-
ਦੂਸਰਾ ਅਧਿਕਾਰ ][ ੨੫
ਤਥਾ ਚਾਰ ਅਘਾਤਿਯਾ ਕਰ੍ਮ ਹੈਂ, ਉਨਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਇਸ ਆਤਮਾਕੋ ਬਾਹ੍ਯ ਸਾਮਗ੍ਰੀਕਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ
ਬਨਤਾ ਹੈ. ਵਹਾਁ ਵੇਦਨੀਯਸੇ ਤੋ ਸ਼ਰੀਰਮੇਂ ਅਥਵਾ ਸ਼ਰੀਰਸੇ ਬਾਹ੍ਯ ਨਾਨਾਪ੍ਰਕਾਰ ਸੁਖ-ਦੁਃਖਕੇ ਕਾਰਣ
ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕਾ ਸਂਯੋਗ ਜੁੜਤਾ ਹੈ; ਆਯੁਸੇ ਅਪਨੀ ਸ੍ਥਿਤਿ-ਪਰ੍ਯਨ੍ਤ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਸ਼ਰੀਰਕਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਨਹੀਂ ਛੂਟ
ਸਕਤਾ; ਨਾਮਸੇ ਗਤਿ, ਜਾਤਿ, ਸ਼ਰੀਰਾਦਿਕ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤੇ ਹੈਂ; ਔਰ ਗੋਤ੍ਰਸੇ ਉਚ੍ਚ-ਨੀਚ ਕੁਲਕੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿ
ਹੋਤੀ ਹੈ.
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਘਾਤਿ ਕਰ੍ਮੋਂਸੇ ਬਾਹ੍ਯ ਸਾਮਗ੍ਰੀ ਏਕਤ੍ਰਿਤ ਹੋਤੀ ਹੈ, ਉਸਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਮੋਹਉਦਯਕਾ
ਸਹਕਾਰ ਹੋਨੇ ਪਰ ਜੀਵ ਸੁਖੀ-ਦੁਃਖੀ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਔਰ ਸ਼ਰੀਰਾਦਿਕਕੇ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਸੇ ਜੀਵਕੇ
ਅਮੂਰ੍ਤ੍ਤਤ੍ਵਾਦਿਸ੍ਵਭਾਵ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵ-ਅਰ੍ਥਕੋ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ — ਜੈਸੇ ਕੋਈ ਸ਼ਰੀਰਕੋ ਪਕੜੇ ਤੋ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ
ਪਕੜਾ ਜਾਯੇ. ਤਥਾ ਜਬ ਤਕ ਕਰ੍ਮਕਾ ਉਦਯ ਰਹਤਾ ਹੈ ਤਬ ਤਕ ਬਾਹ੍ਯ ਸਾਮਗ੍ਰੀ ਵੈਸੀ ਹੀ ਬਨੀ
ਰਹੇ, ਅਨ੍ਯਥਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ — ਐਸਾ ਇਨ ਅਘਾਤਿ ਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਜਾਨਨਾ.
ਨਿਰ੍ਬਲ ਜੜ ਕਰ੍ਮੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਜੀਵਕੇ ਸ੍ਵਭਾਵਕਾ ਘਾਤ ਤਥਾ ਬਾਹ੍ਯ ਸਾਮਗ੍ਰੀ ਮਿਲਨਾ
ਯਹਾਁ ਕੋਈ ਪ੍ਰਸ਼੍ਨ ਕਰੇ ਕਿ — ਕਰ੍ਮ ਤੋ ਜੜ ਹੈਂ, ਕੁਛ ਬਲਵਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈਂ; ਉਨਸੇ ਜੀਵਕੇ
ਸ੍ਵਭਾਵਕਾ ਘਾਤ ਹੋਨਾ ਵ ਬਾਹ੍ਯ ਸਾਮਗ੍ਰੀਕਾ ਮਿਲਨਾ ਕੈਸੇ ਸਂਭਵ ਹੈ?
ਸਮਾਧਾਨਃ — ਯਦਿ ਕਰ੍ਮ ਸ੍ਵਯਂ ਕਰ੍ਤ੍ਤਾ ਹੋਕਰ ਉਦ੍ਯਮਸੇ ਜੀਵਕੇ ਸ੍ਵਭਾਵਕਾ ਘਾਤ ਕਰੇ, ਬਾਹ੍ਯ
ਸਾਮਗ੍ਰੀਕੋ ਮਿਲਾਵੇ ਤਬ ਤੋ ਕਰ੍ਮਕੇ ਚੇਤਨਾਪਨਾ ਭੀ ਚਾਹਿਯੇ ਔਰ ਬਲਵਾਨਪਨਾ ਭੀ ਚਾਹਿਯੇ; ਸੋ ਤੋ
ਹੈ ਨਹੀਂ, ਸਹਜ ਹੀ ਨਿਮਿਤ੍ਤ-ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਹੈ. ਜਬ ਉਨ ਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਉਦਯਕਾਲ ਹੋ; ਉਸਕਾਲਮੇਂ
ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਆਤ੍ਮਾ ਸ੍ਵਭਾਵਰੂਪ ਪਰਿਣਮਨ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ, ਵਿਭਾਵਰੂਪ ਪਰਿਣਮਨ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਤਥਾ ਜੋ
ਅਨ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈਂ ਵੈ ਵੈਸੇ ਹੀ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਰੂਪ ਹੋਕਰ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ.
ਜੈਸੇ — ਕਿਸੀ ਪੁਰੁਸ਼ਕੇ ਸਿਰ ਪਰ ਮੋਹਨਧੂਲ ਪੜੀ ਹੈ ਉਸਸੇ ਵਹ ਪੁਰੁਸ਼ ਪਾਗਲ ਹੁਆ; ਵਹਾਁ
ਉਸ ਮੋਹਨਧੂਲਕੋ ਜ੍ਞਾਨ ਭੀ ਨਹੀਂ ਥਾ ਔਰ ਬਲਵਾਨਪਨਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ਥਾ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਪਾਗਲਪਨਾ ਉਸ
ਮੋਹਨਧੂਲ ਹੀ ਸੇ ਹੁਆ ਦੇਖਤੇ ਹੈਂ. ਵਹਾਁ ਮੋਹਨਧੂਲਕਾ ਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੈ ਔਰ ਪੁਰੁਸ਼ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਪਾਗਲ
ਹੁਆ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ — ਐਸਾ ਹੀ ਨਿਮਿਤ੍ਤ-ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕ ਬਨ ਰਹਾ ਹੈ.
ਤਥਾ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੂਰ੍ਯਕੇ ਉਦਯਕੇ ਕਾਲਮੇਂ ਚਕਵਾ-ਚਕਵਿਯੋਂਕਾ ਸਂਯੋਗ ਹੋਤਾ ਹੈ; ਵਹਾਁ ਰਾਤ੍ਰਿਮੇਂ
ਕਿਸੀਨੇ ਦ੍ਵੇਸ਼ਬੁਦ੍ਧਿਸੇ ਬਲਜਬਰੀ ਕਰਕੇ ਅਲਗ ਨਹੀਂ ਕਿਯੇ ਹੈਂ, ਦਿਨਮੇਂ ਕਿਸੀਨੇ ਕਰੁਣਾਬੁਦ੍ਧਿਸੇ ਲਾਕਰ
ਮਿਲਾਯੇ ਨਹੀਂ ਹੈਂ, ਸੂਰ੍ਯੋਦਯਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਪਾਕਰ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਮਿਲਤੇ ਹੈਂ. ਐਸਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ-ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕ ਬਨ
ਰਹਾ ਹੈ. ਉਸ ਹੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਰ੍ਮਕਾ ਭੀ ਨਿਮਿਤ੍ਤ-ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕ ਭਾਵ ਜਾਨਨਾ. — ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਰ੍ਮਕੇ ਉਦਯਸੇ
ਅਵਸ੍ਥਾ ਹੈ.