Niyamsar-Gujarati (Devanagari transliteration). Gatha: 12.

< Previous Page   Next Page >


Page 26 of 380
PDF/HTML Page 55 of 409

 

नियमसार
[ भगवानश्रीकुंदकुंद-

सण्णाणं चउभेयं मदिसुदओही तहेव मणपज्जं

अण्णाणं तिवियप्पं मदियाई भेददो चेव ।।१२।।
केवलमिन्द्रियरहितं असहायं तत्स्वभावज्ञानमिति
संज्ञानेतरविकल्पे विभावज्ञानं भवेद् द्विविधम् ।।११।।
संज्ञानं चतुर्भेदं मतिश्रुतावधयस्तथैव मनःपर्ययम्
अज्ञानं त्रिविकल्पं मत्यादेर्भेदतश्चैव ।।१२।।

अत्र च ज्ञानभेदमुक्त म्

निरुपाधिस्वरूपत्वात् केवलम्, निरावरणस्वरूपत्वात् क्रमकरणव्यवधानापोढम्,
मति, श्रुत, अवधि, मनःपर्ययभेद छे सुज्ञानना;
कुमति, कुअवधि, कुश्रुतए त्रण भेद छे अज्ञानना. १२.

अन्वयार्थः[केवलम्] जे (ज्ञान) केवळ, [इन्द्रियरहितम्] इन्द्रियरहित अने [असहायं] असहाय छे, [तत्] ते [स्वभावज्ञानम् इति] स्वभावज्ञान छे; [संज्ञानेतरविकल्पे] सम्यग्ज्ञान अने मिथ्याज्ञानरूप भेद पाडवामां आवतां, [विभावज्ञानं] विभावज्ञान [द्विविधं भवेत्] बे प्रकारनुं छे.

[संज्ञानं] सम्यग्ज्ञान [चतुर्भेदं] चार भेदवाळुं छेः [मतिश्रुतावधयः तथा एव मनःपर्ययम्] मति, श्रुत, अवधि तथा मनःपर्यय; [अज्ञानं च एव] अने अज्ञान (मिथ्याज्ञान) [मत्यादेः भेदतः] मति आदिना भेदथी [त्रिविकल्पम्] त्रण भेदवाळुं छे.

टीकाःअहीं (आ गाथाओमां) ज्ञानना भेद कह्या छे.

जे उपाधि विनाना स्वरूपवाळुं होवाथी केवळ छे, आवरण विनाना स्वरूपवाळुं होवाथी क्रम, इन्द्रिय अने (देश-काळादि) व्यवधान रहित छे, एक एक

(सर्वने जाणनारो) केवळज्ञानोपयोग प्रगटे छे. माटे सहजज्ञानोपयोग कारण छे अने केवळज्ञानोपयोग कार्य छे. आम होवाथी सहजज्ञानोपयोगने कारणस्वभावज्ञानोपयोग कहेवाय छे अने केवळ- ज्ञानोपयोगने कार्यस्वभावज्ञानोपयोग कहेवाय छे.

२६ ]

केवळ = एकलुं; निर्भेळ; शुद्ध.

व्यवधान = आड; पडदो; अंतर; आंतरुं; विघ्न.