षट्कापक्रमविमुक्त स्य मुक्ति वामलोचनालोचनगोचरस्य त्रिलोकशिखरिशेखरस्य अप- हस्तितसमस्तक्लेशावासपंचविधसंसारस्य पंचमगतिप्रान्तस्य स्वभावगतिक्रियाहेतुः धर्मः, अपि च षट्कापक्रमयुक्तानां संसारिणां विभावगतिक्रियाहेतुश्च । यथोदकं पाठीनानां गमनकारणं तथा तेषां जीवपुद्गलानां गमनकारणं स धर्मः । सोऽयममूर्तः अष्टस्पर्शनविनिर्मुक्त :
वर्णरसपंचकगंधद्वितयविनिर्मुक्त श्च अगुरुकलघुत्वादिगुणाधारः लोकमात्राकारः अखण्डैक- पदार्थः । सहभुवोः गुणाः, क्रमवर्तिनः पर्यायाश्चेति वचनादस्य गतिहेतोर्धर्मद्रव्यस्य शुद्धगुणाः शुद्धपर्याया भवन्ति । अधर्मद्रव्यस्य स्थितिहेतुर्विशेषगुणः । अस्यैव तस्य
धर्मास्तिकायस्य गुणपर्यायाः सर्वे भवन्ति । आकाशस्यावकाशदानलक्षणमेव विशेषगुणः ।
इतरे धर्माधर्मयोर्गुणाः स्वस्यापि सद्रशा इत्यर्थः । लोकाकाशधर्माधर्माणां समानप्रमाणत्वे
नामने योग्य छे, जेओ छ अपक्रमथी विमुक्त छे, जेओ मुक्तिरूपी सुलोचनानां लोचननो विषय छे (अर्थात् जेमने मुक्तिरूपी सुंदरी प्रेमथी निहाळे छे), जेओ त्रिलोकरूपी काळ, भव अने भावना परावर्तनरूप पांच प्रकारना संसारने) दूर कर्यो छे अने जेओ पंचमगतिना सीमाडे छेएवा अयोगी भगवानने स्वभावगतिक्रियारूपे परिणमतां जीव-पुद्गलोने गमननुं कारण (निमित्त) छे. ते धर्म अमूर्त, आठ स्पर्श रहित, तेम ज पांच वर्ण, पांच रस अने बे गंध विनानो, अगुरुलघुत्वादि गुणोना आधारभूत, लोकमात्र आकारवाळो ( – लोकप्रमाण आकारवाळो), अखंड एक पदार्थ छे. ‘‘सहभावी गुणो छे अने क्रमवर्ती पर्यायो छे’’ एवुं (शास्त्रनुं) वचन होवाथी गतिना हेतुभूत आ धर्मद्रव्यने शुद्ध गुणो अने शुद्ध पर्यायो होय छे.
अधर्मद्रव्यनो विशेषगुण स्थितिहेतुत्व छे. आ अधर्मद्रव्यना (बाकीना) गुण-पर्यायो जेवा ते धर्मास्तिकायना (बाकीना) सर्व गुण-पर्यायो होय छे.
आकाशनो, अवकाशदानरूप लक्षण ज विशेषगुण छे. धर्म अने अधर्मना बाकीना गुणो आकाशना बाकीना गुणो जेवा पण छे.
६२ ]
१शिखरीना शिखर छे, जेमणे समस्त क्लेशना घररूप पंचविध संसारने ( – द्रव्य, क्षेत्र,
*स्वभावगतिक्रियानो हेतु धर्म छे. वळी छ अपक्रमथी युक्त एवा संसारीओने ते (धर्म)
*विभावगतिक्रियानो हेतु छे. जेम पाणी माछलांने गमननुं कारण छे, तेम ते धर्म ते
१शिखरी = शिखरवंत; पर्वत.
*स्वभावगतिक्रिया तथा विभावगतिक्रियाना अर्थ माटे २२मुं पानुं जुओ.