निश्चयेन वर्णपंचकं, रसपंचकं, गन्धद्वितयं, स्पर्शाष्टकं, स्त्रीपुंनपुंसकादिविजातीय- विभावव्यंजनपर्यायाः, कुब्जादिसंस्थानानि, वज्रर्षभनाराचादिसंहननानि विद्यन्ते पुद्गलानामेव, न जीवानाम् । संसारावस्थायां संसारिणो जीवस्य स्थावरनामकर्मसंयुक्त स्य कर्मफलचेतना भवति, त्रसनामकर्मसनाथस्य कार्ययुतकर्मफलचेतना भवति । कार्यपरमात्मनः कारण- परमात्मनश्च शुद्धज्ञानचेतना भवति । अत एव कार्यसमयसारस्य वा कारणसमयसारस्य वा शुद्धज्ञानचेतना सहजफलरूपा भवति । अतः सहजशुद्धज्ञानचेतनात्मानं निजकारणपरमात्मानं संसारावस्थायां मुक्तावस्थायां वा सर्वदैकरूपत्वादुपादेयमिति हे शिष्य त्वं जानीहि इति ।
तथा चोक्त मेकत्वसप्ततौ —
प्रत्यासत्तेर्भवति विकृतिः साऽपि भिन्ना तथैव ।
भिन्नं भिन्नं निजगुणकलालंकृतं सर्वमेतत् ।।’’
निश्चयथी पांच वर्ण, पांच रस, बे गंध, आठ स्पर्श, स्त्री-पुरुष-नपुंसकादि विजातीय विभावव्यंजनपर्यायो, कुब्जादि संस्थानो, वज्रर्षभनाराचादि संहननो पुद्गलोने ज छे, जीवोने नथी. संसार-अवस्थामां स्थावरनामकर्मयुक्त संसारी जीवने कर्मफळचेतना होय छे, त्रसनामकर्मयुक्त संसारी जीवने कार्य सहित कर्मफळचेतना होय छे. कार्यपरमात्माने अने कारणपरमात्माने शुद्धज्ञानचेतना होय छे. तेथी ज कार्यसमयसारने के कारणसमयसारने सहजफळरूप शुद्धज्ञानचेतना होय छे. आथी, सहजशुद्ध-ज्ञानचेतनास्वरूप निज कारण- परमात्मा संसारावस्थामां के मुक्तावस्थामां सर्वदा एकरूप होवाथी उपादेय छे एम, हे शिष्य! तुं जाण.
एवी रीते एकत्वसप्ततिमां (श्रीपद्मनंदी-आचार्यदेवकृत पद्मनंदिपंचविंशतिका नामना शास्त्रने विषे एकत्वसप्तति नामना अधिकारमां ७९मा श्लोक द्वारा) कह्युं छे केः
‘‘[श्लोकार्थः] मारुं एम मंतव्य छे केआत्मा जुदो छे अने तेनी पाछळ पाछळ जनारुं कर्म जुदुं छे; आत्मा अने कर्मनी अति निकटताथी जे विकृति थाय छे ते पण तेवी ज रीते (आत्माथी) जुदी छे; वळी काळ-क्षेत्रादिक जे छे ते पण (आत्माथी) जुदां छे. निज निज गुणकळाथी अलंकृत आ बधुंय जुदे जुदुं छे (अर्थात्
९६ ]