भावानन्तचतुष्टयस्वरूपेण सहांचितपंचमभावपरिणतिरेव कारणशुद्धपर्याय इत्यर्थः । साद्यनिधनामूर्तातीन्द्रियस्वभावशुद्धसद्भूतव्यवहारेण केवलज्ञानकेवलदर्शनकेवलसुखकेवल- शक्ति युक्त फलरूपानंतचतुष्टयेन सार्धं परमोत्कृष्टक्षायिकभावस्य शुद्धपरिणतिरेव कार्यशुद्ध- पर्यायश्च । अथवा पूर्वसूत्रोपात्तसूक्ष्मऋजुसूत्रनयाभिप्रायेण षड्द्रव्यसाधारणाः सूक्ष्मास्ते हि अर्थपर्यायाः शुद्धा इति बोद्धव्याः । उक्त : समासतः शुद्धपर्यायविकल्पः ।
इदानीं व्यंजनपर्याय उच्यते । व्यज्यते प्रकटीक्रियते अनेनेति व्यञ्जनपर्यायः । कुतः ? लोचनगोचरत्वात् पटादिवत् । अथवा सादिसनिधनमूर्तविजातीयविभावस्वभावत्वात्, द्रश्यमानविनाशस्वरूपत्वात् ।
व्यंजनपर्यायश्च---पर्यायिनमात्मानमन्तरेण पर्यायस्वभावात् शुभाशुभमिश्रपरिणामेनात्मा जे स्वभाव-अनंतचतुष्टयनुं स्वरूप तेनी साथेनी जे पूजित पंचमभावपरिणति ( – तेनी साथे तन्मयपणे रहेली जे पूज्य एवी पारिणामिकभावनी परिणति) ते ज कारणशुद्धपर्याय छे, एवो अर्थ छे.
सादि-अनंत, अमूर्त, अतीन्द्रियस्वभाववाळा शुद्धसद्भूतव्यवहारथी, केवळज्ञान- केवळदर्शन-केवळसुख-केवळशक्तियुक्त फळरूप अनंतचतुष्टयनी साथेनी ( – अनंतचतुष्टयनी साथे तन्मयपणे रहेली) जे परमोत्कृष्ट क्षायिकभावनी शुद्धपरिणति ते ज *कार्यशुद्धपर्याय छे. अथवा, पूर्व सूत्रमां कहेला सूक्ष्म ॠजुसूत्रनयना अभिप्रायथी, छ द्रव्योने साधारण अने सूक्ष्म एवा ते अर्थपर्यायो शुद्ध जाणवा (अर्थात् ते अर्थपर्यायो ज शुद्धपर्यायो छे).
(ए रीते) शुद्धपर्यायना भेद संक्षेपथी कह्या. हवे व्यंजनपर्याय कहेवामां आवे छेः जेनाथी व्यक्त थाय — प्रगट थाय ते व्यंजनपर्याय छे. शा कारणे? पटादिनी (वस्त्र वगेरेनी) माफक चक्षुगोचर होवाथी (प्रगट थाय छे); अथवा, सादि-सांत मूर्त विजातीयविभावस्वभाववाळो होवाथी, देखाईने नाश पामवाना स्वरूपवाळो होवाथी (प्रगट थाय छे).
पर्यायी आत्माना ज्ञान विना आत्मा पर्यायस्वभाववाळो होय छे; तेथी
*सहजज्ञानादि स्वभाव-अनंतचतुष्टययुक्त कारणशुद्धपर्यायमांथी केवळज्ञानादि अनंतचतुष्टययुक्त
कार्यशुद्धपर्याय प्रगटे छे. पूजनीय परमपारिणामिकभावपरिणति ते कारणशुद्धपर्याय छे अने शुद्ध
क्षायिकभावपरिणति ते कार्यशुद्धपर्याय छे.