Page 274 of 444
PDF/HTML Page 301 of 471
single page version
potAnAthI bhinna gaNe chhe ane jyAre karmapariNati tathA AtmapariNatinun pRuthakkaraN
karIne Atma-anubhav kare chhe, tyAre mithyAmohanIyane sthAn maLatun nathI. ane moh
pUrNapaNe naShTa thatAn kevaLagnAn tathA anantasukh pragaT thAy chhe, jethI siddhapadanI
prApti thAy chhe ane pachhI janma-maraNarUp sansAramAn Avavun paDatun nathI. pa9.
राग दोष परनति प्रभाव, जानै न आप पर।।
Page 275 of 444
PDF/HTML Page 302 of 471
single page version
राग दोष कछु वस्तु नांहि, छिन मांहि
jANato nathI. paN mithyAtvarUp andhakArano nAsh ane samyaktvashashino uday thatAn
rAg-dveShanun astitva rahetun nathI-kShaNavAramAn nAsh pAmI jAy chhe, jethI Atma-
anubhavanA abhyAsarUp sukhamAn lIn thaIne tAraNataraN pUrNa paramAtmA thAy chhe.
evA pUrNa paramAtmAnA nishchay-svarUpanun avalokan karIne pt.. banArasIdAsajI
charaNavandanA kare chhe. 60.
Page 276 of 444
PDF/HTML Page 303 of 471
single page version
achaun (achavan) = pIvun te.
ke ghar chhe? te Ap kaho. tyAn shrIguru samAdhAn kare chhe ke chhaye dravya potapotAnA
svarUpamAn sadA nijAshrit pariNaman kare chhe, koI ek dravya koI dravyanI pariNatine
kadI paN prerak thatun nathI, mATe rAg-dveShanun mUL kAraN moh mithyAtvanun madirApAn
chhe. 61.
रागदोषकौ परिनमन, त्यौं त्यौं होइ
jem jor kare chhe, tem tem atishayapaNe rAg-dveSh pariNAm thAy chhe. 63.
Page 277 of 444
PDF/HTML Page 304 of 471
single page version
तातैं चिदभावनि विषै, समरथ
ane shuddha dashAmAn pUrNagnAn, pUrNa Anand Adi. samarath (samartha) = baLavAn. chetan
rAu = chaitanya rAjA. siv bhAu = mokShanA bhAv-pUrNagnAn, pUrNa darshan, pUrNa
Anand, samyaktva, siddhatva Adi.
pudgal sAthe hammeshAn ja sambandh rahe, to tene shuddha bhAvonI prAptino koI paN
avasar nathI-arthAt te shuddha thaI ja nathI shakato. 6p. tethI chaitanyabhAv
upajAvavAmAn chaitanyarAjA ja samartha chhe, mithyAtvanI dashAmAn rAg-dveShabhAv upaje chhe
ane samyaktvadashAmAn shivabhAv arthAt gnAn, darshan, sukh Adi Upaje chhe. 66.
प्रगटै घटपटरूपमैं, घटपटरूप
Page 278 of 444
PDF/HTML Page 305 of 471
single page version
राग विरोध
sarva gney padArthone jANe chhe ane gneyAkAr pariNaman kare chhe topaN potAnA
nijasvabhAvane chhoDatun nathI. 68. gnAnano jANavAno svabhAv sadA achaL rahe chhe,
temAn kadI koI paN prakArano vikAr thato nathI ane na te kadI bhUlathI paN rAg-
dveSh-moharUp thAy chhe. 69. nishchayanayathI AtmAmAn gnAnano evo mahimA chhe, parantu
agnAnI mithyAdraShTi AtmasvarUp taraph dekhatA paN nathI. 70.
Page 279 of 444
PDF/HTML Page 306 of 471
single page version
samAn chhe, sansAramAn santAp upajAve chhe ane subuddhi rAdhikA samAn chhe,
nijaAtmAnI upAsanA karAve chhe tathA svaparano bhed jANe chhe. 73.
ethI.
rAdhikAe ghaNA prayatno karatAn teo sanmArge AvyA. tenun ahIn draShTAnt mAtra lIdhun chhe.
Page 280 of 444
PDF/HTML Page 307 of 471
single page version
aNagamatI lAge chhe tethI kurUpA chhe, kubjA kALI, kAntihIn ja hatI tethI kurUpA hatI.
kubuddhi paradravyone apanAve chhe; kubjA bIjAnA pati sAthe sambandh rAkhatI hatI tethI
banne vyabhichAriNI thaI. kubuddhi potAnI ashuddhatAthI viShayone AdhIn thAy chhe
tethI vechAI gayelA jevI chhe, kubjA paravash paDI hatI tethI bIjAnA hAthe vechAI
AndhaLA jevI thaI. kubuddhi parapadArthomAn ahambuddhi karavAmAn samartha chhe, kubjA paN
kRiShNane kabajAmAn rAkhavA mATe samartha hatI tethI banne kabandh
pati AtmA taraph nathI jotI, kubjA paN potAnA pati taraph jotI na hatI, tethI
bannenI rAnD jevI rIt chhe. banney sharAbI samAn pAgal thaI rahI chhe. durbuddhimAn
koI dhArmik niyam Adinun bandhan nathI, kubjA paN potAnA pati AdinI AgnAmAn
rahetI nahotI, tethI banne sAnDh samAn svatantra chhe, banne bhAnDanI santati samAn
nirlajja chhe. durbuddhi potAnA AtmakShetrarUp gharano marma jANatI nathI, kubjA paN
durAchAramAn rat rahetI hatI, gharanI dashA jotI na hatI. durbuddhi karmane AdhIn chhe,
kubjA parapatine AdhIn, tethI banne parAdhInatAnA kaleshamAn chhe. A rIte durbuddhine
kubjA
durvAsAe krodhe bharAIne shAp Apyo ke tun rAkShas thaI jA. bas pachhI shun thAy? te rAkShas thaI
gayo. tene ek ek yojananA hAth hatA ane te khUb ja baLavAn hato. te potAnA hAthathI ek
yojan dUranA jIvone paN khAI jato hato ane khUb upadrav karato hato, tethI indre tene vajra mAryun
tethI tenun mAthun tenA ja peTamAn ghUsI gayun paN te shApane kAraNe maryo nahi tyArathI tenun nAm kabandh
paDayun. ek divas vanamAn pharatA rAm-lakShmaN banne bhAI enA sapATAmAn AvI gayA ane temane
paN khAvAnI teNe ichchhA karI tyAre rAmachandrajIe tenA hAth kApI nAkhyA ane tene svargamAn
pahonchADI dIdho.
Page 281 of 444
PDF/HTML Page 308 of 471
single page version
viShayonI abhilAShA. niravAchI (niravAchya) = vachan-agochar. ThakurAI =
svAmIpaNun. dhAm = ghar. ramanahAri = moj karanArI. ras-panthanike granthanimain =
ras-mArganA shAstromAn. nirabAnI = gambhIr. nUrakI nisAnI = saundaryanun chihna.
chhe. subuddhi ane rAdhikA banne shIlarUpI sudhAnA samudramAn snAn karelI chhe, banne
shAntasvabhAvavALI sukh ApanArI chhe. gnAnarUpI sUryano uday karavAmAn banne pUrva
dishA samAn chhe, subuddhi AgAmI viShayabhogonI vAnchhA rahit chhe, rAdhikA paN
AgAmI bhogonI yAchanA karatI nathI. subuddhi AtmasvarUpamAn sArI rIte rAche chhe,
rAdhikA paN pati premamAn lAge chhe. subuddhi ane rAdhikA rANI bannenA sthAnano
mahimA vachan-agochar arthAt mahAn chhe, subuddhinun AtmA upar sAchun svAmitva chhe,
rAdhikAnI paN potAnA ghar upar mAlikI chhe. subuddhi potAnA ghar arthAt AtmAnI
sAvadhAnI rAkhe chhe, rAdhikA paN gharanI dekharekh rAkhe chhe. subuddhi potAnA
AtmarAmamAn ramaN kare chhe, rAdhikA potAnA pati kRiShNanI sAthe ramaN kare chhe.
Page 282 of 444
PDF/HTML Page 309 of 471
single page version
mahimA shRungAraras Adi granthomAn kahevAmAn Avyo chhe. subuddhi sAdhujano dvArA
AdaraNIy chhe, rAdhikA gnAnIo dvArA mAnya chhe. subuddhi ane rAdhikA banne
kShobharahit arthAt gambhIr chhe. subuddhi shobhAsampanna chhe, rAdhikA paN kAntivAn chhe.
A rIte subuddhine rAdhikA rAnInI upamA ApavAmAn AvI chhe. 7p.
वह अधिकारनि करमकी,
sva-par vivekanI khAN chhe.76.
chhe. 77.
Page 283 of 444
PDF/HTML Page 310 of 471
single page version
AdhIn chhe. tevI ja rIte jagatanA jIv potAnA prayojananI siddhi mATe prayatna
vichAre chhe paN jevo karmano uday hoy tevun ja thAy chhe, karmapariNatinI evI ja
rIt chhe. udayAvaLImAn Avelun karma phaL ApyA vinA aTakatun nathI. 78.
Page 284 of 444
PDF/HTML Page 311 of 471
single page version
mokShamArgamAn pravIN gnAnI puruSh svarUpanI oLakhAN kare chhe ane bAdhak kAraNothI
bache chhe. te AtmaguNone nirmaL kare chhe ane jIv arthAt nirbhayapadanun chintavan kare
chhe. A gnAnapariNatinA hAl chhe. 79.
जाके उर कुबिजा बसै, सोई अलख
hRudayamAn kubjA arthAt durbuddhino vAs chhe, te jIv agnAnI chhe, ane jenA hRudayamAn
rAdhikA arthAt subuddhi chhe, te gnAnI samyagdraShTi chhe. 81.
mukta thAy chhe.
Page 285 of 444
PDF/HTML Page 312 of 471
single page version
vairAgyabhAv ja rahe chhe, teo rAg-dveSh-mohathI bhinna rahe chhe, tethI temanA pahelAnAn
bAndhelA karma khare chhe ane vartamAn ane bhaviShyamAn karmabandh thato nathI. teo shuddha
AtmAnI bhAvanAmAn sthir thAy chhe, tethI sAkShAt pUrNa paramAtmA ja chhe. 82.
Page 286 of 444
PDF/HTML Page 313 of 471
single page version
वह जानै पदकौ
hoI = AtmAmAn sthir thAy.
tevI ja rIte jyAn gnAn ane chAritranI ekatA chhe tyAn mokShamArga chhe; gnAn AtmAnun
svarUp jANe chhe ane chAritra AtmAmAn sthir thAy chhe. 8p.
gnAnachetanAno uday thavAthI shuddha paramAtmA pragaT thAy chhe. ane shubhAshubh
pariNatithI bandh yogya bhAv utpanna thAy chhe.87.
Page 287 of 444
PDF/HTML Page 314 of 471
single page version
jAge chhe tyAre te potAnI meLe ja gnAnI vairAgI thAy chhe. 88. te potAnun svarUp
siddha samAn shuddha jANe chhe ane paranA nimitte utpanna bhAvone par-svarUp mAne chhe.
te shuddha AtmAnA anubhavano abhyAs kare chhe ane bhAvakarma, dravyakarma tathA nokarmane
potAnA mAnato nathI. 89.
मैं
परिहृत्य कर्म सर्वं परमं नैष्कर्म्यमवलम्बे।। ३२।।
Page 288 of 444
PDF/HTML Page 315 of 471
single page version
karatA joyA to tenun samarthan karyun, man, vachan, kAyAnI pravRuttinA nijatvamAn magna
thaIne karmabandh karyA ane bhramajALamAn bhaTakIne ame pApI kahevAyA. parantu gnAnano
uday thavAthI amArI evI avasthA thaI gaI, jevI sUryano uday thavAthI prabhAtanI
thAy chhe-arthAt prakAsh phelAI jAy ane andhakAr naShTa thaI jAy chhe. 91.
Page 289 of 444
PDF/HTML Page 316 of 471
single page version
chhe, te yog-samUhathI
andh-kUp samAn chhe. koNe pAp karyA? pAp koN kare chhe? pAp koN karashe? A
jAtanI kriyAno vichAr gnAnIne svapnanI jem mithyA dekhAy chhe.
दरबित पुग्गल
pariNati jaD chhe, dravyakarma pudgalanA pinD chhe ane bhAvakarma agnAnanI laher chhe. 94.
AtmAthI karmasvabhAv viparIt chhe, tethI karma koN karAve? koN kare? A badhI
chaturAI mithyA chhe. 9p.
Page 290 of 444
PDF/HTML Page 317 of 471
single page version
गनी बंध–पद्धति
nathI, paN iDaranI pratimAnthI upalabdha thayel chhe. A gadyonA artha sAthe kavitAnA arthano barAbar
meL thato nathI. iDaranI pratimA kayAnkathI udghRut karavAmAn Avel chhe em lAge chhe.
Page 291 of 444
PDF/HTML Page 318 of 471
single page version
kriyA sAkShAt mAyArUp sAkar lapeTelI chharI chhe, kriyAnI janjALamAn AtmA phasAI
gayo chhe, kriyAnI AD gnAn-sUryanA prakAshane chhupAvI de chhe. shrI guru kahe chhe ke
kriyAthI jIv karmano kartA thAy chhe, nishchay svarUpathI juo to kriyA sadaiv dukhadAyak
chhe. 97.
अविनासी असरन सदा,
gayA ke AtmA sadA parapariNatithI bhinna chhe. 98. amArun svarUp chaitanya chhe,
anAdi chhe, karmarahit chhe, shuddha chhe, avinAshI chhe, svAdhIn chhe, nirvikalpa ane siddha
samAn sukhamay chhe. 99.
विलीनमोहो रहितं
Page 292 of 444
PDF/HTML Page 319 of 471
single page version
jagatamAn shuddha AtmAno anubhav karIne moharUpI mahAyoddhAne jItyo chhe, mokSha tadna
mArI samIp thayo chhe, have mAro anantakAL A ja rIte pasAr thAv. 101.
Page 293 of 444
PDF/HTML Page 320 of 471
single page version
सुद्धातम
chhe, temano uday phaL-phUl samAn chhe, hun emane bhogavato nathI tethI potAnI meLe ja
naShTa thaI jashe. 103.
मगन रहै आठौं पहर, सुद्धातम पद मांहि।। १०४।।
सो बुध करमदसा रहित, पावै मोख तुरंत।
भुंजै परम समाधि सुख, आगम काल अनंत।। १०५।।