Niyamsar-Hindi (Kannada transliteration). Gatha: 110-115 ; Adhikar-8 : Shuddh Nishchay Prayashchitt adhikAr.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 13 of 21

 

Page 214 of 388
PDF/HTML Page 241 of 415
single page version

ನಿಜಬೋಧಕೇ ಸ್ಥಾನಭೂತ ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ ನಿರವಶೇಷರೂಪಸೇ ಅನ್ತರ್ಮುಖ ನಿಜ ಸ್ವಭಾವನಿರತ ಸಹಜ –
ಅವಲೋಕನ ದ್ವಾರಾ ನಿರಂತರ ದೇಖತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಜೀವ ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ ಸರ್ವಥಾ ಅನ್ತರ್ಮುಖ ಐಸಾ
ಜೋ ನಿಜ ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಲೀನ ಸಹಜ - ಅವಲೋಕನ ಉಸಕೇ ದ್ವಾರಾ ನಿರಂತರ ದೇಖತಾ ಹೈ — ಅನುಭವತಾ ಹೈ );
ಕ್ಯಾ ಕರಕೇ ದೇಖತಾ ಹೈ ? ಪಹಲೇ ನಿಜ ಪರಿಣಾಮಕೋ ಸಮತಾವಲಮ್ಬೀ ಕರಕೇ, ಪರಮಸಂಯಮೀಭೂತರೂಪಸೇ
ರಹಕರ ದೇಖತಾ ಹೈ; ವಹೀ ಆಲೋಚನಾಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಐಸಾ, ಹೇ ಶಿಷ್ಯ ! ತೂ ಪರಮ ಜಿನನಾಥಕೇ ಉಪದೇಶ
ದ್ವಾರಾ ಜಾನ . — ಐಸಾ ಯಹ, ಆಲೋಚನಾಕೇ ಭೇದೋಂಮೇಂ ಪ್ರಥಮ ಭೇದ ಹುಆ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೦೯ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಛಹ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜೋ ಆತ್ಮಾ ಆತ್ಮಾಕೋ ಆತ್ಮಾ ದ್ವಾರಾ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಅವಿಚಲ
ನಿವಾಸವಾಲಾ ದೇಖತಾ ಹೈ, ವಹ ಅನಂಗ - ಸುಖಮಯ (ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಆನನ್ದಮಯ) ಐಸೇ ಮುಕ್ತಿಲಕ್ಷ್ಮೀಕೇ
ವಿಲಾಸೋಂಕೋ ಅಲ್ಪ ಕಾಲಮೇಂ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ . ವಹ ಆತ್ಮಾ ಸುರೇಶೋಂಸೇ, ಸಂಯಮಧರೋಂಕೀ ಪಂಕ್ತಿಯೋಂಸೇ,
ಖೇಚರೋಂಸೇ ( – ವಿದ್ಯಾಧರೋಂಸೇ) ತಥಾ ಭೂಚರೋಂಸೇ ( – ಭೂಮಿಗೋಚರಿಯೋಂಸೇ) ವಂದ್ಯ ಹೈ . ಮೈಂ ಉಸ ಸರ್ವವಂದ್ಯ
ಸಕಲಗುಣನಿಧಿಕೋ ( – ಸರ್ವಸೇ ವಂದ್ಯ ಐಸೇ ಸಮಸ್ತ ಗುಣೋಂಕೇ ಭಣ್ಡಾರಕೋ) ಉಸಕೇ ಗುಣೋಂಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
( – ಅಭಿಲಾಷಾಸೇ) ವಂದನ ಕರತಾ ಹೂಂ .೧೫೪.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜಿಸನೇ ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ ದ್ವಾರಾ ಪಾಪತಿಮಿರಕೇ ಪುಂಜಕಾ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ ಔರ
ಶೇಷೇಣಾನ್ತರ್ಮುಖಸ್ವಸ್ವಭಾವನಿರತಸಹಜಾವಲೋಕನೇನ ನಿರನ್ತರಂ ಪಶ್ಯತಿ; ಕಿಂ ಕೃತ್ವಾ ? ಪೂರ್ವಂ ನಿಜ-
ಪರಿಣಾಮಂ ಸಮತಾವಲಂಬನಂ ಕೃತ್ವಾ ಪರಮಸಂಯಮೀಭೂತ್ವಾ ತಿಷ್ಠತಿ; ತದೇವಾಲೋಚನಾಸ್ವರೂಪಮಿತಿ ಹೇ ಶಿಷ್ಯ
ತ್ವಂ ಜಾನೀಹಿ ಪರಮಜಿನನಾಥಸ್ಯೋಪದೇಶಾತ್ ಇತ್ಯಾಲೋಚನಾವಿಕಲ್ಪೇಷು ಪ್ರಥಮವಿಕಲ್ಪೋಽಯಮಿತಿ .
(ಸ್ರಗ್ಧರಾ)
ಆತ್ಮಾ ಹ್ಯಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನ್ಯವಿಚಲನಿಲಯಂ ಚಾತ್ಮನಾ ಪಶ್ಯತೀತ್ಥಂ
ಯೋ ಮುಕ್ತಿ ಶ್ರೀವಿಲಾಸಾನತನುಸುಖಮಯಾನ್ ಸ್ತೋಕಕಾಲೇನ ಯಾತಿ .
ಸೋಽಯಂ ವಂದ್ಯಃ ಸುರೇಶೈರ್ಯಮಧರತತಿಭಿಃ ಖೇಚರೈರ್ಭೂಚರೈರ್ವಾ
ತಂ ವಂದೇ ಸರ್ವವಂದ್ಯಂ ಸಕಲಗುಣನಿಧಿಂ ತದ್ಗುಣಾಪೇಕ್ಷಯಾಹಮ್ ..೧೫೪..
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಆತ್ಮಾ ಸ್ಪಷ್ಟಃ ಪರಮಯಮಿನಾಂ ಚಿತ್ತಪಂಕೇಜಮಧ್ಯೇ
ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿಃಪ್ರಹತದುರಿತಧ್ವಾನ್ತಪುಂಜಃ ಪುರಾಣಃ .

Page 215 of 388
PDF/HTML Page 242 of 415
single page version

ಜೋ ಪುರಾಣ ( – ಸನಾತನ) ಹೈ ಐಸಾ ಆತ್ಮಾ ಪರಮಸಂಯಮಿಯೋಂಕೇ ಚಿತ್ತಕಮಲಮೇಂ ಸ್ಪಷ್ಟ ಹೈ . ವಹ ಆತ್ಮಾ
ಸಂಸಾರೀ ಜೀವೋಂಕೇ ವಚನ - ಮನೋಮಾರ್ಗಸೇ ಅತಿಕ್ರಾಂತ ( – ವಚನ ತಥಾ ಮನಕೇ ಮಾರ್ಗಸೇ ಅಗೋಚರ) ಹೈ . ಇಸ
ನಿಕಟ ಪರಮಪುರುಷಮೇಂ ವಿಧಿ ಕ್ಯಾ ಔರ ನಿಷೇಧ ಕ್ಯಾ ? ೧೫೫.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಇಸ ಪದ್ಯ ದ್ವಾರಾ ಪರಮ ಜಿನಯೋಗೀಶ್ವರನೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ವ್ಯವಹಾರ - ಆಲೋಚನಾಕೇ
ಪ್ರಪಂಚಕಾ ೧ಉಪಹಾಸ ಕಿಯಾ ಹೈ .
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜೋ ಸಕಲ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ಸಮೂಹಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೇ ಕೋಲಾಹಲಸೇ
ವಿಮುಕ್ತ ಹೈ, ಜೋ ನಯ ಔರ ಅನಯಕೇ ಸಮೂಹಸೇ ದೂರ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಯೋಗಿಯೋಂಕೋ ಗೋಚರ ಹೈ, ಜೋ ಸದಾ
ಶಿವಮಯ ಹೈ, ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಹೈ ಔರ ಜೋ ಅಜ್ಞಾನಿಯೋಂಕೋ ಪರಮ ದೂರ ಹೈ, ಐಸಾ ಯಹ ೨ಅನಘ - ಚೈತನ್ಯಮಯ
ಸಹಜತತ್ತ್ವ ಅತ್ಯನ್ತ ಜಯವನ್ತ ಹೈ .೧೫೬.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ನಿಜ ಸುಖರೂಪೀ ಸುಧಾಕೇ ಸಾಗರಮೇಂ ಡೂಬತೇ ಹುಏ ಇಸ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೋ
ಸೋಽತಿಕ್ರಾನ್ತೋ ಭವತಿ ಭವಿನಾಂ ವಾಙ್ಮನೋಮಾರ್ಗಮಸ್ಮಿ-
ನ್ನಾರಾತೀಯೇ ಪರಮಪುರುಷೇ ಕೋ ವಿಧಿಃ ಕೋ ನಿಷೇಧಃ ..೧೫೫..
ಏವಮನೇನ ಪದ್ಯೇನ ವ್ಯವಹಾರಾಲೋಚನಾಪ್ರಪಂಚಮುಪಹಸತಿ ಕಿಲ ಪರಮಜಿನಯೋಗೀಶ್ವರಃ .
(ಪೃಥ್ವೀ)
ಜಯತ್ಯನಘಚಿನ್ಮಯಂ ಸಹಜತತ್ತ್ವಮುಚ್ಚೈರಿದಂ
ವಿಮುಕ್ತ ಸಕಲೇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರಕರಜಾತಕೋಲಾಹಲಮ್ .
ನಯಾನಯನಿಕಾಯದೂರಮಪಿ ಯೋಗಿನಾಂ ಗೋಚರಂ
ಸದಾ ಶಿವಮಯಂ ಪರಂ ಪರಮದೂರಮಜ್ಞಾನಿನಾಮ್ ..೧೫೬..
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನಂ ನಿಜಸುಖಸುಧಾವಾರ್ಧಿಮಜ್ಜನ್ತಮೇನಂ
ಬುದ್ಧ್ವಾ ಭವ್ಯಃ ಪರಮಗುರುತಃ ಶಾಶ್ವತಂ ಶಂ ಪ್ರಯಾತಿ .
ತಸ್ಮಾದುಚ್ಚೈರಹಮಪಿ ಸದಾ ಭಾವಯಾಮ್ಯತ್ಯಪೂರ್ವಂ
ಭೇದಾಭಾವೇ ಕಿಮಪಿ ಸಹಜಂ ಸಿದ್ಧಿಭೂಸೌಖ್ಯಶುದ್ಧಮ್ ..೧೫೭..
೧ – ಉಪಹಾಸ = ಹಂಸೀ; ಮಜಾಕ; ಖಿಲ್ಲೀ; ತಿರಸ್ಕಾರ .
೨ – ಅನಘ = ನಿರ್ದೋಷ; ಮಲ ರಹಿತ; ಶುದ್ಧ .

Page 216 of 388
PDF/HTML Page 243 of 415
single page version

ಜಾನಕರ ಭವ್ಯ ಜೀವ ಪರಮ ಗುರು ದ್ವಾರಾ ಶಾಶ್ವತ ಸುಖಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ; ಇಸಲಿಯೇ, ಭೇದಕೇ
ಅಭಾವಕೀ ದೃಷ್ಟಿಸೇ ಜೋ ಸಿದ್ಧಿಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೇ ಸೌಖ್ಯ ದ್ವಾರಾ ಶುದ್ಧ ಹೈ ಐಸೇ ಕಿಸೀ
(ಅದ್ಭುತ) ಸಹಜ ತತ್ತ್ವಕೋ ಮೈಂ ಭೀ ಸದಾ ಅತಿ - ಅಪೂರ್ವ ರೀತಿಸೇ ಅತ್ಯನ್ತ ಭಾತಾ ಹೂಂ .೧೫೭.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಸರ್ವ ಸಂಗಸೇ ನಿರ್ಮುಕ್ತ, ನಿರ್ಮೋಹರೂಪ, ಅನಘ ಔರ ಪರಭಾವಸೇ ಮುಕ್ತ
ಐಸೇ ಇಸ ಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಕೋ ಮೈಂ ನಿರ್ವಾಣರೂಪೀ ಸ್ತ್ರೀಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೇ ಅನಂಗ ಸುಖಕೇ ಲಿಯೇ
ನಿತ್ಯ ಸಂಭಾತಾ ಹೂಂ ( – ಸಮ್ಯಕ್ರೂಪಸೇ ಭಾತಾ ಹೂಂ) ಔರ ಪ್ರಣಾಮ ಕರತಾ ಹೂಂ .೧೫೮.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ನಿಜ ಭಾವಸೇ ಭಿನ್ನ ಐಸೇ ಸಕಲ ವಿಭಾವಕೋ ಛೋಡಕರ ಏಕ
ನಿರ್ಮಲ ಚಿನ್ಮಾತ್ರಕೋ ಮೈಂ ಭಾತಾ ಹೂಂ . ಸಂಸಾರಸಾಗರಕೋ ತರ ಜಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ, ಅಭೇದ ಕಹೇ ಹುಏ
( – ಜಿಸೇ ಜಿನೇನ್ದ್ರೋಂನೇ ಭೇದ ರಹಿತ ಕಹಾ ಹೈ ಐಸೇ) ಮುಕ್ತಿಕೇ ಮಾರ್ಗಕೋ ಭೀ ಮೈಂ ನಿತ್ಯ ನಮನ ಕರತಾ
ಹೂಂ .೧೫೯.
(ವಸಂತತಿಲಕಾ)
ನಿರ್ಮುಕ್ತ ಸಂಗನಿಕರಂ ಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಂ
ನಿರ್ಮೋಹರೂಪಮನಘಂ ಪರಭಾವಮುಕ್ತ ಮ್ .
ಸಂಭಾವಯಾಮ್ಯಹಮಿದಂ ಪ್ರಣಮಾಮಿ ನಿತ್ಯಂ
ನಿರ್ವಾಣಯೋಷಿದತನೂದ್ಭವಸಂಮದಾಯ ..೧೫೮..
(ವಸಂತತಿಲಕಾ)
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ವಿಭಾವಮಖಿಲಂ ನಿಜಭಾವಭಿನ್ನಂ
ಚಿನ್ಮಾತ್ರಮೇಕಮಮಲಂ ಪರಿಭಾವಯಾಮಿ .
ಸಂಸಾರಸಾಗರಸಮುತ್ತರಣಾಯ ನಿತ್ಯಂ
ನಿರ್ಮುಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗಮಪಿ ನೌಮ್ಯವಿಭೇದಮುಕ್ತ ಮ್ ..೧೫೯..
ಕಮ್ಮಮಹೀರುಹಮೂಲಚ್ಛೇದಸಮತ್ಥೋ ಸಕೀಯಪರಿಣಾಮೋ .
ಸಾಹೀಣೋ ಸಮಭಾವೋ ಆಲುಂಛಣಮಿದಿ ಸಮುದ್ದಿಟ್ಠಂ ..೧೧೦..
ಜೋ ಕರ್ಮ - ತರು - ಜಡ ನಾಶಕೇ ಸಾಮರ್ಥ್ಯರೂಪ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ .
ಸ್ವಾಧೀನ ನಿಜ ಸಮಭಾವ ಆಲುಂಛನ ವಹೀ ಪರಿಣಾಮ ಹೈ ..೧೧೦..

Page 217 of 388
PDF/HTML Page 244 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೧೦ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಕರ್ಮಮಹೀರುಹಮೂಲಛೇದಸಮರ್ಥಃ ] ಕರ್ಮರೂಪೀ ವೃಕ್ಷಕಾ
ಮೂಲ ಛೇದನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಐಸಾ ಜೋ [ಸಮಭಾವಃ ] ಸಮಭಾವರೂಪ [ಸ್ವಾಧೀನಃ ] ಸ್ವಾಧೀನ
[ಸ್ವಕೀಯಪರಿಣಾಮಃ ] ನಿಜ ಪರಿಣಾಮ [ಆಲುಂಛನಮ್ ಇತಿ ಸಮುದ್ದಿಷ್ಟಮ್ ] ಉಸೇ ಆಲುಞ್ಛನ ಕಹಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಪರಮಭಾವಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
ಭವ್ಯಕೋ ಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಪರಮ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ . ವಹ ಪಂಚಮ ಭಾವ
ಔದಯಿಕಾದಿ ಚಾರ ವಿಭಾವಸ್ವಭಾವೋಂಕೋ ಅಗೋಚರ ಹೈ . ಇಸೀಲಿಯೇ ವಹ ಪಂಚಮ ಭಾವ ಉದಯ, ಉದೀರಣಾ,
ಕ್ಷಯ, ಕ್ಷಯೋಪಶಮ ಐಸೇ ವಿವಿಧ ವಿಕಾರೋಂಸೇ ರಹಿತ ಹೈ . ಇಸ ಕಾರಣಸೇ ಇಸ ಏಕಕೋ ಪರಮಪನಾ ಹೈ, ಶೇಷ
ಚಾರ ವಿಭಾವೋಂಕೋ ಅಪರಮಪನಾ ಹೈ . ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮರೂಪೀ ವಿಷವೃಕ್ಷಕೇ ಮೂಲಕೋ ಉಖಾಡ ದೇನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಐಸಾ
ಯಹ ಪರಮಭಾವ, ತ್ರಿಕಾಲ - ನಿರಾವರಣ ನಿಜ ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೀ ಶ್ರದ್ಧಾಸೇ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷ ತೀವ್ರ
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೇ ಕಾರಣ ಕುದೃಷ್ಟಿಕೋ, ಸದಾ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಅವಿದ್ಯಮಾನ
ಹೀ ಹೈ (ಕಾರಣ ಕಿ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಕೋ ಉಸ ಪರಮಭಾವಕೇ ವಿದ್ಯಮಾನಪನೇಕೀ ಶ್ರದ್ಧಾ ನಹೀಂ ಹೈ ) . ನಿತ್ಯನಿಗೋದಕೇ
ಜೀವೋಂಕೋ ಭೀ ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ವಹ ಪರಮಭಾವ ‘ಅಭವ್ಯತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕ’ ಐಸೇ ನಾಮ ಸಹಿತ ನಹೀಂ ಹೈ
(ಪರನ್ತು ಶುದ್ಧರೂಪಸೇ ಹೀ ಹೈ ) . ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಮೇರುಕೇ ಅಧೋಭಾಗಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ಸುವರ್ಣರಾಶಿಕೋ ಭೀ ಸುವರ್ಣಪನಾ
ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಅಭವ್ಯೋಂಕೋ ಭೀ ಪರಮಸ್ವಭಾವಪನಾ ಹೈ; ವಹ ವಸ್ತುನಿಷ್ಠ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಯೋಗ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಮೇರುಕೇ ನೀಚೇ ಸ್ಥಿತ ಸುವರ್ಣರಾಶಿಕಾ ಸುವರ್ಣಪನಾ ಸುವರ್ಣರಾಶಿಮೇಂ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈ ಕಿನ್ತು
ವಹ ಕಾಮಮೇಂ — ಉಪಯೋಗಮೇಂ ನಹೀಂ ಆತಾ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಅಭವ್ಯೋಂಕಾ ಪರಮಸ್ವಭಾವಪನಾ ಆತ್ಮವಸ್ತುಮೇಂ
ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈ ಕಿನ್ತು ವಹ ಕಾಮಮೇಂ ನಹೀಂ ಆತಾ ಕ್ಯೋಂಕಿ ಅಭವ್ಯ ಜೀವ ಪರಮಸ್ವಭಾವಕಾ ಆಶ್ರಯ ಕರನೇಕೇ
ಕರ್ಮಮಹೀರುಹಮೂಲಛೇದಸಮರ್ಥಃ ಸ್ವಕೀಯಪರಿಣಾಮಃ .
ಸ್ವಾಧೀನಃ ಸಮಭಾವಃ ಆಲುಂಛನಮಿತಿ ಸಮುದ್ದಿಷ್ಟಮ್ ..೧೧೦..
ಪರಮಭಾವಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್ .
ಭವ್ಯಸ್ಯ ಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವಸ್ವಭಾವೇನ ಪರಮಸ್ವಭಾವಃ . ಔದಯಿಕಾದಿಚತುರ್ಣಾಂ ವಿಭಾವ-
ಸ್ವಭಾವಾನಾಮಗೋಚರಃ ಸ ಪಂಚಮಭಾವಃ . ಅತ ಏವೋದಯೋದೀರಣಕ್ಷಯಕ್ಷಯೋಪಶಮವಿವಿಧವಿಕಾರವಿವರ್ಜಿತಃ .
ಅತಃ ಕಾರಣಾದಸ್ಯೈಕಸ್ಯ ಪರಮತ್ವಮ್, ಇತರೇಷಾಂ ಚತುರ್ಣಾಂ ವಿಭಾವಾನಾಮಪರಮತ್ವಮ್ . ನಿಖಿಲಕರ್ಮವಿಷವೃಕ್ಷ-
ಮೂಲನಿರ್ಮೂಲನಸಮರ್ಥಃ ತ್ರಿಕಾಲನಿರಾವರಣನಿಜಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಶ್ರದ್ಧಾನಪ್ರತಿಪಕ್ಷತೀವ್ರಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕರ್ಮೋ-
ದಯಬಲೇನ ಕುದ್ರಷ್ಟೇರಯಂ ಪರಮಭಾವಃ ಸದಾ ನಿಶ್ಚಯತೋ ವಿದ್ಯಮಾನೋಽಪ್ಯವಿದ್ಯಮಾನ ಏವ . ನಿತ್ಯನಿಗೋದಕ್ಷೇತ್ರ-
ಜ್ಞಾನಾಮಪಿ ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ಸ ಪರಮಭಾವಃ ಅಭವ್ಯತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕ ಇತ್ಯನೇನಾಭಿಧಾನೇನ ನ ಸಂಭವತಿ .

Page 218 of 388
PDF/HTML Page 245 of 415
single page version

ಲಿಯೇ ಅಯೋಗ್ಯ ಹೈಂ ) . ಸುದೃಷ್ಟಿಯೋಂಕೋ — ಅತಿ ಆಸನ್ನಭವ್ಯ ಜೀವೋಂಕೋ — ಯಹ ಪರಮಭಾವ ಸದಾ
ನಿರಂಜನಪನೇಕೇ ಕಾರಣ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸದಾ ನಿರಂಜನರೂಪಸೇ ಪ್ರತಿಭಾಸಿತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ) ಸಫಲ ಹುಆ ಹೈ;
ಜಿಸಸೇ, ಇಸ ಪರಮ ಪಂಚಮಭಾವ ದ್ವಾರಾ ಅತಿ - ಆಸನ್ನಭವ್ಯ ಜೀವಕೋ ನಿಶ್ಚಯ - ಪರಮ - ಆಲೋಚನಾಕೇ
ಭೇದರೂಪಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲಾ ‘ಆಲುಂಛನ’ ನಾಮ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ, ಕಾರಣ ಕಿ ವಹ ಪರಮಭಾವ ಸಮಸ್ತ
ಕರ್ಮರೂಪೀ ವಿಷಮ - ವಿಷವೃಕ್ಷಕೇ ವಿಶಾಲ ಮೂಲಕೋ ಉಖಾಡ ದೇನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೧೦ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ದೋ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜೋ ಕರ್ಮಕೀ ದೂರೀಕೇ ಕಾರಣ ಪ್ರಗಟ ಸಹಜಾವಸ್ಥಾಪೂರ್ವಕ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈ,
ಜೋ ಆತ್ಮನಿಷ್ಠಾಪರಾಯಣ (ಆತ್ಮಸ್ಥಿತ) ಸಮಸ್ತ ಮುನಿಯೋಂಕೋ ಮುಕ್ತಿಕಾ ಮೂಲ ಹೈ, ಜೋ ಏಕಾಕಾರ ಹೈ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಸದಾ ಏಕರೂಪ ಹೈ ), ಜೋ ನಿಜ ರಸಕೇ ಫೈ ಲಾವಸೇ ಭರಪೂರ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಪವಿತ್ರ ಹೈ ಔರ
ಜೋ ಪುರಾಣ (ಸನಾತನ) ಹೈ, ವಹ ಶುದ್ಧ - ಶುದ್ಧ ಏಕ ಪಂಚಮ ಭಾವ ಸದಾ ಜಯವನ್ತ ಹೈ .೧೬೦.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಅನಾದಿ ಸಂಸಾರಸೇ ಸಮಸ್ತ ಜನತಾಕೋ ( – ಜನಸಮೂಹಕೋ) ತೀವ್ರ
ಮೋಹಕೇ ಉದಯಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ ಸದಾ ಮತ್ತ ಹೈ, ಕಾಮಕೇ ವಶ ಹೈ ಔರ ನಿಜ ಆತ್ಮಕಾರ್ಯಮೇಂ
ಯಥಾ ಮೇರೋರಧೋಭಾಗಸ್ಥಿತಸುವರ್ಣರಾಶೇರಪಿ ಸುವರ್ಣತ್ವಂ, ಅಭವ್ಯಾನಾಮಪಿ ತಥಾ ಪರಮಸ್ವಭಾವತ್ವಂ; ವಸ್ತುನಿಷ್ಠಂ,
ನ ವ್ಯವಹಾರಯೋಗ್ಯಮ್ . ಸುದ್ರಶಾಮತ್ಯಾಸನ್ನಭವ್ಯಜೀವಾನಾಂ ಸಫಲೀಭೂತೋಽಯಂ ಪರಮಭಾವಃ ಸದಾ ನಿರಂಜನತ್ವಾತ್;
ಯತಃ ಸಕಲಕರ್ಮವಿಷಮವಿಷದ್ರುಮಪೃಥುಮೂಲನಿರ್ಮೂಲನಸಮರ್ಥತ್ವಾತ್ ನಿಶ್ಚಯಪರಮಾಲೋಚನಾವಿಕಲ್ಪಸಂಭವಾ-
ಲುಂಛನಾಭಿಧಾನಮ್ ಅನೇನ ಪರಮಪಂಚಮಭಾವೇನ ಅತ್ಯಾಸನ್ನಭವ್ಯಜೀವಸ್ಯ ಸಿಧ್ಯತೀತಿ .
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಏಕೋ ಭಾವಃ ಸ ಜಯತಿ ಸದಾ ಪಂಚಮಃ ಶುದ್ಧಶುದ್ಧಃ
ಕರ್ಮಾರಾತಿಸ್ಫು ಟಿತಸಹಜಾವಸ್ಥಯಾ ಸಂಸ್ಥಿತೋ ಯಃ .
ಮೂಲಂ ಮುಕ್ತೇರ್ನಿಖಿಲಯಮಿನಾಮಾತ್ಮನಿಷ್ಠಾಪರಾಣಾಂ
ಏಕಾಕಾರಃ ಸ್ವರಸವಿಸರಾಪೂರ್ಣಪುಣ್ಯಃ ಪುರಾಣಃ ..೧೬೦..
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಆಸಂಸಾರಾದಖಿಲಜನತಾತೀವ್ರಮೋಹೋದಯಾತ್ಸಾ
ಮತ್ತಾ ನಿತ್ಯಂ ಸ್ಮರವಶಗತಾ ಸ್ವಾತ್ಮಕಾರ್ಯಪ್ರಮುಗ್ಧಾ .
ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿರ್ಧವಲಿತಕಕುಭ್ಮಂಡಲಂ ಶುದ್ಧಭಾವಂ
ಮೋಹಾಭಾವಾತ್ಸ್ಫು ಟಿತಸಹಜಾವಸ್ಥಮೇಷಾ ಪ್ರಯಾತಿ ..೧೬೧..

Page 219 of 388
PDF/HTML Page 246 of 415
single page version

ಮೂಢ ಹೈ . ಮೋಹಕೇ ಅಭಾವಸೇ ಯಹ ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ ಶುದ್ಧಭಾವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೀ ಹೈ — ಕಿ ಜಿಸ
ಶುದ್ಧಭಾವನೇ ದಿಶಾಮಣ್ಡಲಕೋ ಧವಲಿತ ( – ಉಜ್ಜ್ವಲ) ಕಿಯಾ ಹೈ ತಥಾ ಸಹಜ ಅವಸ್ಥಾ ಪ್ರಗಟ ಕೀ
ಹೈ .೧೬೧.
ಗಾಥಾ : ೧೧೧ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಮಧ್ಯಸ್ಥಭಾವನಾಯಾಮ್ ] ಜೋ ಮಧ್ಯಸ್ಥಭಾವನಾಮೇಂ
[ಕರ್ಮಣಃ ಭಿನ್ನಮ್ ] ಕರ್ಮಸೇ ಭಿನ್ನ [ಆತ್ಮಾನಂ ] ಆತ್ಮಾಕೋ — [ವಿಮಲಗುಣನಿಲಯಂ ] ಕಿ ಜೋ ವಿಮಲ
ಗುಣೋಂಕಾ ನಿವಾಸ ಹೈ ಉಸೇ — [ಭಾವಯತಿ ] ಭಾತಾ ಹೈ, [ಅವಿಕೃತಿಕರಣಮ್ ಇತಿ ವಿಜ್ಞೇಯಮ್ ] ಉಸ
ಜೀವಕೋ ಅವಿಕೃತಿಕರಣ ಜಾನನಾ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹಾಂ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೀ ಜೀವಕೀ ಪರಿಣತಿವಿಶೇಷಕಾ (ಮುಖ್ಯ ಪರಿಣತಿಕಾ)
ಕಥನ ಹೈ .
ಪಾಪರೂಪೀ ಅಟವೀಕೋ ಜಲಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಅಗ್ನಿ ಸಮಾನ ಐಸಾ ಜೋ ಜೀವ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ, ಭಾವಕರ್ಮ
ಔರ ನೋಕರ್ಮಸೇ ಭಿನ್ನ ಆತ್ಮಾಕೋ — ಕಿ ಜೋ ಸಹಜ ಗುಣೋಂಕಾ ನಿಧಾನ ಹೈ ಉಸೇ — ಮಧ್ಯಸ್ಥಭಾವನಾಮೇಂ
ಭಾತಾ ಹೈ, ಉಸೇ ಅವಿಕೃತಿಕರಣ-ನಾಮಕ ಪರಮ - ಆಲೋಚನಾಕಾ ಸ್ವರೂಪ ವರ್ತತಾ ಹೀ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೧೧ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ನೌ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
ಕಮ್ಮಾದೋ ಅಪ್ಪಾಣಂ ಭಿಣ್ಣಂ ಭಾವೇಇ ವಿಮಲಗುಣಣಿಲಯಂ .
ಮಜ್ಝತ್ಥಭಾವಣಾಏ ವಿಯಡೀಕರಣಂ ತಿ ವಿಣ್ಣೇಯಂ ..೧೧೧..
ಕರ್ಮಣಃ ಆತ್ಮಾನಂ ಭಿನ್ನಂ ಭಾವಯತಿ ವಿಮಲಗುಣನಿಲಯಮ್ .
ಮಧ್ಯಸ್ಥಭಾವನಾಯಾಮವಿಕೃತಿಕರಣಮಿತಿ ವಿಜ್ಞೇಯಮ್ ..೧೧೧..
ಇಹ ಹಿ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಿನೋ ಜೀವಸ್ಯ ಪರಿಣತಿವಿಶೇಷಃ ಪ್ರೋಕ್ತ : .
ಯಃ ಪಾಪಾಟವೀಪಾವಕೋ ದ್ರವ್ಯಭಾವನೋಕರ್ಮಭ್ಯಃ ಸಕಾಶಾದ್ ಭಿನ್ನಮಾತ್ಮಾನಂ ಸಹಜಗುಣ-[ನಿಲಯಂ
ಮಧ್ಯಸ್ಥಭಾವನಾಯಾಂ ಭಾವಯತಿ ತಸ್ಯಾವಿಕೃತಿಕರಣ-] ಅಭಿಧಾನಪರಮಾಲೋಚನಾಯಾಃ ಸ್ವರೂಪಮಸ್ತ್ಯೇವೇತಿ .
ನಿರ್ಮಲಗುಣಾಕರ ಕರ್ಮ-ವಿರಹಿತ ಅನುಭವನ ಜೋ ಆತ್ಮಕಾ .
ಮಾಧ್ಯಸ್ಥ ಭಾವೋಂಮೇಂ ಕರೇ, ಅವಿಕೃತಿಕರಣ ಉಸೇ ಕಹಾ ..೧೧೧..

Page 220 of 388
PDF/HTML Page 247 of 415
single page version

[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಆತ್ಮಾ ನಿರಂತರ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ ಔರ ನೋಕರ್ಮಕೇ ಸಮೂಹಸೇ ಭಿನ್ನ ಹೈ,
ಅನ್ತರಂಗಮೇಂ ಶುದ್ಧ ಹೈ ಔರ ಶಮ - ದಮಗುಣರೂಪೀ ಕಮಲೋಂಕಾ ರಾಜಹಂಸ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ರಾಜಹಂಸ
ಕಮಲೋಂಮೇಂ ಕೇಲಿ ಕರತಾ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾ ಶಾನ್ತಭಾವ ಔರ ಜಿತೇನ್ದ್ರಿಯತಾರೂಪೀ ಗುಣೋಂಮೇಂ ರಮತಾ
ಹೈ ) . ಸದಾ ಆನನ್ದಾದಿ ಅನುಪಮ ಗುಣವಾಲಾ ಔರ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಕೀ ಮೂರ್ತಿ ಐಸಾ ವಹ ಆತ್ಮಾ ಮೋಹಕೇ
ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಸಮಸ್ತ ಪರಕೋ ( – ಸಮಸ್ತ ಪರದ್ರವ್ಯಭಾವೋಂಕೋ) ಗ್ರಹಣ ನಹೀಂ ಹೀ ಕರತಾ .೧೬೨.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜೋ ಅಕ್ಷಯ ಅನ್ತರಂಗ ಗುಣಮಣಿಯೋಂಕಾ ಸಮೂಹ ಹೈ, ಜಿಸನೇ ಸದಾ ವಿಶದ -
-ವಿಶದ (ಅತ್ಯನ್ತ ನಿರ್ಮಲ) ಶುದ್ಧಭಾವರೂಪೀ ಅಮೃತಕೇ ಸಮುದ್ರಮೇಂ ಪಾಪಕಲಂಕಕೋ ಧೋ ಡಾಲಾ ಹೈ ತಥಾ
ಜಿಸನೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಮೂಹಕೇ ಕೋಲಾಹಲಕೋ ನಷ್ಟ ಕರ ದಿಯಾ ಹೈ, ವಹ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ ದ್ವಾರಾ
ಅಂಧಕಾರದಶಾಕಾ ನಾಶ ಕರಕೇ ಅತ್ಯನ್ತ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಹೋತಾ ಹೈ .೧೬೩.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಸಂಸಾರಕೇ ಘೋರ, ❃ಸಹಜ ಇತ್ಯಾದಿ ರೌದ್ರ ದುಃಖಾದಿಕಸೇ ಪ್ರತಿದಿನ ಪರಿತಪ್ತ
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಆತ್ಮಾ ಭಿನ್ನೋ ಭವತಿ ಸತತಂ ದ್ರವ್ಯನೋಕರ್ಮರಾಶೇ-
ರನ್ತಃಶುದ್ಧಃ ಶಮದಮಗುಣಾಮ್ಭೋಜಿನೀರಾಜಹಂಸಃ .
ಮೋಹಾಭಾವಾದಪರಮಖಿಲಂ ನೈವ ಗೃಹ್ಣಾತಿ ಸೋಽಯಂ
ನಿತ್ಯಾನಂದಾದ್ಯನುಪಮಗುಣಶ್ಚಿಚ್ಚಮತ್ಕಾರಮೂರ್ತಿಃ ..೧೬೨..
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಅಕ್ಷಯ್ಯಾನ್ತರ್ಗುಣಮಣಿಗಣಃ ಶುದ್ಧಭಾವಾಮೃತಾಮ್ಭೋ-
ರಾಶೌ ನಿತ್ಯಂ ವಿಶದವಿಶದೇ ಕ್ಷಾಲಿತಾಂಹಃಕಲಂಕಃ .
ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾ ಯಃ ಪ್ರಹತಕರಣಗ್ರಾಮಕೋಲಾಹಲಾತ್ಮಾ
ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿಃಪ್ರತಿಹತತಮೋವೃತ್ತಿರುಚ್ಚೈಶ್ಚಕಾಸ್ತಿ ..೧೬೩..
(ವಸಂತತಿಲಕಾ)
ಸಂಸಾರಘೋರಸಹಜಾದಿಭಿರೇವ ರೌದ್ರೈ-
ರ್ದುಃಖಾದಿಭಿಃ ಪ್ರತಿದಿನಂ ಪರಿತಪ್ಯಮಾನೇ .
ಲೋಕೇ ಶಮಾಮೃತಮಯೀಮಿಹ ತಾಂ ಹಿಮಾನೀಂ
ಯಾಯಾದಯಂ ಮುನಿಪತಿಃ ಸಮತಾಪ್ರಸಾದಾತ್ ..೧೬೪..
❃ ಸಹಜ = ಸಾಥಮೇಂ ಉತ್ಪನ್ನ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ . [ನಿರಂತರ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಆಕುಲತಾರೂಪೀ ದುಃಖ ತೋ ಸಂಸಾರಮೇಂ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ
ಹೀ ಹೈ, ಅರ್ಥಾತ್ ಸಂಸಾರ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ದುಃಖಮಯ ಹೈ . ತದುಪರಾನ್ತ ತೀವ್ರ ಅಸಾತಾ ಆದಿಕಾ ಆಶ್ರಯ ಕರನೇವಾಲೇ ಘೋರ
ದುಃಖೋಂಸೇ ಭೀ ಸಂಸಾರ ಭರಾ ಹೈ .]

Page 221 of 388
PDF/HTML Page 248 of 415
single page version

ಹೋನೇವಾಲೇ ಇಸ ಲೋಕಮೇಂ ಯಹ ಮುನಿವರ ಸಮತಾಕೇ ಪ್ರಮಾದಸೇ ಶಮಾಮೃತಮಯ ಜೋ ಹಿಮ - ರಾಶಿ (ಬಫ ರ್ಕಾ ಢೇರ)
ಉಸೇ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ .೧೬೪.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಮುಕ್ತ ಜೀವ ವಿಭಾವಸಮೂಹಕೋ ಕದಾಪಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉಸನೇ
ಉಸಕೇ ಹೇತುಭೂತ ಸುಕೃತ ಔರ ದುಷ್ಕೃತಕಾ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಅಬ ಮೈಂ ಸುಕೃತ ಔರ
ದುಷ್ಕೃತರೂಪೀ ಕರ್ಮಜಾಲಕೋ ಛೋಡಕರ ಏಕ ಮುಮುಕ್ಷುಮಾರ್ಗ ಪರ ಜಾತಾ ಹೂಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ಮುಮುಕ್ಷು ಜಿಸ ಮಾರ್ಗ
ಪರ ಚಲೇ ಹೈಂ ಉಸೀ ಏಕ ಮಾರ್ಗ ಪರ ಚಲತಾ ಹೂಂ ] .೧೬೫.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಪುದ್ಗಲಸ್ಕನ್ಧೋಂ ದ್ವಾರಾ ಜೋ ಅಸ್ಥಿರ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕನ್ಧೋಂಕೇ
ಆನೇ - ಜಾನೇಸೇ ಜೋ ಏಕ-ಸೀ ನಹೀಂ ರಹತೀ) ಐಸೀ ಇಸ ಭವಮೂರ್ತಿಕೋ ( – ಭವಕೀ ಮೂರ್ತಿರೂಪ ಕಾಯಾಕೋ)
ಛೋಡಕರ ಮೈಂ ಸದಾಶುದ್ಧ ಐಸಾ ಜೋ ಜ್ಞಾನಶರೀರೀ ಆತ್ಮಾ ಉಸಕಾ ಆಶ್ರಯ ಕರತಾ ಹೂಂ . ೧೬೬ .
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಶುಭ ಔರ ಅಶುಭಸೇ ರಹಿತ ಶುದ್ಧಚೈತನ್ಯಕೀ ಭಾವನಾ ಮೇರೇ ಅನಾದಿ
ಸಂಸಾರರೋಗಕೀ ಉತ್ತಮ ಔಷಧಿ ಹೈ .೧೬೭.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಪಾಂಚ ಪ್ರಕಾರಕೇ (ದ್ರವ್ಯ, ಕ್ಷೇತ್ರ, ಕಾಲ, ಭವ ಔರ ಭಾವಕೇ
(ವಸಂತತಿಲಕಾ)
ಮುಕ್ತ : ಕದಾಪಿ ನ ಹಿ ಯಾತಿ ವಿಭಾವಕಾಯಂ
ತದ್ಧೇತುಭೂತಸುಕೃತಾಸುಕೃತಪ್ರಣಾಶಾತ್ .
ತಸ್ಮಾದಹಂ ಸುಕೃತದುಷ್ಕೃತಕರ್ಮಜಾಲಂ
ಮುಕ್ತ್ವಾ ಮುಮುಕ್ಷುಪಥಮೇಕಮಿಹ ವ್ರಜಾಮಿ ..೧೬೫..
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಪ್ರಪದ್ಯೇಽಹಂ ಸದಾಶುದ್ಧಮಾತ್ಮಾನಂ ಬೋಧವಿಗ್ರಹಮ್ .
ಭವಮೂರ್ತಿಮಿಮಾಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕನ್ಧಬನ್ಧುರಾಮ್ ..೧೬೬..
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಅನಾದಿಮಮಸಂಸಾರರೋಗಸ್ಯಾಗದಮುತ್ತಮಮ್ .
ಶುಭಾಶುಭವಿನಿರ್ಮುಕ್ತ ಶುದ್ಧಚೈತನ್ಯಭಾವನಾ ..೧೬೭..
(ಮಾಲಿನೀ)
ಅಥ ವಿವಿಧವಿಕಲ್ಪಂ ಪಂಚಸಂಸಾರಮೂಲಂ
ಶುಭಮಶುಭಸುಕರ್ಮ ಪ್ರಸ್ಫು ಟಂ ತದ್ವಿದಿತ್ವಾ .
ಭವಮರಣವಿಮುಕ್ತಂ ಪಂಚಮುಕ್ತಿ ಪ್ರದಂ ಯಂ
ತಮಹಮಭಿನಮಾಮಿ ಪ್ರತ್ಯಹಂ ಭಾವಯಾಮಿ ..೧೬೮..

Page 222 of 388
PDF/HTML Page 249 of 415
single page version

ಪರಾವರ್ತನರೂಪ) ಸಂಸಾರಕಾ ಮೂಲ ವಿವಿಧ ಭೇದೋಂವಾಲಾ ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮ ಹೈ ಐಸಾ ಸ್ಪಷ್ಟ ಜಾನಕರ, ಜೋ
ಜನ್ಮಮರಣ ರಹಿತ ಹೈ ಔರ ಪಾಂಚ ಪ್ರಕಾರಕೀ ಮುಕ್ತಿ ದೇನೇವಾಲಾ ಹೈ ಉಸೇ ( – ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೋ) ಮೈಂ ನಮನ
ಕರತಾ ಹೂಂ ಔರ ಪ್ರತಿದಿನ ಭಾತಾ ಹೂಂ .೧೬೮.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಆದಿ - ಅನ್ತ ರಹಿತ ಐಸೀ ಯಹ ಆತ್ಮಜ್ಯೋತಿ ಸುಲಲಿತ
(ಸುಮಧುರ) ವಾಣೀಕಾ ಅಥವಾ ಸತ್ಯ ವಾಣೀಕಾ ಭೀ ವಿಷಯ ನಹೀಂ ಹೈ; ತಥಾಪಿ ಗುರುಕೇ ವಚನೋಂ ದ್ವಾರಾ ಉಸೇ
ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ ಜೋ ಶುದ್ಧ ದೃಷ್ಟಿವಾಲಾ ಹೋತಾ ಹೈ, ವಹ ಪರಮಶ್ರೀರೂಪೀ ಕಾಮಿನೀಕಾ ವಲ್ಲಭ ಹೋತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್
ಮುಕ್ತಿಸುನ್ದರೀಕಾ ಪತಿ ಹೋತಾ ಹೈ ) .೧೬೯.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜಿಸನೇ ಸಹಜ ತೇಜಸೇ ರಾಗರೂಪೀ ಅನ್ಧಕಾರಕಾ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ, ಜೋ
ಮುನಿವರೋಂಕೇ ಮನಮೇಂ ವಾಸ ಕರತಾ ಹೈ, ಜೋ ಶುದ್ಧ - ಶುದ್ಧ ಹೈ, ಜೋ ವಿಷಯಸುಖಮೇಂ ರತ ಜೀವೋಂಕೋ ಸರ್ವದಾ ದುರ್ಲಭ
ಹೈ, ಜೋ ಪರಮ ಸುಖಕಾ ಸಮುದ್ರ ಹೈ, ಜೋ ಶುದ್ಧ ಜ್ಞಾನ ಹೈ ತಥಾ ಜಿಸನೇ ನಿದ್ರಾಕಾ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ, ಐಸಾ
ಯಹ (ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾ) ಜಯವನ್ತ ಹೈ .೧೭೦.
(ಮಾಲಿನೀ)
ಅಥ ಸುಲಲಿತವಾಚಾಂ ಸತ್ಯವಾಚಾಮಪೀತ್ಥಂ
ನ ವಿಷಯಮಿದಮಾತ್ಮಜ್ಯೋತಿರಾದ್ಯನ್ತಶೂನ್ಯಮ್ .
ತದಪಿ ಗುರುವಚೋಭಿಃ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಯಃ ಶುದ್ಧದ್ರಷ್ಟಿಃ
ಸ ಭವತಿ ಪರಮಶ್ರೀಕಾಮಿನೀಕಾಮರೂಪಃ ..೧೬೯..
(ಮಾಲಿನೀ)
ಜಯತಿ ಸಹಜತೇಜಃಪ್ರಾಸ್ತರಾಗಾನ್ಧಕಾರೋ
ಮನಸಿ ಮುನಿವರಾಣಾಂ ಗೋಚರಃ ಶುದ್ಧಶುದ್ಧಃ .
ವಿಷಯಸುಖರತಾನಾಂ ದುರ್ಲಭಃ ಸರ್ವದಾಯಂ
ಪರಮಸುಖಸಮುದ್ರಃ ಶುದ್ಧಬೋಧೋಽಸ್ತನಿದ್ರಃ ..೧೭೦..
ಮದಮಾಣಮಾಯಲೋಹವಿವಜ್ಜಿಯಭಾವೋ ದು ಭಾವಸುದ್ಧಿ ತ್ತಿ .
ಪರಿಕಹಿಯಂ ಭವ್ವಾಣಂ ಲೋಯಾಲೋಯಪ್ಪದರಿಸೀಹಿಂ ..೧೧೨..
ಅರ್ಹಂತ ಲೋಕಾಲೋಕ ದೃಷ್ಟಾಕಾ ಕಥನ ಹೈ ಭವ್ಯಕೋ
— ‘ಹೈ ಭಾವಶುದ್ಧಿ ಮಾನ, ಮಾಯಾ, ಲೋಭ, ಮದ ಬಿನ ಭಾವ ಜೋ’ ..೧೧೨..

Page 223 of 388
PDF/HTML Page 250 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೧೨ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಮದಮಾನಮಾಯಾಲೋಭವಿವರ್ಜಿತಭಾವಃ ತು ] ಮದ (ಮದನ),
ಮಾನ, ಮಾಯಾ ಔರ ಲೋಭ ರಹಿತ ಭಾವ ವಹ [ಭಾವಶುದ್ಧಿಃ ] ಭಾವಶುದ್ಧಿ ಹೈ [ಇತಿ ] ಐಸಾ [ಭವ್ಯಾನಾಮ್ ]
ಭವ್ಯೋಂಕೋ [ಲೋಕಾಲೋಕಪ್ರದರ್ಶಿಭಿಃ ] ಲೋಕಾಲೋಕಕೇ ದ್ರಷ್ಟಾಓಂನೇ [ಪರಿಕಥಿತಃ ] ಕಹಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಭಾವಶುದ್ಧಿನಾಮಕ ಪರಮ - ಆಲೋಚನಾಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೇ ಪ್ರತಿಪಾದನ ದ್ವಾರಾ ಶುದ್ಧ-
ನಿಶ್ಚಯ - ಆಲೋಚನಾ ಅಧಿಕಾರಕೇ ಉಪಸಂಹಾರಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
ತೀವ್ರ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಕೇ ಉದಯಕೇ ಕಾರಣ ಪುರುಷವೇದ ನಾಮಕ ನೋಕಷಾಯಕಾ ವಿಲಾಸ ವಹ ಮದ ಹೈ .
ಯಹಾಂ ‘ಮದ’ ಶಬ್ದಕಾ ಅರ್ಥ ‘ಮದನ’ ಅರ್ಥಾತ್ ಕಾಮಪರಿಣಾಮ ಹೈ . (೧) ಚತುರ ವಚನರಚನಾವಾಲೇ
❃
ವೈದರ್ಭಕವಿತ್ವಕೇ ಕಾರಣ, ಆದೇಯನಾಮಕರ್ಮಕಾ ಉದಯ ಹೋನೇ ಪರ ಸಮಸ್ತ ಜನೋಂ ದ್ವಾರಾ ಪೂಜನೀಯತಾಸೇ,
(೨) ಮಾತಾ - ಪಿತಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಕುಲ - ಜಾತಿಕೀ ವಿಶುದ್ಧಿಸೇ, (೩) ಪ್ರಧಾನ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ್ರತ ದ್ವಾರಾ ಉಪಾರ್ಜಿತ
ಲಕ್ಷಕೋಟಿ ಸುಭಟ ಸಮಾನ ನಿರುಪಮ ಬಲಸೇ, (೪) ದಾನಾದಿ ಶುಭ ಕರ್ಮ ದ್ವಾರಾ ಉಪಾರ್ಜಿತ ಸಮ್ಪತ್ತಿಕೀ
ವೃದ್ಧಿಕೇ ವಿಲಾಸಸೇ, (೫) ಬುದ್ಧಿ, ತಪ, ವಿಕ್ರಿಯಾ, ಔಷಧ, ರಸ, ಬಲ ಔರ ಅಕ್ಷೀಣ — ಇನ ಸಾತ
ಋದ್ಧಿಯೋಂಸೇ, ಅಥವಾ (೬) ಸುನ್ದರ ಕಾಮಿನಿಯೋಂಕೇ ಲೋಚನಕೋ ಆನನ್ದ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಾನೇವಾಲೇ
ಶರೀರಲಾವಣ್ಯರಸಕೇ ವಿಸ್ತಾರಸೇ ಹೋನೇವಾಲಾ ಜೋ ಆತ್ಮ - ಅಹಙ್ಕಾರ (ಆತ್ಮಾಕಾ ಅಹಂಕಾರಭಾವ) ವಹ
ಮಾನ ಹೈ . ಗುಪ್ತ ಪಾಪಸೇ ಮಾಯಾ ಹೋತೀ ಹೈ . ಯೋಗ್ಯ ಸ್ಥಾನ ಪರ ಧನವ್ಯಯಕಾ ಅಭಾವ ವಹ ಲೋಭ ಹೈ;
ಮದಮಾನಮಾಯಾಲೋಭವಿವರ್ಜಿತಭಾವಸ್ತು ಭಾವಶುದ್ಧಿರಿತಿ .
ಪರಿಕಥಿತೋ ಭವ್ಯಾನಾಂ ಲೋಕಾಲೋಕಪ್ರದರ್ಶಿಭಿಃ ..೧೧೨..
ಭಾವಶುದ್ಧಯಭಿಧಾನಪರಮಾಲೋಚನಾಸ್ವರೂಪಪ್ರತಿಪಾದನದ್ವಾರೇಣ ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯಾಲೋಚನಾಧಿಕಾರೋಪ-
ಸಂಹಾರೋಪನ್ಯಾಸೋಽಯಮ್ .
ತೀವ್ರಚಾರಿತ್ರಮೋಹೋದಯಬಲೇನ ಪುಂವೇದಾಭಿಧಾನನೋಕಷಾಯವಿಲಾಸೋ ಮದಃ . ಅತ್ರ ಮದಶಬ್ದೇನ ಮದನಃ
ಕಾಮಪರಿಣಾಮ ಇತ್ಯರ್ಥಃ . ಚತುರಸಂದರ್ಭಗರ್ಭೀಕೃತವೈದರ್ಭಕವಿತ್ವೇನ ಆದೇಯನಾಮಕರ್ಮೋದಯೇ ಸತಿ
ಸಕಲಜನಪೂಜ್ಯತಯಾ, ಮಾತೃಪಿತೃಸಮ್ಬನ್ಧಕುಲಜಾತಿವಿಶುದ್ಧಯಾ ವಾ, ಶತಸಹಸ್ರಕೋಟಿಭಟಾಭಿಧಾನ-
ಪ್ರಧಾನಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವ್ರತೋಪಾರ್ಜಿತನಿರುಪಮಬಲೇನ ಚ, ದಾನಾದಿಶುಭಕರ್ಮೋಪಾರ್ಜಿತಸಂಪದ್ವೃದ್ಧಿವಿಲಾಸೇನ, ಅಥವಾ
ಬುದ್ಧಿತಪೋವೈಕುರ್ವಣೌಷಧರಸಬಲಾಕ್ಷೀಣರ್ದ್ಧಿಭಿಃ ಸಪ್ತಭಿರ್ವಾ, ಕಮನೀಯಕಾಮಿನೀಲೋಚನಾನನ್ದೇನ ವಪುರ್ಲಾವಣ್ಯ-
ರಸವಿಸರೇಣ ವಾ ಆತ್ಮಾಹಂಕಾರೋ ಮಾನಃ . ಗುಪ್ತಪಾಪತೋ ಮಾಯಾ . ಯುಕ್ತ ಸ್ಥಲೇ ಧನವ್ಯಯಾಭಾವೋ ಲೋಭಃ;
❃ ವೈದರ್ಭಕವಿ = ಏಕ ಪ್ರಕಾರಕೀ ಸಾಹಿತ್ಯಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸುನ್ದರ ಕಾವ್ಯರಚನಾಮೇಂ ಕುಶಲ ಕವಿ

Page 224 of 388
PDF/HTML Page 251 of 415
single page version

ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಸಮಸ್ತ ಪರಿಗ್ರಹಕಾ ಪರಿತ್ಯಾಗ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ (ಸ್ವರೂಪ) ಹೈ ಐಸೇ ನಿರಂಜನ ನಿಜ
ಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಕೇ ಪರಿಗ್ರಹಸೇ ಅನ್ಯ ಪರಮಾಣುಮಾತ್ರ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಸ್ವೀಕಾರ ವಹ ಲೋಭ ಹೈ . — ಇನ ಚಾರೋಂ
ಭಾವೋಂಸೇ ಪರಿಮುಕ್ತ ( – ರಹಿತ) ಶುದ್ಧಭಾವ ವಹೀ ಭಾವಶುದ್ಧಿ ಹೈ ಐಸಾ ಭವ್ಯ ಜೀವೋಂಕೋ ಲೋಕಾಲೋಕದರ್ಶೀ,
ಪರಮವೀತರಾಗ ಸುಖಾಮೃತಕೇ ಪಾನಸೇ ಪರಿತೃಪ್ತ ಅರ್ಹಂತಭಗವನ್ತೋಂನೇ ಕಹಾ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ಪರಮ - ಆಲೋಚನಾ ಅಧಿಕಾರಕೀ ಅನ್ತಿಮ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ
ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವ ನೌ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜೋ ಭವ್ಯ ಲೋಕ (ಭವ್ಯಜನಸಮೂಹ) ಜಿನಪತಿಕೇ ಮಾರ್ಗಮೇಂ ಕಹೇ ಹುಏ
ಸಮಸ್ತ ಆಲೋಚನಾಕೇ ಭೇದಜಾಲಕೋ ದೇಖಕರ ತಥಾ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಜಾನಕರ ಸರ್ವ ಓರಸೇ
ಪರಭಾವಕೋ ಛೋಡತಾ ಹೈ, ವಹ ಪರಮಶ್ರೀರೂಪೀ ಕಾಮಿನೀಕಾ ವಲ್ಲಭ ಹೋತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಮುಕ್ತಿಸುನ್ದರೀಕಾ
ಪತಿ ಹೋತಾ ಹೈ ) .೧೭೧.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಸಂಯಮಿಯೋಂಕೋ ಸದಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಫಲ ದೇನೇವಾಲೀ ತಥಾ ಶುದ್ಧ
ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಮೇಂ ❃ನಿಯತ ಆಚರಣಕೇ ಅನುರೂಪ ಐಸೀ ಜೋ ನಿರಂತರ ಶುದ್ಧನಯಾತ್ಮಕ ಆಲೋಚನಾ ವಹ ಮುಝೇ
ಸಂಯಮೀಕೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಕಾಮಧೇನುರೂಪ ಹೋ .೧೭೨.
ನಿಶ್ಚಯೇನ ನಿಖಿಲಪರಿಗ್ರಹಪರಿತ್ಯಾಗಲಕ್ಷಣನಿರಂಜನನಿಜಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಪರಿಗ್ರಹಾತ್ ಅನ್ಯತ್ ಪರಮಾಣುಮಾತ್ರ-
ದ್ರವ್ಯಸ್ವೀಕಾರೋ ಲೋಭಃ . ಏಭಿಶ್ಚತುರ್ಭಿರ್ವಾ ಭಾವೈಃ ಪರಿಮುಕ್ತ : ಶುದ್ಧಭಾವ ಏವ ಭಾವಶುದ್ಧಿರಿತಿ ಭವ್ಯ-
ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಲೋಕಾಲೋಕಪ್ರದರ್ಶಿಭಿಃ ಪರಮವೀತರಾಗಸುಖಾಮೃತಪಾನಪರಿತೃಪ್ತೈರ್ಭಗವದ್ಭಿರರ್ಹದ್ಭಿರಭಿಹಿತ ಇತಿ .
(ಮಾಲಿನೀ)
ಅಥ ಜಿನಪತಿಮಾರ್ಗಾಲೋಚನಾಭೇದಜಾಲಂ
ಪರಿಹೃತಪರಭಾವೋ ಭವ್ಯಲೋಕಃ ಸಮನ್ತಾತ್ .
ತದಖಿಲಮವಲೋಕ್ಯ ಸ್ವಸ್ವರೂಪಂ ಚ ಬುದ್ಧ್ವಾ
ಸ ಭವತಿ ಪರಮಶ್ರೀಕಾಮಿನೀಕಾಮರೂಪಃ ..೧೭೧..
(ವಸಂತತಿಲಕಾ)
ಆಲೋಚನಾ ಸತತಶುದ್ಧನಯಾತ್ಮಿಕಾ ಯಾ
ನಿರ್ಮುಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗಫಲದಾ ಯಮಿನಾಮಜಸ್ರಮ್ .
ಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವನಿಯತಾಚರಣಾನುರೂಪಾ
ಸ್ಯಾತ್ಸಂಯತಸ್ಯ ಮಮ ಸಾ ಕಿಲ ಕಾಮಧೇನುಃ ..೧೭೨..
❃ ನಿಯತ = ನಿಶ್ಚಿತ; ದೃಢ; ಲೀನ; ಪರಾಯಣ . [ಆಚರಣ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೇ ಆಶ್ರಿತ ಹೋತಾ ಹೈ . ]

Page 225 of 388
PDF/HTML Page 252 of 415
single page version

[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಮುಮುಕ್ಷು ಜೀವ ತೀನ ಲೋಕಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೇ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಶುದ್ಧ ತತ್ತ್ವಕೋ
ಭಲೀಭಾಂತಿ ಜಾನಕರ ಉಸಕೀ ಸಿದ್ಧಿಕೇ ಹೇತು ಶುದ್ಧ ಶೀಲಕಾ (ಚಾರಿತ್ರಕಾ) ಆಚರಣ ಕರಕೇ,
ಸಿದ್ಧಿರೂಪೀ ಸ್ತ್ರೀಕಾ ಸ್ವಾಮೀ ಹೋತಾ ಹೈ — ಸಿದ್ಧಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ .೧೭೩.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ತತ್ತ್ವಮೇಂ ಮಗ್ನ ಐಸೇ ಜಿನಮುನಿಕೇ ಹೃದಯಕಮಲಕೀ ಕೇಸರಮೇಂ ಜೋ ಆನನ್ದ
ಸಹಿತ ವಿರಾಜಮಾನ ಹೈ, ಜೋ ಬಾಧಾ ರಹಿತ ಹೈ, ಜೋ ವಿಶುದ್ಧ ಹೈ, ಜೋ ಕಾಮದೇವಕೇ ಬಾಣೋಂಕೀ ಗಹನ
( – ದುರ್ಭೇದ್ಯ) ಸೇನಾಕೋ ಜಲಾ ದೇನೇಕೇ ಲಿಯೇ ದಾವಾನಲ ಸಮಾನ ಹೈ ಔರ ಜಿಸನೇ ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನರೂಪ ದೀಪಕ
ದ್ವಾರಾ ಮುನಿಯೋಂಕೇ ಮನೋಗೃಹಕೇ ಘೋರ ಅಂಧಕಾರಕಾ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ, ಉಸೇ — ಸಾಧುಓಂ ದ್ವಾರಾ ವಂದ್ಯ ತಥಾ
ಜನ್ಮಾರ್ಣವಕೋ ಲಾಂಘ ಜಾನೇಮೇಂ ನೌಕಾರೂಪ ಉಸ ಶುದ್ಧ ತತ್ತ್ವಕೋ — ಮೈಂ ವಂದನ ಕರತಾ ಹೂಂ .೧೭೪.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಹಮ ಪೂಛತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ಜೋ ಸಮಗ್ರ ಬುದ್ಧಿಮಾನ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ದೂಸರೇಕೋ
‘ಯಹ ನವೀನ ಪಾಪ ಕರ’ ಐಸಾ ಉಪದೇಶ ದೇತೇ ಹೈಂ, ವೇ ಕ್ಯಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ತಪಸ್ವೀ ಹೈಂ ? ಅಹೋ ! ಖೇದ ಹೈ
(ಶಾಲಿನೀ)
ಶುದ್ಧಂ ತತ್ತ್ವಂ ಬುದ್ಧಲೋಕತ್ರಯಂ ಯದ್
ಬುದ್ಧ್ವಾ ಬುದ್ಧ್ವಾ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಂ ಮುಮುಕ್ಷುಃ .
ತತ್ಸಿದ್ಧಯರ್ಥಂ ಶುದ್ಧಶೀಲಂ ಚರಿತ್ವಾ
ಸಿದ್ಧಿಂ ಯಾಯಾತ್ ಸಿದ್ಧಿಸೀಮನ್ತಿನೀಶಃ ..೧೭೩..
(ಸ್ರಗ್ಧರಾ)
ಸಾನನ್ದಂ ತತ್ತ್ವಮಜ್ಜಜ್ಜಿನಮುನಿಹೃದಯಾಮ್ಭೋಜಕಿಂಜಲ್ಕಮಧ್ಯೇ
ನಿರ್ವ್ಯಾಬಾಧಂ ವಿಶುದ್ಧಂ ಸ್ಮರಶರಗಹನಾನೀಕದಾವಾಗ್ನಿರೂಪಮ್ .
ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಪ್ರದೀಪಪ್ರಹತಯಮಿಮನೋಗೇಹಘೋರಾನ್ಧಕಾರಂ
ತದ್ವನ್ದೇ ಸಾಧುವನ್ದ್ಯಂ ಜನನಜಲನಿಧೌ ಲಂಘನೇ ಯಾನಪಾತ್ರಮ್ ..೧೭೪..
(ಹರಿಣೀ)
ಅಭಿನವಮಿದಂ ಪಾಪಂ ಯಾಯಾಃ ಸಮಗ್ರಧಿಯೋಽಪಿ ಯೇ
ವಿದಧತಿ ಪರಂ ಬ್ರೂಮಃ ಕಿಂ ತೇ ತಪಸ್ವಿನ ಏವ ಹಿ .
ಹೃದಿ ವಿಲಸಿತಂ ಶುದ್ಧಂ ಜ್ಞಾನಂ ಚ ಪಿಂಡಮನುತ್ತಮಂ
ಪದಮಿದಮಹೋ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಭೂಯೋಽಪಿ ಯಾನ್ತಿ ಸರಾಗತಾಮ್ ..೧೭೫..

Page 226 of 388
PDF/HTML Page 253 of 415
single page version

ಕಿ ವೇ ಹೃದಯಮೇಂ ವಿಲಸಿತ ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನರೂಪ ಔರ ಸರ್ವೋತ್ತಮ ❃ಪಿಂಡರೂಪ ಇಸ ಪದಕೋ ಜಾನಕರ ಪುನಃ ಭೀ
ಸರಾಗತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ! ೧೭೫.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ತತ್ತ್ವೋಂಮೇಂ ವಹ ಸಹಜ ತತ್ತ್ವ ಜಯವನ್ತ ಹೈ — ಕಿ ಜೋ ಸದಾ ಅನಾಕುಲ
ಹೈ, ಜೋ ನಿರನ್ತರ ಸುಲಭ ಹೈ, ಜೋ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಹೈ, ಜೋ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಯೋಂಕೋ ಸಮತಾಕಾ ಘರ ಹೈ, ಜೋ ಪರಮ
ಕಲಾ ಸಹಿತ ವಿಕಸಿತ ನಿಜ ಗುಣೋಂಸೇ ಪ್ರಫು ಲ್ಲಿತ (ಖಿಲಾ ಹುಆ) ಹೈ, ಜಿಸಕೀ ಸಹಜ ಅವಸ್ಥಾ
ಸ್ಫು ಟಿತ ( – ಪ್ರಕಟಿತ) ಹೈ ಔರ ಜೋ ನಿರನ್ತರ ನಿಜ ಮಹಿಮಾಮೇಂ ಲೀನ ಹೈ .೧೭೬.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಸಾತ ತತ್ತ್ವೋಂಮೇಂ ಸಹಜ ಪರಮ ತತ್ತ್ವ ನಿರ್ಮಲ ಹೈ, ಸಕಲ - ವಿಮಲ (ಸರ್ವಥಾ
ವಿಮಲ) ಜ್ಞಾನಕಾ ಆವಾಸ ಹೈ, ನಿರಾವರಣ ಹೈ, ಶಿವ (ಕಲ್ಯಾಣಮಯ) ಹೈ, ಸ್ಪಷ್ಟ - ಸ್ಪಷ್ಟ ಹೈ, ನಿತ್ಯ ಹೈ,
ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರಪಂಚಸೇ ಪರಾಙ್ಮುಖ ಹೈ ಔರ ಮುನಿಕೋ ಭೀ ಮನಸೇ ತಥಾ ವಾಣೀಸೇ ಅತಿ ದೂರ ಹೈ; ಉಸೇ ಹಮ ನಮನ
ಕರತೇ ಹೈಂ .೧೭೭.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜೋ (ಜಿನ) ಶಾನ್ತ ರಸರೂಪೀ ಅಮೃತಕೇ ಸಮುದ್ರಕೋ (ಉಛಾಲನೇಕೇ
(ಹರಿಣೀ)
ಜಯತಿ ಸಹಜಂ ತತ್ತ್ವಂ ತತ್ತ್ವೇಷು ನಿತ್ಯಮನಾಕುಲಂ
ಸತತಸುಲಭಂ ಭಾಸ್ವತ್ಸಮ್ಯಗ್ದ್ರಶಾಂ ಸಮತಾಲಯಮ್ .
ಪರಮಕಲಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ವೃದ್ಧಂ ಪ್ರವೃದ್ಧಗುಣೈರ್ನಿಜೈಃ
ಸ್ಫು ಟಿತಸಹಜಾವಸ್ಥಂ ಲೀನಂ ಮಹಿಮ್ನಿ ನಿಜೇಽನಿಶಮ್ ..೧೭೬..
(ಹರಿಣೀ)
ಸಹಜಪರಮಂ ತತ್ತ್ವಂ ತತ್ತ್ವೇಷು ಸಪ್ತಸು ನಿರ್ಮಲಂ
ಸಕಲವಿಮಲಜ್ಞಾನಾವಾಸಂ ನಿರಾವರಣಂ ಶಿವಮ್ .
ವಿಶದವಿಶದಂ ನಿತ್ಯಂ ಬಾಹ್ಯಪ್ರಪಂಚಪರಾಙ್ಮುಖಂ
ಕಿಮಪಿ ಮನಸಾಂ ವಾಚಾಂ ದೂರಂ ಮುನೇರಪಿ ತನ್ನುಮಃ ..೧೭೭..
(ದ್ರುತವಿಲಂಬಿತ)
ಜಯತಿ ಶಾಂತರಸಾಮೃತವಾರಿಧಿ-
ಪ್ರತಿದಿನೋದಯಚಾರುಹಿಮದ್ಯುತಿಃ .
ಅತುಲಬೋಧದಿವಾಕರದೀಧಿತಿ-
ಪ್ರಹತಮೋಹತಮಸ್ಸಮಿತಿರ್ಜಿನಃ ..೧೭೮..
❃ ಪಿಂಡ = (೧) ಪದಾರ್ಥ; (೨) ಬಲ .

Page 227 of 388
PDF/HTML Page 254 of 415
single page version

ಲಿಯೇ) ಪ್ರತಿದಿನ ಉದಯಮಾನ ಸುನ್ದರ ಚನ್ದ್ರ ಸಮಾನ ಹೈ ಔರ ಜಿಸನೇ ಅತುಲ ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಸೂರ್ಯಕೀ ಕಿರಣೋಂಸೇ
ಮೋಹತಿಮಿರಕೇ ಸಮೂಹಕಾ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ, ವಹ ಜಿನ ಜಯವನ್ತ ಹೈ .೧೭೮.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜಿಸನೇ ಜನ್ಮ - ಜರಾ - ಮೃತ್ಯುಕೇ ಸಮೂಹಕೋ ಜೀತ ಲಿಯಾ ಹೈ, ಜಿಸನೇ ದಾರುಣ
ರಾಗಕೇ ಸಮೂಹಕಾ ಹನನ ಕರ ದಿಯಾ ಹೈ, ಜೋ ಪಾಪರೂಪೀ ಮಹಾ ಅಂಧಕಾರಕೇ ಸಮೂಹಕೇ ಲಿಯೇ ಸೂರ್ಯ ಸಮಾನ
ಹೈ ತಥಾ ಜೋ ಪರಮಾತ್ಮಪದಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ಹೈ, ವಹ ಜಯವನ್ತ ಹೈ .೧೭೯.
ಇಸಪ್ರಕಾರ, ಸುಕವಿಜನರೂಪೀ ಕಮಲೋಂಕೇ ಲಿಯೇ ಜೋ ಸೂರ್ಯ ಸಮಾನ ಹೈಂ ಔರ ಪಾಂಚ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ
ವಿಸ್ತಾರ ರಹಿತ ದೇಹಮಾತ್ರ ಜಿನ್ಹೇಂ ಪರಿಗ್ರಹ ಥಾ ಐಸೇ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವ ದ್ವಾರಾ ರಚಿತ ನಿಯಮಸಾರಕೀ
ತಾತ್ಪರ್ಯವೃತ್ತಿ ನಾಮಕ ಟೀಕಾಮೇಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ಶ್ರೀ ನಿಯಮಸಾರ
ಪರಮಾಗಮಕೀ ನಿರ್ಗ್ರನ್ಥ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವವಿರಚಿತ ತಾತ್ಪರ್ಯವೃತ್ತಿ ನಾಮಕೀ ಟೀಕಾಮೇಂ)
ಪರಮ - ಆಲೋಚನಾ ಅಧಿಕಾರ ನಾಮಕಾ ಸಾತವಾಂ ಶ್ರುತಸ್ಕನ್ಧ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ .
(ದ್ರುತವಿಲಂಬಿತ)
ವಿಜಿತಜನ್ಮಜರಾಮೃತಿಸಂಚಯಃ
ಪ್ರಹತದಾರುಣರಾಗಕದಮ್ಬಕಃ .
ಅಘಮಹಾತಿಮಿರವ್ರಜಭಾನುಮಾನ್
ಜಯತಿ ಯಃ ಪರಮಾತ್ಮಪದಸ್ಥಿತಃ ..೧೭೯..
ಇತಿ ಸುಕವಿಜನಪಯೋಜಮಿತ್ರಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರಸರವರ್ಜಿತಗಾತ್ರಮಾತ್ರಪರಿಗ್ರಹಶ್ರೀಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವವಿರಚಿತಾಯಾಂ
ನಿಯಮಸಾರವ್ಯಾಖ್ಯಾಯಾಂ ತಾತ್ಪರ್ಯವೃತ್ತೌ ಪರಮಾಲೋಚನಾಧಿಕಾರಃ ಸಪ್ತಮಃ ಶ್ರುತಸ್ಕನ್ಧಃ ..

Page 228 of 388
PDF/HTML Page 255 of 415
single page version

ಅಬ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ, ಭಾವಕರ್ಮ ತಥಾ ನೋಕರ್ಮಕೇ ಸಂನ್ಯಾಸಕೇ ಹೇತುಭೂತ ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯ-
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಅಧಿಕಾರ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ .
ಗಾಥಾ : ೧೧೩ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ವ್ರತಸಮಿತಿಶೀಲಸಂಯಮಪರಿಣಾಮಃ ] ವ್ರತ, ಸಮಿತಿ,
ಶೀಲ ಔರ ಸಂಯಮರೂಪ ಪರಿಣಾಮ ತಥಾ [ಕರಣನಿಗ್ರಹಃ ಭಾವಃ ] ಇನ್ದ್ರಿಯನಿಗ್ರಹರೂಪ ಭಾವ [ಸಃ ]
ವಹ [ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಮ್ ] ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ [ಭವತಿ ] ಹೈ [ಚ ಏವ ] ಔರ ವಹ [ಅನವರತಂ ] ನಿರಂತರ
[ಕರ್ತವ್ಯಃ ] ಕರ್ತವ್ಯ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ನಿಶ್ಚಯ - ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
— ૮ —
ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯ-ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಅಧಿಕಾರ
ಅಥಾಖಿಲದ್ರವ್ಯಭಾವನೋಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸಹೇತುಭೂತಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಾಧಿಕಾರಃ ಕಥ್ಯತೇ .
ವದಸಮಿದಿಸೀಲಸಂಜಮಪರಿಣಾಮೋ ಕರಣಣಿಗ್ಗಹೋ ಭಾವೋ .
ಸೋ ಹವದಿ ಪಾಯಛಿತ್ತಂ ಅಣವರಯಂ ಚೇವ ಕಾಯವ್ವೋ ..೧೧೩..
ವ್ರತಸಮಿತಿಶೀಲಸಂಯಮಪರಿಣಾಮಃ ಕರಣನಿಗ್ರಹೋ ಭಾವಃ .
ಸ ಭವತಿ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಮ್ ಅನವರತಂ ಚೈವ ಕರ್ತವ್ಯಃ ..೧೧೩..
ನಿಶ್ಚಯಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್ .
ವ್ರತ, ಸಮಿತಿ, ಸಂಯಮ, ಶೀಲ, ಇನ್ದ್ರಿಯರೋಧಕಾ ಜೋ ಭಾವ ಹೈ .
ವಹ ಭಾವ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಹೈ, ಅರು ಅನವರತ ಕರ್ತವ್ಯ ಹೈ ..೧೧೩..

Page 229 of 388
PDF/HTML Page 256 of 415
single page version

ಪಾಂಚ ಮಹಾವ್ರತರೂಪ, ಪಾಂಚ ಸಮಿತಿರೂಪ, ಶೀಲರೂಪ ಔರ ಸರ್ವ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ತಥಾ
ಮನವಚನಕಾಯಾಕೇ ಸಂಯಮರೂಪ ಪರಿಣಾಮ ತಥಾ ಪಾಂಚ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕಾ ನಿರೋಧ — ಯಹ ಪರಿಣತಿವಿಶೇಷ ಸೋ
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಹೈ . ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರಾಯಃ ಚಿತ್ತ — ಪ್ರಚುರರೂಪಸೇ ನಿರ್ವಿಕಾರ ಚಿತ್ತ . ಅನ್ತರ್ಮುಖಾಕಾರ
ಪರಮಸಮಾಧಿಸೇ ಯುಕ್ತ, ಪರಮ ಜಿನಯೋಗೀಶ್ವರ, ಪಾಪರೂಪೀ ಅಟವೀಕೋ (ಜಲಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ) ಅಗ್ನಿ ಸಮಾನ,
ಪಾಂಚ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ಫೈ ಲಾವ ರಹಿತ ದೇಹಮಾತ್ರ ಪರಿಗ್ರಹಕೇ ಧಾರೀ, ಸಹಜವೈರಾಗ್ಯರೂಪೀ ಮಹಲಕೇ ಶಿಖರಕೇ
ಶಿಖಾಮಣಿ ಸಮಾನ ಔರ ಪರಮಾಗಮರೂಪೀ ಪುಷ್ಪರಸ - ಝರತೇ ಹುಏ ಮುಖವಾಲೇ ಪದ್ಮಪ್ರಭಕೋ ಯಹ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ
ನಿರಂತರ ಕರ್ತವ್ಯ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೧೩ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ರೀ
ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಮುನಿಯೋಂಕೋ ಸ್ವಾತ್ಮಾಕಾ ಚಿಂತನ ವಹ ನಿರಂತರ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಹೈ; ನಿಜ ಸುಖಮೇಂ
ರತಿವಾಲೇ ವೇ ಉಸ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ದ್ವಾರಾ ಪಾಪಕೋ ಝಾಡಕರ ಮುಕ್ತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ . ಯದಿ ಮುನಿಯೋಂಕೋ
(ಸ್ವಾತ್ಮಾಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ) ಅನ್ಯ ಚಿನ್ತಾ ಹೋ ತೋ ವೇ ವಿಮೂಢ ಕಾಮಾರ್ತ ಪಾಪೀ ಪುನಃ ಪಾಪಕೋ ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತೇ
ಹೈಂ . — ಇಸಮೇಂ ಕ್ಯಾ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಹೈ ? ೧೮೦.
ಪಂಚಮಹಾವ್ರತಪಂಚಸಮಿತಿಶೀಲಸಕಲೇನ್ದ್ರಿಯವಾಙ್ಮನಃಕಾಯಸಂಯಮಪರಿಣಾಮಃ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯನಿರೋಧಶ್ಚ ಸ
ಖಲು ಪರಿಣತಿವಿಶೇಷಃ, ಪ್ರಾಯಃ ಪ್ರಾಚುರ್ಯೇಣ ನಿರ್ವಿಕಾರಂ ಚಿತ್ತಂ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಮ್, ಅನವರತಂ ಚಾನ್ತರ್ಮುಖಾಕಾರ-
ಪರಮಸಮಾಧಿಯುಕ್ತೇನ ಪರಮಜಿನಯೋಗೀಶ್ವರೇಣ ಪಾಪಾಟವೀಪಾವಕೇನ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರಸರವರ್ಜಿತಗಾತ್ರಮಾತ್ರಪರಿಗ್ರಹೇಣ
ಸಹಜವೈರಾಗ್ಯಪ್ರಾಸಾದಶಿಖರಶಿಖಾಮಣಿನಾ ಪರಮಾಗಮಮಕರಂದನಿಷ್ಯನ್ದಿಮುಖಪದ್ಮಪ್ರಭೇಣ ಕರ್ತವ್ಯ ಇತಿ .
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಂ ಭವತಿ ಸತತಂ ಸ್ವಾತ್ಮಚಿಂತಾ ಮುನೀನಾಂ
ಮುಕ್ತಿಂ ಯಾಂತಿ ಸ್ವಸುಖರತಯಸ್ತೇನ ನಿರ್ಧೂತಪಾಪಾಃ .
ಅನ್ಯಾ ಚಿಂತಾ ಯದಿ ಚ ಯಮಿನಾಂ ತೇ ವಿಮೂಢಾಃ ಸ್ಮರಾರ್ತಾಃ
ಪಾಪಾಃ ಪಾಪಂ ವಿದಧತಿ ಮುಹುಃ ಕಿಂ ಪುನಶ್ಚಿತ್ರಮೇತತ್ ..೧೮೦..
ಕೋಹಾದಿಸಗಬ್ಭಾವಕ್ಖಯಪಹುದಿಭಾವಣಾಏ ಣಿಗ್ಗಹಣಂ .
ಪಾಯಚ್ಛಿತ್ತಂ ಭಣಿದಂ ಣಿಯಗುಣಚಿಂತಾ ಯ ಣಿಚ್ಛಯದೋ ..೧೧೪..
ಕ್ರೋಧಾದಿ ಆತ್ಮ - ವಿಭಾವಕೇ ಕ್ಷಯ ಆದಿಕೀ ಜೋ ಭಾವನಾ .
ಹೈ ನಿಯತ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ವಹ ಜಿಸಮೇಂ ಸ್ವಗುಣಕೀ ಚಿಂತನಾ ..೧೧೪..

Page 230 of 388
PDF/HTML Page 257 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೧೪ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಕ್ರೋಧಾದಿಸ್ವಕೀಯಭಾವಕ್ಷಯಪ್ರಭೃತಿಭಾವನಾಯಾಂ ] ಕ್ರೋಧ
ಆದಿ ಸ್ವಕೀಯ ಭಾವೋಂಕೇ ( – ಅಪನೇ ವಿಭಾವಭಾವೋಂಕೇ) ಕ್ಷಯಾದಿಕಕೀ ಭಾವನಾಮೇಂ [ನಿರ್ಗ್ರಹಣಮ್ ] ರಹನಾ
[ಚ ] ಔರ [ನಿಜಗುಣಚಿನ್ತಾ ] ನಿಜ ಗುಣೋಂಕಾ ಚಿಂತನ ಕರನಾ ವಹ [ನಿಶ್ಚಯತಃ ] ನಿಶ್ಚಯಸೇ
[ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಂ ಭಣಿತಮ್ ] ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಕಹಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹಾಂ (ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ) ಸಕಲ ಕರ್ಮೋಂಕೋ ಮೂಲಸೇ ಉಖಾಡ ದೇನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಐಸಾ
ನಿಶ್ಚಯ - ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ .
ಕ್ರೋಧಾದಿಕ ಸಮಸ್ತ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷರೂಪ ವಿಭಾವಸ್ವಭಾವೋಂಕೇ ಕ್ಷಯಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ನಿಜ
ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾಕೇ ಸ್ವಭಾವಕೀ ಭಾವನಾ ಹೋನೇ ಪರ ನಿಸರ್ಗವೃತ್ತಿಕೇ ಕಾರಣ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ –
ಸಹಜ ಪರಿಣತಿ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ) ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ; ಅಥವಾ, ಪರಮಾತ್ಮಾಕೇ ಗುಣಾತ್ಮಕ ಐಸೇ
ಜೋ ಶುದ್ಧ - ಅಂತಃತತ್ತ್ವರೂಪ (ನಿಜ) ಸ್ವರೂಪಕೇ ಸಹಜಜ್ಞಾನಾದಿಕ ಸಹಜಗುಣ ಉನಕಾ ಚಿಂತನ ಕರನಾ ವಹ
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೧೪ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ
ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಮುನಿಯೋಂಕೋ ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದಿ ಅನ್ಯ ಭಾವೋಂಕೇ ಕ್ಷಯಕೀ ಜೋ ಸಂಭಾವನಾ
ಕ್ರೋಧಾದಿಸ್ವಕೀಯಭಾವಕ್ಷಯಪ್ರಭೃತಿಭಾವನಾಯಾಂ ನಿರ್ಗ್ರಹಣಮ್ .
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಂ ಭಣಿತಂ ನಿಜಗುಣಚಿಂತಾ ಚ ನಿಶ್ಚಯತಃ ..೧೧೪..
ಇಹ ಹಿ ಸಕಲಕರ್ಮನಿರ್ಮೂಲನಸಮರ್ಥನಿಶ್ಚಯಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಮುಕ್ತ ಮ್ .
ಕ್ರೋಧಾದಿನಿಖಿಲಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷವಿಭಾವಸ್ವಭಾವಕ್ಷಯಕಾರಣನಿಜಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಸ್ವಭಾವಭಾವನಾಯಾಂ
ಸತ್ಯಾಂ ನಿಸರ್ಗವೃತ್ತ್ಯಾ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಮಭಿಹಿತಮ್, ಅಥವಾ ಪರಮಾತ್ಮಗುಣಾತ್ಮಕಶುದ್ಧಾನ್ತಸ್ತತ್ತ್ವಸ್ವರೂಪ-
ಸಹಜಜ್ಞಾನಾದಿಸಹಜಗುಣಚಿಂತಾ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಂ ಭವತೀತಿ .
(ಶಾಲಿನೀ)
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಮುಕ್ತ ಮುಚ್ಚೈರ್ಮುನೀನಾಂ
ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದ್ಯನ್ಯಭಾವಕ್ಷಯೇ ಚ .
ಕಿಂ ಚ ಸ್ವಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಸಂಭಾವನಾ ವಾ
ಸನ್ತೋ ಜಾನನ್ತ್ಯೇತದಾತ್ಮಪ್ರವಾದೇ ..೧೮೧..

Page 231 of 388
PDF/HTML Page 258 of 415
single page version

ಅಥವಾ ತೋ ಅಪನೇ ಜ್ಞಾನಕೀ ಜೋ ಸಂಭಾವನಾ ( – ಸಮ್ಯಕ್ ಭಾವನಾ) ವಹ ಉಗ್ರ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಕಹಾ ಹೈ .
ಸನ್ತೋಂನೇ ಆತ್ಮಪ್ರವಾದಮೇಂ ಐಸಾ ಜಾನಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಾನಕರ ಕಹಾ ಹೈ ) . ೧೮೧ .
ಗಾಥಾ : ೧೧೫ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಕ್ರೋಧಂ ಕ್ಷಮಯಾ ] ಕ್ರೋಧಕೋ ಕ್ಷಮಾಸೇ, [ಮಾನಂ
ಸ್ವಮಾರ್ದವೇನ ] ಮಾನಕೋ ನಿಜ ಮಾರ್ದವಸೇ, [ಮಾಯಾಂ ಚ ಆರ್ಜವೇನ ] ಮಾಯಾಕೋ ಆರ್ಜವಸೇ [ಚ ] ತಥಾ
[ಲೋಭಂ ಸಂತೋಷೇಣ ] ಲೋಭಕೋ ಸಂತೋಷಸೇ — [ಚತುರ್ವಿಧಕಷಾಯಾನ್ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ ಚತುರ್ವಿಧ ಕಷಾಯೋಂಕೋ
[ಖಲು ಜಯತಿ ] (ಯೋಗೀ) ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜೀತತೇ ಹೈಂ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಚಾರ ಕಷಾಯೋಂ ಪರ ವಿಜಯ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇಕೇ ಉಪಾಯಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
ಜಘನ್ಯ, ಮಧ್ಯಮ ಔರ ಉತ್ತಮ ಐಸೇ (ತೀನ) ಭೇದೋಂಕೇ ಕಾರಣ ಕ್ಷಮಾ ತೀನ (ಪ್ರಕಾರಕೀ) ಹೈ .
(೧) ‘ಬಿನಾ-ಕಾರಣ ಅಪ್ರಿಯ ಬೋಲನೇವಾಲೇ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಕೋ ಬಿನಾ-ಕಾರಣ ಮುಝೇ ತ್ರಾಸ ದೇನೇಕಾ ಉದ್ಯೋಗ
ವರ್ತತಾ ಹೈ, ವಹ ಮೇರೇ ಪುಣ್ಯಸೇ ದೂರ ಹುಆ;’ – ಐಸಾ ವಿಚಾರಕರ ಕ್ಷಮಾ ಕರನಾ ವಹ ಪ್ರಥಮ ಕ್ಷಮಾ ಹೈ .
(೨) ‘(ಮುಝೇ) ಬಿನಾ-ಕಾರಣ ತ್ರಾಸ ದೇನೇವಾಲೇಕೋ ೧ತಾಡನಕಾ ಔರ ೨ವಧಕಾ ಪರಿಣಾಮ ವರ್ತತಾ ಹೈ,
ವಹ ಮೇರೇ ಸುಕೃತಸೇ ದೂರ ಹುಆ;’ — ಐಸಾ ವಿಚಾರಕರ ಕ್ಷಮಾ ಕರನಾ ವಹ ದ್ವಿತೀಯ ಕ್ಷಮಾ ಹೈ . (೩) ವಧ
ಕೋಹಂ ಖಮಯಾ ಮಾಣಂ ಸಮದ್ದವೇಣಜ್ಜವೇಣ ಮಾಯಂ ಚ .
ಸಂತೋಸೇಣ ಯ ಲೋಹಂ ಜಯದಿ ಖು ಏ ಚಹುವಿಹಕಸಾಏ ..೧೧೫..
ಕ್ರೋಧಂ ಕ್ಷಮಯಾ ಮಾನಂ ಸ್ವಮಾರ್ದವೇನ ಆರ್ಜವೇನ ಮಾಯಾಂ ಚ .
ಸಂತೋಷೇಣ ಚ ಲೋಭಂ ಜಯತಿ ಖಲು ಚತುರ್ವಿಧಕಷಾಯಾನ್ ..೧೧೫..
ಚತುಷ್ಕಷಾಯವಿಜಯೋಪಾಯಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್ .
ಜಘನ್ಯಮಧ್ಯಮೋತ್ತಮಭೇದಾತ್ಕ್ಷಮಾಸ್ತಿಸ್ರೋ ಭವನ್ತಿ . ಅಕಾರಣಾದಪ್ರಿಯವಾದಿನೋ ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟೇರಕಾರಣೇನ
ಮಾಂ ತ್ರಾಸಯಿತುಮುದ್ಯೋಗೋ ವಿದ್ಯತೇ, ಅಯಮಪಗತೋ ಮತ್ಪುಣ್ಯೇನೇತಿ ಪ್ರಥಮಾ ಕ್ಷಮಾ . ಅಕಾರಣೇನ ಸಂತ್ರಾಸಕರಸ್ಯ
ತಾಡನವಧಾದಿಪರಿಣಾಮೋಽಸ್ತಿ, ಅಯಂ ಚಾಪಗತೋ ಮತ್ಸುಕೃತೇನೇತಿ ದ್ವಿತೀಯಾ ಕ್ಷಮಾ . ವಧೇ ಸತ್ಯಮೂರ್ತಸ್ಯ
೧ – ತಾಡನ = ಮಾರ ಮಾರನಾ ವಹ .
೨ – ವಧ = ಮಾರ ಡಾಲನಾ ವಹ .
ಅಭಿಮಾನ ಮಾರ್ದವಸೇ ತಥಾ ಜೀತೇ ಕ್ಷಮಾಸೇ ಕ್ರೋಧಕೋ .
ಕೌಟಿಲ್ಯ ಆರ್ಜವಸೇ ತಥಾ ಸಂತೋಷ ದ್ವಾರಾ ಲೋಭಕೋ ..೧೧೫..

Page 232 of 388
PDF/HTML Page 259 of 415
single page version

ಹೋನೇಸೇ ಅಮೂರ್ತ ಪರಮಬ್ರಹ್ಮರೂಪ ಐಸೇ ಮುಝೇ ಹಾನಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ — ಐಸಾ ಸಮಝಕರ ಪರಮ ಸಮರಸೀಭಾವಮೇಂ
ಸ್ಥಿತ ರಹನಾ ವಹ ಉತ್ತಮ ಕ್ಷಮಾ ಹೈ . ಇನ (ತೀನ) ಕ್ಷಮಾಓಂ ದ್ವಾರಾ ಕ್ರೋಧಕಷಾಯಕೋ ಜೀತಕರ, ೧ಮಾರ್ದವ
ದ್ವಾರಾ ಮಾನಕಷಾಯಕೋ, ೨ಆರ್ಜವ ದ್ವಾರಾ ಮಾಯಾಕಷಾಯಕೋ ತಥಾ ಪರಮತತ್ತ್ವಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿರೂಪ ಸನ್ತೋಷಸೇ
ಲೋಭಕಷಾಯಕೋ (ಯೋಗೀ) ಜೀತತೇ ಹೈಂ .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಆಚಾರ್ಯವರ) ಶ್ರೀ ಗುಣಭದ್ರಸ್ವಾಮೀನೇ (ಆತ್ಮಾನುಶಾಸನಮೇಂ ೨೧೬, ೨೧೭, ೨೨೧
ತಥಾ ೨೨೩ವೇಂ ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಕಾಮದೇವ (ಅಪನೇ) ಚಿತ್ತಮೇಂ ರಹನೇ ಪರ ಭೀ (ಅಪನೀ) ಜಡತಾಕೇ
ಕಾರಣ ಉಸೇ ನ ಪಹಿಚಾನಕರ, ಶಂಕರನೇ ಕ್ರೋಧೀ ಹೋಕರ ಬಾಹ್ಯಮೇಂ ಕಿಸೀಕೋ ಕಾಮದೇವ ಸಮಝಕರ ಉಸೇ
ಜಲಾ ದಿಯಾ . (ಚಿತ್ತಮೇಂ ರಹನೇವಾಲಾ ಕಾಮದೇವ ತೋ ಜೀವಿತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ) ಉಸನೇ ಕೀ ಹುಈ ಘೋರ
ಅವಸ್ಥಾಕೋ ( – ಕಾಮವಿಹ್ವಲ ದಶಾಕೋ) ಶಂಕರ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಏ . ಕ್ರೋಧಕೇ ಉದಯಸೇ ( – ಕ್ರೋಧ ಉತ್ಪನ್ನ
ಹೋನೇಸೇ) ಕಿಸೇ ಕಾರ್ಯಹಾನಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ ?’’
‘‘[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] (ಯುದ್ಧಮೇಂ ಭರತನೇ ಬಾಹುಬಲಿ ಪರ ಚಕ್ರ ಛೋಡಾ ಪರನ್ತು ವಹ ಚಕ್ರ
ಪರಮಬ್ರಹ್ಮರೂಪಿಣೋ ಮಮಾಪಕಾರಹಾನಿರಿತಿ ಪರಮಸಮರಸೀಭಾವಸ್ಥಿತಿರುತ್ತಮಾ ಕ್ಷಮಾ . ಆಭಿಃ ಕ್ಷಮಾಭಿಃ
ಕ್ರೋಧಕಷಾಯಂ ಜಿತ್ವಾ, ಮಾನಕಷಾಯಂ ಮಾರ್ದವೇನ ಚ, ಮಾಯಾಕಷಾಯಂ ಚಾರ್ಜವೇಣ, ಪರಮತತ್ತ್ವಲಾಭಸನ್ತೋಷೇಣ
ಲೋಭಕಷಾಯಂ ಚೇತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರೀಗುಣಭದ್ರಸ್ವಾಮಿಭಿಃ —
(ವಸಂತತಿಲಕಾ)
‘‘ಚಿತ್ತಸ್ಥಮಪ್ಯನವಬುದ್ಧಯ ಹರೇಣ ಜಾಡಯಾತ್
ಕ್ರುದ್ಧ್ವಾ ಬಹಿಃ ಕಿಮಪಿ ದಗ್ಧಮನಙ್ಗಬುದ್ಧಯಾ .
ಘೋರಾಮವಾಪ ಸ ಹಿ ತೇನ ಕೃತಾಮವಸ್ಥಾಂ
ಕ್ರೋಧೋದಯಾದ್ಭವತಿ ಕಸ್ಯ ನ ಕಾರ್ಯಹಾನಿಃ ..’’
(ವಸಂತತಿಲಕಾ)
‘‘ಚಕ್ರಂ ವಿಹಾಯ ನಿಜದಕ್ಷಿಣಬಾಹುಸಂಸ್ಥಂ
ಯತ್ಪ್ರಾವ್ರಜನ್ನನು ತದೈವ ಸ ತೇನ ಮುಚ್ಯೇತ್ .
ಕ್ಲೇಶಂ ತಮಾಪ ಕಿಲ ಬಾಹುಬಲೀ ಚಿರಾಯ
ಮಾನೋ ಮನಾಗಪಿ ಹತಿಂ ಮಹತೀಂ ಕರೋತಿ ..’’
೧ – ಮಾರ್ದವ = ಕೋಮಲತಾ; ನರಮಾಈ; ನಿರ್ಮಾನತಾ . ೨ – ಆರ್ಜವ = ಋಜುತಾ; ಸರಲತಾ .

Page 233 of 388
PDF/HTML Page 260 of 415
single page version

ಬಾಹುಬಲಿಕೇ ದಾಹಿನೇ ಹಾಥಮೇಂ ಆಕರ ಸ್ಥಿರ ಹೋ ಗಯಾ .) ಅಪನೇ ದಾಹಿನೇ ಹಾಥಮೇಂ ಸ್ಥಿತ (ಉಸ) ಚಕ್ರಕೋ
ಛೋಡಕರ ಜಬ ಬಾಹುಬಲಿನೇ ಪ್ರವ್ರಜ್ಯಾ ಲೀ ತಭೀ (ತುರನ್ತ ಹೀ) ವೇ ಉಸ ಕಾರಣ ಮುಕ್ತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರ ಲೇತೇ,
ಪರನ್ತು ವೇ (ಮಾನಕೇ ಕಾರಣ ಮುಕ್ತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ನ ಕರಕೇ) ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದೀರ್ಘ ಕಾಲ ತಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ (ಮಾನಕೃತ)
ಕ್ಲೇಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಏ . ಥೋಡಾ ಭೀ ಮಾನ ಮಹಾ ಹಾನಿ ಕರತಾ ಹೈ !’’
‘‘[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜಿಸಮೇಂ ( – ಜಿಸ ಗಡ್ಢೇಮೇಂ) ಛಿಪೇ ಹುಏ ಕ್ರೋಧಾದಿಕ ಭಯಂಕರ ಸರ್ಪ ದೇಖೇ
ನಹೀಂ ಜಾ ಸಕತೇ ಐಸಾ ಜೋ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವರೂಪೀ ಘೋರ ಅಂಧಕಾರವಾಲಾ ಮಾಯಾರೂಪೀ ಮಹಾನ ಗಡ್ಢಾ ಉಸಸೇ ಡರತೇ
ರಹನಾ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ .’’
‘‘[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ❃ವನಚರಕೇ ಭಯಸೇ ಭಾಗತೀ ಹುಈ ಸುರಾ ಗಾಯಕೀ ಪೂಂಛ ದೈವಯೋಗಸೇ
ಬೇಲಮೇಂ ಉಲಝ ಜಾನೇ ಪರ ಜಡತಾಕೇ ಕಾರಣ ಬಾಲೋಂಕೇ ಗುಚ್ಛೇಕೇ ಪ್ರತಿ ಲೋಲುಪತಾವಾಲೀ ವಹ ಗಾಯ
(ಅಪನೇ ಸುನ್ದರ ಬಾಲೋಂಕೋ ನ ಟೂಟನೇ ದೇನೇಕೇ ಲೋಭಮೇಂ) ವಹಾಂ ಅವಿಚಲರೂಪಸೇ ಖಡೀ ರಹ ಗಈ, ಔರ
ಅರೇರೇ ! ಉಸ ಗಾಯಕೋ ವನಚರ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರಾಣಸೇ ಭೀ ವಿಮುಕ್ತ ಕರ ದಿಯಾ ಗಯಾ ! (ಅರ್ಥಾತ್ ಉಸ ಗಾಯನೇ
ಬಾಲೋಂಕೇ ಲೋಭಮೇಂ ಪ್ರಾಣ ಭೀ ಗಂವಾ ದಿಯೇ !) ಜಿನ್ಹೇಂ ತೃಷ್ಣಾ ಪರಿಣಮಿತ ಹುಈ ಹೈ ಉನ್ಹೇಂ ಪ್ರಾಯಃ ಐಸೀ ಹೀ
ವಿಪತ್ತಿಯಾಂ ಆತೀ ಹೈಂ .’’
ಔರ (ಇಸ ೧೧೫ ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
‘‘ಭೇಯಂ ಮಾಯಾಮಹಾಗರ್ತಾನ್ಮಿಥ್ಯಾಘನತಮೋಮಯಾತ್ .
ಯಸ್ಮಿನ್ ಲೀನಾ ನ ಲಕ್ಷ್ಯನ್ತೇ ಕ್ರೋಧಾದಿವಿಷಮಾಹಯಃ ..’’
(ಹರಿಣೀ)
‘‘ವನಚರಭಯಾದ್ಧಾವನ್ ದೈವಾಲ್ಲತಾಕುಲವಾಲಧಿಃ
ಕಿಲ ಜಡತಯಾ ಲೋಲೋ ವಾಲವ್ರಜೇಽವಿಚಲಂ ಸ್ಥಿತಃ .
ಬತ ಸ ಚಮರಸ್ತೇನ ಪ್ರಾಣೈರಪಿ ಪ್ರವಿಯೋಜಿತಃ
ಪರಿಣತತೃಷಾಂ ಪ್ರಾಯೇಣೈವಂವಿಧಾ ಹಿ ವಿಪತ್ತಯಃ ..’’
ತಥಾ ಹಿ —
❃ ವನಚರ = ವನಮೇಂ ರಹನೇವಾಲೇ, ಭೀಲ ಆದಿ ಮನುಷ್ಯ ಅಥವಾ ಶೇರ ಆದಿ ಜಙ್ಗಲೀ ಪಶು .