मुख्यकालस्वरूपाख्यानमेतत् ।
जीवराशेः पुद्गलराशेः सकाशादनन्तगुणाः । के ते ? समयाः । कालाणवः लोका- काशप्रदेशेषु पृथक् पृथक् तिष्ठन्ति, स कालः परमार्थ इति ।
तथा चोक्तं प्रवचनसारे —
अस्यापि समयशब्देन मुख्यकालाणुस्वरूपमुक्त म् ।
अन्यच्च —
anvayArtha[संप्रति] have, [जीवात्] jIvathI [पुद्गलतः च अपि] tem ja pudgalathI paN [अनंतगुणाः] anantaguNA [समयाः] samayo chhe; [च] ane [लोकाकाशे संति] je (kAlANuo) lokAkAshamAn chhe, [सः] te [परमार्थः कालः भवेत्] paramArtha kAL chhe.
TIkAA, mukhya kALanA svarUpanun kathan chhe.
jIvarAshithI ane pudgalarAshithI anantaguNA chhe. koN? samayo. kAlANuo lokAkAshanA pradeshomAn pRuthak pRuthak rahelA chhe, te kAL paramArtha chhe.
evI rIte (shrImadbhagavatkundakundAchAryadevapraNIt) shrI pravachanasAramAn (138mI gAthA dvArA) kahyun chhe ke
‘‘[gAthArtha] kAL to apradeshI chhe. pradeshamAtra pudgal-paramANu AkAshadravyanA pradeshane mand gatithI oLangato hoy tyAre te varte chhe arthAt nimittabhUtapaNe pariName chhe.’’
AmAn (A pravachanasAranI gAthAmAn) paN ‘samay’ shabdathI mukhyakAlANunun svarUp kahyun chhe.
vaLI anyatra (AchAryavar shrInemichandrasiddhAntidevavirachit bRuhaddravyasangrahamAn 22mI gAthA dvArA) kahyun chhe ke
66 ]