मतिश्रुतावधिज्ञानानि मिथ्याद्रष्टिं परिप्राप्य कुमतिकुश्रुतविभंगज्ञानानीति नामान्तराणि प्रपेदिरे ।
अत्र सहजज्ञानं शुद्धान्तस्तत्त्वपरमतत्त्वव्यापकत्वात् स्वरूपप्रत्यक्षम् । केवलज्ञानं सकलप्रत्यक्षम् । ‘रूपिष्ववधेः’ इति वचनादवधिज्ञानं विकलप्रत्यक्षम् । तदनन्तभागवस्त्वंश- ग्राहकत्वान्मनःपर्ययज्ञानं च विकलप्रत्यक्षम् । मतिश्रुतज्ञानद्वितयमपि परमार्थतः परोक्षं व्यवहारतः प्रत्यक्षं च भवति ।
किं च उक्ते षु ज्ञानेषु साक्षान्मोक्षमूलमेकं निजपरमतत्त्वनिष्ठसहजज्ञानमेव । अपि च पारिणामिकभावस्वभावेन भव्यस्य परमस्वभावत्वात् सहजज्ञानादपरमुपादेयं न समस्ति ।
अनेन सहजचिद्विलासरूपेण सदा सहजपरमवीतरागशर्मामृतेन अप्रतिहतनिरा-
वरणपरमचिच्छक्ति रूपेण सदान्तर्मुखे स्वस्वरूपाविचलस्थितिरूपसहजपरमचारित्रेण त्रिकालेष्व-
samyagdraṣhṭine 1ā chār samyaggnāno hoy chhe. mithyādarshan hoy tyān matignān, shrutagnān ane avadhignān ‘kumatignān’, ‘kushrutagnān’ ane ‘vibhaṅgagnān’ — evān nāmāntarone (anya nāmone) pāme chhe.
ahīn (upar kahelān gnānone viṣhe) sahajagnān, shuddha antaḥtattvarūp paramatattvamān vyāpak hovāthī, 2svarūpapratyakṣha chhe. kevaḷagnān sakalapratyakṣha (sampūrṇapratyakṣha) chhe. ‘रूपिष्ववधेः (avadhignānano viṣhay – sambandh rūpī dravyomān chhe)’ evun (āgamanun) vachan hovāthī avadhignān vikalapratyakṣha (ekadeshapratyakṣha) chhe. tenā anantamā bhāge vastunā anshanun grāhak ( – jāṇanārun) hovāthī manaḥparyayagnān paṇ vikalapratyakṣha chhe. matignān ne shrutagnān banne paramārthathī parokṣha chhe ane vyavahārathī pratyakṣha chhe.
vaḷī visheṣh e ke — ukta (upar kahelān) gnānomān sākṣhāt mokṣhanun mūḷ nijaparamatattvamān sthit evun ek sahajagnān ja chhe; tem ja sahajagnān (tenā) pāriṇāmik- bhāvarūp svabhāvane līdhe bhavyano paramasvabhāv hovāthī, sahajagnān sivāy bījun kāī upādey nathī.
ā sahajachidvilāsarūpe (1) sadā sahaj param vītarāg sukhāmr̥ut, (2) apratihat nirāvaraṇ param chitshaktinun rūp, (3) sadā antarmukh evun svasvarūpamān avichaḷ sthitirūp
28 ]
1. sumatignān ne sushrutagnān sarva samyagdraṣhṭi jīvone hoy chhe. suavadhignān koī koī samyagdraṣhṭi jīvone hoy chhe. manaḥparyayagnān koī koī munivarone — vishiṣhṭasanyamadharone — hoy chhe.
2. svarūpapratyakṣha = svarūpe pratyakṣha; svarūp-apekṣhāe pratyakṣha; svabhāve pratyakṣha.