Page -14 of 655
PDF/HTML Page 41 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
1mokṣhaprāptino upāy4nayanī vyākhyā19
rasamyagdarshananun lakṣhaṇ6anekānt tathā ekāntra0
3samyagdarshananā utpatti apekṣhāe bhedo13dravyārthikanay ane paryāyārthikanayanā
4tattvonān nām14samyagdraṣhṭinān bījā nāmora4
pasāt tattvo, samyagdarshanādi tathā ādaraṇīy nishchayanay chhe-evī shraddhā karavī ra4
Page -13 of 655
PDF/HTML Page 42 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
7samyagdarshanādi tathā tattvoneupādān-nimitta sambandhī khulāso47
8samyagdarshanādine jāṇavānā bījā16avagrahādi matignānanā
Page -12 of 655
PDF/HTML Page 43 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun 18avagrahagnānamān visheṣhatāpa7rarkṣhayopashamanaimittik avadhignānanā
19vyañjanāvagrahagnān netra anedravya, kṣhetra, kāḷ ane bhāvanī apekṣhāe
ra0shrutagnān, tenī utpattino kram‘manaḥparyay’ tathā r̥ujumati vipul
ra1avadhignānanun varṇan66
Page -11 of 655
PDF/HTML Page 44 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
31mati, shrut ane avadhignānamān (ra) samyagdarshan shun chhe?90
3rjem samyagdraṣhṭi padārthone jāṇe samyagdarshananī vyākhyā90
viparītatā (8) nishchayasamyagdarshananun chāritranī
33pramāṇanun svarūp pūrun thatān, have koī vār vyavahār samyagdarshan
arthanay84 guṇ kem kahevāy chhe?99
Page -10 of 655
PDF/HTML Page 45 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun (ra1) gnānachetanānā vidhānamānprabhāvanānun sāchun svarūp133
(rar) samyagdarshan sambandhamān bhagavāne kahelun svarūp133
(ra3) samyagdarshan ane gnānachetanāmān pher1ra1 bhāvanāvāḷo shun kare?133 (ra4) chāritra na paḷāy topaṇshrutagnānanun avalamban e
(rap) nishchayasamyagdarshanano bījo artha1rardharma kyān chhe ane kem thāy?13p
Page -9 of 655
PDF/HTML Page 46 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun 1jīvanā asādhāraṇ bhāvo171anādi agnānī jīvane kayā bhāvo
rapāñch bhāvonā bhedo1809upayoganā bhedo188 3aupashamikabhāvanā be bhed180‘darshan’ shabdanā judājudā artho ane
4kṣhāyikabhāvanā nav bhedo181sākār ane nirākār sambandhī khulāso190
pakṣhāyopashamikabhāvanā aḍhār bhedo18rdarshan ane gnān vachche bed191
6audayikabhāvanā ekavīs bhedo183darshan ane gnān vachcheno bhed
artha19r
7pāriṇāmikabhāvanā traṇ bhedo184darshan ane gnān upayog kevaḷīprabhune
Page -8 of 655
PDF/HTML Page 47 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
11sansārī jīvonā bhed (sañgnī-asañgnī)ra0134upapād janma kone hoy chhe?ra16
1rsansārī jīvonā bījā prakāre36sharīranā audārikādi pāñch bhedora17
bhāv)ra04 sharīrano sambandh hoy chhe?220
pudgalanī49āhārak sharīranā svāmī tathā
bhedora08pa0-pa1-par kayā jīvone kayun liṅg (ved)
Page -7 of 655
PDF/HTML Page 48 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
nadīora49
māprapa4
varṇanra61
Page -6 of 655
PDF/HTML Page 49 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
avalokanra66
koṣhṭakra64upasanhārra68
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
batāvelun
Page -5 of 655
PDF/HTML Page 50 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
rahe
Page -4 of 655
PDF/HTML Page 51 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānunsūtra nan.viṣhaypānun 33paramāṇuomān bandh thavānun kāraṇ3parupādān-nimittasambandhī siddhānt368 34-3pparamāṇuomān bandh kyārete siddhāntanā ādhāre jīv-pudgal
36bandh kyāre thāy chhe?3papchha dravyonā hovāpaṇānī anya373 37bandh thatān navī avasthā kevī prakāre siddhi
38dravyanun anya lakṣhaṇ3pa6ṭopī uparathī chha dravyonī siddhi376
39-40kāḷadravyanun varṇan3pa7 siddhi377 41‘guṇ’nun lakṣhaṇ3pa8karmo uparathī chha dravyonī siddhi379 4r‘paryāy’nun lakṣhaṇ3pa9dravyonī svatantratā379
sūtra nan.viṣhaypānunsūtra nan.viṣhaypānun
1yoganā bhedonun svarūp392 tem kem kahyun nathī?397 2āsravanun svarūp393shubh-ashubh karmo bandhāvānā kāraṇe 3yoganā nimittathī āsravanā shubh-ashubhayog evā bhed nathī397
Page -3 of 655
PDF/HTML Page 52 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānunsūtra nan.viṣhaypānun
6āsravamān visheṣhatā16tiryañchāyunā āsravanun kāraṇ422
7āsravanān adhikaraṇanā bhed40319badhā āyuonā āsravanun kāraṇ42p 8jīv-adhikaraṇanā bhed40420-21devāyunā āsravanun kāraṇ426-27
9ajīv-adhikaraṇ āsravanā bhedo40p24tīrthaṅkar nāmakarmanā 10gnānāvaraṇ ane darshanāvaraṇanā āsravanun kāraṇ429
11asātāvedanīyanā āsravanun kāraṇ408 bhāvanānun svarūp429-433 12sātāvedanīyanā āsravanun kāraṇ410tīrthaṅkaronā traṇ prakār433 13anant sansāranun kāraṇ jearihantonā sāt prakār433
1vratanun lakṣhaṇ440ā sūtramān kahelā tyāganun svarūp
Page -2 of 655
PDF/HTML Page 53 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānunsūtra nan.viṣhaypānun 7brahmacharyavratanī pāñch bhāvanāo4pa421aṇuvratanā sahāyak sāt shīlavrato472 8parigrahatyāgavratanī pāñch bhāvanāo4pa4 traṇ guṇavrat ane chār 9-10 hinsā vagerethī virakta thavā shikṣhāvratanun svarūp473
11vratadhārī samyagdraṣhṭinī bhāvanā4pa722vratīne sanllekhanā dhāraṇ 1rvratonī rakṣhā arthe samyagdraṣhṭi karavāno upadesh474
13hinsā-pāpanun lakṣhaṇ463 varṇan477-482
14asatyanun svarūp46p38dānanun svarūp482
1pstey (-chorī) nun svarūp467navadhā bhaktinun svarūp48p 16kushīl (-abrahmacharya) nun svarūp468dravyavisheṣh, dātr̥uvisheṣh ane pātra- 17parigrahanun svarūp469 visheṣhanun svarūp486 18vratīnī visheṣhatā469dān sambandhī jāṇavā yogya visheṣh487
19vratīnā bhed472samvar-nirjarā nathī.487 thī 490
sūtra nan.viṣhaypānunsūtra nan.viṣhaypānun
(ekāntamithyātvādi) pāñch bhedonun
svarūp
oḷakhavā joīe492avirati, pramād ane kaṣhāyanun
Page -1 of 655
PDF/HTML Page 54 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānun sūtra nan.viṣhaypānun
2bandhanun lakṣhaṇpa0121-22anubhāg bandhanun varṇanpa14
3bandhanā chār bhed ane tenī vyākhyāpa0424pradeshabandhanun svarūppa1p 4prakr̥itibandhanā āṭh mūḷ bhedo2p-26puṇyaprakr̥itionān tathā pāp-
1samvaranun lakṣhaṇpa28pariṣhahanun svarūp ane 2samvaranān kāraṇopa30te sambandhī thatī bhūlpa48
3nirjarā ane samvaranun kāraṇpa31ane tenun svarūppa49-papa2
tapanā phaḷ sambandhī khulāsopa32
pa3310dasamāthī bāramā guṇasthān
4guptinun lakṣhaṇ ane bhedpa34sudhīnā pariṣhahonun varṇanpapap pasamitinun svarūp ane11teramā guṇasthān pariṣhahopapa6
6uttamakṣhamādi dash dharmaannāhār hoy ja nahipa60
7anityādi bār anuprekṣhāsūtra 8 sāthe sambandhpa61
sudhīnā pariṣhahopa62
Page 0 of 655
PDF/HTML Page 55 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānunsūtra nan.viṣhaypānun 13-16kyā karmanā udayathī2psamyaksvādhyāyatapanā pāñch bhedpa78
17ek jīvane ek sāthe28dhyānanā chār bhedpa81
18chāritranā sāmāyikādi pāñch30-33 ārttadhyānanā chār
19bāhya tapanā chha prakāropa70kevaḷīne be prakāranā vachanayogpa87
20ābhyantar tapanā chha prakāropa7341-42 shukladhyānanā pahelā be bhedonī
21ābhyantar tapanā peṭā bhedopa7444vichāranun lakṣhaṇpa89 22samyakprāyashchitta tapanā nav bhedopa7pyogasaṅkrānti vagerenun svarūppa90
23samyakvinay tapanā chār bhedpa76sambandhī khās lakṣhamān rākhavā lāyak
nishchayavinayanun svarūppa76
pa77spaṣhṭīkaraṇpa92-pa93
24samyakvaiyāvr̥utyatapanā das bhedpa774ppātra apekṣhāe nirjarāmān thatī
Page 1 of 655
PDF/HTML Page 56 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānunsūtra nan.viṣhaypānun
47pulākādi muniomān āṭh prakāresambandhī spaṣhṭīkaraṇ603
-te bābat spaṣhṭīkaraṇ603
sūtra nan.viṣhaypānunsūtra nan.viṣhaypānun
1kevaḷagnānanī utpattinun kāraṇ60psiddhonun lokāgrathī sthānāntar thatun nathī624
nathī?608
2mokṣhanun kāraṇ ane lakṣhaṇ608
rachyun chhe, tenā upasanhāramān 23 gāthā
dvārā āpelo granthano sārānsh]
3-4 mokṣha dashāmān kyā kyā bhāvono(ra) mokṣhamārganun be prakāre kathan627
pamukta jīvonun sthān612(3-4) nishchay tathā vyavahār 6mukta jīvanā ūrdhvagamananun kāraṇ613mokṣhamārganun svarūp627-28 7pūrvaprayogādi chār prakāranān draṣhṭānto613(pa-6) vyavahārī tathā nishchayī 8mukta jīvo lokāgrathī āgaḷ nahi614muninun svarūp628
9mukta jīvomān vyavahāranaye bhed61p(8-20) nishchayaratnatrayanun kartā, karma
ātmāne bandhan chhe tenī siddhi619
612āchārya nathī634-63p
na thāy622
Page 2 of 655
PDF/HTML Page 57 of 710
single page version
sūtra nan.viṣhaypānunsūtra nan.viṣhaypānun
Page 3 of 655
PDF/HTML Page 58 of 710
single page version
ॐ
कामदं मोक्षदं चैव omकाराय नमो नमः।। १ ।।
मुनिभिरुपासिततीर्था सरस्वती हरतु नो दुरितान्।। २ ।।
अज्ञानतिमिरान्धानां ज्ञानाञ्जनशलाकया।
चक्षुरुन्मीलितं येन तस्मै श्रीगुरवे नमः।। ३ ।।
सकलकलुषविध्वंशकं, श्रेयसां परिवर्धकं, धर्मसम्बन्धकं,
शास्त्रं श्री मोक्षशास्त्र नामधेयं, अस्य मूलग्रंथकर्तारः
श्रीसर्वज्ञदेवास्तदुत्तरग्रंथकर्तारः श्रीगणधरदेवाः प्रतिगणधरदेवा–
स्तेषां वचनानुसारमासाद्य आचार्यश्रीउमास्वामीआचार्यदेव–
विरचितं, श्रोतारः सावधानतया श्रृण्वन्तु।।
मंगलं कुन्दकुन्दार्यो जैनधर्मोऽस्तु मंगलम्।। १ ।।
सर्वमङ्गलमांगल्यं सर्वकल्याणकारकं।
प्रधानं सर्वधर्माणां जैनं जयतु
Page 4 of 655
PDF/HTML Page 59 of 710
single page version
ज्ञातारं विश्चतत्त्वानां वन्दे तद्गुणलब्धये।।
arthaḥ– mokṣhamārganā pravartāvanār arthāt chalāvanār, karmarūpī parvatonā bhedanār arthāt nāsh karanār. vishvanā arthāt badhān tattvonā jāṇanār tene te guṇonī prāpti māṭe hun praṇām karun chhun–vandan karun chhun.
(1) ā shāstra sharū karatān pahelān ā shāstrano viṣhay shun chhe te ṭūṅkamān jaṇāvavānī jarūr chhe.
(ra) āchārya bhagavāne ā shāstranun nām ‘mokṣhashāstra’ athavā ‘tattvārthasūtra’ rākhyun chhe. jagatanā jīvo anant prakāranā duḥkho bhogavī rahyā chhe, te duḥkhothī hammeshane māṭe mukta thavā eṭale ke avināshī sukh meḷavavā teo aharnish upāyo karī rahyā chhe; paṇ teonā te upāyo khoṭā hovāthī jīvone duḥkh maṭatun nathī, ek ke bījā prakāre duḥkh chālyā ja kare chhe. duḥkhonī paramparāthī jīvo shī rīte mukta thāy teno upāy ane tenun vītarāgī vignān ā shāstramān batāvavāmān āvyān chhe tethī tenun nām ‘mokṣhashāstra’ rākhavāmān āvyun chhe mūḷabhūt bhūl vinā duḥkh hoy nahi ane te bhūl ṭaḷatān sukh thayā vagar rahe ja nahi evo abādhit siddhānt chhe. vastunun sāchun svarūp samajyā vinā e bhūl ṭaḷe nahi; tethī vastunun sāchun svarūp
Page 5 of 655
PDF/HTML Page 60 of 710
single page version
2] [mokṣhashāstra ā shāstramān samajāvavāmān āvyun hovāthī tenun nām ‘tattvārthasūtra’ paṇ āpavāmān āvyun chhe.
Belief) na hoy to gnānamān bhūl thāy nahi. jyān mānyatā sāchī hoy tyān gnān sāchun ja hoy. sāchī mānyatā ane sāchā gnānapūrvak je kāī vartan thāy te yathārtha ja hoy; tethī sāchī mānyatā ane sāchā gnānapūrvak thatā sāchā vartan dvārā ja jīvo duḥkhathī mukta thaī shake chhe e siddhānt āchārya bhagavāne ā shāstranī sharūāt karatān pahelā adhyāyanā pahelā ja sūtramān jaṇāvyo chhe.
(4) ‘pote koṇ chhe’ te sambandhī jagatanā jīvonī mahān bhūl chālī āve chhe. ghaṇā jīvo sharīrane potānun svarūp māne chhe, tethī sharīranī sambhāḷ rākhavā teo satat prayatna anek prakāre karyā kare chhe. sharīrane jīv potānun māne chhe tethī sharīranī sagavaḍ je chetan ke jaḍ padārtho taraphathī maḷe chhe em te māne te taraph tene rāg thāy ja; ane je chetan ke jaḍ padārtho taraphathī agavaḍ maḷe chhe em te māne te taraph tene dveṣh thāy ja. jīvanī ā mānyatāthī jīvane ākuḷatā rahyā ja kare chhe.
(pa) jīvanī ā mahān bhūlane shāstramān ‘mithyādarshan’ kahevāmān āve chhe; jyān mithyā mānyatā hoy tyān gnān ane chāritra paṇ mithyā hoy ja; tethī mithyādarshanarūp mahān bhūlane mahāpāp paṇ kahevāmān āve chhe. mithyādarshan e mahān bhūl chhe ane te sarva duḥkhanun mahā baḷavān mūḷiyun chhe, evun jīvone lakṣha nahi hovāthī te lakṣha karāvavā ane te bhūl ṭāḷī jīvo avināshī sukh taraph pagalān māṇḍe te hetuthī āchārya bhagavāne ā shāstramān pahelo ja shabda ‘samyagdarshan’ vāparyo chhe. samyagdarshan pragaṭ thatān ja te ja samaye gnān sāchun thāy chhe tethī bījo shabda ‘samyaggnān’ vāparyo chhe; ane samyagdarshan-gnānapūrvak ja samyakchāritra hoī shake tethī ‘samyakchāritra’ e shabda trījo mūkyo chhe. e pramāṇe traṇ shabdo vāparatān ‘sāchun sukh meḷavavānā rastā traṇ chhe’ em jīvo na mānī bese māṭe e traṇenī ekatā e ja mokṣhamārga chhe em pahelā ja sūtramān jaṇāvī dīdhun chhe.
(6) jīvane sāchun sukh joītun hoy to pratham samyagdarshan pragaṭ karavun ja joīe; jagatamān kayā kayā padārtho chhe, tenun svarūp shun chhe, tenān kārya-kṣhetra shun chhe, jīv shun chhe, jīv kem duḥkhī thāy chhe-tenī yathārtha samajaṇ hoy to ja samyagdarshan pragaṭ thāy; tethī sāt tattvo dvārā āchārya bhagavāne vastusvarūp das adhyāyomān jaṇāvyun chhe.