Page 294 of 444
PDF/HTML Page 321 of 471
single page version
karmapariNatirahit mokShapadane prApta kare chhe ane AgAmI kALamAn param gnAnano
Anand anant kAL sudhI bhogave chhe. 104. 10p.
yogono nigrah karatA thakA varte chhe ane mamatA rahit rAg-dveSh rokIne
parigrahajanit sarva vikalpono tyAg kare chhe tathA shuddha AtmAnA anubhavano
abhyAs karIne muktinun nATak khele chhe, te gnAnI upar kahelA mArganun grahaN karIne
pUrNasvabhAv prApta karI kevaLagnAn pAme chhe ane sadaiv utkRuShTa atIndriy sukhamAn
masta rahe chhe. 106.
Page 295 of 444
PDF/HTML Page 322 of 471
single page version
= sharIr. nigrah = nirALun. chihan = lakShaN.
pudgalanA guN chhe, enAthI teno mahimA judo kahevAmAn Avyo chhe. tenun lakShaN
sharIrathI bhinna, parigrah rahit, man-vachan-kAyAnA yogothI nirALun chhe, te
gnAnasvarUp chaitanyapinD chhe, tene avinAshI ishvar mAnIne mastak namAvun chhun. 107.
Page 296 of 444
PDF/HTML Page 323 of 471
single page version
nahi. je karma rahit ane sukhashAnti sahit dekhAy chhe tathA jeNe nijasthAn arthAt
mokShanI prApti karI chhe te bahAr arthAt janma-maraNarUp sansAramAn nahi Ave. te
kadI paN potAno nijasvabhAv chhoDIne, rAg-dveShamAn lAgIne parapadArtha arthAt sharIr
Adinun grahaN nahi kare, kAraN ke vartamAnakALamAn je nirmaL pUrNa gnAn pragaT thayun
chhe, te to AgAmI anant kAL sudhI evun ja raheshe. 108.
यदात्मनः संहृतसर्वशक्तेः पूर्णस्य सन्धारणमात्मनीह।। ४३।।
Page 297 of 444
PDF/HTML Page 324 of 471
single page version
मन त्यागि बुद्धि त्यागि आपा सुद्ध कीनौ है।। १०९।।
laher. buddhi = indriyajanit gnAn. ApA = nij-AtmA.
yogya hatI te te badhInun grahaN karyun chhe ane je je vAto hey arthAt tyAgavA yogya
hatI te badhI chhoDI dIdhI chhe. have grahaN karavA yogya ane chhoDavA yogya kAI rahI
gayun nathI ane navun kAm karavAnun bAkI hoy evun paN kAI bAkI rahyun nathI.
parigrah chhoDI dIdho, sharIr chhoDI dIdhun, vachananI kriyAthI rahit thayo, mananA vikalpo
chhoDI dIdhA, indriyajanit gnAn chhoDayun ane AtmAne shuddha karyo. 109.
Page 298 of 444
PDF/HTML Page 325 of 471
single page version
kAraN.
vyAkhyAnamAn gnAn nathI, kAraN ke vachan jaD chhe, tethI vesh, gurupaNun, kavitA, shAstra,
mantra-tantra, vyAkhyAn enAthI chaitanyalakShaNanun dhArak gnAn judun chhe. gnAn gnAnamAn ja
chhe, bIje nathI. jemanA hRudayamAn gnAn utpanna thayun chhe te ja gnAnanun mULakAraN arthAt
AtmA chhe. 112.
Page 299 of 444
PDF/HTML Page 326 of 471
single page version
jAdUgar kahevAy chhe, je kavitAmAn hoshiyAr chhe te kavi kahevAy chhe, je vAtachItamAn
chatur chhe te vyAkhyAtA kahevAy chhe. A badhA kapaTI jIv viShayanA bhikhArI chhe,
viShayonI pUrti mATe yAchanA karatA phare chhe, emanAmAn svArthatyAgano ansh paN nathI.
emane joIne dayA AvavI joIe. 113.
थिर ह्वै साधै मोख–मग,
Page 300 of 444
PDF/HTML Page 327 of 471
single page version
sthir thaIne mokShamArgane sAdhe chhe, te ja bhedavignAnI anubhavI chhe. 11p.
kare) = jIrNa kare. vikalap vijaI = vikalponI jALane jItanAr. alap (alpa)
= thoDun. bhau vidhAn = janma-maraNanA pherA. niravAn (nirvAN) = mokSha.
je AtmashuddhinI bhAvanA ane dhyAn kare chhe athavA shuddha AtmAmAn moj kare chhe
athavA em kaho ke shuddha AtmAmAn sthir thaIne AtmIy AnandanI amRut dhArA
varasAve chhe, te shArIrik kaShTone gaNatA nathI ane spaShTapaNe AThe karmonI sattAne
shithil ane vichalit karI nAnkhe chhe, tathA temanI nirjarA ane nAsh kare chhe. te
nirvikalpa gnAnI thoDA ja samayamAn janma-maraNarUp sansAr chhoDIne paramadhAm arthAt
mokSha pAme chhe. 116.
Page 301 of 444
PDF/HTML Page 328 of 471
single page version
sharIramAn ahambuddhi chhoDIne nij AtmAne apanAvo. 117.
एक
Page 302 of 444
PDF/HTML Page 329 of 471
single page version
parAngmukh. mUDhamatI = agnAnI. Agam = shAstra. bhAlain = dekhe. avirati
(avratI) = vrat rahit. ruShTa = nArAj. duramatI = khoTI buddhivALA.
avinAshI ane sadA prakAshavAn evA gnAnabhAvathI sadA parAngmukh chhe. joke teo
siddhAntanun adhyayan kare chhe, nirdoSh AhAr-vihAr kare chhe, ane vratonun pAlan kare
chhe, topaN avratI chhe. teo potAne mokShamArganA adhikArI kahe chhe, parantu te duShTo
mokShamArgathI vimukh chhe ane durmati chhe. 119.
Page 303 of 444
PDF/HTML Page 330 of 471
single page version
bandh ane mokShanI bhinnatA jANato nathI. 120.
agnAnI chhe teo bAhya chAritrane ja angIkAr kare chhe ane manamAn prasanna thaIne
tene mokShamArga samaje chhe. 122. jo koI samyagdraShTi jIv te mithyAtvIo sAthe shuddha
Atma-anubhavanI vArtA kare to te sAmbhaLIne teo kahe chhe ke A mokShamArga nathI.
123.
Page 304 of 444
PDF/HTML Page 331 of 471
single page version
sthiti. bhAnahi = naShTa kare chhe.
Atma-padArthano marma jANatA nathI, ane je samyagdraShTi jIvonA hRudayamAn samyaggnAnanun
kiraN prakAshit thayun chhe, teo bAhyakriyA ane veShane potAnun nijasvarUp samajatA
nathI, teo mokShamArganI sanmukh gaman karIne bhavasthitine naShTa kare chhe. 124.
Page 305 of 444
PDF/HTML Page 332 of 471
single page version
sArun chhe, kAraN ke vachan eTalA ja bolavA joIe, jeTalAthI prayojan sadhAy.
anek prakArano bakavAd karavAthI anek vikalpa UThe chhe, tethI teTalun ja kathan karavun
barAbar chhe jeTalAnun kAm hoy. bas, shuddha paramAtmAnA anubhavano abhyAs karo,
e ja mokShamArga chhe ane eTalo ja paramArtha chhe. 12p.
मुकति–पंथ साधन यहै,
अचल अखंडित ग्यानमय, पूरन वीत
विज्ञानघनमानन्दमयमध्यक्षतां
अखण्डमेकमचलं
Page 306 of 444
PDF/HTML Page 333 of 471
single page version
vItarAg chhe, indriyothI agochar chhe, gnAnagochar chhe, janma-maraN athavA kShudhA-tRuShA
AdinI bAdhAthI rahit nirAbAdh chhe. AvA Atma-tattvano anubhav karo. 127.
128.
कुंदकुंद मुनिराज कृत, पूरन भयौ
kathan karyun chhe. 130. A granth jagatprasiddha chhe, ene sAmbhaLI gnAnIo paramAnand
prApta kare chhe. lokomAn je navaras prasiddha chhe te badhA A samayasAranA rasamAn
samAyelA chhe. 131
Page 307 of 444
PDF/HTML Page 334 of 471
single page version
adbhut ane navamo sarva rasono shiratAj shAntaras chhe. A nav ras chhe. ane e
ja nATakarUp chhe. je, je rasamAn magna thAy tene te ja ruchikar lAge chhe. 133.
Page 308 of 444
PDF/HTML Page 335 of 471
single page version
AshcharyamAn adbhut ane vairAgyamAn shAntarasano nivAs chhe. A nav ras laukik chhe
ane pAramArthik chhe, enun pRuthakkaraN gnAnadraShTino uday thatAn thAy chhe. 134.
नव रस विलास परगास तब,
karuNA ras chhe, manamAn Atma-anubhavano utsAh te hAsyaras chhe, ATh karmono
Page 309 of 444
PDF/HTML Page 336 of 471
single page version
janma-maraN Adinun dukh chintavavun te bhayAnak ras chhe, AtmAnI anant shaktinun
chintavan karavun te adbhut ras chhe, draDh vairAgya dhAraN karavo te shAnt ras chhe. jyAre
hRudayamAn samyaggnAn pragaT thAy chhe tyAre A rIte navarasano vilAs prakAshit thAy
chhe. 13p.
shAnt rasamAn ja AtmA vishrAm le chhe. 136.
जाके सुनत प्रवांन जिय, समुझै पंथ कुपंथ।। १३७।।
Page 310 of 444
PDF/HTML Page 337 of 471
single page version
तब आचारज भगतिसौं, करै ग्रंथ गुन गान।। १३९।।
Adi mithyAbhAvomAn tatpar rahyo. have sAvadhAn thaIne nijAtmaabhiruchirUp sumati
rAdhikA sAthe sambandh karavo ane parapadArthomAn ahambuddhirUp kumati kubjAthI virakta
thavun uchit chhe. sumati rAdhikA shetaranjanA khelADI samAn puruShArthane mukhya kare chhe
ane kumati kubjA chopATanA khelADInI jem ‘pAsA paDe so dAv’nI nItithI
bhAgyanun avalamban le chhe. A draShTAntathI spaShTa chhe ke nItithI potAnA buddhibaL ane
bAhya sAdhanono sangrah karIne udyogamAn tatpar thavAnI shikhAmaN ApavAmAn AvI
chhe. nasIbanI vAt chhe, karma jevo ras Apashe te thashe, bhAgyamAn nathI, ityAdi
bhAgyane rovun tene agnAnabhAv kahyo chhe, kAraN ke bhAgya AndhaLun chhe ane puruShArtha
dekhato chhe.
jAy chhe. jo AndhaLo manuShya langaDA manuShyane potAnA khabhA upar laI le, to
AndhaLo langaDAnA gnAn ane langaDo AndhaLAnA paganI madadathI rasto pasAr karI
shake chhe. parantu AndhaLo ekalo ja rahe ane langaDo paN tenAthI judo rahe to, te
banne ichchhit kShetre pahonchI shakatA nathI ane vipatti upar vijay meLavI shakatA
nathI. e ja dashA gnAn ane chAritranI chhe. sAchun pUchho to, gnAn vinA chAritra
chAritra ja nathI, ane chAritra vinA gnAn gnAn ja nathI, kAraN
Page 311 of 444
PDF/HTML Page 338 of 471
single page version
kevI rIte maLashe? tethI spaShTa chhe ke gnAn-vairAgyanI joDI chhe. kriyAnA phaLamAn lIn
thavAno jainamatamAn kAI mahimA nathI, tene “karanI hit haranI sadA, mukati vitaranI
nAnhi” kahyun chhe. tethI gnAnIo gnAnagochar ane gnAnasvarUp AtmAno ja anubhav
kare chhe.
chhe, darshan samAn nirvikalpa nathI, arthAt gnAn gneyanA AkAr Adino vikalpa kare
chhe ke A nAnun chhe, A moTun chhe, vAnkun chhe, sIdhun chhe, Unchun chhe, nIchun chhe, goL chhe,
trikoN chhe, mIThun chhe, kaDavun chhe, sAdhak chhe, bAdhak chhe, hey chhe, upAdey chhe, ityAdi.
parantu gnAn gnAn ja rahe chhe, gneyanun gnAyak hovAthI athavA gneyAkAre pariNamavAthI
gneyarUp thatun nathI, parantu gnAnamAn gneyanI AkRuti pratibimbit thavAthI athavA temAn
AkAr Adino vikalpa thavAthI agnAnIo gnAnano doSh samaje chhe ane kahe chhe ke
jyAre A gnAnanI savikalpatA maTI jashe-arthAt AtmA shUnya jaD jevo thaI jashe,
tyAre gnAn nirdoSh thashe, parantu ‘vastubhAv miTai nahi kayonhI’nI nItithI temano
vichAr niShphaL chhe. ghaNunkharun jovAmAn Avyun chhe ke ApaNe kAI ne kAI chintavan karyA
ja karIe chhIe, tenAthI khedakhinna thayA karIe chhIe ane ichchhIe chhIe ke A
chintavan na thayA kare. e mATe ApaNo anubhav evo chhe ke chetayitA chetan to
chetato ja rahe chhe, chetato hato ane chetato raheshe, teno chetanA svabhAv maTI shakato
nathI. “tAtain khed karain saTh yonhI”nI nItithI khinnatA pratIt thAy chhe, mATe
chintavan, dharma-dhyAn ane mandakaShAyarUp thavun joIe. em karavAthI ghaNI shAnti maLe
chhe tathA svabhAvano svAd maLavAthI sAnsArik santAp satAvI shakatA nathI, tethI sadA
sAvadhAn rahIne iShTa-viyog, aniShTa-sanyog parigrah-sangrah Adine atyant gauN
karIne nirbhay, nirAkuL, nigam, nirbhed AtmAnA anubhavano abhyAs karavo
joIe.
Page 312 of 444
PDF/HTML Page 339 of 471
single page version
sundar thaI jAy, arthAt jo kundakundasvAmI rachit granthanI rachanA mandiravat chhe, to tenA
upar syAdvAdanun kathan kaLash samAn sushobhit thashe. evo vichAr karIne amRut-
vachanonI rachanA karIne amRutachandra svAmI kahe chhe. 1.2.
जैसैं घृत
Page 313 of 444
PDF/HTML Page 340 of 471
single page version
mokShapad ane sAdhak-svarUp mokShamArganun kathan karun chhun, jevI rIte ghI-rUp padArthanI
prApti mATe dahIn valovavun te kAraN chhe. 4.
thAy chhe. mokShamArga kAraN chhe ane mokShapadArtha kArya chhe. kAraN vinA kAryanI siddhi
thatI nathI, tethI kAraNasvarUp mokShamArga ane kAryasvarUp mokSha bannenun varNan karavAmAn
Ave chhe.
ane koI anekarUp kahe chhe, koI jIvane anitya ane koI nitya kahe chhe. 6. A
rIte anek nay chhe, koI koImAn maLatA nathI, paraspar viruddha chhe ane je sarva
nayone sAdhe chhe te syAdvAd chhe. 7.