Page 274 of 388
PDF/HTML Page 301 of 415
single page version
rāgādikā tyāg karatā hai ), [saḥ ] vah [yogabhaktiyuktaḥ ] yogabhaktiyukta (yogakī
bhaktivālā) hai; [itarasya ca ] dūsareko [yogaḥ ] yog [katham ] kisaprakār [bhavet ] ho
sakatā hai ?
prāpnotyuccairayaṁ yaṁ vigalitavipadaṁ siddhisīmantinīśaḥ
Page 275 of 388
PDF/HTML Page 302 of 415
single page version
yunakti , sa paramatapodhan ev śuddhaniścayopayogabhakti yukta :
Page 276 of 388
PDF/HTML Page 303 of 415
single page version
joṛakar sarva vikalpoṁkā abhāv karatā hai ), [saḥ ] vah [yogabhaktiyuktaḥ ] yogabhaktivālā
hai; [itarasya ca ] dūsareko [yogaḥ ] yog [katham ] kisaprakār [bhavet ] ho sakatā hai ?
sārasvarūpamatyāsannabhavyajīvaḥ sadā yunaktyev, tasya khalu niścayayogabhakti rnānyeṣām iti
Page 277 of 388
PDF/HTML Page 304 of 415
single page version
[yunakti ] lagātā hai, [nijabhāvaḥ ] usakā nij bhāv [saḥ yogaḥ bhavet ] vah yog hai
sakalajin haiṁ
Page 278 of 388
PDF/HTML Page 305 of 415
single page version
nijabhāv hī param yog hai
lagātā hai, usakā vah nij bhāv so yog hai
[nirvr̥tisukham ] nirvr̥tisukhako [āpannāḥ ] prāpta hue; [tasmāt ] isaliye [yogavarabhaktim ]
yogakī uttam bhaktiko [dhāray ] tū dhāraṇ kar
nijabhāv ev paramayog iti
vyakteṣu bhavyajanatābhavaghātakeṣu
sākṣādyunakti nijabhāvamayaṁ sa yogaḥ
Page 279 of 388
PDF/HTML Page 306 of 415
single page version
karake, paramanirvāṇavadhūke ati puṣṭa stanake gārḥ āliṁganase sarva ātmapradeśameṁ atyanta
karo
prakāśamān māṇikapaṁktise jo pūjit haiṁ (arthāt jinake caraṇāravindameṁ devendroṁke mukuṭ
evamukta prakārasvātmasaṁbandhinīṁ śuddhaniścayayogavarabhaktiṁ kr̥tvā paramanirvāṇavadhūṭikāpīvarastan-
bharagāḍhopagūḍhanirbharānaṁdaparamasudhārasapūraparitr̥ptasarvātmapradeśā jātāḥ, tato yūyaṁ mahājanāḥ
sphu ṭitabhavyatvaguṇāstāṁ svātmārthaparamavītarāgasukhapradāṁ yogabhaktiṁ kuruteti
śrīdevendrakirīṭakoṭivilasanmāṇikyamālārcitān
śakreṇodbhavabhogahāsavimalān śrīkīrtināthān stuve
Page 280 of 388
PDF/HTML Page 307 of 415
single page version
jānevāle nr̥tya, gān tathā ānandase jo śobhit haiṁ, aur
karo
pariṇat cittako choṛakar, śuddha dhyān dvārā samāhit (
śuddhadhyānasamāhiten manasānaṁdātmatattvasthitaḥ
jñānāpāstasamastamohamahimā līye parabrahmaṇi
Page 281 of 388
PDF/HTML Page 308 of 415
single page version
karatā hūn̐
tātparyavr̥tti nāmak ṭīkāmeṁ (arthāt śrīmadbhagavatkundakundācāryadevapraṇīt śrī niyamasār
paramāgamakī nirgrantha munirāj śrī padmaprabhamaladhāridevaviracit tātparyavr̥tti nāmakī ṭīkāmeṁ)
saṁbhāvayāmi tadahaṁ punarekamekam
mukti spr̥hasya bhavaśarmaṇi niḥspr̥hasya
Page 282 of 388
PDF/HTML Page 309 of 415
single page version
āvaśyak karma kahate haiṁ (arthāt us jīvako āvaśyak karma hai aisā param yogīśvar kahate
haiṁ )
Page 283 of 388
PDF/HTML Page 310 of 415
single page version
(arthāt jo śāśvat ānandake phai lāvase rasayukta haiṁ ) aise jñānatattvameṁ līn hokar,
vadanti
nityānandaprasarasarase jñānatattve nilīy
sphū rjajjyotiḥsahajavilasadratnadīpasya lakṣmīm
Page 284 of 388
PDF/HTML Page 311 of 415
single page version
(
hai
dharmaḥ sākṣāt
tenaivāhaṁ kimapi tarasā yāmi śaṁ nirvikalpam
Page 285 of 388
PDF/HTML Page 312 of 415
single page version
yukti hai, [upāyaḥ iti ca ] vah (aśarīr honekā) upāy hai, [niravayavaḥ bhavati ] usase
jīv niravayav (arthāt aśarīr) hotā hai
niścayadharmadhyānasvarūp param
bhavatīti boddhavyam
anyeṣāṁ yo na vaś iti yā saṁsthitiḥ sā nirukti :
sphū rjajjyotiḥsphu ṭitasahajāvasthayā‘mūrtatā syāt
Page 286 of 388
PDF/HTML Page 313 of 415
single page version
[tasmāt ] isaliye [tasya tu ] use [āvaśyakalakṣaṇaṁ karma ] āvaśyakasvarūp karma
[na bhavet ] nahīṁ hai
lakṣaṇaparamāvaśyakakarma na bhavediti aśanārthaṁ dravyaliṅgaṁ gr̥hītvā svātmakāryavimukhaḥ san
Page 287 of 388
PDF/HTML Page 314 of 415
single page version
athavā usakā kṣetra, makān, dhan, dhānyādik sab hamārā hai aisī buddhi karatā hai
gharako bhī choṛakar (phi ra ) ‘hamārā vah anupam ghar !’ aisā smaraṇ karate haiṁ
kāl bhūtalameṁ tathā devalokameṁ devoṁse bhī bhalībhān̐ti pujātā hai
manaścakāreti
tribhuvanabhuvanāntardhvāṁtapuṁjāyamānam
vasatimanupamāṁ tāmasmadīyāṁ smaranti
mithyātvādikalaṁkapaṁkarahitaḥ saddharmarakṣāmaṇiḥ
muktānekaparigrahavyatikaraḥ pāpāṭavīpāvakaḥ
Page 288 of 388
PDF/HTML Page 315 of 415
single page version
(
nyūn hai (arthāt usameṁ jineśvaradevakī apekṣā thoṛī-sī kamī hai )
muni śobhā nahīṁ detā )
namasyā sā yogyā śatamakhaśatasyāpi satatam
sukhaṁ reme kaścidbat kalihato‘sau jaḍamatiḥ
Page 289 of 388
PDF/HTML Page 316 of 415
single page version
karma ] āvaśyakasvarūp karma [na bhavet ] nahīṁ hai
tīnoṁ kāl niyamaparāyaṇ rahatā hai (arthāt tīnoṁ samayake niyamoṁmeṁ tatpar rahatā hai ),
dharmaśarīr romāṁcase chā jātā hai; anaśan, avamaudarya, rasaparityāg, vr̥ttiparisaṁkhyān, vivikta
śayyāsan aur kāyakleś nāmake chah bāhya tapameṁ jo satat utsāhaparāyaṇ rahatā hai;
svādhyāyakriyāṁ karoti, dainaṁ dainaṁ bhuktvā bhuktvā caturvidhāhārapratyākhyānaṁ ca karoti, tisr̥ṣu
saṁdhyāsu bhagavadarhatparameśvarastutiśatasahasramukharamukhāravindo bhavati, trikāleṣu ca niyamaparāyaṇaḥ
ityahorātre‘pyekādaśakriyātatparaḥ, pākṣikamāsikacāturmāsikasāṁvatsarikapratikramaṇākarṇan-
Page 290 of 388
PDF/HTML Page 317 of 415
single page version
vaiyāvr̥ttya aur vyutsarga nāmak abhyantar tapoṁke anuṣṭhānameṁ (ācaraṇameṁ ) jo kuśal-
buddhivālā hai; parantu vah nirapekṣa tapodhan sākṣāt mokṣake kāraṇabhūt svātmāśrit āvaśyak-
karmako
śubhopayogake phalasvarūp praśasta rāgarūpī aṁgāroṁse sikatā huā, āsannabhavyatārūpī guṇakā
uday hone par paramaguruke prasādase prāpta paramatattvake śraddhān-jñān-anuṣṭhānasvarūp śuddha-
niścay-ratnatrayapariṇati dvārā nirvāṇako prāpta hotā hai (arthāt kabhī śuddha-niścay-
ratnatrayapariṇatiko prāpta kar le to hī aur tabhī nirvāṇako prāpta karatā hai )
vivikta śayanāsanakāyakleśābhidhāneṣu ṣaṭsu bāhyatapassu ca saṁtatotsāhaparāyaṇaḥ, svādhyāyadhyān-
śubhācaraṇapracyutapratyavasthāpanātmakaprāyaścittavinayavaiyāvr̥ttyavyutsarganāmadheyeṣu cābhyantarataponuṣṭhāneṣu
ca kuśalabuddhiḥ, kintu sa nirapekṣatapodhanaḥ sākṣānmokṣakāraṇaṁ svātmāśrayāvaśyakakarma
niścayataḥ paramātmatattvaviśrāntirūpaṁ niścayadharmadhyānaṁ śukladhyānaṁ ca na jānīte, ataḥ
paradravyagatatvādanyavaś ityukta :
sati paramaguruprasādāsāditaparamatattvaśraddhānaparijñānānuṣṭhānātmakaśuddhaniścayaratnatrayapariṇatyā
nirvāṇamupayātīti
bhajatu paramānandaṁ nirvāṇakāraṇakāraṇam
Page 291 of 388
PDF/HTML Page 318 of 415
single page version
tathā kunayoṁke samūhase ) dūr hai
bhī [anyavaśaḥ ] anyavaś hai; [mohāndhakāravyapagataśramaṇāḥ ] mohāndhakār rahit śramaṇ
[ī
aur phi ra kabhī unakī arthaparyāyoṁ tathā vyaṁjanaparyāyoṁmeṁ buddhi lagātā hai, parantu trikāl-
nirāvaraṇ, nityānanda jisakā lakṣaṇ hai aise nijakāraṇasamayasārake svarūpameṁ līn
sahajaparamātmānaṁ dūraṁ nayānayasaṁhateḥ
Page 292 of 388
PDF/HTML Page 319 of 415
single page version
tapodhanako bhī us kāraṇase hī (arthāt par vikalpoṁke vaś honeke kāraṇase hī ) anyavaś
kahā gayā hai
śramaṇ vāstavameṁ mahāśramaṇ haiṁ, param śrutakevalī haiṁ; ve vāstavameṁ anyavaśakā aisā
(
nityānaṁdalakṣaṇanijakāraṇasamayasārasvarūpaniratasahajajñānādiśuddhaguṇaparyāyāṇāmādhārabhūtanijātma-
tattve cittaṁ kadācidapi na yojayati, at ev sa tapodhano‘pyanyavaś ityukta :
Page 293 of 388
PDF/HTML Page 320 of 415
single page version
(vikalpa ) hai tab tak saṁsār hai
hai, [saḥ khalu ] vah vāstavameṁ [ātmavaśaḥ bhavati ] ātmavaś hai [tasya tu ] aur
use [āvaśyam karma ] āvaśyak karma [bhaṇanti ] (jin ) kahate haiṁ
nirmal svabhāvavālā hai aur samasta
nijakāraṇaparamātmānaṁ dhyāyati sa evātmavaś ityukta :