ચતુર્દશ ગુણસ્થાનાધિકાર ૩૯પ
चर्या दुख भरै तिन फाससौं न थरहरै,
मल दुरगंधकी गिलानि न गहतु हैं।
रोगनिकौ न करैं इलाज ऐसे मुनिराज,
वेदनीके उदै ये परीसह सहतु हैं।। ८५।।
અર્થઃ– ગરમીના દિવસોમાં તડકામાં ઊભા રહે છે એ ઉષ્ણપરિષહજય છે,
શિયાળામાં ઠંડીથી ડરતા નથી એ શીતપરિષહજય છે, ભૂખ લાગે ત્યારે ધીરજ રાખે
છે, એ ભૂખપરિષહજય છે, તરસ લાગે ત્યારે પાણીની ઈચ્છા કરતા નથી એ
તૃષાપરિષહજય છે, ડાંસ મચ્છરનો ભય રાખતા નથી એ દંશમશકપરિષહજય છે,
ભૂમિ ઉપર સૂવે છે એ શય્યાપરિષહજય છે, મારવા, બાંધવાના કષ્ટમાં અચળ રહે છે
એ વધપરિષહજય છે, ચાલવાનું કષ્ટ સહન કરે છે એ ચર્યાપરિષહજય છે, તૃણ,
કાંટો વગેરે લાગે તો ગભરાતા નથી એ તૃણસ્પર્શપરિષહજય છે, મળ અને દુર્ગંધમય
પદાર્થો પ્રત્યે ગ્લાનિ કરતા નથી એ મળપરિષહજય છે, રોગજનિત કષ્ટ સહન કરે છે
પણ તેના નિવારણનો ઉપાય કરતા નથી, એ રોગપરિષહજય છે. આ રીતે
વેદનીયકર્મના ઉદયજનિત અગિયાર પરિષહ મુનિરાજ સહન કરે છે. ૮પ.
ચારિત્રમોહજનિત સાત પરિષહ (કુંડલિયા)
ऐतेसंकट मुनि सहै, चारितमोह उदोत।
लज्जा संकुच दुख धरै, नगन दिगंबरहोत।।
नगन दिगम्बर होत,श्रोत रति स्वाद न सेवै।
तिय सनमुख द्रग रोकि, मान अपमान न बेवै।।
थिर ह्वै निरभै रहै, सहै कुवचन जग जेते।
भिच्छुकपद संग्रहै, लहै मुनिसंकट ऐते।। ८६।।
શબ્દાર્થઃ– સંકટ = દુઃખ. ઉદોત = ઉદયથી. શ્રોત =કાન. દગ = નેત્ર. બેવૈ
(વેદૈ) = ભોગવે. કુવચન = ગાળ. ભિચ્છુક = યાચના.
અર્થઃ– ચારિત્રમોહના ઉદયથી મુનિરાજ નિમ્ન-લિખિત સાત પરિષહ સહન