પ૧૨ ] [ મોક્ષશાસ્ત્ર
ગોત્રકર્મના બે ભેદ
उच्चैर्नीचैश्च।। १२।।
અર્થઃ– [उच्चैः नीचः च] ઉંચગોત્ર અને નીચગોત્ર એ બે ભેદ ગોત્રકર્મના
છે. ।। ૧૨।।
અંતરાયકર્મના પાંચ ભેદ
दानलाभभोगोपभोगवीर्याणाम्।। १३।।
અર્થઃ– [दान लाभ भोग उपभोग वीर्याणाम्] દાનાંતરાય, લાભાંતરાય,
ભોગાંતરાય, ઉપભોગાંતરાય અને વીર્યાંતરાય-એ પાંચ ભેદ અંતરાય કર્મના છે.
પ્રકૃતિબંધના પેટા ભેદોનું વર્ણન અહીં પૂરું થયું. ।। ૧૩।।
હવે સ્થિતિબંધના ભેદોનું વર્ણન કરે છે-
જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ, વેદનીય અને અંતરાયકર્મની
ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિ
आदितस्तिसृणामन्तरायस्य च त्रिंशत्सागररोपमकोटीकोटयः
परा स्थितिः।। १४।।
અર્થઃ– [आदितः तिसृणाम्] પહેલેથી ત્રણ (અર્થાત્) જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ
તથા વેદનીય) [अंतरायस्य च] અને અંતરાય-એ ચાર કર્મોની [परा स्थिति] ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ [त्रिंशत् सागरोपमकोटीकोटयः] ત્રીસ ક્રોડાક્રોડી સાગરોપમ છે.
નોંધઃ– (૧) આ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિનો બંધ મિથ્યાદ્રષ્ટિ સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્તક જીવને જ થાય છે. (ર) એક કરોડને એક કરોડથી ગુણતાં જે ગુણાકાર આવે તે ક્રોડાક્રોડી છે. ।। ૧૪।।
મોહનીયકર્મની ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિ
सप्ततिर्मोहनीयस्य।। १५।।
અર્થઃ– [मोहनीयस्य] મોહનીયકર્મની ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિ [सप्ततिः] સિત્તેર ક્રોડા ક્રોડી સાગરોપમ છે.
નોંધઃ– આ સ્થિતિ પણ મિથ્યાદ્રષ્ટિ સંજ્ઞી પંચેંદ્રિય પર્યાપ્તક જીવને જ બંધાય છે. ।। ૧પ।।