-
ਚੌਥਾ ਅਧਿਕਾਰ ][ ੮੯
ਕਿ ਮੈਂ ਇਸੇ ਚਲਾ ਰਹਾ ਹੂਁ ਤੋ ਵਹ ਅਸਤ੍ਯ ਮਾਨਤਾ ਹੈ; ਯਦਿ ਉਸਕੇ ਚਲਾਨੇਸੇ ਚਲਤੀ ਹੋ ਤੋ ਜਬ
ਵਹ ਨਹੀਂ ਚਲਤੀ ਤਬ ਕ੍ਯੋਂ ਨਹੀਂ ਚਲਾਤਾ? ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪਦਾਰ੍ਥ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਔਰ ਯਹ ਜੀਵ
ਉਨਕਾ ਅਨੁਸਰਣ ਕਰਕੇ ਐਸਾ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨਕੋ ਮੈਂ ਐਸਾ ਪਰਿਣਮਿਤ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂਁ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਵਹ
ਅਸਤ੍ਯ ਮਾਨਤਾ ਹੈ; ਯਦਿ ਉਸਕੇ ਪਰਿਣਮਾਨੇਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਤੋ ਵੇ ਵੈਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤੇ
ਤਬ ਕ੍ਯੋਂ ਨਹੀਂ ਪਰਿਣਮਾਤਾ? ਸੋ ਜੈਸਾ ਸ੍ਵਯਂ ਚਾਹਤਾ ਹੈ ਵੈਸਾ ਪਦਾਰ੍ਥਕਾ ਪਰਿਣਮਨ ਕਦਾਚਿਤ੍ ਐਸੇ
ਹੀ ਬਨ ਜਾਯ ਤਬ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਬਹੁਤ ਪਰਿਣਮਨ ਤੋ ਜਿਨ੍ਹੇਂ ਸ੍ਵਯਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹਤਾ ਵੈਸੇ ਹੀ ਹੋਤੇ ਦੇਖੇ
ਜਾਤੇ ਹੈਂ, ਇਸਲਿਏ ਯਹ ਨਿਸ਼੍ਚਯ ਹੈ ਕਿ ਅਪਨੇ ਕਰਨੇਸੇ ਕਿਸੀਕਾ ਸਦ੍ਭਾਵ ਯਾ ਅਭਾਵ ਹੋਤਾ ਨਹੀਂ.
ਤਥਾ ਯਦਿ ਅਪਨੇ ਕਰਨੇਸੇ ਸਦ੍ਭਾਵ-ਅਭਾਵ ਹੋਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਤੋ ਕਸ਼ਾਯਭਾਵ ਕਰਨੇਸੇ ਕ੍ਯਾ ਹੋ?
ਕੇਵਲ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਦੁਃਖੀ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਜੈਸੇ — ਕਿਸੀ ਵਿਵਾਹਾਦਿ ਕਾਰ੍ਯੋਮੇਂ ਜਿਸਕਾ ਕੁਛ ਭੀ ਕਹਾ ਨਹੀਂ
ਹੋਤਾ, ਵਹ ਯਦਿ ਸ੍ਵਯਂ ਕਰ੍ਤ੍ਤਾ ਹੋਕਰ ਕਸ਼ਾਯ ਕਰੇ ਤੋ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਦੁਃਖੀ ਹੋਤਾ ਹੈ — ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜਾਨਨਾ.
ਇਸਲਿਯੇ ਕਸ਼ਾਯਭਾਵ ਕਰਨਾ ਐਸਾ ਹੈ ਜੈਸੇ ਜਲਕਾ ਬਿਲੋਨਾ ਕੁਛ ਕਾਰ੍ਯਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਇਸਲਿਯੇ ਇਨ ਕਸ਼ਾਯੋਂਕੀ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕੋ ਮਿਥ੍ਯਾਚਾਰਿਤ੍ਰ ਕਹਤੇ ਹੈਂ.
ਇਸ਼੍ਟ-ਅਨਿਸ਼੍ਟਕੀ ਮਿਥ੍ਯਾ ਕਲ੍ਪਨਾ
ਤਥਾ ਕਸ਼ਾਯਭਾਵ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਸੋ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ ਇਸ਼੍ਟ-ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਮਾਨਨੇ ਪਰ ਹੋਤੇ ਹੈਂ, ਸੋ ਇਸ਼੍ਟ-ਅਨਿਸ਼੍ਟ
ਮਾਨਨਾ ਭੀ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਕੋਈ ਪਦਾਰ੍ਥ ਇਸ਼੍ਟ-ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਹੈ ਨਹੀਂ.
ਕੈਸੇ? ਸੋ ਕਹਤੇ ਹੈਂਃ — ਜੋ ਅਪਨੇਕੋ ਸੁਖਦਾਯਕ – ਉਪਕਾਰੀ ਹੋ ਉਸੇ ਇਸ਼੍ਟ ਕਹਤੇ ਹੈਂ; ਅਪਨੇਕੋ
ਦੁਃਖਦਾਯਕ – ਅਨੁਪਕਾਰੀ ਹੋ ਉਸੇ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਕਹਤੇ ਹੈਂ. ਲੋਕਮੇਂ ਸਰ੍ਵ ਪਦਾਰ੍ਥ ਅਪਨੇ-ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਹੀ
ਕਰ੍ਤ੍ਤਾ ਹੈਂ, ਕੋਈ ਕਿਸੀਕੋ ਸੁਖ-ਦੁਃਖਦਾਯਕ, ਉਪਕਾਰੀ-ਅਨੁਪਕਾਰੀ ਹੈ ਨਹੀਂ. ਯਹ ਜੀਵ ਹੀ ਅਪਨੇ
ਪਰਿਣਾਮੋਂਮੇਂ ਉਨ੍ਹੇਂ ਸੁਖਦਾਯਕ – ਉਪਕਾਰੀ ਮਾਨਕਰ ਇਸ਼੍ਟ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਅਥਵਾ ਦੁਃਖਦਾਯਕ – ਅਨੁਪਕਾਰੀ
ਜਾਨਕਰ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਮਾਨਤਾ ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਏਕ ਹੀ ਪਦਾਰ੍ਥ ਕਿਸੀਕੋ ਇਸ਼੍ਟ ਲਗਤਾ ਹੈ, ਕਿਸੀਕੋ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਲਗਤਾ
ਹੈ. ਜੈਸੇ – ਜਿਸੇ ਵਸ੍ਤ੍ਰ ਨ ਮਿਲਤਾ ਹੋ ਉਸੇ ਮੋਟਾ ਵਸ੍ਤ੍ਰ ਇਸ਼੍ਟ ਲਗਤਾ ਹੈ ਔਰ ਜਿਸੇ ਪਤਲਾ ਵਸ੍ਤ੍ਰ ਮਿਲਤਾ
ਹੈ ਉਸੇ ਵਹ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਲਗਤਾ ਹੈ. ਸੂਕਰਾਦਿਕੋ ਵਿਸ਼੍ਟਾ ਇਸ਼੍ਟ ਲਗਤੀ ਹੈ, ਦੇਵਾਦਿਕੋ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਲਗਤੀ ਹੈ.
ਕਿਸੀਕੋ ਮੇਘਵਰ੍ਸ਼ਾ ਇਸ਼੍ਟ ਲਗਤੀ ਹੈ, ਕਿਸੀਕੋ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਲਗਤੀ ਹੈ. — ਇਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਨ੍ਯ ਜਾਨਨਾ.
ਤਥਾ ਇਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਏਕ ਜੀਵਕੋ ਭੀ ਏਕ ਹੀ ਪਦਾਰ੍ਥ ਕਿਸੀ ਕਾਲਮੇਂ ਇਸ਼੍ਟ ਲਗਤਾ ਹੈ, ਕਿਸੀ
ਕਾਲਮੇਂ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਲਗਤਾ ਹੈ. ਤਥਾ ਯਹ ਜੀਵ ਜਿਸੇ ਮੁਖ੍ਯਰੂਪਸੇ ਇਸ਼੍ਟ ਮਾਨਤਾ ਹੈ, ਵਹ ਭੀ ਅਨਿਸ਼੍ਟ
ਹੋਤਾ ਦੇਖਾ ਜਾਤਾ ਹੈ — ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਜਾਨਨਾ. ਜੈਸੇ — ਸ਼ਰੀਰ ਇਸ਼੍ਟ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਰੋਗਾਦਿ ਸਹਿਤ ਹੋ ਤਬ
ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ; ਪੁਤ੍ਰਾਦਿਕ ਇਸ਼੍ਟ ਹੈਂ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਕਾਰਣ ਮਿਲਨੇ ਪਰ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਹੋਤੇ ਦੇਖੇ ਜਾਤੇ ਹੈਂ —
ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਜਾਨਨਾ. ਤਥਾ ਯਹ ਜੀਵ ਜਿਸੇ ਮੁਖ੍ਯਰੂਪਸੇ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਮਾਨਤਾ ਹੈ, ਵਹ ਭੀ ਇਸ਼੍ਟ ਹੋਤਾ ਦੇਖਤੇ
ਹੈਂ. ਜੈਸੇ — ਗਾਲੀ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਲਗਤੀ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਸਸੁਰਾਲਮੇਂ ਇਸ਼੍ਟ ਲਗਤੀ ਹੈ. ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਜਾਨਨਾ.