Natak Samaysar (Gujarati). Gatha: 87-89.

૩૯૬ સમયસાર નાટક

કરે છે અર્થાત્ જીતે છે. (૧) નગ્ન દિગંબર રહેવાથી લજ્જા અને સંકોચજનિત દુઃખ
સહન કરે છે, એ નગ્નપરિષહજય છે, (૨) કર્ણ આદિ ઇન્દ્રિયોના વિષયોનો અનુરાગ
ન કરવો તે અરતિપરિષહજય છે. (૩) સ્ત્રીઓના હાવભાવમાં મોહિત ન થવું, તે
સ્ત્રીપરિષહજય છે. (૪) માન- અપમાનની પરવા કરતા નથી એ
સત્કારપુરસ્કારપરિષહજયછે. (પ) ભયનું નિમિત્ત મળવા છતાં પણ આસન ધ્યાનથી
દૂર થતા નથી તે નિષદ્યાપરિષહજય છે. (૬) મૂર્ખાઓના કટુ વચન સહન કરવા તે
આક્રોશપરિષહજય છે. (૭) પ્રાણ જાય તોપણ આહારાદિને માટે દીનતારૂપ પ્રવૃત્તિ
ન કરવી, એ યાચનાપરિષહજય છે. આ સાત પરિષહ ચારિત્રમોહના ઉદયથી થાય
છે. ૮૬.

જ્ઞાનાવરણીયજનિત બે પરિષહ (દોહરા)

अलप ग्यान लघुता लखै, मति उतकरष विलोइ।
ज्ञानावरन उदोत मुनि, सहै परीसह दोइ।। ८७।।

અર્થઃ– જ્ઞાનાવરણીયજનિત બે પરિષહ છે. અલ્પજ્ઞાન હોવાથી લોકો નાના

ગણે છે, એનાથી જે દુઃખ થાય છે તેને સાધુ સહન કરે છે, એ અજ્ઞાનપરિષહજય
છે. જ્ઞાનની વિશાળતા હોવા છતાં પણ ગર્વ કરતા નથી, એ પ્રજ્ઞાપરિષહજય છે.
આવા આ બે પરિષહ જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ઉદયથી જૈન સાધુ સહન કરે છે. ૮૭.

દર્શનમોહનીયજનિત એક અને અંતરાયજનિત એક પરિષહ (દોહરા)

सहै अदरसन दुरदसा, दरसन मोह उदोत।
रोकै उमग अलाभकी, अंतरायके होत।। ८८।।

અર્થઃ– દર્શનમોહનીયના ઉદયથી સમ્યગ્દર્શનમાં કદાચ દોષ ઉત્પન્ન થાય તો

તેઓ સાવધાન રહે છે-ચલાયમાન થતા નથી, એ દર્શનપરિષહજય છે. અંતરાય
કર્મના ઉદયથી વાંછિત પદાર્થની પ્રાપ્તિ ન થાય, તો જૈનમુનિ ખેદખિન્ન થતા નથી,
એ અલાભપરિષહજય છે.૮૮.

બાવીસ પરિષહોનું વર્ણન (સવૈયા એકત્રીસા)

एकादस वेदनीकी, चारितमोहकी सात,

ग्यानावरनीकी दोइ, एक अंतरायकी।

< Previous Page Next Page >