स्वभावपुद्गलस्वरूपाख्यानमेतत् ।
तिक्त कटुककषायाम्लमधुराभिधानेषु पंचसु रसेष्वेकरसः, श्वेतपीतहरितारुण- कृष्णवर्णेष्वेकवर्णः, सुगन्धदुर्गन्धयोरेकगंधः, कर्कशमृदुगुरुलघुशीतोष्णस्निग्धरूक्षाभिधाना- मष्टानामन्त्यचतुःस्पर्शाविरोधस्पर्शनद्वयम्; एते परमाणोः स्वभावगुणाः जिनानां मते । विभावगुणात्मको विभावपुद्गलः । अस्य द्वयणुकादिस्कंधरूपस्य विभावगुणाः सकल- करणग्रामग्राह्या इत्यर्थः ।
तथा चोक्तं पंचास्तिकायसमये —
उक्तं च मार्गप्रकाशे — indriyothI grAhya) [इति भणितः] kahel chhe.
TIkAA, svabhAvapudgalanA svarUpanun kathan chhe.
tIkho, kaDavo, kaShAyalo, khATo ane mITho e pAnch rasomAnno ek ras; dhoLo, pILo, lIlo, rAto ane kALo e (pAnch) varNomAnno ek varNa; sugandh ane durgandhamAnnI ek gandh; kaThor, komaL, bhAre, haLavo, shIt, uShNa, snigdha (chIkaNo) ane rUkSha (lUkho) e ATh sparshomAnthI chhellA chAr sparshomAnnA aviruddha be sparsha; A, jinonA matamAn paramANunA svabhAvaguNo chhe. vibhAvapudgal vibhAvaguNAtmak hoy chhe. A 1dvi-aNukAdiskandharUp vibhAvapudgalanA vibhAvaguNo sakaL indriyasamUh vaDe grAhya (jaNAvAyogya) chhe.Am (A gAthAno) artha chhe.
evI rIte (shrImadbhagavatkundakundAchAryadevapraNIt) shrI panchAstikAyasamayamAn (81mI gAthA dvArA) kahyun chhe ke
‘‘[gAthArtha] ek rasavALo, ek varNavALo, ek gandhavALo ane be sparshavALo te paramANu shabdanun kAraN chhe, ashabda chhe ane skandhanI andar hoy topaN dravya chhe (arthAt sadAy sarvathI bhinna, shuddha ek dravya chhe).’’
vaLI mArgaprakAshamAn (shlok dvArA) kahyun chhe ke
1. be paramANuothI mAnDIne anant paramANuono banelo skandh te vibhAvapudgal chhe.
8