મોક્ષ દ્વાર ૨૩૧
जिन्हकै धरम ध्यान पावक प्रगट भयौ,
संसै मोह विभ्रमबिरख तीनौं डढ़े हैं।
जिन्हकी चितौनि आगे उदै स्वान भूसि भागै,
लागै न करम रज ग्यान गज चढ़े हैं।।
जिन्हकी समुझिकी तरंग अंग आगममैं,
आगममैं निपुन अध्यातममैं कढ़े हैं।
तेई परमारथी पुनीत नर आठौं जाम,
राम रस गाढ़ करैं यहै पाठ पढ़े हैं।। ३१।।
શબ્દાર્થઃ– પાવક = અગ્નિ. બિરખ (વૃક્ષ) = ઝાડ. સ્વાન = કૂતરો. રજ =
ધૂળ. ગ્યાન ગજ = જ્ઞાનરૂપી હાથી. અધ્યાતમ = આત્માનું સ્વરૂપ બતાવનારી
વિદ્યા. પરમારથી (પરમાર્થી) = પરમ પદાર્થ અર્થાત્ મોક્ષના માર્ગમાં લાગેલા.
પુનીત = પવિત્ર. આઠૌં જામ = આઠેય પહોર-સદાકાળ.
અર્થઃ– જેમની ધર્મધ્યાનરૂપ અગ્નિમાં સંશય, વિમોહ અને વિભ્રમ એ ત્રણે
વૃક્ષ બળી ગયાં છે, જેમની સુદ્રષ્ટિ આગળ ઉદયરૂપી કૂતરા ભસતાં ભસતાં ભાગી
જાય છે, તેઓ જ્ઞાનરૂપી હાથી ઉપર બેઠેલા છે, તેથી કર્મરૂપી ધૂળ તેમના સુધી
પહોંચતી નથી. જેમના વિચારમાં શાસ્ત્રજ્ઞાનની લહેરો ઉઠે છે, જે સિદ્ધાંતમાં પ્રવીણ
છે, જે આધ્યાત્મિક વિદ્યામાં પારગામી છે, તેઓ જ મોક્ષમાર્ગી છે-તેઓ જ પવિત્ર
છે, સદા આત્મ-અનુભવનો રસ દ્રઢ કરે છે અને આત્મ-અનુભવનો જ પાઠ ભણે
છે. ૩૧.
जिन्हकी चिहुंटि चिमटासी गुन चूनिबेकौं,
कुकथाके सुनिबेकौं दोऊ कान मढ़े हैं।
जिन्हकौ सरल चित्त कोमल वचन बोलै,
सोमद्रष्टि लियैं डोलैंमोम कैसे गढ़े हैं।।
जिन्हकी सकति जगी अलख अराधिबेकौं,
परम समाधि साधिबेकौं मन बढ़े हैं।