵਹੀ ਬਤਲਾਤੇ ਹੈਂਃ — ਅਪਨਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਤੋ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾ-ਜ੍ਞਾਤਾ ਹੈ; ਸੋ ਸ੍ਵਯਂ ਕੇਵਲ ਦੇਖਨੇਵਾਲਾ-
ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ ਤੋ ਰਹਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਨ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ ਦੇਖਤਾ-ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਉਨਮੇਂ ਇਸ਼੍ਟ-ਅਨਿਸ਼੍ਟਪਨਾ ਮਾਨਤਾ
ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਰਾਗੀ-ਦ੍ਵੇਸ਼ੀ ਹੋਕਰ ਕਿਸੀਕਾ ਸਦ੍ਭਾਵ ਚਾਹਤਾ ਹੈ, ਕਿਸੀਕਾ ਅਭਾਵ ਚਾਹਤਾ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ
ਉਨਕਾ ਸਦ੍ਭਾਵ ਯਾ ਅਭਾਵ ਇਸਕਾ ਕਿਯਾ ਹੁਆ ਹੋਤਾ ਨਹੀਂ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਕੋਈ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਕਿਸੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ
ਕਰ੍ਤ੍ਤਾ-ਹਰ੍ਤ੍ਤਾ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਸਰ੍ਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਅਪਨੇ-ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਭਾਵਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ; ਯਹ ਵ੍ਰੁਥਾ ਹੀ
ਕਸ਼ਾਯਭਾਵਸੇ ਆਕੁਲਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਤਥਾ ਕਦਾਚਿਤ੍ ਜੈਸਾ ਯਹ ਚਾਹੇ ਵੈਸਾ ਹੀ ਪਦਾਰ੍ਥ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋ ਤੋ ਵਹ ਅਪਨੇ ਪਰਿਣਮਾਨੇਸੇ
ਤੋ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੁਆ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਜੈਸੇ ਗਾੜੀ ਚਲਤੀ ਹੈ; ਔਰ ਬਾਲਕ ਉਸੇ ਧਕ੍ਕਾ ਦੇਕਰ ਐਸਾ ਮਾਨੇ