व्यवहारकालस्वरूपविविधविकल्पकथनमिदम् ।
एकस्मिन्नभःप्रदेशे यः परमाणुस्तिष्ठति तमन्यः परमाणुर्मन्दचलनाल्लंघयति स समयो व्यवहारकालः । ताद्रशैरसंख्यातसमयैः निमिषः, अथवा नयनपुटघटनायत्तो निमेषः । निमेषाष्टकैः काष्ठा । षोडशभिः काष्ठाभिः कला । द्वात्रिंशत्कलाभिर्घटिका । षष्टिनालिकमहोरात्रम् । त्रिंशदहोरात्रैर्मासः । द्वाभ्याम् मासाभ्याम् ऋतुः । ऋतु- भिस्त्रिभिरयनम् । अयनद्वयेन संवत्सरः । इत्यावल्यादिव्यवहारकालक्रमः । इत्थं समया- वलिभेदेन द्विधा भवति, अतीतानागतवर्तमानभेदात् त्रिधा वा । अतीतकालप्रपंचो- ऽयमुच्यते — अतीतसिद्धानां सिद्धपर्यायप्रादुर्भावसमयात् पुरागतो ह्यावल्यादिव्यवहारकालः स कालस्यैषां संसारावस्थायां यानि संस्थानानि गतानि तैः सद्रशत्वादनन्तः । अनागतकालोऽप्यनागतसिद्धानामनागतशरीराणि यानि तैः सद्रश इत्यामुक्ते : मुक्ते :
TIkAA, vyavahArakALanA svarUpanun ane tenA vividh bhedonun kathan chhe.
ek AkAshapradeshe je paramANu rahelo hoy tene bIjo paramANu mand gatithI oLange teTalo kAL te samayarUp vyavahArakAL chhe. evA asankhya samayono nimeSh thAy chhe, athavA Ankh vinchAy teTalo kAL te nimeSh chhe. ATh nimeShanI kAShThA thAy chhe. soL kAShThAnI kaLA, batrIsh kaLAnI ghaDI, sATh ghaDInun ahorAtra, trIsh ahorAtrano mAs, be mAsanI RUtu, traN RUtunun ayan ane be ayananun varSha thAy chhe. Am Avali Adi vyavahArakALano kram chhe. A pramANe vyavahArakAL samay ane AvalinA bhedathI be prakAre chhe athavA atIt, anAgat ane vartamAnanA bhedathI traN prakAre chhe.
A (nIche pramANe), atIt kALano vistAr kahevAmAn Ave chhe atIt siddhone siddhaparyAyanA 1prAdurbhAvasamayathI pahelAn vItelo je Avali Adi vyavahArakAL te, temane sansAr-avasthAmAn jeTalAn sansthAno vItI gayA temanA 2jeTalo hovAthI anant chhe. (anAgat siddhone mukti thatAn sudhIno) anAgat kAL paN anAgat siddhonAn je muktiparyant anAgat
64 ]
1. prAdurbhAv = pragaT thavun te; utpanna thavun te.
2. siddhabhagavAnane anant sharIro vItI gayA; te sharIro karatAn sankhyAtaguNI Avalio vItI gaI.
mATe atIt sharIro paN anant chhe ane atIt kAL paN anant chhe. atIt sharIro karatAn atIt
Avalio sankhyAtaguNI hovA chhatAn banne anant hovAthI bannene anantapaNAnI apekShAe sarakhAn
kahyAn chhe.