प्रायश्चित्तपरमालोचनानियमव्युत्सर्गप्रभृतिसकलपरमार्थक्रियाकांडाडंबरसमृद्धस्य उपयोग- त्रयविशालस्य परमेश्वरस्य शास्त्रस्य द्विविधं किल तात्पर्यं, सूत्रतात्पर्यं शास्त्रतात्पर्यं चेति । सूत्रतात्पर्यं पद्योपन्यासेन प्रतिसूत्रमेव प्रतिपादितम्, शास्त्रतात्पर्यं त्विदमुपदर्शनेन । भागवतं
शास्त्रमिदं निर्वाणसुंदरीसमुद्भवपरमवीतरागात्मकनिर्व्याबाधनिरन्तरानङ्गपरमानन्दप्रदं निरति- शयनित्यशुद्धनिरंजननिजकारणपरमात्मभावनाकारणं समस्तनयनिचयांचितं पंचमगति- हेतुभूतं पंचेन्द्रियप्रसरवर्जितगात्रमात्रपरिग्रहेण निर्मितमिदं ये खलु निश्चयव्यवहारनययोरविरोधेन जानन्ति ते खलु महान्तः समस्ताध्यात्मशास्त्रहृदयवेदिनः परमानंदवीतरागसुखाभिलाषिणः परित्यक्त बाह्याभ्यन्तरचतुर्विंशतिपरिग्रहप्रपंचाः त्रिकालनिरुपाधिस्वरूपनिरतनिजकारण-
vyutsarga vagere sakaL paramArtha kriyAkAnDanA ADambarathI samRuddha chhe (arthAt jemAn paramArtha kriyAonun puShkaL nirUpaN chhe) ane je traN upayogathI susampanna chhe (arthAt jemAn ashubh, shubh ne shuddha upayoganun puShkaL kathan chhe) — evA A parameshvar shAstranun kharekhar be prakAranun tAtparya chhe sUtratAtparya ane shAstratAtparya. sUtratAtparya to padyakathanathI darek sUtrane viShe ( – padya dvArA darek gAthAnA ante) pratipAdit karavAmAn Avyun chhe. ane shAstratAtparya A nIche pramANe TIkA vaDe pratipAdit karavAmAn Ave chhe A (niyamasArashAstra) 1bhAgavat shAstra chhe. je (shAstra) nirvANasundarIthI utpanna thatA, paramavItarAgAtmak, 2nirAbAdh, nirantar ane 3anang paramAnandanun denArun chhe, je nayonA samUhathI shobhit chhe, je pancham gatinA hetubhUt chhe ane je pAnch indriyonA phelAv rahit dehamAtra-parigrahavALAthI (nirgranth munivarathI) rachAyelun chhe — evA A bhAgavat shAstrane jeo nishchayanay ane vyavahAranayanA avirodhathI jANe chhe, te mahApuruSho — samasta adhyAtmashAstronA 5hRudayane jANanArAo ane paramAnandarUp vItarAg sukhanA abhilAShIo — bAhya-abhyantar chovIsh parigrahonA prapanchane parityAgIne,
36
4niratishay, nityashuddha, niranjan nij kAraNaparamAtmAnI bhAvanAnun kAraN chhe, je samasta
1. bhAgavat = bhagavAnanun; daivI; pavitra.
2. nirAbAdh = bAdhA rahit; nirvighna.
3. anang = asharIrI; Atmik; atIndriy.
4. niratishay = jenAthI koI chaDiyAtun nathI evA; anuttam; shreShTha; ajoD.
5. hRuday = hArda; rahasya; marma. (A bhAgavat shAstrane jeo samyak prakAre jANe chhe, teo samasta
adhyAtmashAstronA hArdanA gnAtA chhe.)