अत्रात्माराधनायां वर्तमानस्य जन्तोरेव प्रतिक्रमणस्वरूपमुक्त म् ।
यस्तु परमतत्त्वज्ञानी जीवः निरन्तराभिमुखतया ह्यत्रुटयत्परिणामसंतत्या साक्षात् स्वभावस्थितावात्माराधनायां वर्तते अयं निरपराधः । विगतात्माराधनः सापराधः, अत एव निरवशेषेण विराधनं मुक्त्वा । विगतो राधो यस्य परिणामस्य स विराधनः । यस्मान्निश्चयप्रतिक्रमणमयः स जीवस्तत एव प्रतिक्रमणस्वरूप इत्युच्यते ।
तथा चोक्तं समयसारे —
उक्तं हि समयसारव्याख्यायां च — chhoDIne [आराधनायां] ArAdhanAmAn [वर्तते] varte chhe, [सः] te (jIv) [प्रतिक्रमणम्] pratikramaN [उच्यते] kahevAy chhe, [यस्मात्] kAraN ke te [प्रतिक्रमणमयः भवेत्] pratikramaNamay chhe.
TIkA — ahIn AtmAnI ArAdhanAmAn vartatA jIvane ja pratikramaNasvarUp kahel chhe.
je paramatattvagnAnI jIv nirantar abhimukhapaNe ( – AtmasammukhapaNe) atUT ( – dhArAvAhI) pariNAmasantati vaDe sAkShAt svabhAvasthitimAn — AtmAnI ArAdhanAmAn — varte chhe te niraparAdh chhe. je AtmAnA ArAdhan rahit chhe te sAparAdh chhe; tethI ja, niravasheShapaNe virAdhan chhoDIne — em kahyun chhe. je pariNAm ‘vigatarAdh’ arthAt *rAdh rahit chhe te virAdhan chhe. te (virAdhan vinAno-niraparAdh) jIv nishchayapratikramaNamay chhe, tethI ja tene pratikramaNasvarUp kahevAmAn Ave chhe.
evI rIte (shrImadbhagavatkundakundAchAryadevapraNIt) shrI samayasAramAn (304mI gAthA dvArA) kahyun chhe ke —
‘‘[gAthArtha — ] sansiddhi, rAdh, siddha, sAdhit ane ArAdhit — e shabdo ekArtha chhe; je AtmA ‘apagatarAdh’ arthAt rAdhathI rahit chhe te AtmA aparAdh chhe.’’
shrI samayasAranI (amRutachandrAchAryadevakRut AtmakhyAti nAmanI) TIkAmAn paN (187mA shlok dvArA) kahyun chhe ke —
*rAdh = ArAdhanA; prasannatA; kRupA; siddhi; pUrNatA; siddha karavun te; pUrNa karavun te.