-
੮੦ ] [ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ
ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕੀ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ
ਅਬ, ਸਂਸਾਰੀ ਜੀਵੋਂਕੇ ਮਿਥ੍ਯਾਦਰ੍ਸ਼ਨਕੀ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਕੈਸੇ ਪਾਯੀ ਜਾਤੀ ਹੈ ਸੋ ਕਹਤੇ ਹੈਂ. ਯਹਾਁ
ਵਰ੍ਣਨ ਤੋ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਕਾ ਕਰਨਾ ਹੈ; ਪਰਨ੍ਤੁ ਜਾਨੇਗਾ ਤੋ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰੇਗਾ, ਇਸਲਿਯੇ ਜਾਨਨੇਕੀ ਮੁਖ੍ਯਤਾਸੇ
ਵਰ੍ਣਨ ਕਰਤੇ ਹੈਂ.
ਜੀਵ-ਅਜੀਵਤਤ੍ਤ੍ਵ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਅਯਥਾਰ੍ਥ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ
ਅਨਾਦਿਕਾਲਸੇ ਜੀਵ ਹੈ ਵਹ ਕਰ੍ਮਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਅਨੇਕ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੈ. ਵਹਾਁ ਪੂਰ੍ਵ
ਪਰ੍ਯਾਯਕੋ ਛੋੜਤਾ ਹੈ, ਨਵੀਨ ਪਰ੍ਯਾਯ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੈ. ਤਥਾ ਵਹ ਪਰ੍ਯਾਯ ਏਕ ਤੋ ਸ੍ਵਯਂ ਆਤ੍ਮਾ
ਔਰ ਅਨਨ੍ਤ ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਮਾਣੁਮਯ ਸ਼ਰੀਰ ਉਨਸੇ ਏਕਪਿਣ੍ਡ ਬਨ੍ਧਾਨਰੂਪ ਹੈ. ਤਥਾ ਜੀਵਕੋ ਉਸ
ਪਰ੍ਯਾਯਮੇਂ — ‘ਯਹ ਮੈਂ ਹੂਁ’ — ਐਸੀ ਅਹਂਬੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਤਥਾ ਸ੍ਵਯਂ ਜੀਵ ਹੈ, ਉਸਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਤੋ
ਜ੍ਞਾਨਾਦਿਕ ਹੈ ਔਰ ਵਿਭਾਵ ਕ੍ਰੋਧਾਦਿਕ ਹੈਂ ਔਰ ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਮਾਣੁਓਂਕੇ ਵਰ੍ਣ, ਗਂਧ, ਰਸ, ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਾਦਿ ਸ੍ਵਭਾਵ
ਹੈਂ — ਉਨ ਸਬਕੋ ਅਪਨਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਮਾਨਤਾ ਹੈ.
‘ਯੇ ਮੇਰੇ ਹੈਂ’ — ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਨਮੇਂ ਮਮਤ੍ਵਬੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਤਥਾ ਸ੍ਵਯਂ ਜੀਵ ਹੈ, ਉਸਕੇ
ਜ੍ਞਾਨਾਦਿਕਕੀ ਤਥਾ ਕ੍ਰੋਧਾਦਿਕਕੀ ਅਧਿਕਤਾ-ਹੀਨਤਾਰੂਪ ਅਵਸ੍ਥਾ ਹੋਤੀ ਹੈ ਔਰ ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਮਾਣੁਓਂਕੀ
ਵਰ੍ਣਾਦਿ ਪਲਟਨੇਰੂਪ ਅਵਸ੍ਥਾ ਹੋਤੀ ਹੈ ਉਨ ਸਬਕੋ ਅਪਨੀ ਅਵਸ੍ਥਾ ਮਾਨਤਾ ਹੈ. ‘ਯਹ ਮੇਰੀ ਅਵਸ੍ਥਾ
ਹੈ’ — ਐਸੀ ਮਮਤ੍ਵਬੁਦ੍ਧਿ ਕਰਤਾ ਹੈ.
ਤਥਾ ਜੀਵ ਔਰ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਨੈਮਿਤ੍ਤ-ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਜੋ ਕ੍ਰਿਯਾ ਹੋਤੀ ਹੈ ਉਸੇ
ਅਪਨੀ ਮਾਨਤਾ ਹੈ. ਅਪਨਾ ਦਰ੍ਸ਼ਨ-ਜ੍ਞਾਨ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ, ਉਸਕੀ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਅਂਗਰੂਪ
ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਨਾਦਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਁ ਹੈਂ; ਯਹ ਉਨ੍ਹੇਂ ਏਕ ਮਾਨਕਰ ਐਸਾ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ — ਹਾਥ ਆਦਿਸੇ ਮੈਂਨੇ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼
ਕਿਯਾ, ਜੀਭਸੇ ਸ੍ਵਾਦ ਲਿਯਾ, ਨਾਸਿਕਾਸੇ ਸੂਁਘਾ, ਨੇਤ੍ਰਸੇ ਦੇਖਾ, ਕਾਨੋਂਸੇ ਸੁਨਾ. ਮਨੋਵਰ੍ਗਣਾਰੂਪ ਆਠ
ਪਂਖੁੜਿਯੋਂਕੇ ਫੂ ਲੇ ਕਮਲਕੇ ਆਕਾਰਕਾ ਹ੍ਰੁਦਯਸ੍ਥਾਨਮੇਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮਨ ਹੈ, ਵਹ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਗਮ੍ਯ ਨਹੀਂ ਐਸਾ ਹੈ, ਸੋ
ਸ਼ਰੀਰਕਾ ਅਂਗ ਹੈ; ਉਸਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੋਨੇ ਪਰ ਸ੍ਮਰਣਾਦਿਰੂਪ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਯਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮਨਕੋ
ਔਰ ਜ੍ਞਾਨਕੋ ਏਕ ਮਾਨਕਰ ਐਸਾ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂਨੇ ਮਨਸੇ ਜਾਨਾ.
ਤਥਾ ਅਪਨੇਕੋ ਬੋਲਨੇਕੀ ਇਚ੍ਛਾ ਹੋਤੀ ਹੈ ਤਬ ਅਪਨੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਕੋ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਬੋਲਨਾ ਬਨੇ
ਉਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਿਲਾਤਾ ਹੈ, ਤਬ ਏਕਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਾਵਗਾਹ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਕੇ ਕਾਰਣ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਅਂਗ ਭੀ ਹਿਲਤੇ ਹੈਂ.
ਉਨਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਭਾਸ਼ਾਵਰ੍ਗਣਾਰੂਪ ਪੁਦ੍ਗਲ ਵਚਨਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ; ਯਹ ਸਬਕੋ ਏਕ ਮਾਨਕਰ
ਐਸਾ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਬੋਲਤਾ ਹੂਁ.
ਤਥਾ ਅਪਨੇਕੋ ਗਮਨਾਦਿ ਕ੍ਰਿਯਾਕੀ ਯਾ ਵਸ੍ਤੁ ਗ੍ਰਹਣਾਦਿਕਕੀ ਇਚ੍ਛਾ ਹੋਤੀ ਹੈ ਤਬ ਅਪਨੇ
ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਕੋ ਜੈਸੇ ਕਾਰ੍ਯ ਬਨੇ ਵੈਸੇ ਹਿਲਾਤਾ ਹੈ. ਵਹਾਁ ਏਕਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਾਵਗਾਹਕੇ ਕਾਰਣ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਅਂਗ ਹਿਲਤੇ
ਹੈਂ ਤਬ ਵਹ ਕਾਰ੍ਯ ਬਨਤਾ ਹੈ; ਅਥਵਾ ਅਪਨੀ ਇਚ੍ਛਾਕੇ ਬਿਨਾ ਸ਼ਰੀਰ ਹਿਲਤਾ ਹੈ ਤਬ ਅਪਨੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼