-
ਦੂਸਰਾ ਅਧਿਕਾਰ ][ ੨੩
ਐਸਾ ਆਗਮਮੇਂ ਕਹਾ ਹੈ ਤਥਾ ਯੁਕ੍ਤਿਸੇ ਭੀ ਐਸਾ ਹੀ ਸਂਭਵ ਹੈ ਕਿ — ਕਰ੍ਮਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਬਿਨਾ
ਪਹਲੇ ਜੀਵਕੋ ਰਾਗਾਦਿਕ ਕਹੇ ਜਾਯੇਂ ਤੋ ਰਾਗਾਦਿਕ ਜੀਵਕਾ ਏਕ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੋ ਜਾਯੇਂ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ
ਪਰਨਿਮਿਤ੍ਤਕੇ ਬਿਨਾ ਹੋ ਉਸੀਕਾ ਨਾਮ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ.
ਇਸਲਿਯੇ ਕਰ੍ਮਕਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਅਨਾਦਿ ਹੀ ਮਾਨਨਾ.
ਯਹਾਁ ਪ੍ਰਸ਼੍ਨ ਹੈ ਕਿ — ਨ੍ਯਾਰੇ-ਨ੍ਯਾਰੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਔਰ ਅਨਾਦਿਸੇ ਉਨਕਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ — ਐਸਾ ਕੈਸੇ ਸਂਭਵ ਹੈ?
ਸਮਾਧਾਨ : — ਜੈਸੇ ਮੂਲ ਹੀ ਸੇ ਜਲ — ਦੂਧਕਾ, ਸੋਨਾ — ਕਿਟ੍ਟਿਕਕਾ, ਤੁਸ਼ — ਕਣਕਾ ਤਥਾ
ਤੇਲ — ਤਿਲਕਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਦੇਖਾ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਨਵੀਨ ਇਨਕਾ ਮਿਲਾਪ ਹੁਆ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਵੈਸੇ ਹੀ ਅਨਾਦਿਸੇ
ਜੀਵਕਰ੍ਮਕਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਜਾਨਨਾ, ਨਵੀਨ ਇਨਕਾ ਮਿਲਾਪ ਹੁਆ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਫਿ ਰ ਤੁਮਨੇ ਕਹਾ — ‘ਕੈਸੇ
ਸਂਭਵ ਹੈ?’ ਅਨਾਦਿਸੇ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਈ ਭਿਨ੍ਨ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈਂ, ਵੈਸੇ ਹੀ ਕਈ ਮਿਲੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈਂ; ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ
ਸਂਭਵ ਹੋਨੇਮੇਂ ਕੁਛ ਵਿਰੋਧ ਤੋ ਭਾਸਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ.
ਫਿ ਰ ਪ੍ਰਸ਼੍ਨ ਹੈ ਕਿ — ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਅਥਵਾ ਸਂਯੋਗ ਕਹਨਾ ਤੋ ਤਬ ਸਂਭਵ ਹੈ ਜਬ ਪਹਲੇ ਭਿਨ੍ਨ
ਹੋਂ ਔਰ ਫਿ ਰ ਮਿਲੇਂ. ਯਹਾਁ ਅਨਾਦਿਸੇ ਮਿਲੇ ਜੀਵ-ਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਕੈਸੇ ਕਹਾ ਹੈ?
ਸਮਾਧਾਨ : — ਅਨਾਦਿਸੇ ਤੋ ਮਿਲੇ ਥੇ; ਪਰਨ੍ਤੁ ਬਾਦਮੇਂ ਭਿਨ੍ਨ ਹੁਏ ਤਬ ਜਾਨਾ ਕਿ ਭਿਨ੍ਨ ਥੇ
ਤੋ ਭਿਨ੍ਨ ਹੁਏ, ਇਸਲਿਯੇ ਪਹਲੇ ਭੀ ਭਿਨ੍ਨ ਹੀ ਥੇ — ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਨੁਮਾਨਸੇ ਤਥਾ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਸੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼
ਭਿਨ੍ਨ ਭਾਸਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. ਇਸਸੇ, ਉਨਕਾ ਬਨ੍ਧਨ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਭਿਨ੍ਨਪਨਾ ਪਾਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਤਥਾ
ਉਸ ਭਿਨ੍ਨਤਾਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਉਨਕਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਅਥਵਾ ਸਂਯੋਗ ਕਹਾ ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਨਯੇ ਮਿਲੇ, ਯਾ ਮਿਲੇ
ਹੀ ਹੋਂ, ਭਿਨ੍ਨ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੇ ਮਿਲਾਪਮੇਂ ਐਸੇ ਹੀ ਕਹਨਾ ਸਂਭਵ ਹੈ.
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਨ ਜੀਵ-ਕਰ੍ਮਕਾ ਅਨਾਦਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਹੈ.
ਜੀਵ ਔਰ ਕਰ੍ਮੋਂ ਕੀ ਭਿਨ੍ਨਤਾ
ਵਹਾਁ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯ ਤੋ ਦੇਖਨੇ-ਜਾਨਨੇਰੂਪ ਚੇਤਨਾਗੁਣਕਾ ਧਾਰਕ ਹੈ ਤਥਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਗਮ੍ਯ ਨ ਹੋਨੇ
ਯੋਗ੍ਯ ਅਮੂਰ੍ਤ੍ਤਿਕ ਹੈ, ਸਂਕੋਚ-ਵਿਸ੍ਤਾਰ ਸ਼ਕ੍ਤਿਸਹਿਤ ਅਸਂਖ੍ਯਾਤਪ੍ਰਦੇਸ਼ੀ ਏਕਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ. ਤਥਾ ਕਰ੍ਮ ਹੈ ਵਹ
ਚੇਤਨਾਗੁਣਰਹਿਤ ਜੜ ਹੈ ਔਰ ਮੂਰ੍ਤ੍ਤਿਕ ਹੈ, ਅਨਨ੍ਤ ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਮਾਣੁਓਂਕਾ ਪਿਣ੍ਡ ਹੈ, ਇਸਲਿਏ ਏਕਦ੍ਰਵ੍ਯ
ਨਹੀਂ ਹੈ. ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਯੇ ਜੀਵ ਔਰ ਕਰ੍ਮ ਹੈਂ — ਇਨਕਾ ਅਨਾਦਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਹੈ, ਤੋ ਭੀ ਜੀਵਕਾ ਕੋਈ
ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਕਰ੍ਮਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ ਔਰ ਕਰ੍ਮਕਾ ਕੋਈ ਪਰਮਾਣੁ ਜੀਵਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ; ਅਪਨੇ-ਅਪਨੇ ਲਕ੍ਸ਼ਣਕੋ
ਧਾਰਣ ਕਿਯੇ ਭਿਨ੍ਨ-ਭਿਨ੍ਨ ਹੀ ਰਹਤੇ ਹੈਂ. ਜੈਸੇ ਸੋਨੇ-ਚਾਁਦੀਕਾ ਏਕ ਸ੍ਕਂਧ ਹੋ, ਤਥਾਪਿ ਪੀਤਾਦਿ ਗੁਣੋਂਕੋ
ਧਾਰਣ ਕਿਏ ਸੋਨਾ ਭਿਨ੍ਨ ਰਹਤਾ ਹੈ ਔਰ ਸ਼੍ਵੇਤਾਦਿ ਗੁਣੋਂਕੋ ਧਾਰਣ ਕਿਯੇ ਚਾਁਦੀ ਭਿਨ੍ਨ ਰਹਤੀ ਹੈ —
ਵੈਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਜਾਨਨਾ.