Page 114 of 444
PDF/HTML Page 141 of 471
single page version
siddhonI jem deh AdithI alipta chhe, teo mithyAtvathI rahit anubhav sahit chhe,
tethI gnAnIone koI Asrav sahit kahetun nathI. 7.
भ्रामिक भाव विमोह हे, निरमल भाव सु बोध।। ८।।
एई
यातें सम्यकवंतकौ, कह्यौ निरास्रव नाम।। १०।।
Page 115 of 444
PDF/HTML Page 142 of 471
single page version
vidAri=dUr karIne.
pramAdane dUr karI, chittane shuddha karI, yogono nigrah karI shuddha upayogamAn lIn thaI
jAy chhe, te ja bandh-paramparAno nAsh karIne, paravastuno sambandh chhoDIne, potAnA
rUpamAn magna thaIne nijasvarUpane prApta thAy chhe arthAt siddha thAy chhe. 11.
Page 116 of 444
PDF/HTML Page 143 of 471
single page version
chhe. sithil=nabaLA. kIle=mantra athavA jaDIbuTTIthI bAndhI rAkhel. nAg=sarpa.
ukIle=mantra-bandhanathI mukta. sakati(shakti)=baL. paragAsI (prakAshI)=pragaT karI.
jIvonI dashA chhe arthAt koI vAr mithyAtvabhAv pragaT thAy chhe ane koIvAr
gnAnanI jyot jhagamage chhe. jyAn sudhI gnAn rahe chhe tyAn sudhI chAritramohanIyanI
shakti ane gati mantrathI bAndhel sApanI jem shithil rahe chhe ane jyAre
mithyAtvaras Ape chhe tyAre mantranA bandhanathI mukta sApanI pragaT thayelI shakti ane
gatinI jem anant karmono bandh vadhAre chhe.
Page 117 of 444
PDF/HTML Page 144 of 471
single page version
tyAn sudhI AtmA ek vilakShaN shAnti ane Anandano anubhav kare chhe ane jyAre
samyakatvabhAv nAsh pAmavAthI mithyAtvano uday thAy chhe tyAre AtmA potAnA
svarUpathI bhraShTa thaIne karma-paramparA vadhAre chhe.12.
तजै सुद्धनय बंध है, गहै सुद्धनय मोख।। १३।।
chhe. 13.
prakRitiono anuday ane samyak prakRitino uday rahetAn kShayopasham samyaktva thAy chhe.
Page 118 of 444
PDF/HTML Page 145 of 471
single page version
thaI, sharIr AdithI sneh chhUTayo, rAg-dveSh-moh chhUTayA, samatA-rasano svAd maLyo,
shuddhanayano sahAro lIdho, anubhavano abhyAs thayo, paryAyamAn ahambuddhi nAsh pAmI
tyAre potAnA AtmAnA anAdi anant, nirvikalpa, nityapadanun avalamban karIne
AtmasvarUpane dekhe chhe. 14.
Page 119 of 444
PDF/HTML Page 146 of 471
single page version
paryAy jhaLake chhe ane je pote svayam anantAnant guNaparyAyanI sattA sahit chhe, evo
anupam, akhanD, achaL, nitya, gnAnanun nidhAn chidAnand ja samyagdarshan chhe.
bhAvashrutagnAn-pramANathI padArthano vichAr karavAmAn Ave to te anubhavagamya chhe ane
dravyashrut arthAt shabdashAstrathI vichAravAmAn Ave to vachanathI kahI shakAtun nathI. 1p.
samyaggnAn chhe. samyagdarshanano uday thatAn ja jIvanun vartamAn gnAn samyaggnAn kahevAy
chhe, A samyaggnAnanI dashAmAn Asravano abhAv chhe. samyaggnAnI avratI paN kem na
hoy, topaN temane Asrav nathI thato, enun kAraN e chhe ke antarangamAn
samyagdarshanano uday thavAthI teo sharIr AdimAn ahambuddhi rAkhatA nathI ane viShay
AdimAn tallIn thatA nathI. joke bAhyadraShTithI lokonA jovAmAn mithyAdraShTi jIvo
ane avratI samyagdraShTionA viShay-bhog, parigrah-sangrah AdinI pravRutti
ekasarakhI dekhAy chhe parantu bannenA pariNAmomAn moTo taphAvat hoy chhe,
agnAnIonI shubh-ashubh kriyA phaLanI abhilAShA sahit hoy chhe ane gnAnI
jIvonI shubhAshubh kriyA phaLanI abhilAShAthI rahit hoy chhe, tethI agnAnIonI
kriyA Asravanun kAraN ane gnAnIonI kriyA nirjarAnun kAraN thAy chhe. gnAn-
vairAgyano evo ja mahimA chhe. jevI rIte rogI abhiruchi na hovA chhatAn paN
auShadhinun sevan kare chhe ane ghaNA loko shokh mATe sharabat, murabbA vagere chAkhe
chhe, tevI ja rIte gnAnIonA udayanI baLajorIthI Asakti rahit bhogavel
bhogomAn ane moj mATe gRuddhi-sahit agnAnIonA bhogomAn
Page 120 of 444
PDF/HTML Page 147 of 471
single page version
avratanI dashAmAn je nirAsrav kahyA chhe teno abhiprAy e chhe ke anant sansAranun mUL
kAraN mithyAtva ane tenI sAthe anubandh karanArI anantAnubandhI chokaDIno uday
samyakatvanI dashAmAn raheto nathI tethI mithyAtva ane anantAnubandhI janit
ekatALIs prakRitiono to samvar ja rahe chhe, bAkInI prakRitiono bahu ja ochhA
anubhAg athavA sthitivALo bandh thAy chhe ane guNashreNi nirjarA sharU thAy chhe
tethI agnAnInA sitter kroDAkroDI sAgar-pramAN ane tIvratam anubhAganI sAme
gnAnIno A bandh koI gaNatarImAn nathI, tethI gnAnIone nirAsrav kahyA chhe.
vAstavamAn mithyAtva ja Asrav chhe ane te samyakatvanA udayamAn nathI rahetun. Asrav
vibhAv-pariNati chhe, pudgalamay chhe, pudgalajanit chhe, AtmAno nij-svabhAv
nathI, em jANIne gnAnIo potAnA svarUpamAn vishrAm le chhe ane atul, akhanD,
avichaL, avinAshI, chidAnandarUp samyagdarshanane nirmaL kare chhe.
Page 121 of 444
PDF/HTML Page 148 of 471
single page version
Page 122 of 444
PDF/HTML Page 149 of 471
single page version
mATe. brahamanD (brahmAnD)=traN lok. vikAs=ajavALun. alipta=alag. AkAs-
khanD=AkAshano pradesh. bhAn (bhAnu)=sUrya. ruchi-rekh=kiraNarekhA, prakAsh.
danDavat=pramAN.
teno nAsh karavAne mATe traN lokamAn phelAtA sUrya jevo jeno prakAsh chhe ane jemAn
sarva padArtho pratibimbit thAy chhe ane pote te badhA padArthonA AkArarUp thAy chhe
samvaranA veshamAn chhe, tenA prakAshane amArA praNAm chhe. 2.
ArA=karavat. duphArA=bebhAg.
Page 123 of 444
PDF/HTML Page 150 of 471
single page version
bhedavignAn jemanA hRudayamAn utpanna thayun chhe temane sharIr Adi par vastuno Ashray
ruchato nathI, teo Atma-anubhav karIne prasanna thAy chhe ane paramAtmAnun svarUp
oLakhe chhe.
pramANanI emAn bAdhA nathI. tethI abAdhit chhe. A bhedavignAnanI tIkShNa karavat
jyAre andar pravesh kare chhe tyAre svabhAv-vibhAvanun pRuththakaraN karI nAkhe chhe ane
jaD-chetanano bhed batAve chhe. tethI bhed-vignAnIonI ruchi paradravyamAnthI khasI jAy
chhe. teo dhan, parigrah, AdimAn rahe topaN khUb AnandathI paramatattvanI parIkShA
karIne Atmik rasano Anand le chhe. 3.
Page 124 of 444
PDF/HTML Page 151 of 471
single page version
Adi dravyakarma. bhAvit karma=rAg-dveSh-moh Adi bhAvakarma. kalesh=dukh.
praves=pahonch. path=mArga. pUran=pUrNa. parabrahma=paramAtmA.
tyAre tenA antarangamAn dravyakarma ane bhAvakarmanun dukh kAI asar karatun nathI. te
AtmashuddhinA sAdhan evA anubhavanA mArgamAn lAgIne paripUrNa avasthAne prApta
thAy chhe. tene ja paramAtmA kahe chhe.
chhe tyAre dravyakarmo athavA bhAvakarmonI shakti shithil thaI jAy chhe ane anubhavanA
abhyAsathI unnati karatAn karatAn karmabandhanathI mukta thaIne Urdhvagaman kare chhe arthAt
siddhagatine pAme chhe. 4.
Page 125 of 444
PDF/HTML Page 152 of 471
single page version
kAI=maL.
karyA chhe, hRudayamAnthI paradravyonI mamatA chhoDI dIdhI chhe ane deshavrat, mahAvratAdi UnchI
kriyAonun grahaN karIne gnAnajyotinI savAI vRuddhi karI chhe, te vidvAno suvarNa
samAn chhe; temane shubhAshubh karmamaL lAgato nathI. pa.
जदपि हेय है तदपि, उपादेय जानिये।। ६।।
karavA yogya.
paramparAe mokShanun kAraN chhe. joke te tyAjya chhe topaN upAdey chhe.
nirjarA thatAn nathI tethI pratham avasthAmAn upAdey chhe ane kArya thatAn kAraN-kalAp
prapanch ja hoy chhe tethI shuddha AtmasvarUpanI prApti thatAn hey chhe. 6.
स भेदविज्ञानत एव तस्मात्तद्भेदविज्ञानमतीव
Page 126 of 444
PDF/HTML Page 153 of 471
single page version
koI paN vikalpa nathI. (bhedavignAn to raheshe ja kevI rIte?) 7.
ते जड़ जीव बंधैं घट मांही।। ८।।
chhe. 8.
धोबी
तावद्यावत्पराच्च्युत्वा ज्ञानं ज्ञाने प्रतिष्ठते।। ६।।
Page 127 of 444
PDF/HTML Page 154 of 471
single page version
vedai=anubhav kare. uchhedai (uchchhedai)=tyAg kare. par-dal=AtmA sivAy nA bIjA
padArtho.
mel dUr karI de chhe, dahInnun manthan karanAr dahIn mathIne mAkhaN kADhI le chhe, hans dUdh
pI le chhe ane pANI chhoDI de chhe; tevI ja rIte gnAnIo bhedavignAnanA baLathI
Atma-sampadA grahaN kare chhe ane rAg-dveSh Adi athavA pudgalAdi
Page 128 of 444
PDF/HTML Page 155 of 471
single page version
छय करि विभाव समभाव भजि,
bhaji=grahaN karIne. sAsut (shAshvat)=svayamsiddha. suthir=achaL. atIndriy=je
Indriy-gochar na hoy te.
karIne samvarane pragaT kare chhe, AsravadvArano nigrah karIne karmajanit mahA andhakAr
naShTa kare chhe, rAg-dveSh Adi vibhAv chhoDIne samatAbhAv grahe chhe ane vikalparahit
potAnun pad prApta kare chhe tathA nirmaL, shuddha, anant, achaL ane param atIndriy
sukh prApta kare chhe. 11.
Page 129 of 444
PDF/HTML Page 156 of 471
single page version
mokShanun kAraN chhe. jyAre AtmA svayambuddhithI athavA shrIgurunA upadesh AdithI
AtmA-anAtmAnun bhedavignAn athavA svabhAv-vibhAvanI oLakhAN kare chhe tyAre
samyagdarshanaguN pragaT thAy chhe. svane sva ane parane par jANavun enun ja nAm
bhedavignAn chhe, ene ja sva- parano vivek kahe chhe. ‘tAsu gnAnakau kAran sva-par
vivek bakhAnau’ arthAt bhedavignAn samyagdarshananun kAraN chhe. jevI rIte kapaDAn sAph
karavAmAn sAbu sahAyak bane chhe tevI ja rIte samyagdarshananI utpattimAn bhedavignAn
sahAyak thAy chhe ane jyAre kapaDAn sAph thaI jAy tyAre sAbunun kAI kAm rahetun
nathI ane sAbu hoy to ek bhAr ja lAge chhe; tevI ja rIte samyagdarshan thayA
pachhI jyAre sva-paranA vikalpanI AvashyakatA nathI rahetI tyAre bhedavignAn hey ja
hoy chhe. bhAv e chhe ke bhedavignAn pratham avasthAmAn upAdey chhe ane samyagdarshan
nirmaL thayA pachhI tenun kAI kAm nathI, hey chhe. bhedavignAn joke hey chhe topaN
samyagdarshananI prAptinun kAraN hovAthI upAdey chhe, tethI svaguN ane paraguNanI
oLakhAN karIne par-pariNatithI virakta thavun joIe ane shuddha anubhavano
abhyAs karIne samatAbhAv grahaN karavo joIe.
Page 130 of 444
PDF/HTML Page 157 of 471
single page version
panDit banArasIdAsajI namaskAr kare chhe. 2.
Page 131 of 444
PDF/HTML Page 158 of 471
single page version
lAlipAli=lAlanapAlan. ank=god. nikalank=nirdoSh.
Page 132 of 444
PDF/HTML Page 159 of 471
single page version
athavA jevI rIte dhAv bALakane dUdh pIvaDAve, lAlan-pAlan kare, ane godamAn le
chhe topaN tene bIjAno jANe chhe, tevI ja rIte gnAnI jIv udayanI preraNAthI
karmajanit mAne chhe, tethI samyaggnAnI jIvane karmakAlimA lAgatI nathI. 4. vaLI,
dvArA Dankh devaDAve chhe paN mantranI shaktithI tenA upar viSh chaDatun nathI athavA jem
jIbh chIkaNA padArtha khAy chhe paN chIkaNI thatI nathI, lUkhI rahe chhe athavA jem
sonun pANImAn paDayun rahe topaN tenA par kAT lAgato nathI; tevI ja rIte gnAnI
jIv udayanI preraNAthI jAtajAtanI shubhAshubh kriyAo kare chhe. parantu tene
AtmasvabhAvathI bhinna karmajanit mAne chhe tethI samyaggnAnI jIvane karmakAlimA
lAgatI nathI. pa.
Page 133 of 444
PDF/HTML Page 160 of 471
single page version
करै न नूतन बन्ध, महिमा ग्यान विरागकी।। ६।।
upAdhi=dvandva-phand. vyathA=kaShTa. vami DArai=kADhI nAkhe chhe.
ज्ञानवैभवविरागताबलात्सेवकोऽपि तदसावसेवकः।। ३।।
सम्यग्द्रष्टेर्भवति नियतं ज्ञानवैराग्यशक्तिः