बाह्याभ्यन्तरजल्पनिरासोऽयम् ।
यस्तु जिनलिंगधारी तपोधनाभासः पुण्यकर्मकांक्षया स्वाध्यायप्रत्याख्यान- स्तवनादिबहिर्जल्पं करोति, अशनशयनयानस्थानादिषु सत्कारादिलाभलोभस्सन्नन्तर्जल्पे मनश्चकारेति स बहिरात्मा जीव इति । स्वात्मध्यानपरायणस्सन् निरवशेषेणान्तर्मुखः प्रशस्ताप्रशस्तसमस्तविकल्पजालकेषु कदाचिदपि न वर्तते अत एव परमतपोधनः साक्षादंतरात्मेति ।
तथा चोक्तं श्रीमदमृतचंद्रसूरिभिः —
मेवं व्यतीत्य महतीं नयपक्षकक्षाम् ।
स्वं भावमेकमुपयात्यनुभूतिमात्रम् ।।’’
TIkA — A, bAhya tathA antar jalpano nirAs (nirAkaraN, khanDan) chhe.
je jinalingadhArI tapodhanAbhAs puNyakarmanI kAnkShAthI svAdhyAy, pratyAkhyAn, stavan vagere bahirjalpa kare chhe ane ashan, shayan, gaman, sthiti vageremAn ( – khAvun, sUvun, gaman karavun, sthir rahevun ityAdi kAryomAn) satkArAdinI prAptino lobhI vartato thako antarjalpamAn manane joDe chhe, te bahirAtmA jIv chhe. nij AtmAnA dhyAnamAn parAyaN vartato thako niravasheShapaNe (sampUrNapaNe) antarmukh rahIne (param tapodhan) prashasta-aprashasta samasta vikalpajALomAn kyArey vartato nathI tethI ja param tapodhan sAkShAt antarAtmA chhe.
evI rIte (AchAryadev) shrImad amRutachandrasUrie (shrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAn 90 mA shlok dvArA) kahyun chhe ke —
‘‘[shlokArtha — ] e pramANe jemAn bahu vikalponI jALo ApoAp UThe chhe evI moTI nayapakShakakShAne (nayapakShanI bhUmine) oLangI jaIne (tattvavedI) andar ane bahAr samatA-rasarUpI ek ras ja jeno svabhAv chhe evA anubhUtimAtra ek potAnA bhAvane ( – svarUpane) pAme chhe.’’