Niyamsar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 69-81 ; Adhikar-5 : Parmarth Pratikraman Adhikar.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 9 of 21

 

Page 134 of 388
PDF/HTML Page 161 of 415
single page version

atra kāyaguptisvarūpamukta m .

kasyāpi narasya tasyāntaraṅganimittan karma, bandhanasya bahiraṅgahetuḥ kasyāpi kāyavyāpāraḥ . chhedanasyāpyantaraṅgakāraṇan karmodayaḥ, bahiraṅgakāraṇan pramattasya kāyakriyā . māraṇ- syāpyantaraṅgaheturāntaryakṣhayaḥ, bahiraṅgakāraṇan kasyāpi kāyavikr̥utiḥ . ākuñchanaprasāraṇādihetuḥ sanharaṇavisarpaṇādihetusamudghātaḥ . etāsān kāyakriyāṇān nivr̥uttiḥ kāyaguptiriti .

(anuṣhṭubh)
muktvā kāyavikāran yaḥ shuddhātmānan muhurmuhuḥ .
sambhāvayati tasyaiv saphalan janma sansr̥utau ..93..
jā rāyādiṇiyattī maṇassa jāṇīhi tan maṇoguttī .
aliyādiṇiyattin vā moṇan vā hoi vaiguttī ..69..

(mār ḍālanā), ākuñchan (saṅkochanā) [tathā ] tathā [prasāraṇādīni ] prasāraṇ (vistāranā) ityādi [kāyakriyānivr̥uttiḥ ] kāyakriyāoṅkī nivr̥uttiko [kāyaguptiḥ iti nirdiṣhṭā ] kāyagupti kahā hai . ṭīkā :yahān̐ kāyaguptikā svarūp kahā hai .

kisī puruṣhako bandhanakā antaraṅg nimitta karma hai, bandhanakā bahiraṅg hetu kisīkā kāyavyāpār hai; chhedanakā bhī antaraṅg kāraṇ karmoday hai, bahiraṅg kāraṇ pramatta jīvakī kāyakriyā hai; māraṇakā bhī antaraṅg hetu āntarik (nikaṭ) sambandhakā (āyuṣhyakā) kṣhay hai, bahiraṅg kāraṇ kisīkī kāyavikr̥uti hai; ākuñchan, prasāraṇ ādikā hetu saṅkochavistārādikake hetubhūt samudghāt hai .in kāyakriyāoṅkī nivr̥utti vah kāyagupti hai .

[ab 68vīn gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār munirāj shlok kahate hain : ]

[shloekārtha : ] kāyavikārako chhoṛakar jo punaḥ punaḥ shuddhātmākī sambhāvanā (samyak bhāvanā) karatā hai, usīkā janma sansāramen saphal hai .93.

ho rāgakī nivr̥utti manase niyat managupti vahī .
hove asatya - nivr̥utti athavā maun vachagupti kahī ..69..

Page 135 of 388
PDF/HTML Page 162 of 415
single page version

yā rāgādinivr̥uttirmanaso jānīhi tān manoguptim .
alīkādinivr̥uttirvā maunan vā bhavati vāgguptiḥ ..69..

nishchayanayen manovāgguptisūchaneyam .

sakalamoharāgadveṣhābhāvādakhaṇḍādvaitaparamachidrūpe samyagavasthitirev nishchayamanoguptiḥ . he shiṣhya tvan tāvadachalitān manoguptimiti jānīhi . nikhilānr̥utabhāṣhāparihr̥utirvā maunavratan cha . mūrtadravyasya chetanābhāvād amūrtadravyasyendriyagnānāgocharatvādubhayatra vākpravr̥uttirna bhavati . iti nishchayavāgguptisvarūpamukta m .

(shārdūlavikrīḍit)
shastāshastamanovachassamudayan tyaktvātmaniṣhṭhāparaḥ
shuddhāshuddhanayātirikta managhan chinmātrachintāmaṇim
.
prāpyānantachatuṣhṭayātmakatayā sārdhan sthitān sarvadā
jīvanmukti mupaiti yogitilakaḥ pāpāṭavīpāvakaḥ
..94..

gāthā : 69 anvayārtha :[manasaḥ ] manamense [yā ] jo [rāgādinivr̥uttiḥ ] rāgādikī nivr̥utti [tām ] use [manoguptim ] manogupti [jānīhi ] jān . [alīkādinivr̥uttiḥ ] asatyādikī nivr̥utti [vā ] athavā [maunan vā ] maun [vāgguptiḥ bhavati ] so vachanagupti hai .

ṭīkā :yah, nishchayanayase manogupti aur vachanaguptikī sūchanā hai .

sakal moharāgadveṣhake abhāvake kāraṇ akhaṇḍa advait paramachidrūpamen samyakrūpase avasthit rahanā hī nishchayamanogupti hai . he shiṣhya ! tū use vāstavamen achalit manogupti jān .

samasta asatya bhāṣhākā parihār athavā maunavrat so vachanagupti hai . mūrtadravyako chetanākā abhāv honeke kāraṇ aur amūrtadravya indriyagnānase agochar honeke kāraṇ donoṅke prati vachanapravr̥utti nahīn hotī . isaprakār nishchayavachanaguptikā svarūp kahā gayā .

[ab 69vīn gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār munirāj shlok kahate hain : ]

[shloekārtha : ] pāparūpī aṭavīko jalānemen agni samān aisā yogitilak (munishiromaṇi) prashasta - aprashasta man - vāṇīke samudāyako chhoṛakar ātmaniṣhṭhāmen


Page 136 of 388
PDF/HTML Page 163 of 415
single page version

kāyakiriyāṇiyattī kāussaggo sarīrage guttī .
hinsāiṇiyattī vā sarīragutti tti ṇiddiṭṭhā ..70..
kāyakriyānivr̥uttiḥ kāyotsargaḥ sharīrake guptiḥ .
hinsādinivr̥uttirvā sharīraguptiriti nirdiṣhṭā ..70..

nishchayasharīraguptisvarūpākhyānametat .

sarveṣhān janānān kāyeṣhu bahvayaḥ kriyā vidyante, tāsān nivr̥uttiḥ kāyotsargaḥ, sa ev guptirbhavati . pañchasthāvarāṇān trasānān cha hinsānivr̥uttiḥ kāyaguptirvā . paramasanyamadharaḥ paramajin- yogīshvaraḥ yaḥ svakīyan vapuḥ svasya vapuṣhā vivesh tasyāparispandamūrtirev nishchayakāyaguptiriti .

tathā choktan tattvānushāsane parāyaṇ rahatā huā, shuddhanay aur ashuddhanayase rahit aise anagh (nirdoṣh) chaitanyamātra chintāmaṇiko prāpta karake, anantachatuṣhṭayātmakapaneke sāth sarvadā sthit aisī jīvanmuktiko prāpta karatā hai . 94 .

gāthā : 70 anvayārtha :[kāyakriyānivr̥uttiḥ ] kāyakriyāoṅkī nivr̥uttirūp [kāyotsargaḥ ] kāyotsarga [sharīrake guptiḥ ] sharīrasambandhī gupti hai; [vā ] athavā [hinsādinivr̥uttiḥ ] hinsādikī nivr̥uttiko [sharīraguptiḥ iti ] sharīragupti [nirdiṣhṭā ] kahā hai .

ṭīkā :yah, nishchayasharīraguptike svarūpakā kathan hai .

sarva janoṅko kāyāsambandhī bahu kriyāen̐ hotī hain; unakī nivr̥utti so kāyotsarga hai; vahī gupti (arthāt kāyagupti) hai . athavā pān̐ch sthāvaroṅkī aur trasoṅkī hinsānivr̥utti so kāyagupti hai . jo paramasanyamadhar paramajinayogīshvar apane (chaitanyarūp) sharīramen apane (chaitanyarūp) sharīrase praviṣhṭa ho gaye, unakī aparispandamūrti hī (akamp dashā hī) nishchayakāyagupti hai .

isīprakār shrī tattvānushāsanamen (shlok dvārā) kahā hai ki :

kāyik kriyā nivr̥utti kāyotsarga tanakī gupti hai .
hinsādise nivr̥utti bhī hotī niyat tanagupti hai ..70..

Page 137 of 388
PDF/HTML Page 164 of 415
single page version

(anuṣhṭubh)
‘‘utsr̥ujya kāyakarmāṇi bhāvan cha bhavakāraṇam .
svātmāvasthānamavyagran kāyotsargaḥ sa uchyate ..’’
tathā hi
(anuṣhṭubh)
aparispandarūpasya parispandātmikā tanuḥ .
vyavahārādbhavenme‘tastyajāmi vikr̥utin tanoḥ ..95..
ghaṇaghāikammarahiyā kevalaṇāṇāiparamaguṇasahiyā .
chottisaadisayajuttā arihantā erisā honti ..71..
ghanaghātikarmarahitāḥ kevalagnānādiparamaguṇasahitāḥ .
chatustrinshadatishayayuktā arhanta īdrashā bhavanti ..71..

bhagavato‘rhatparameshvarasya svarūpākhyānametat .

ātmaguṇaghātakāni ghātikarmāṇi ghanarūpāṇi sāndrībhūtātmakāni gnānadarshanā-

‘‘[shloekārtha : ] kāyakriyāoṅko tathā bhavake kāraṇabhūt (vikārī) bhāvako chhoṛakar avyagrarūpase nij ātmāmen sthit rahanā, vah kāyotsarga kahalātā hai .’’

aur (is 70vīn gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār munirāj shlok kahate hain ) :

[shloekārtha : ] aparispandātmak aise mujhe parispandātmak sharīr vyavahārase hai; isaliye main sharīrakī vikr̥utiko chhoṛatā hūn̐ .95.

gāthā : 71 anvayārtha :[ghanaghātikarmarahitāḥ ] ghanaghātikarma rahit, [kevalagnānādi- paramaguṇasahitāḥ ] kevalagnānādi param guṇon sahit aur [chatustrinshadatishayayuktāḥ ] chauntīs atishay sanyukta; [īddashāḥ ] aise, [arhantaḥ ] arhanta [bhavanti ] hote hain . ṭīkā :yah, bhagavān arhat parameshvarake svarūpakā kathan hai .

[bhagavanta arhanta kaise hote hain ? ] (1) jo ātmaguṇoṅke ghātak ghātikarma hain aur
chauntīs atishayayukta, aru ghanaghāti karma vimukta hain .
arhant shrī kaivalyagnānādik paramaguṇ yukta hain ..71..

Page 138 of 388
PDF/HTML Page 165 of 415
single page version

varaṇāntarāyamohanīyāni tairvirahitāstathoktāḥ . prāguptaghātichatuṣhkapradhvansanāsāditatrailokya- prakṣhobhahetubhūtasakalavimalakevalagnānakevaladarshanakevalashakti kevalasukhasahitāshcha . niḥsved- nirmalādichatustrinshadatishayaguṇanilayāḥ .drashā bhavanti bhagavanto‘rhanta iti .

(mālinī)
jayati viditagātraḥ smeranīrejanetraḥ
sukr̥utanilayagotraḥ paṇḍitāmbhojamitraḥ
.
munijanavanachaitraḥ karmavāhinyamitraḥ
sakalahitacharitraḥ shrīsusīmāsuputraḥ
..96..
(mālinī)
smarakarimr̥ugarājaḥ puṇyakañjāhnirājaḥ
sakalaguṇasamājaḥ sarvakalpāvanījaḥ
.

jo ghan arthāt gārḥ hainaise jo gnānāvaraṇ, darshanāvaraṇ, antarāy aur mohanīy karma unase rahit varṇan kiye gaye; (2) jo pūrvamen boye gaye chār ghātikarmoṅke nāshase prāpta hote hain aise, tīn lokako

prakṣhobhake hetubhūt sakalavimal (sarvathā nirmal) kevalagnān, kevaladarshan,

kevalashakti (vīrya, bal) aur kevalasukh sahit; tathā (3) svedarahit, malarahit ityādi chauntīs atishayaguṇoṅke nivāsasthānarūp; aise, bhagavanta arhant hote hain .

[ab 71vīn gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār munirāj pān̐ch shlok kahate hain : ]

[shloekārtha : ] prakhyāt (arthāt paramaudārik) jinakā sharīr hai, praphu llit kamal jaise jinake netra hain, puṇyakā nivāsasthān (arthāt tīrthaṅkarapad) jinakā gotra hai, paṇḍitarūpī kamaloṅko (vikasit karaneke liye) jo sūrya hain, munijanarūpī vanako jo chaitra hain (arthāt munijanarūpī vanako khilānemen jo vasantar̥utu samān hain ), karmakī senāke jo shatru hain aur sarvako hitarūp jinakā charitra hai, ve shrī susīmā mātāke suputra (shrī padmaprabh tīrthaṅkar) jayavanta hain . 96 .

[shloekārtha : ] jo kāmadevarūpī hāthīko (māraneke liye) sinh hain, jo prakṣhobhakā artha 85ven pr̥uṣhṭhakī ṭippaṇīmen dekhen .


Page 139 of 388
PDF/HTML Page 166 of 415
single page version

sa jayati jinarājaḥ prāstaduḥkarmabījaḥ
padanutasurarājastyakta sansārabhūjaḥ
..97..
(mālinī)
jitaratipatichāpaḥ sarvavidyāpradīpaḥ
pariṇatasukharūpaḥ pāpakīnāsharūpaḥ
.
hatabhavaparitāpaḥ shrīpadānamrabhūpaḥ
sa jayati jitakopaḥ prahvavidvatkalāpaḥ
..98..
(mālinī)
jayati viditamokṣhaḥ padmapatrāyatākṣhaḥ
prajitaduritakakṣhaḥ prāstakandarpapakṣhaḥ
.
padayuganatayakṣhaḥ tattvavignānadakṣhaḥ
kr̥utabudhajanashikṣhaḥ prokta nirvāṇadīkṣhaḥ
..9 9..

puṇyarūpī kamalako (vikasit karaneke liye) bhānu hain, jo sarva guṇoṅke samāj (samudāy) hain, jo sarva kalpit (chintit) denevāle kalpavr̥ukṣha hain, jinhonne duṣhṭa karmake bījako naṣhṭa kiyā hai, jinake charaṇamen surendra namate hain aur jinhonne sansārarūpī vr̥ukṣhakā tyāg kiyā hai, ve jinarāj (shrī padmaprabh bhagavān) jayavanta hain . 97 .

[shloekārtha : ] kāmadevake bāṇako jinhonne jīt liyā hai, sarva vidyāoṅke jo pradīp (prakāshak) hain, jinakā svarūp sukharūpase pariṇamit huā hai, pāpako (mār- ḍālaneke liye) jo yamarūp hain, bhavake paritāpakā jinhonne nāsh kiyā hai, bhūpati jinake shrīpadamen (mahimāyukta punīt charaṇommen) namate hain, krodhako jinhonne jītā hai aur vidvānoṅkā samudāy jinake āge nat ho jātājhuk jātā hai, ve (shrī padmaprabhanāth) jayavanta hain . 98 .

[shloekārtha : ] prasiddha jinakā mokṣha hai, padmapatra (kamalake patte) jaise dīrgha jinake netra hain, pāpakakṣhāko jinhonne jīt liyā hai, kāmadevake pakṣhakā jinhonne nāsh kiyā hai, yakṣha jinake charaṇayugalamen namate hain, tattvavignānamen jo dakṣha (chatur) hain, budhajanoṅko jinhonne shikṣhā (sīkh) dī hai aur nirvāṇadīkṣhākā jinhonne uchchāraṇ kiyā hai, ve (shrī padmaprabh jinendra) jayavanta hain . 99 .

kakṣhā = bhūmikā; shreṇī; sthiti .

Page 140 of 388
PDF/HTML Page 167 of 415
single page version

(mālinī)
madananagasureshaḥ kāntakāyapradeshaḥ
padavinatayamīshaḥ prāstakīnāshapāshaḥ
.
duraghavanahutāshaḥ kīrtisampūritāshaḥ
jayati jagadadhīshaḥ chārupadmaprabheshaḥ
..100..
ṇaṭṭhaṭṭhakammabandhā aṭṭhamahāguṇasamaṇṇiyā paramā .
loyaggaṭhidā ṇichchā siddhā te erisā honti ..72..
naṣhṭāṣhṭakarmabandhā aṣhṭamahāguṇasamanvitāḥ paramāḥ .
lokāgrasthitā nityāḥ siddhāste īdrashā bhavanti ..72..
bhagavatān siddhiparamparāhetubhūtānān siddhaparameṣhṭhinān svarūpamatrokta m .

[shloekārtha : ] kāmadevarūpī parvatake liye (arthāt use toṛ denemen) jo (vajradhar) indra samān hain, kānta (manohar) jinakā kāyapradesh hai, munivar jinake charaṇamen namate hain, yamake pāshakā jinhonne nāsh kiyā hai, duṣhṭa pāparūpī vanako (jalāneke liye) jo agni hain, sarva dishāommen jinakī kīrti vyāpta ho gaī hai aur jagatake jo adhīsh (nāth) hain, ve sundar padmaprabhesh jayavanta hain .100.

gāthā : 72 anvayārtha :[naṣhṭāṣhṭakarmabandhāḥ ] āṭh karmoṅke bandhako jinhonne naṣhṭa kiyā hai aise, [aṣhṭamahāguṇasamanvitāḥ ] āṭh mahāguṇon sahit, [paramāḥ ] param, [lokāgrasthitāḥ ] lokake agramen sthit aur [nityāḥ ] nitya; [īdrashāḥ ] aise, [te siddhāḥ ] ve siddha [bhavanti ] hote hain .

ṭīkā :siddhike paramparāhetubhūt aise bhagavanta siddhaparameṣhṭhiyoṅkā svarūp yahān̐ kahā hai .

hain aṣhṭa guṇ sanyukta, āṭhon karma - bandha vinaṣhṭa hain .
lokāgramen jo hain pratiṣhṭhit param shāshvat siddha hain ..72..

Page 141 of 388
PDF/HTML Page 168 of 415
single page version

niravasheṣheṇāntarmukhākāradhyānadhyeyavikalpavirahitanishchayaparamashukladhyānabalen naṣhṭāṣhṭa- karmabandhāḥ . kṣhāyikasamyaktvādyaṣhṭaguṇapuṣhṭituṣhṭāshcha . tritattvasvarūpeṣhu vishiṣhṭaguṇādhāratvāt paramāḥ . tribhuvanashikharātparato gatihetorabhāvāt lokāgrasthitāḥ . vyavahārato‘bhūtapūrvaparyāy- prachyavanābhāvānnityāḥ .drashāste bhagavantaḥ siddhaparameṣhṭhin iti .

(mālinī)
vyavaharaṇanayen gnānapuñjaḥ sa siddhaḥ
tribhuvanashikharāgragrāvachūḍāmaṇiḥ syāt
.
sahajaparamachichchintāmaṇau nityashuddhe
nivasati nijarūpe nishchayenaiv devaḥ
..101..

[bhagavanta siddha kaise hote hain ? ] (1) 1niravasheṣharūpase antarmukhākār, dhyān -dhyeyake vikalpa rahit nishchay - paramashukladhyānake balase jinhonne āṭh karmake bandhako naṣhṭa kiyā hai aise; (2) 2kṣhāyik samyaktvādi aṣhṭa guṇoṅkī puṣhṭise tuṣhṭa; (3) vishiṣhṭa guṇoṅke ādhār honese tattvake tīn svarūpommen 3param; (4) tīn lokake shikharase āge gatihetukā abhāv honese lokake agramen sthit; (5) vyavahārase abhūtapūrva paryāyamense (pahale kabhī nahīn huī aisī siddhaparyāyamense) chyut honekā abhāv honeke kāraṇ nitya; aise, ve bhagavanta siddhaparameṣhṭhī hote hain .

[ab 72vīn gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār munirāj tīn shlok kahate hain : ]

[shloekārtha : ] vyavahāranayase gnānapuñj aise ve siddhabhagavān tribhuvanashikharakī shikhāke (chaitanyaghanarūp) ṭhos 4chūṛāmaṇi hain; nishchayase ve dev sahajaparamachaitanyachintāmaṇi- svarūp nityashuddha nij rūpamen hī vās karate hain .101.

1niravasheṣharūpase = asheṣhat; kuchh sheṣh rakhe binā; sampūrṇarūpase; sarvathā . [paramashukladhyānakā ākār arthāt svarūp sampūrṇatayā antarmukh hotā hai . ]

2siddhabhagavanta kṣhāyik samyaktva, ananta gnān, ananta darshan, ananta vīrya, sūkṣhmatva, avagāhan, agurulaghu aur avyābādh in āṭh guṇoṅkī puṣhṭise santuṣhṭaānandamay hote hain .

3siddhabhagavanta vishiṣhṭa guṇoṅke ādhār honese bahistattva, antastattva aur paramatattva aise tīn tattvasvarūpommense paramatattvasvarūp hain .

4chūṛāmaṇi = shikhāmaṇi; kalagīkā ratna; shikharakā ratna .


Page 142 of 388
PDF/HTML Page 169 of 415
single page version

(sragdharā)
nītvāstān sarvadoṣhān tribhuvanashikhare ye sthitā dehamuktāḥ
tān sarvān siddhisiddhayai nirupamavishadagnān
drakshakti yuktān .
siddhān naṣhṭāṣhṭakarmaprakr̥itisamudayān nityashuddhānanantān
avyābādhānnamāmi tribhuvanatilakān siddhisīmantinīshān
..102..
(anuṣhṭubh)
svasvarūpasthitān shuddhān prāptāṣhṭaguṇasampadaḥ .
naṣhṭāṣhṭakarmasandohān siddhān vande punaḥ punaḥ ..103..
pañchāchārasamaggā pañchindiyadantidappaṇiddalaṇā .
dhīrā guṇagambhīrā āyariyā erisā honti ..73..
pañchāchārasamagrāḥ pañchendriyadantidarpanirdalanāḥ .
dhīrā guṇagambhīrā āchāryā īdrashā bhavanti ..73..

[shloekārtha : ] jo sarva doṣhoṅko naṣhṭa karake dehamukta hokar tribhuvanashikhar par sthit hain, jo nirupam vishad (nirmal) gnānadarshanashaktise yukta hain, jinhonne āṭh karmoṅkī prakr̥itike samudāyako naṣhṭa kiyā hai, jo nityashuddha hain, jo ananta hain, avyābādh hain, tīn lokamen pradhān hain aur muktisundarīke svāmī hain, un sarva siddhoṅko siddhikī prāptike hetu main naman karatā hūn̐ .102.

[shloekārtha : ] jo nij svarūpamen sthit hain, jo shuddha hain; jinhonne āṭh guṇarūpī sampadā prāpta kī hai aur jinhonne āṭh karmoṅkā samūh naṣhṭa kiyā hai, un siddhoṅko main punaḥ punaḥ vandan karatā hūn̐ .103.

gāthā : 73 anvayārtha :[pañchāchārasamagrāḥ ] pañchāchāronse paripūrṇa, [pañchendriy- dantidarppanirdalanāḥ ] pañchendriyarūpī hāthīke madakā dalan karanevāle, [dhīrāḥ ] dhīr aur [guṇagambhīrāḥ ] guṇagambhīr; [īdrashāḥ ] aise, [āchāryāḥ ] āchārya [bhavanti ] hote hain .

hain dhīr guṇ gambhīr aru paripūrṇa pañchāchār hain .
pañchendri - gajake darpa - unmūlak nipuṇ āchārya hain ..73..

Page 143 of 388
PDF/HTML Page 170 of 415
single page version

atrāchāryasvarūpamukta m .

gnānadarshanachāritratapovīryābhidhānaiḥ pañchabhiḥ āchāraiḥ samagrāḥ . sparshan- rasanaghrāṇachakṣhuḥshrotrābhidhānapañchendriyamadāndhasindhuradarpanirdalanadakṣhāḥ . nikhilaghoropasargavijayo- pārjitadhīraguṇagambhīrāḥ . evanlakṣhaṇalakṣhitāste bhagavanto hyāchāryā iti .

tathā choktan shrīvādirājadevaiḥ

(shārdūlavikrīḍit)
‘‘pañchāchāraparānnakiñchanapatīnnaṣhṭakaṣhāyāshramān
chañchajgnānabalaprapañchitamahāpañchāstikāyasthitīn
.
sphārāchañchalayogachañchuradhiyaḥ sūrīnudañchadguṇān
añchāmo bhavaduḥkhasañchayabhide bhakti kriyāchañchavaḥ
..’’

tathā hi ṭīkā :yahān̐ āchāryakā svarūp kahā hai .

[bhagavanta āchārya kaise hote hain ? ] (1) gnān, darshan, chāritra, tap aur vīrya nāmak pān̐ch āchāronse paripūrṇa; (2) sparshan, rasan, ghrāṇ, chakṣhu aur shrotra nāmakī pān̐ch indriyonrūpī madāndh hāthīke darpakā dalan karanemen dakṣha (pañchendriyarūpī madamatta hāthīke madako chūrachūr karanemen nipuṇ); (3 - 4) samasta ghor upasargon par vijay prāpta karate hain isaliye dhīr aur guṇagambhīr; aise lakṣhaṇonse lakṣhit, ve bhagavanta āchārya hote hain .

isīprakār (āchāryavar) shrī vādirājadevane kahā hai ki :

‘‘[shloekārtha : ] jo pañchāchāraparāyaṇ hain, jo akiñchanatāke svāmī hain, jinhonne kaṣhāyasthānoṅko naṣhṭa kiyā hai, pariṇamit gnānake bal dvārā jo mahā pañchāstikāyakī sthitiko samajhāte hain, vipul achañchal yogamen (vikasit sthir samādhimen) jinakī buddhi nipuṇ hai aur jinako guṇ uchhalate hain, un āchāryoṅko bhaktikriyāmen kushal aise ham bhavaduḥkharāshiko bhedaneke liye pūjate hain .’’

aur (is 73vīn gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār munirāj shlok kahate hain ) :


Page 144 of 388
PDF/HTML Page 171 of 415
single page version

(hariṇī)
sakalakaraṇagrāmālambādvimukta manākulan
svahitaniratan shuddhan nirvāṇakāraṇakāraṇam
.
shamadamayamāvāsan maitrīdayādamamandiran
nirupamamidan vandyan shrīchandrakīrtimunermanaḥ
..104..
rayaṇattayasañjuttā jiṇakahiyapayatthadesayā sūrā .
ṇikkaṅkhabhāvasahiyā uvajjhāyā erisā honti ..74..
ratnatrayasanyuktāḥ jinakathitapadārthadeshakāḥ shūrāḥ .
niḥkāṅkṣhabhāvasahitā upādhyāyā īdrashā bhavanti ..74..

adhyāpakābhidhānaparamagurusvarūpākhyānametat .

avichalitākhaṇḍādvaitaparamachidrūpashraddhānaparignānānuṣhṭhānashuddhanishchayasvabhāvaratnatrayasanyuktāḥ .

[shloekārtha : ] sakal indriyasamūhake ālamban rahit, anākul, svahitamen līn, shuddha, nirvāṇake kāraṇakā kāraṇ (muktike kāraṇabhūt shukladhyānakā kāraṇ),

sham - dam - yamakā nivāsasthān, maitrī - dayā - damakā mandir (ghar)aisā yah shrī

chandrakīrtimunikā nirupam man (chaitanyapariṇaman) vandya hai . 104 .

gāthā : 74 anvayārtha :[ratnatrayasanyuktāḥ ] ratnatrayase sanyukta, [shūrāḥ jinakathitapadārthadeshakāḥ ] jinakathit padārthoṅke shūravīr upadeshak aur [niḥkāṅkṣhabhāvasahitāḥ ] niḥkāṅkṣhabhāv sahit; [īdrashāḥ ] aise, [upādhyāyāḥ ] upādhyāy [bhavanti ] hote hain .

ṭīkā :yah, adhyāpak (arthāt upādhyāy) nāmake paramaguruke svarūpakā kathan hai .

[upādhyāy kaise hote hain ? ] (1) avichalit akhaṇḍa advait param chidrūpake sham = shānti; upasham . dam = indriyādikā daman; jitendriyatā . yam = sanyam .

jo ratnatrayase yukta nikāṅkṣhitvase bharapūr hain .
uvajhāy ve jinavar - kathit tattvopadeṣhṭā shūr hain ..74..

Page 145 of 388
PDF/HTML Page 172 of 415
single page version

jinendravadanāravindavinirgatajīvādisamastapadārthasārthopadeshashūrāḥ . nikhilaparigrahaparityāgalakṣhaṇ- nirañjananijaparamātmatattvabhāvanotpannaparamavītarāgasukhāmr̥utapānonmukhāstat ev niṣhkāṅkṣhābhāvanā- sanāthāḥ . evambhūtalakṣhaṇalakṣhitāste jainānāmupādhyāyā iti .

(anuṣhṭubh)
ratnatrayamayān shuddhān bhavyāmbhojadivākarān .
upadeṣhṭr̥̄unupādhyāyān nityan vande punaḥ punaḥ ..105..
vāvāravippamukkā chauvvihārāhaṇāsayārattā .
ṇigganthā ṇimmohā sāhū de erisā honti ..75..
vyāpāravipramuktāḥ chaturvidhārādhanāsadāraktāḥ .
nirgranthā nirmohāḥ sādhavaḥ īdrashā bhavanti ..75..

shraddhān, gnān aur anuṣhṭhānarūp shuddha nishchay - svabhāvaratnatrayavāle; (2) jinendrake mukhāravindase nikale hue jīvādi samasta padārthasamūhakā upadesh denemen shūravīr; (3) samasta parigrahake parityāgasvarūp jo nirañjan nij paramātmatattva usakī bhāvanāse utpanna honevāle param vītarāg sukhāmr̥utake pānamen sanmukh honese hī niṣhkāṅkṣhabhāvanā sahit; aise lakṣhaṇonse lakṣhit, ve jainoṅke upādhyāy hote hain .

[ab 74vīn gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār munirāj shlok kahate hain : ]

[shloekārtha : ] ratnatrayamay, shuddha, bhavyakamalake sūrya aur (jinakathit padārthoṅke) upadeshakaise upādhyāyoṅko main nitya punaḥ punaḥ vandan karatā hūn̐ .105.

gāthā : 75 anvayārtha :[vyāpāravipramuktāḥ ] vyāpārase vimukta (samasta vyāpār rahit), [chaturvidhārādhanāsadāraktāḥ ] chaturvidh ārādhanāmen sadā rakta, [nirgranthāḥ ] nirgranth aur [nirmohāḥ ] nirmoh; [īdrashāḥ ] aise, [sādhavaḥ ] sādhu [bhavanti ] hote hain .

anuṣhṭhān = ācharaṇ; chāritra; vidhān; kāryarūpamen pariṇat karanā .
nirgrantha hain nirmoh hain vyāpārase pravimukta hain .
hain sādhu, chauārādhanāmen jo sadā anurakta hain ..75..

Page 146 of 388
PDF/HTML Page 173 of 415
single page version

nirantarākhaṇḍitaparamatapashcharaṇaniratasarvasādhusvarūpākhyānametat .

ye mahāntaḥ paramasanyaminaḥ trikālanirāvaraṇanirañjanaparamapañchamabhāvabhāvanāpariṇatāḥ at ev samastabāhyavyāpāravipramuktāḥ . gnānadarshanachāritraparamatapashcharaṇābhidhānachaturvidhā- rādhanāsadānuraktāḥ . bāhyābhyantarasamastaparigrahāgrahavinirmukta tvānnirgranthāḥ . sadā nirañjan- nijakāraṇasamayasārasvarūpasamyakshraddhānaparignānācharaṇapratipakṣhamithyādarshanagnānachāritrābhāvānni- rmohāḥ cha . itthambhūtaparamanirvāṇasīmantinīchārusīmantasīmāshobhāmasr̥uṇaghusr̥uṇarajaḥpuñjapiñjarit- varṇālaṅkārāvalokanakautūhalabuddhayo‘pi te sarve‘pi sādhavaḥ iti .

(āryā)
bhavinān bhavasukhavimukhan tyaktan sarvābhiṣhaṅgasambandhāt .
maṅkṣhu vimaṅkṣhva nijātmani vandyan nastanmanaḥ sādhoḥ ..106..

ṭīkā :yah, nirantar akhaṇḍit param tapashcharaṇamen nirat (līn) aise sarva sādhuoṅke svarūpakā kathan hai .

[sādhu kaise hote hain ? ] (1) paramasanyamī mahāpuruṣh honese trikālanirāvaraṇ nirañjan param pañchamabhāvakī bhāvanāmen pariṇamit honeke kāraṇ hī samasta bāhyavyāpārase vimukta; (2) gnān, darshan, chāritra aur param tap nāmakī chaturvidh ārādhanāmen sadā anurakta; (3) bāhyaabhyantar samasta parigrahake grahaṇ rahit honeke kāraṇ nirgranth; tathā (4) sadā nirañjan nij kāraṇasamayasārake svarūpake samyak shraddhān, samyak parignān aur samyak ācharaṇase pratipakṣha aise mithyā darshan, mithyā gnān aur mithyā chāritrakā abhāv honeke kāraṇ nirmoh; aise, paramanirvāṇasundarīkī sundar mān̐gakī shobhārūp komal kesharake raj - puñjake suvarṇaraṅgī alaṅkārako (keshar - rajakī kanakaraṅgī shobhāko) dekhanemen kautūhalabuddhivāle ve samasta sādhu hote hain (arthāt pūrvokta lakṣhaṇavāle, muktisundarīkī anupamatākā avalokan karanemen ātur buddhivāle samasta sādhu hote hain ) .

[ab 75vīn gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār munirāj shlok kahate hain : ]

[shloekārtha : ] bhavavāle jīvoṅke bhavasukhase jo vimukh hai aur sarva saṅgake sambandhase jo mukta hai, aisā vah sādhukā man hamen vandya hai . he sādhu ! us manako shīghra nijātmāmen magna karo .106.


Page 147 of 388
PDF/HTML Page 174 of 415
single page version

erisayabhāvaṇāe vavahāraṇayassa hodi chārittan .
ṇichchhayaṇayassa charaṇan etto uḍḍhan pavakkhāmi ..76..
dragbhāvanāyān vyavahāranayasya bhavati chāritram .
nishchayanayasya charaṇan etadūrdhvan pravakṣhyāmi ..76..

vyavahārachāritrādhikāravyākhyānopasanhāranishchayachāritrasūchanopanyāso‘yam .

itthambhūtāyān prāgukta pañchamahāvratapañchasamitinishchayavyavahāratriguptipañchaparameṣhṭhidhyān- sanyuktāyām atiprashastashubhabhāvanāyān vyavahāranayābhiprāyeṇ paramachāritran bhavati, vakṣhyamāṇapañchamādhikāre paramapañchamabhāvaniratapañchamagatihetubhūtashuddhanishchayanayātmaparamachāritran draṣhṭavyan bhavatīti .

tathā choktan mārgaprakāshe

gāthā : 76 anvayārtha :[īdragbhāvanāyām ] aisī (pūrvokta) bhāvanāmen [vyavahāranayasya ] vyavahāranayake abhiprāyase [chāritram ] chāritra [bhavati ] hai; [nishchayanayasya ] nishchayanayake abhiprāyase [charaṇam ] chāritra [etadūrdhvam ] isake pashchāt [pravakṣhyāmi ] kahūn̐gā .

ṭīkā :yah, vyavahārachāritra-adhikārakā jo vyākhyān usake upasanhārakā aur nishchayachāritrakī sūchanākā kathan hai .

aisī jo pūrvokta pañchamahāvrat, pañchasamiti, nishchay - vyavahār trigupti tathā pañchaparameṣhṭhīke dhyānase sanyukta, atiprashasta shubh bhāvanā usamen vyavahāranayake abhiprāyase param chāritra hai; ab kahe jānevāle pān̐chaven adhikāramen, param pañchamabhāvamen līn, pañchamagatike hetubhūt, shuddhanishchayanayātmak param chāritra draṣhṭavya (dekhaneyogya) hai .

isīprakār mārgaprakāshakamen (shlok dvārā) kahā hai ki :

is bhāvanāmen jāniye chāritra nay vyavahārase .
nishchay-charaṇ ab main kahūn̐ nishchayanayātmak dvārase ..76..

Page 148 of 388
PDF/HTML Page 175 of 415
single page version

(vanshastha)
‘‘kusūlagarbhasthitabījasodaran
bhavedvinā yen su
draṣhṭibodhanam .
tadev devāsuramānavastutan
namāmi jainan charaṇan punaḥ punaḥ
..’’
tathā hi
(āryā)
shīlamapavargayoṣhidanaṅgasukhasyāpi mūlamāchāryāḥ .
prāhurvyavahārātmakavr̥uttamapi tasya paramparā hetuḥ ..107..

iti sukavijanapayojamitrapañchendriyaprasaravarjitagātramātraparigrahshrīpadmaprabhamaladhāridev- virachitāyān niyamasāravyākhyāyān tātparyavr̥uttau vyavahārachāritrādhikār: chaturthaḥ shrutaskandhaḥ ..

‘‘[shloekārtha : ] jisake binā (jis chāritrake binā) samyagdarshan aur samyaggnān koṭhārake bhītar paṛe hue bīj (anāj) samān hain, usī dev - asur - mānavase stavan kiye gaye jain charaṇako (aisā jo sur - asur - manuṣhyonse stavan kiyā gayā jinokta chāritra use) main punaḥ punaḥ naman karatā hūn̐ .’’

aur (is vyavahārachāritra adhikārakī antim gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār munirāj shrī padmaprabhamaladhāridev shlok kahate hain ) :

[shloekārtha : ] āchāryonne shīlako (nishchayachāritrako) muktisundarīke anaṅg (asharīrī) sukhakā mūl kahā hai; vyavahārātmak chāritra bhī usakā paramparā kāraṇ hai .107.

isaprakār, sukavijanarūpī kamaloṅke liye jo sūrya samān hain aur pān̐ch indriyoṅke vistār rahit dehamātra jinhen parigrah thā aise shrī padmaprabhamaladhāridev dvārā rachit niyamasārakī tātparyavr̥utti nāmak ṭīkāmen (arthāt shrīmadbhagavatkundakundāchāryadevapraṇīt shrī niyamasār paramāgamakī nirgranth munirāj shrī padmaprabhamaladhāridev virachit tātparyavr̥utti nāmak ṭīkāmen) vyavahārachāritra adhikār nāmakā chauthā shrutaskandha samāpta huā .

❅ ❁ ❅

Page 149 of 388
PDF/HTML Page 176 of 415
single page version

5
paramārtha-pratikramaṇ adhikār
(vanshastha)
namo‘stu te sanyamabodhamūrtaye
smarebhakumbhasthalabhedanāy vai
.
vineyapaṅkejavikāshabhānave
virājate mādhavasenasūraye
..108..

ath sakalavyāvahārikachāritratatphalaprāptipratipakṣhashuddhanishchayanayātmakaparamachāritra- pratipādanaparāyaṇaparamārthapratikramaṇādhikāraḥ kathyate . tatrādau tāvat pañcharatnasvarūpamuchyate . tadyathā

ath pañcharatnāvatāraḥ .

[adhikārake prārambhamen ṭīkākār munirāj shrī padmaprabhamaladhāridev shrī mādhavasen āchāryadevako shlok dvārā namaskār karate hain : ]

[shlokārtha : ] sanyam aur gnānakī mūrti, kāmarūpī hāthīke kumbhasthalako bhedanevāle tathā shiṣhyarūpī kamalako vikasit karanemen sūrya samānaise he virājamān (shobhāyamān) mādhavasenasūri ! āpako namaskār ho . 108 .

ab, sakal vyāvahārik chāritrase aur usake phalakī prāptise pratipakṣha aisā jo shuddhanishchayanayātmak param chāritra usakā pratipādan karanevālā paramārtha - pratikramaṇ adhikār kahā jātā hai . vahān̐ prārambhamen pañcharatnakā svarūp kahate hain . vah isaprakār :

ab pān̐ch ratnoṅkā avataraṇ kiyā jātā hai :


Page 150 of 388
PDF/HTML Page 177 of 415
single page version

ṇāhan ṇārayabhāvo tiriyattho maṇuvadevapajjāo .
kattā ṇa hi kāraidā aṇumantā ṇev kattīṇan ..77..
ṇāhan maggaṇaṭhāṇo ṇāhan guṇaṭhāṇ jīvaṭhāṇo ṇa .
kattā ṇa hi kāraidā aṇumantā ṇev kattīṇan ..78..
ṇāhan bālo buḍḍho ṇa chev taruṇo ṇa kāraṇan tesin .
kattā ṇa hi kāraidā aṇumantā ṇev kattīṇan ..79..
ṇāhan rāgo doso ṇa chev moho ṇa kāraṇan tesin .
kattā ṇa hi kāraidā aṇumantā ṇev kattīṇan ..80..
ṇāhan koho māṇo ṇa chev māyā ṇa homi loho han .
kattā ṇa hi kāraidā aṇumantā ṇev kattīṇan ..81..
nāhan nārakabhāvastiryaṅmānuṣhadevaparyāyaḥ .
kartā na hi kārayitā anumantā naiv kartr̥̄uṇām ..77..
nārak nahīn, tiryañch - mānav - dev paryay main nahīn .
kartā na, kārayitā nahīn, kartānumantā main nahīn ..77..
main mārgaṇāke sthān nahin, guṇasthān - jīvasthān nahin .
kartā na, kārayitā nahīn, kartānumantā main nahīn ..78..
bālak nahīn main, vr̥uddha nahin, nahin yuvak, tin kāraṇ nahīn .
kartā na, kārayitā nahīn, kartānumantā main nahīn ..79 ..
main rāg nahin, main dveṣh nahin, nahin moh, tin kāraṇ nahīn .
kartā na, kārayitā nahīn, kartānumantā main nahīn ..80..
main krodh nahin, main mān nahin, māyā nahīn, main lobh nahin .
kartā na, kārayitā nahīn, kartānumodak main nahīn ..81..

Page 151 of 388
PDF/HTML Page 178 of 415
single page version

nāhan mārgaṇāsthānāni nāhan guṇasthānāni jīvasthānāni na .
kartā na hi kārayitā anumantā naiv kartr̥̄uṇām ..78..
nāhan bālo vr̥uddho na chaiv taruṇo na kāraṇan teṣhām .
kartā na hi kārayitā anumantā naiv kartr̥̄uṇām ..79..
nāhan rāgo dveṣho na chaiv moho na kāraṇan teṣhām .
kartā na hi kārayitā anumantā naiv kartr̥̄uṇām ..80..
nāhan krodho māno na chaiv māyā na bhavāmi lobho‘ham .
kartā na hi kārayitā anumantā naiv kartr̥̄uṇām ..81..

gāthā : 77-81 anvayārtha :[ahan ] main [nārakabhāvaḥ ] nārakaparyāy, [tiryaṅmānuṣhadevaparyāyaḥ ] tiryañchaparyāy, manuṣhyaparyāy athavā devaparyāy [na ] nahīn hūn̐; [kartā na hi kārayitā ] unakā (main) kartā nahīn hūn̐, kārayitā (karānevālā) nahīn hūn̐, [kartr̥̄uṇām anumantā na ev ] kartākā anumodak nahīn hūn̐ .

[ahan mārgaṇāsthānāni na ] main mārgaṇāsthān nahīn hūn̐, [ahan ] main [guṇasthānāni na ] guṇasthān nahīn hūn̐ [jīvasthānāni ] jīvasthān [na ] nahīn hūn̐; [kartā na hi kārayitā ] unakā main kartā nahīn hūn̐, kārayitā nahīn hūn̐, [kartr̥̄uṇām anumantā na ev ] kartākā anumodak nahīn hūn̐ .

[na ahan bālaḥ vr̥uddhaḥ ] main bāl nahīn hūn̐, vr̥uddha nahīn hūn̐, [na cha ev taruṇaḥ ] tathā taruṇ nahīn hūn̐; [teṣhān kāraṇan na ] unakā (main) kāraṇ nahīn hūn̐; [kartā na hi kārayitā ] unakā (main) kartā nahīn hūn̐, kārayitā nahīn hūn̐, [kartr̥̄uṇām anumantā na ev ] kartākā anumodak nahīn hūn̐ .

[na ahan rāgaḥ dveṣhaḥ ] main rāg nahīn hūn̐, dveṣh nahīn hūn̐, [na cha ev mohaḥ ] tathā moh nahīn hūn̐; [teṣhān kāraṇan na ] unakā (main) kāraṇ nahīn hūn̐, [kartā na hi kārayitā ] unakā (main) kartā nahīn hūn̐, kārayitā nahīn hūn̐; [kartr̥̄uṇām anumantā na ev ] kartākā anumodak nahīn hūn̐ .

[na ahan krodhaḥ mānaḥ ] main krodh nahīn hūn̐, mān nahīn hūn̐, [na cha ev ahan māyā ] tathā main māyā nahīn hūn̐, [lobhaḥ na bhavāmi ] lobh nahīn hūn̐; [kartā na hi kārayitā ] unakā (main) kartā nahīn hūn̐, kārayitā nahīn hūn̐, [kartr̥̄uṇām anumantā na ev ] kartākā anumodak nahīn hūn̐ .


Page 152 of 388
PDF/HTML Page 179 of 415
single page version

atra shuddhātmanaḥ sakalakartr̥utvābhāvan darshayati .

bahvārambhaparigrahābhāvādahan tāvannārakaparyāyo na bhavāmi . sansāriṇo jīvasya bahvārambh- parigrahatvan vyavahārato bhavati at ev tasya nārakāyuṣhkahetubhūtanikhilamoharāgadveṣhā vidyante, na cha mam shuddhanishchayabalen shuddhajīvāstikāyasya . tiryakparyāyaprāyogyamāyāmishrāshubhakarmā- bhāvātsadā tiryakparyāyakartr̥utvavihīno‘ham . manuṣhyanāmakarmaprāyogyadravyabhāvakarmābhāvānna me manuṣhyaparyāyaḥ shuddhanishchayato samastīti . nishchayen devanāmadheyādhāradevaparyāyayogyasuras- sugandhasvabhāvātmakapudgaladravyasambandhābhāvānna me devaparyāyaḥ iti .

chaturdashabhedabhinnāni mārgaṇāsthānāni tathāvidhabhedavibhinnāni jīvasthānāni guṇ- sthānāni vā shuddhanishchayanayataḥ paramabhāvasvabhāvasya na vidyante .

manuṣhyatiryakparyāyakāyavayaḥkr̥utavikārasamupajanitabālayauvanasthaviravr̥uddhāvasthādyanek- sthūlakr̥ushavividhabhedāḥ shuddhanishchayanayābhiprāyeṇ na me santi . ṭīkā :yahān̐ shuddha ātmāko sakal kartr̥utvakā abhāv darshāte hain .

bahu ārambha tathā parigrahakā abhāv honeke kāraṇ main nārakaparyāy nahīn hūn̐ . sansārī jīvako bahu ārambha - parigrah vyavahārase hotā hai aur isīliye use nārak-āyuke hetubhūt samasta moharāgadveṣh hote hain, parantu mujheshuddhanishchayake balase shuddhajīvāstikāyakove nahīn hain . tiryañchaparyāyake yogya māyāmishrit ashubh karmakā abhāv honeke kāraṇ main sadā tiryañchaparyāyake kartr̥utva vihīn hūn̐ . manuṣhyanāmakarmake yogya dravyakarma tathā bhāvakarmakā abhāv honeke kāraṇ mujhe manuṣhyaparyāy shuddhanishchayase nahīn hai . ‘dev’ aise nāmakā ādhār jo devaparyāy usake yogya suras - sugandhasvabhāvavāle pudgaladravyake sambandhakā abhāv honeke kāraṇ nishchayase mujhe devaparyāy nahīn hai .

chaudah bhedavāle mārgaṇāsthān tathā utane (chaudah) bhedavāle jīvasthān yā guṇ- sthān shuddhanishchayanayase paramabhāvasvabhāvavāleko (paramabhāv jisakā svabhāv hai aise mujhe) nahīn hain .

manuṣhya aur tiryañchaparyāyakī kāyāke, vayakr̥ut vikārase (parivartanase) utpanna honevāle bāl - yuvā - sthavir - vr̥uddhāvasthādirūp anek sthūl - kr̥ush vividh bhed shuddha- nishchayanayake abhiprāyase mere nahīn hain .


Page 153 of 388
PDF/HTML Page 180 of 415
single page version

sattāvabodhaparamachaitanyasukhānubhūtiniratavishiṣhṭātmatattvagrāhakashuddhadravyārthikanayabalen me sakalamoharāgadveṣhā na vidyante .

sahajanishchayanayataḥ sadā nirāvaraṇātmakasya shuddhāvabodharūpasya sahajachichchhakti mayasya sahajdraksphū rtiparipūrṇamūrteḥ svarūpāvichalasthitirūpasahajayathākhyātachāritrasya na me nikhil- sansr̥utikleshahetavaḥ krodhamānamāyālobhāḥ syuḥ .

athāmīṣhān vividhavikalpākulānān vibhāvaparyāyāṇān nishchayato nāhan kartā, na kārayitā vā bhavāmi, na chānumantā vā kartr̥̄uṇān pudgalakarmaṇāmiti .

nāhan nārakaparyāyan kurve, sahajachidvilāsātmakamātmānamev sañchintaye . nāhan tiryakparyāyan kurve, sahajachidvilāsātmakamātmānamev sañchintaye . nāhan manuṣhyaparyāyan kurve, sahajachidvilāsā- tmakamātmānamev sañchintaye . nāhan devaparyāyan kurve, sahajachidvilāsātmakamātmānamev sañchintaye .

nāhan chaturdashamārgaṇāsthānabhedan kurve, sahajachidvilāsātmakamātmānamev sañchintaye . nāhan mithyādraṣhṭayādiguṇasthānabhedan kurve, sahajachidvilāsātmakamātmānamev sañchintaye . nāh-

sattā, avabodh, paramachaitanya aur sukhakī anubhūtimen līn aise vishiṣhṭa ātmatattvako grahaṇ karanevāle shuddhadravyārthikanayake balase mere sakal moharāgadveṣh nahīn hain .

sahaj nishchayanayase (1) sadā nirāvaraṇasvarūp, (2) shuddhagnānarūp, (3) sahaj chitshaktimay, (4) sahaj darshanake sphu raṇase paripūrṇa mūrti (jisakī mūrti arthāt svarūp sahaj darshanake sphu raṇase paripūrṇa hai aise) aur (5) svarūpamen avichal sthitirūp sahaj yathākhyāt chāritravāle aise mujhe samasta sansārakleshake hetu krodh - mān - māyā - lobh nahīn hain .

ab, in (uparokta) vividh vikalponse (bhedonse) bharī huī vibhāvaparyāyoṅkā nishchayase main kartā nahīn hūn̐, kārayitā nahīn hūn̐ aur pudgalakarmarūp kartākā (vibhāvaparyāyoṅke kartā jo pudgalakarma unakā) anumodak nahīn hūn̐ (isaprakār varṇan kiyā jātā hai ) .

main nārakaparyāyako nahīn karatā, sahaj chaitanyake vilāsasvarūp ātmāko hī bhātā hūn̐ . main tiryañchaparyāyako nahīn karatā, sahaj chaitanyake vilāsasvarūp ātmāko hī bhātā hūn̐ . main manuṣhyaparyāyako nahīn karatā, sahaj chaitanyake vilāsasvarūp ātmāko hī bhātā hūn̐ . main devaparyāyako nahīn karatā, sahaj chaitanyake vilāsasvarūp ātmāko hī bhātā hūn̐ .

main chaudah mārgaṇāsthānake bhedoṅko nahīn karatā, sahaj chaitanyake vilāsasvarūp ātmāko hī bhātā hūn̐ . main mithyādr̥uṣhṭi ādi guṇasthānabhedoṅko nahīn karatā, sahaj chaitanyake vilāsasvarūp