Niyamsar-Hindi (Kannada transliteration). Gatha: 158-165 ; Adhikar-12 : Shuddhopayog Adhikar.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 18 of 21

 

Page 314 of 388
PDF/HTML Page 341 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೫೭ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಏಕಃ ] ಜೈಸೇ ಕೋಈ ಏಕ (ದರಿದ್ರ ಮನುಷ್ಯ ) [ನಿಧಿಮ್ ]
ನಿಧಿಕೋ [ಲಬ್ಧ್ವಾ ] ಪಾಕರ [ಸುಜನತ್ವೇನ ] ಅಪನೇ ವತನಮೇಂ (ಗುಪ್ತರೂಪಸೇ ) ರಹಕರ [ತಸ್ಯ ಫಲಮ್ ]
ಉಸಕೇ ಫಲಕೋ [ಅನುಭವತಿ ] ಭೋಗತಾ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನೀ ] ಜ್ಞಾನೀ [ಪರತತಿಮ್ ] ಪರ
ಜನೋಂಕೇ ಸಮೂಹಕೋ [ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ] ಛೋಡಕರ [ಜ್ಞಾನನಿಧಿಮ್ ] ಜ್ಞಾನನಿಧಿಕೋ [ಭುಂಕ್ತೇ ] ಭೋಗತಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹಾಂ ದೃಷ್ಟಾನ್ತ ದ್ವಾರಾ ಸಹಜತತ್ತ್ವಕೀ ಆರಾಧನಾಕೀ ವಿಧಿ ಕಹೀ ಹೈ .
ಕೋಈ ಏಕ ದರಿದ್ರ ಮನುಷ್ಯ ಕ್ವಚಿತ್ ಕದಾಚಿತ್ ಪುಣ್ಯೋದಯಸೇ ನಿಧಿಕೋ ಪಾಕರ, ಉಸ ನಿಧಿಕೇ
ಫಲಕೋ ಸೌಜನ್ಯ ಅರ್ಥಾತ್ ಜನ್ಮಭೂಮಿ ಐಸಾ ಜೋ ಗುಪ್ತ ಸ್ಥಾನ ಉಸಮೇಂ ರಹಕರ ಅತಿ ಗುಪ್ತರೂಪಸೇ ಭೋಗತಾ
ಹೈ; ಐಸಾ ದೃಷ್ಟಾನ್ತಪಕ್ಷ ಹೈ . ೧ದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಪಕ್ಷಸೇ ಭೀ (ಐಸಾ ಹೈ ಕಿ ) — ಸಹಜಪರಮತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನೀ ಜೀವ ಕ್ವಚಿತ್
ಆಸನ್ನಭವ್ಯಕೇ (ಆಸನ್ನಭವ್ಯತಾರೂಪ ) ಗುಣಕಾ ಉದಯ ಹೋನೇಸೇ ಸಹಜವೈರಾಗ್ಯಸಮ್ಪತ್ತಿ ಹೋನೇಪರ, ಪರಮ
ಗುರುಕೇ ಚರಣಕಮಲಯುಗಲಕೀ ನಿರತಿಶಯ (ಉತ್ತಮ ) ಭಕ್ತಿ ದ್ವಾರಾ ಮುಕ್ತಿಸುನ್ದರೀಕೇ ಮುಖಕೇ ೨ಮಕರನ್ದ
ಸಮಾನ ಸಹಜಜ್ಞಾನನಿಧಿಕೋ ಪಾಕರ, ೩ಸ್ವರೂಪವಿಕಲ ಐಸೇ ಪರ ಜನೋಂಕೇ ಸಮೂಹಕೋ ಧ್ಯಾನಮೇಂ ವಿಘ್ನಕಾ
ಕಾರಣ ಸಮಝಕರ ಛೋಡತಾ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೫೭ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ದೋ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
ಲಬ್ಧ್ವಾ ನಿಧಿಮೇಕಸ್ತಸ್ಯ ಫಲಮನುಭವತಿ ಸುಜನತ್ವೇನ .
ತಥಾ ಜ್ಞಾನೀ ಜ್ಞಾನನಿಧಿಂ ಭುಂಕ್ತೇ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪರತತಿಮ್ ..೧೫೭..
ಅತ್ರ ದ್ರಷ್ಟಾನ್ತಮುಖೇನ ಸಹಜತತ್ತ್ವಾರಾಧನಾವಿಧಿರುಕ್ತ : .
ಕಶ್ಚಿದೇಕೋ ದರಿದ್ರಃ ಕ್ವಚಿತ್ ಕದಾಚಿತ್ ಸುಕೃತೋದಯೇನ ನಿಧಿಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ತಸ್ಯ ನಿಧೇಃ ಫಲಂ
ಹಿ ಸೌಜನ್ಯಂ ಜನ್ಮಭೂಮಿರಿತಿ ರಹಸ್ಯೇ ಸ್ಥಾನೇ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಅತಿಗೂಢವೃತ್ತ್ಯಾನುಭವತಿ ಇತಿ ದ್ರಷ್ಟಾನ್ತಪಕ್ಷಃ .
ದಾರ್ಷ್ಟಾನ್ತಪಕ್ಷೇಽಪಿ ಸಹಜಪರಮತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನೀ ಜೀವಃ ಕ್ವಚಿದಾಸನ್ನಭವ್ಯಸ್ಯ ಗುಣೋದಯೇ ಸತಿ
ಸಹಜವೈರಾಗ್ಯಸಮ್ಪತ್ತೌ ಸತ್ಯಾಂ ಪರಮಗುರುಚರಣನಲಿನಯುಗಲನಿರತಿಶಯಭಕ್ತ್ಯಾ ಮುಕ್ತಿ ಸುನ್ದರೀಮುಖ-
ಮಕರನ್ದಾಯಮಾನಂ ಸಹಜಜ್ಞಾನನಿಧಿಂ ಪರಿಪ್ರಾಪ್ಯ ಪರೇಷಾಂ ಜನಾನಾಂ ಸ್ವರೂಪವಿಕಲಾನಾಂ ತತಿಂ ಸಮೂಹಂ
ಧ್ಯಾನಪ್ರತ್ಯೂಹಕಾರಣಮಿತಿ ತ್ಯಜತಿ .
೧ — ದಾರ್ಷ್ಟಾಂತ = ವಹ ಬಾತ ಜೋ ದೃಷ್ಟಾನ್ತ ದ್ವಾರಾ ಸಮಝಾನಾ ಹೋ; ಉಪಮೇಯ .
೨ — ಮಕರನ್ದ = ಪುಷ್ಪ-ರಸ; ಪುಷ್ಪ-ಪರಾಗ .
೩ — ಸ್ವರೂಪವಿಕಲ = ಸ್ವರೂಪಪ್ರಾಪ್ತಿ ರಹಿತ; ಅಜ್ಞಾನೀ .

Page 315 of 388
PDF/HTML Page 342 of 415
single page version

[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಇಸ ಲೋಕಮೇಂ ಕೋಈ ಏಕ ಲೌಕಿಕ ಜನ ಪುಣ್ಯಕೇ ಕಾರಣ ಧನಕೇ
ಸಮೂಹಕೋ ಪಾಕರ, ಸಂಗಕೋ ಛೋಡಕರ ಗುಪ್ತ ಹೋಕರ ರಹತಾ ಹೈ; ಉಸಕೀ ಭಾಂತಿ ಜ್ಞಾನೀ (ಪರಕೇ ಸಂಗಕೋ
ಛೋಡಕರ ಗುಪ್ತರೂಪಸೇ ರಹಕರ ) ಜ್ಞಾನಕೀ ರಕ್ಷಾ ಕರತಾ ಹೈ .೨೬೮.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜನ್ಮಮರಣರೂಪ ರೋಗಕೇ ಹೇತುಭೂತ ಸಮಸ್ತ ಸಂಗಕೋ ಛೋಡಕರ,
ಹೃದಯಕಮಲಮೇಂ ೧ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಪೂರ್ಣವೈರಾಗ್ಯಭಾವ ಕರಕೇ, ಸಹಜ ಪರಮಾನನ್ದ ದ್ವಾರಾ ಜೋ ಅವ್ಯಗ್ರ
(ಅನಾಕುಲ ) ಹೈ ಐಸೇ ನಿಜ ರೂಪಮೇಂ (ಅಪನೀ ) ೨ಶಕ್ತಿಸೇ ಸ್ಥಿತ ರಹಕರ, ಮೋಹ ಕ್ಷೀಣ ಹೋನೇ ಪರ,
ಹಮ ಲೋಕಕೋ ಸದಾ ತೃಣವತ್ ದೇಖತೇ ಹೈಂ .೨೬೯.
ಗಾಥಾ : ೧೫೮ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಸರ್ವೇ ] ಸರ್ವ [ಪುರಾಣಪುರುಷಾಃ ] ಪುರಾಣ ಪುರುಷ
(ಶಾಲಿನೀ)
ಅಸ್ಮಿನ್ ಲೋಕೇ ಲೌಕಿಕಃ ಕಶ್ಚಿದೇಕಃ
ಲಬ್ಧ್ವಾ ಪುಣ್ಯಾತ್ಕಾಂಚನಾನಾಂ ಸಮೂಹಮ್ .
ಗೂಢೋ ಭೂತ್ವಾ ವರ್ತತೇ ತ್ಯಕ್ತ ಸಂಗೋ
ಜ್ಞಾನೀ ತದ್ವತ್ ಜ್ಞಾನರಕ್ಷಾಂ ಕರೋತಿ ..೨೬೮..
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸಂಗಂ ಜನನಮರಣಾತಂಕಹೇತುಂ ಸಮಸ್ತಂ
ಕೃತ್ವಾ ಬುದ್ಧಯಾ ಹೃದಯಕಮಲೇ ಪೂರ್ಣವೈರಾಗ್ಯಭಾವಮ್ .
ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಸಹಜಪರಮಾನಂದನಿರ್ವ್ಯಗ್ರರೂಪೇ
ಕ್ಷೀಣೇ ಮೋಹೇ ತೃಣಮಿವ ಸದಾ ಲೋಕಮಾಲೋಕಯಾಮಃ ..೨೬೯..
ಸವ್ವೇ ಪುರಾಣಪುರಿಸಾ ಏವಂ ಆವಾಸಯಂ ಚ ಕಾಊಣ .
ಅಪಮತ್ತಪಹುದಿಠಾಣಂ ಪಡಿವಜ್ಜ ಯ ಕೇವಲೀ ಜಾದಾ ..೧೫೮..
ಸರ್ವೇ ಪುರಾಣಪುರುಷಾ ಏವಮಾವಶ್ಯಕಂ ಚ ಕೃತ್ವಾ .
ಅಪ್ರಮತ್ತಪ್ರಭೃತಿಸ್ಥಾನಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯ ಚ ಕೇವಲಿನೋ ಜಾತಾಃ ..೧೫೮..
೧ — ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ = ಸಮಝಪೂರ್ವಕ; ವಿವೇಕಪೂರ್ವಕ; ವಿಚಾರಪೂರ್ವಕ .
೨ — ಶಕ್ತಿ = ಸಾಮರ್ಥ್ಯ; ಬಲ; ವೀರ್ಯ; ಪುರುಷಾರ್ಥ .
ಯೋಂ ಸರ್ವ ಪೌರಾಣಿಕ ಪುರುಷ ಆವಶ್ಯಕೋಂಕೀ ವಿಧಿ ಧರೀ .
ಪಾಕರ ಅರೇ ಅಪ್ರಮತ್ತ ಸ್ಥಾನ ಹುಏ ನಿಯತ ಪ್ರಭು ಕೇವಲೀ ..೧೫೮..

Page 316 of 388
PDF/HTML Page 343 of 415
single page version

[ಏವಮ್ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ [ಆವಶ್ಯಕಂ ಚ ] ಆವಶ್ಯಕ [ಕೃತ್ವಾ ] ಕರಕೇ, [ಅಪ್ರಮತ್ತಪ್ರಭೃತಿಸ್ಥಾನಂ ]
ಅಪ್ರಮತ್ತಾದಿ ಸ್ಥಾನಕೋ [ಪ್ರತಿಪದ್ಯ ಚ ] ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ [ಕೇವಲಿನಃ ಜಾತಾಃ ] ಕೇವಲೀ ಹುಏ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಪರಮಾವಶ್ಯಕ ಅಧಿಕಾರಕೇ ಉಪಸಂಹಾರಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
ಸ್ವಾತ್ಮಾಶ್ರಿತ ನಿಶ್ಚಯಧರ್ಮಧ್ಯಾನ ಔರ ನಿಶ್ಚಯಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನಸ್ವರೂಪ ಐಸಾ ಜೋ ಬಾಹ್ಯ -
ಆವಶ್ಯಕಾದಿ ಕ್ರಿಯಾಸೇ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷ ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯ - ಪರಮಾವಶ್ಯಕ — ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಅಪುನರ್ಭವರೂಪೀ
(ಮುಕ್ತಿರೂಪೀ ) ಸ್ತ್ರೀಕೇ ಅನಂಗ (ಅಶರೀರೀ ) ಸುಖಕಾ ಕಾರಣ — ಉಸೇ ಕರಕೇ, ಸರ್ವ ಪುರಾಣ ಪುರುಷ —
ಕಿ ಜಿನಮೇಂಸೇ ತೀರ್ಥಂಕರ – ಪರಮದೇವ ಆದಿ ಸ್ವಯಂಬುದ್ಧ ಹುಏ ಔರ ಕುಛ ಬೋಧಿತಬುದ್ಧ ಹುಏ ವೇ — ಅಪ್ರಮತ್ತಸೇ
ಲೇಕರ ಸಯೋಗೀಭಟ್ಟಾರಕ ತಕಕೇ ಗುಣಸ್ಥಾನೋಂಕೀ ಪಂಕ್ತಿಮೇಂ ಆರೂಢ ಹೋತೇ ಹುಏ, ಪರಮಾವಶ್ಯಕರೂಪ
ಆತ್ಮಾರಾಧನಾಕೇ ಪ್ರಸಾದಸೇ ಕೇವಲೀ — ಸಕಲಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಜ್ಞಾನಧಾರೀ — ಹುಏ .
[ಅಬ ಇಸ ನಿಶ್ಚಯ - ಪರಮಾವಶ್ಯಕ ಅಧಿಕಾರಕೀ ಅನ್ತಿಮ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ
ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವ ದೋ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಪಹಲೇ ಜೋ ಸರ್ವ ಪುರಾಣ ಪುರುಷ — ಯೋಗೀ — ನಿಜ ಆತ್ಮಾಕೀ
ಆರಾಧನಾಸೇ ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮರೂಪೀ ರಾಕ್ಷಸೋಂಕೇ ಸಮೂಹಕಾ ನಾಶ ಕರಕೇ ❃ವಿಷ್ಣು ಔರ ಜಯವನ್ತ ಹುಏ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವವ್ಯಾಪೀ ಜ್ಞಾನವಾಲೇ ಜಿನ ಹುಏ ), ಉನ್ಹೇಂ ಜೋ ಮುಕ್ತಿಕೀ ಸ್ಪೃಹಾವಾಲಾ ನಿಃಸ್ಪೃಹ ಜೀವ ಅನನ್ಯ
ಪರಮಾವಶ್ಯಕಾಧಿಕಾರೋಪಸಂಹಾರೋಪನ್ಯಾಸೋಽಯಮ್ .
ಸ್ವಾತ್ಮಾಶ್ರಯನಿಶ್ಚಯಧರ್ಮಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನಸ್ವರೂಪಂ ಬಾಹ್ಯಾವಶ್ಯಕಾದಿಕ್ರಿಯಾಪ್ರತಿಪಕ್ಷಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯಪರಮಾ-
ವಶ್ಯಕಂ ಸಾಕ್ಷಾದಪುನರ್ಭವವಾರಾಂಗನಾನಙ್ಗಸುಖಕಾರಣಂ ಕೃತ್ವಾ ಸರ್ವೇ ಪುರಾಣಪುರುಷಾಸ್ತೀರ್ಥಕರಪರಮದೇವಾದಯಃ
ಸ್ವಯಂಬುದ್ಧಾಃ ಕೇಚಿದ್ ಬೋಧಿತಬುದ್ಧಾಶ್ಚಾಪ್ರಮತ್ತಾದಿಸಯೋಗಿಭಟ್ಟಾರಕಗುಣಸ್ಥಾನಪಂಕ್ತಿ ಮಧ್ಯಾರೂಢಾಃ ಸನ್ತಃ
ಕೇವಲಿನಃ ಸಕಲಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಜ್ಞಾನಧರಾಃ ಪರಮಾವಶ್ಯಕಾತ್ಮಾರಾಧನಾಪ್ರಸಾದಾತ್ ಜಾತಾಶ್ಚೇತಿ .
(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಸ್ವಾತ್ಮಾರಾಧನಯಾ ಪುರಾಣಪುರುಷಾಃ ಸರ್ವೇ ಪುರಾ ಯೋಗಿನಃ
ಪ್ರಧ್ವಸ್ತಾಖಿಲಕರ್ಮರಾಕ್ಷಸಗಣಾ ಯೇ ವಿಷ್ಣವೋ ಜಿಷ್ಣವಃ .
ತಾನ್ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರಣಮತ್ಯನನ್ಯಮನಸಾ ಮುಕ್ತಿ ಸ್ಪೃಹೋ ನಿಸ್ಪೃಹಃ
ಸ ಸ್ಯಾತ್ ಸರ್ವಜನಾರ್ಚಿತಾಂಘ್ರಿಕಮಲಃ ಪಾಪಾಟವೀಪಾವಕಃ ..೨೭೦..
❃ ವಿಷ್ಣು = ವ್ಯಾಪಕ . (ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನಕಾ ಜ್ಞಾನ ಸರ್ವಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಉಸ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಉನ್ಹೇಂ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕ
ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ) .

Page 317 of 388
PDF/HTML Page 344 of 415
single page version

ಮನಸೇ ನಿತ್ಯ ಪ್ರಣಾಮ ಕರತಾ ಹೈ, ವಹ ಜೀವ ಪಾಪರೂಪೀ ಅಟವೀಕೋ ಜಲಾನೇಮೇಂ ಅಗ್ನಿ ಸಮಾನ ಹೈ ಔರ
ಉಸಕೇ ಚರಣಕಮಲಕೋ ಸರ್ವ ಜನ ಪೂಜತೇ ಹೈಂ .೨೭೦.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಹೇಯರೂಪ ಐಸಾ ಜೋ ಕನಕ ಔರ ಕಾಮಿನೀ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಮೋಹ ಉಸೇ
ಛೋಡಕರ, ಹೇ ಚಿತ್ತ ! ನಿರ್ಮಲ ಸುಖಕೇ ಹೇತು ಪರಮ ಗುರು ದ್ವಾರಾ ಧರ್ಮಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ ತೂ ಅವ್ಯಗ್ರರೂಪ
(ಶಾಂತಸ್ವರೂಪೀ ) ಪರಮಾತ್ಮಾಮೇಂ — ಕಿ ಜೋ (ಪರಮಾತ್ಮಾ ) ನಿತ್ಯ ಆನನ್ದವಾಲಾ ಹೈ, ನಿರುಪಮ ಗುಣೋಂಸೇ
ಅಲಂಕೃತ ಹೈ ತಥಾ ದಿವ್ಯ ಜ್ಞಾನವಾಲಾ ಹೈ ಉಸಮೇಂ — ಶೀಘ್ರ ಪ್ರವೇಶ ಕರ . ೨೭೧ .
ಇಸಪ್ರಕಾರ, ಸುಕವಿಜನರೂಪೀ ಕಮಲೋಂಕೇ ಲಿಯೇ ಜೋ ಸೂರ್ಯ ಸಮಾನ ಹೈಂ ಔರ ಪಾಂಚ ಇಂದ್ರಿಯೋಂಕೇ
ಫೈ ಲಾವ ರಹಿತ ದೇಹಮಾತ್ರ ಜಿನ್ಹೇಂ ಪರಿಗ್ರಹ ಥಾ ಐಸೇ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವ ದ್ವಾರಾ ರಚಿತ ನಿಯಮಸಾರಕೀ
ತಾತ್ಪರ್ಯವೃತ್ತಿ ನಾಮಕ ಟೀಕಾಮೇಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ಶ್ರೀ ನಿಯಮಸಾರ
ಪರಮಾಗಮಕೀ ನಿರ್ಗ್ರನ್ಥ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವವಿರಚಿತ ತಾತ್ಪರ್ಯವೃತ್ತಿ ನಾಮಕೀ ಟೀಕಾಮೇಂ )
ನಿಶ್ಚಯ-ಪರಮಾವಶ್ಯಕ ಅಧಿಕಾರ ನಾಮಕಾ ಗ್ಯಾರಹವಾಂ ಶ್ರುತಸ್ಕನ್ಧ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ .
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಮುಕ್ತ್ವಾ ಮೋಹಂ ಕನಕರಮಣೀಗೋಚರಂ ಹೇಯರೂಪಂ
ನಿತ್ಯಾನನ್ದಂ ನಿರುಪಮಗುಣಾಲಂಕೃತಂ ದಿವ್ಯಬೋಧಮ್ .
ಚೇತಃ ಶೀಘ್ರಂ ಪ್ರವಿಶ ಪರಮಾತ್ಮಾನಮವ್ಯಗ್ರರೂಪಂ
ಲಬ್ಧ್ವಾ ಧರ್ಮಂ ಪರಮಗುರುತಃ ಶರ್ಮಣೇ ನಿರ್ಮಲಾಯ ..೨೭೧..
ಇತಿ ಸುಕವಿಜನಪಯೋಜಮಿತ್ರಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರಸರವರ್ಜಿತಗಾತ್ರಮಾತ್ರಪರಿಗ್ರಹಶ್ರೀಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವ-
ವಿರಚಿತಾಯಾಂ ನಿಯಮಸಾರವ್ಯಾಖ್ಯಾಯಾಂ ತಾತ್ಪರ್ಯವೃತ್ತೌ ನಿಶ್ಚಯಪರಮಾವಶ್ಯಕಾಧಿಕಾರ ಏಕಾದಶಮಃ
ಶ್ರುತಸ್ಕನ್ಧಃ ..
8

Page 318 of 388
PDF/HTML Page 345 of 415
single page version

ಅಬ ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮಕೇ ಪ್ರಲಯಕೇ ಹೇತುಭೂತ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಕಾ ಅಧಿಕಾರ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ .
ಗಾಥಾ : ೧೫೯ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ವ್ಯವಹಾರನಯೇನ ] ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ [ಕೇವಲೀ
ಭಗವಾನ್ ] ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ [ಸರ್ವಂ ] ಸಬ [ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ] ಜಾನತೇ ಹೈಂ ಔರ ದೇಖತೇ ಹೈಂ;
[ನಿಯಮೇನ ] ನಿಶ್ಚಯಸೇ [ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ ] ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ [ಆತ್ಮಾನಮ್ ] ಆತ್ಮಾಕೋ (ಸ್ವಯಂಕೋ )
[ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ] ಜಾನತಾ ಹೈ ಔರ ದೇಖತಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹಾಂ, ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಸ್ವ-ಪರ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಕಥಂಚಿತ್ ಕಹಾ ಹೈ .
‘ಪರಾಶ್ರಿತೋ ವ್ಯವಹಾರಃ (ವ್ಯವಹಾರ ಪರಾಶ್ರಿತ ಹೈ )’ ಐಸಾ (ಶಾಸ್ತ್ರಕಾ ) ವಚನ ಹೋನೇಸೇ,
— ೧೨ —
ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗ ಅಧಿಕಾರ
ಅಥ ಸಕಲಕರ್ಮಪ್ರಲಯಹೇತುಭೂತಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಾಧಿಕಾರ ಉಚ್ಯತೇ .
ಜಾಣದಿ ಪಸ್ಸದಿ ಸವ್ವಂ ವವಹಾರಣಏಣ ಕೇವಲೀ ಭಗವಂ .
ಕೇವಲಣಾಣೀ ಜಾಣದಿ ಪಸ್ಸದಿ ಣಿಯಮೇಣ ಅಪ್ಪಾಣಂ ..೧೫೯..
ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ಸರ್ವಂ ವ್ಯವಹಾರನಯೇನ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ್ .
ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ನಿಯಮೇನ ಆತ್ಮಾನಮ್ ..೧೫೯..
ಅತ್ರ ಜ್ಞಾನಿನಃ ಸ್ವಪರಸ್ವರೂಪಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಂ ಕಥಂಚಿದುಕ್ತ ಮ್ .
ಆತ್ಮಗುಣಘಾತಕಘಾತಿಕರ್ಮಪ್ರಧ್ವಂಸನೇನಾಸಾದಿತಸಕಲವಿಮಲಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೇವಲದರ್ಶನಾಭ್ಯಾಂ ವ್ಯವಹಾರ-
ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಪ್ರಭು ಕೇವಲೀ ಸಬ ಜಾನತೇ ಅರು ದೇಖತೇ .
ನಿಶ್ಚಯನಯಾತ್ಮಕ-ದ್ವಾರಸೇ ನಿಜ ಆತ್ಮಕೋ ಪ್ರಭು ಪೇಖತೇ ..೧೫೯..

Page 319 of 388
PDF/HTML Page 346 of 415
single page version

ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ವೇ ಭಗವಾನ ಪರಮೇಶ್ವರ ಪರಮಭಟ್ಟಾರಕ ಆತ್ಮಗುಣೋಂಕಾ ಘಾತ ಕರನೇವಾಲೇ
ಘಾತಿಕರ್ಮೋಂಕೇ ನಾಶ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರಾಪ್ತ ಸಕಲ-ವಿಮಲ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಔರ ಕೇವಲದರ್ಶನ ದ್ವಾರಾ
ತ್ರಿಲೋಕವರ್ತೀ ತಥಾ ತ್ರಿಕಾಲವರ್ತೀ ಸಚರಾಚರ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಏಕ ಸಮಯಮೇಂ ಜಾನತೇ ಹೈಂ ಔರ
ದೇಖತೇ ಹೈಂ . ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯಸೇ ಪರಮೇಶ್ವರ ಮಹಾದೇವಾಧಿದೇವ ಸರ್ವಜ್ಞವೀತರಾಗಕೋ, ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ಗ್ರಾಹಕತ್ವ,
ದರ್ಶಕತ್ವ, ಜ್ಞಾಯಕತ್ವ ಆದಿಕೇ ವಿವಿಧ ವಿಕಲ್ಪೋಂಕೀ ಸೇನಾಕೀ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮೂಲಧ್ಯಾನಮೇಂ ಅಭಾವರೂಪ
ಹೋನೇಸೇ (? ), ವೇ ಭಗವಾನ ತ್ರಿಕಾಲ - ನಿರುಪಾಧಿ, ನಿರವಧಿ (ಅಮರ್ಯಾದಿತ ), ನಿತ್ಯಶುದ್ಧ ಐಸೇ
ಸಹಜಜ್ಞಾನ ಔರ ಸಹಜದರ್ಶನ ದ್ವಾರಾ ನಿಜ ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ, ಸ್ವಯಂ ಕಾರ್ಯಪರಮಾತ್ಮಾ ಹೋನೇ ಪರ
ಭೀ, ಜಾನತೇ ಹೈಂ ಔರ ದೇಖತೇ ಹೈಂ . ಕಿಸಪ್ರಕಾರ ? ಇಸ ಜ್ಞಾನಕಾ ಧರ್ಮ ತೋ, ದೀಪಕಕೀ ಭಾಂತಿ,
ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಹೈ . ಘಟಾದಿಕೀ ಪ್ರಮಿತಿಸೇ ಪ್ರಕಾಶ – ದೀಪಕ (ಕಥಂಚಿತ್ ) ಭಿನ್ನ ಹೋನೇ ಪರ
ಭೀ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರಕಾಶಸ್ವರೂಪ ಹೋನೇಸೇ ಸ್ವ ಔರ ಪರಕೋ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ; ಆತ್ಮಾ ಭೀ
ಜ್ಯೋತಿಸ್ವರೂಪ ಹೋನೇಸೇ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ತ್ರಿಲೋಕ ಔರ ತ್ರಿಕಾಲರೂಪ ಪರಕೋ ತಥಾ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರಕಾಶಸ್ವರೂಪ
ಆತ್ಮಾಕೋ (ಸ್ವಯಂಕೋ ) ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ .
೯೬ ಪಾಖಣ್ಡಿಯೋಂ ಪರ ವಿಜಯ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇಸೇ ಜಿನ್ಹೋಂನೇ ವಿಶಾಲ ಕೀರ್ತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕೀ ಹೈ ಐಸೇ
ಮಹಾಸೇನಪಂಡಿತದೇವನೇ ಭೀ (ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
ನಯೇನ ಜಗತ್ತ್ರಯಕಾಲತ್ರಯವರ್ತಿಸಚರಾಚರದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಾನ್ ಏಕಸ್ಮಿನ್ ಸಮಯೇ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ
ಚ ಸ ಭಗವಾನ್ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ಪರಮಭಟ್ಟಾರಕಃ, ಪರಾಶ್ರಿತೋ ವ್ಯವಹಾರಃ ಇತಿ ವಚನಾತ್ .
ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯತಃ ಪರಮೇಶ್ವರಸ್ಯ ಮಹಾದೇವಾಧಿದೇವಸ್ಯ ಸರ್ವಜ್ಞವೀತರಾಗಸ್ಯ ಪರದ್ರವ್ಯಗ್ರಾಹಕತ್ವದರ್ಶಕತ್ವ-
ಜ್ಞಾಯಕತ್ವಾದಿವಿವಿಧವಿಕಲ್ಪವಾಹಿನೀಸಮುದ್ಭೂತಮೂಲಧ್ಯಾನಾಷಾದಃ“ (?) ಸ ಭಗವಾನ್ ತ್ರಿಕಾಲ-
ನಿರುಪಾಧಿನಿರವಧಿನಿತ್ಯಶುದ್ಧಸಹಜಜ್ಞಾನಸಹಜದರ್ಶನಾಭ್ಯಾಂ ನಿಜಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾನಂ ಸ್ವಯಂ ಕಾರ್ಯ-
ಪರಮಾತ್ಮಾಪಿ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ಚ . ಕಿಂ ಕೃತ್ವಾ ? ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಧರ್ಮೋಽಯಂ ತಾವತ್ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಂ
ಪ್ರದೀಪವತ್ . ಘಟಾದಿಪ್ರಮಿತೇಃ ಪ್ರಕಾಶೋ ದೀಪಸ್ತಾವದ್ಭಿನ್ನೋಽಪಿ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರಕಾಶಸ್ವರೂಪತ್ವಾತ್ ಸ್ವಂ ಪರಂ
ಚ ಪ್ರಕಾಶಯತಿ; ಆತ್ಮಾಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಜಗತ್ತ್ರಯಂ ಕಾಲತ್ರಯಂ ಚ ಪರಂ ಜ್ಯೋತಿಃಸ್ವರೂಪತ್ವಾತ್
ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶಾತ್ಮಕಮಾತ್ಮಾನಂ ಚ ಪ್ರಕಾಶಯತಿ .
ಉಕ್ತಂ ಚ ಷಣ್ಣವತಿಪಾಷಂಡಿವಿಜಯೋಪಾರ್ಜಿತವಿಶಾಲಕೀರ್ತಿಭಿರ್ಮಹಾಸೇನಪಣ್ಡಿತದೇವೈಃ —
★ ಯಹಾಂ ಸಂಸ್ಕೃತ ಟೀಕಾಮೇಂ ಅಶುದ್ಧಿ ಮಾಲೂಮ ಹೋತೀ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಸಂಸ್ಕೃತ ಟೀಕಾಮೇಂ ತಥಾ ಉಸಕೇ ಅನುವಾದಮೇಂ ಶಂಕಾಕೋ
ಸೂಚಿತ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಪ್ರಶ್ನವಾಚಕ ಚಿಹ್ನ ದಿಯಾ ಹೈ .

Page 320 of 388
PDF/HTML Page 347 of 415
single page version

‘‘[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ವಸ್ತುಕಾ ಯಥಾರ್ಥ ನಿರ್ಣಯ ಸೋ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನ ಹೈ . ವಹ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನ,
ದೀಪಕಕೀ ಭಾಂತಿ, ಸ್ವಕೇ ಔರ (ಪರ ) ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ನಿರ್ಣಯಾತ್ಮಕ ಹೈ ತಥಾ ಪ್ರಮಿತಿಸೇ (ಜ್ಞಪ್ತಿಸೇ )
ಕಥಂಚಿತ್ ಭಿನ್ನ ಹೈ .’’
ಅಬ ‘ಸ್ವಾಶ್ರಿತೋ ನಿಶ್ಚಯ: (ನಿಶ್ಚಯ ಸ್ವಾಶ್ರಿತ ಹೈ )’ ಐಸಾ (ಶಾಸ್ತ್ರಕಾ ) ವಚನ ಹೋನೇಸೇ,
(ಜ್ಞಾನಕೋ ) ಸತತ ❃ನಿರುಪರಾಗ ನಿರಂಜನ ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಲೀನತಾಕೇ ಕಾರಣ ನಿಶ್ಚಯಪಕ್ಷಸೇ ಭೀ
ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಹೈ ಹೀ . (ವಹ ಇಸಪ್ರಕಾರ : ) ಸಹಜಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಸೇ ಸಂಜ್ಞಾ, ಲಕ್ಷಣ ಔರ
ಪ್ರಯೋಜನಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಭಿನ್ನ ನಾಮ ತಥಾ ಭಿನ್ನ ಲಕ್ಷಣಸೇ (ತಥಾ ಭಿನ್ನ ಪ್ರಯೋಜನಸೇ ) ಜಾನಾ ಜಾತಾ ಹೈ
ತಥಾಪಿ ವಸ್ತುವೃತ್ತಿಸೇ (ಅಖಣ್ಡ ವಸ್ತುಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ) ಭಿನ್ನ ನಹೀಂ ಹೈ; ಇಸ ಕಾರಣಸೇ ಯಹ
(ಸಹಜಜ್ಞಾನ ) ಆತ್ಮಗತ (ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ) ದರ್ಶನ, ಸುಖ, ಚಾರಿತ್ರ ಆದಿಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ ಔರ
ಸ್ವಾತ್ಮಾಕೋ — ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ — ಭೀ ಜಾನತಾ ಹೈ .
(ಸಹಜಜ್ಞಾನ ಸ್ವಾತ್ಮಾಕೋ ತೋ ಸ್ವಾಶ್ರಿತ ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಜಾನತಾ ಹೀ ಹೈ ಔರ ಇಸಪ್ರಕಾರ
ಸ್ವಾತ್ಮಾಕೋ ಜಾನನೇ ಪರ ಉಸಕೇ ಸಮಸ್ತ ಗುಣ ಭೀ ಜ್ಞಾತ ಹೋ ಹೀ ಜಾತೇ ಹೈಂ . ಅಬ ಸಹಜಜ್ಞಾನನೇ ಜೋ ಯಹ
ಜಾನಾ ಉಸಮೇಂ ಭೇದ - ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ದೇಖೇಂ ತೋ ಸಹಜಜ್ಞಾನಕೇ ಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಸ್ವ ಹೈ ಔರ ಉಸಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ
ಅನ್ಯ ಸಬ — ದರ್ಶನ, ಸುಖ ಆದಿ — ಪರ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಇಸ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಐಸಾ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ
ನಿಶ್ಚಯಪಕ್ಷಸೇ ಭೀ ಜ್ಞಾನ ಸ್ವಕೋ ತಥಾ ಪರಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ . )
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಆಚಾರ್ಯದೇವ ) ಶ್ರೀಮದ್ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರಿನೇ (ಶ್ರೀ ಸಮಯಸಾರಕೀ ಆತ್ಮಖ್ಯಾತಿ
ನಾಮಕ ಟೀಕಾಮೇಂ ೧೯೨ವೇಂ ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
‘‘ಯಥಾವದ್ವಸ್ತುನಿರ್ಣೀತಿಃ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರದೀಪವತ್ .
ತತ್ಸ್ವಾರ್ಥವ್ಯವಸಾಯಾತ್ಮ ಕಥಂಚಿತ್ ಪ್ರಮಿತೇಃ ಪೃಥಕ್ ..’’
ಅಥ ನಿಶ್ಚಯಪಕ್ಷೇಽಪಿ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಮಸ್ತ್ಯೇವೇತಿ ಸತತನಿರುಪರಾಗನಿರಂಜನಸ್ವಭಾವ-
ನಿರತತ್ವಾತ್, ಸ್ವಾಶ್ರಿತೋ ನಿಶ್ಚಯಃ ಇತಿ ವಚನಾತ್ . ಸಹಜಜ್ಞಾನಂ ತಾವತ್ ಆತ್ಮನಃ ಸಕಾಶಾತ್
ಸಂಜ್ಞಾಲಕ್ಷಣಪ್ರಯೋಜನೇನ ಭಿನ್ನಾಭಿಧಾನಲಕ್ಷಣಲಕ್ಷಿತಮಪಿ ಭಿನ್ನಂ ಭವತಿ ನ ವಸ್ತುವೃತ್ತ್ಯಾ ಚೇತಿ,
ಅತಃಕಾರಣಾತ್ ಏತದಾತ್ಮಗತದರ್ಶನಸುಖಚಾರಿತ್ರಾದಿಕಂ ಜಾನಾತಿ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಮಪಿ
ಜಾನಾತೀತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರೀಮದಮೃತಚಂದ್ರಸೂರಿಭಿಃ —
❃ ನಿರುಪರಾಗ = ಉಪರಾಗ ರಹಿತ; ನಿರ್ವಿಕಾರ .

Page 321 of 388
PDF/HTML Page 348 of 415
single page version

‘‘[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಕರ್ಮಬನ್ಧಕೇ ಛೇದನಸೇ ಅತುಲ ಅಕ್ಷಯ (ಅವಿನಾಶೀ ) ಮೋಕ್ಷಕಾ
ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹುಆ, ನಿತ್ಯ ಉದ್ಯೋತವಾಲೀ (ಜಿಸಕಾ ಪ್ರಕಾಶ ನಿತ್ಯ ಹೈ ಐಸೀ ) ಸಹಜ ಅವಸ್ಥಾ
ಜಿಸಕೀ ವಿಕಸಿತ ಹೋ ಗಈ ಹೈ ಐಸಾ, ಏಕಾನ್ತಶುದ್ಧ ( – ಕರ್ಮಕಾ ಮೈಲ ನ ರಹನೇಸೇ ಜೋ ಅತ್ಯನ್ತ ಶುದ್ಧ
ಹುಆ ಹೈ ಐಸಾ ), ತಥಾ ಏಕಾಕಾರ (ಏಕ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆಕಾರರುಪ ಪರಿಣಮಿತ ) ನಿಜರಸಕೀ
ಅತಿಶಯತಾಸೇ ಜೋ ಅತ್ಯನ್ತ ಗಮ್ಭೀರ ಔರ ಧೀರ ಹೈ ಐಸಾ ಯಹ ಪೂರ್ಣ ಜ್ಞಾನ ಜಗಮಗಾ ಉಠಾ ( – ಸರ್ವಥಾ
ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯ ಜಾಜ್ವಲ್ಯಮಾನ ಪ್ರಗಟ ಹುಆ ), ಅಪನೀ ಅಚಲ ಮಹಿಮಾಮೇಂ ಲೀನ ಹುಆ .’’
ಔರ (ಇಸ ೧೫೯ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ರೀ
ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ಯಹ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಮೂರ್ತಿ ಆತ್ಮಾ ನಿರನ್ತರ ವಿಶ್ವಕೋ
ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜಾನತಾ ಹೈ ಔರ ಮುಕ್ತಿಲಕ್ಷ್ಮೀರೂಪೀ ಕಾಮಿನೀಕೇ ಕೋಮಲ ಮುಖಕಮಲ ಪರ ಕಾಮಪೀಡಾಕೋ
ತಥಾ ಸೌಭಾಗ್ಯಚಿಹ್ನವಾಲೀ ಶೋಭಾಕೋ ಫೈ ಲಾತಾ ಹೈ . ನಿಶ್ಚಯಸೇ ತೋ, ಜಿನ್ಹೋಂನೇ ಮಲ ಔರ ಕ್ಲೇಶಕೋ ನಷ್ಟ
ಕಿಯಾ ಹೈ ಐಸೇ ವೇ ದೇವಾಧಿದೇವ ಜಿನೇಶ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಅತ್ಯನ್ತ ಜಾನತೇ ಹೈಂ .೨೭೨.
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
‘‘ಬನ್ಧಚ್ಛೇದಾತ್ಕಲಯದತುಲಂ ಮೋಕ್ಷಮಕ್ಷಯ್ಯಮೇತ-
ನ್ನಿತ್ಯೋದ್ಯೋತಸ್ಫು ಟಿತಸಹಜಾವಸ್ಥಮೇಕಾನ್ತಶುದ್ಧಮ್ .
ಏಕಾಕಾರಸ್ವರಸಭರತೋತ್ಯನ್ತಗಂಭೀರಧೀರಂ
ಪೂರ್ಣಂ ಜ್ಞಾನಂ ಜ್ವಲಿತಮಚಲೇ ಸ್ವಸ್ಯ ಲೀನಂ ಮಹಿಮ್ನಿ ..’’
ತಥಾ ಹಿ —
(ಸ್ರಗ್ಧರಾ)
ಆತ್ಮಾ ಜಾನಾತಿ ವಿಶ್ವಂ ಹ್ಯನವರತಮಯಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಮೂರ್ತಿಃ
ಮುಕ್ತಿ ಶ್ರೀಕಾಮಿನೀಕೋಮಲಮುಖಕಮಲೇ ಕಾಮಪೀಡಾಂ ತನೋತಿ .
ಶೋಭಾಂ ಸೌಭಾಗ್ಯಚಿಹ್ನಾಂ ವ್ಯವಹರಣನಯಾದ್ದೇವದೇವೋ ಜಿನೇಶಃ
ತೇನೋಚ್ಚೈರ್ನಿಶ್ಚಯೇನ ಪ್ರಹತಮಲಕಲಿಃ ಸ್ವಸ್ವರೂಪಂ ಸ ವೇತ್ತಿ ..೨೭೨..
ಜುಗವಂ ವಟ್ಟಇ ಣಾಣಂ ಕೇವಲಣಾಣಿಸ್ಸ ದಂಸಣಂ ಚ ತಹಾ .
ದಿಣಯರಪಯಾಸತಾವಂ ಜಹ ವಟ್ಟಇ ತಹ ಮುಣೇಯವ್ವಂ ..೧೬೦..
ಜ್ಯೋಂ ತಾಪ ಔರ ಪ್ರಕಾಶ ರವಿಕೇ ಏಕ ಸಂಗ ಹೀ ವರ್ತತೇ .
ತ್ಯೋಂ ಕೇವಲೀಕೋ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನ ಏಕ ಸಾಥ ಪ್ರವರ್ತತೇ ..೧೬೦..

Page 322 of 388
PDF/HTML Page 349 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೬೦ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಕೇವಲಜ್ಞಾನಿನಃ ] ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀಕೋ [ಜ್ಞಾನಂ ] ಜ್ಞಾನ
[ತಥಾ ಚ ] ತಥಾ [ದರ್ಶನಂ ] ದರ್ಶನ [ಯುಗಪದ್ ] ಯುಗಪದ್ [ವರ್ತತೇ ] ವರ್ತತೇ ಹೈಂ . [ದಿನಕರ-
ಪ್ರಕಾಶತಾಪೌ ] ಸೂರ್ಯಕೇ ಪ್ರಕಾಶ ಔರ ತಾಪ [ಯಥಾ ] ಜಿಸಪ್ರಕಾರ [ವರ್ತೇತೇ ] (ಯುಗಪದ್ ) ವರ್ತತೇ ಹೈಂ
[ತಥಾ ಜ್ಞಾತವ್ಯಮ್ ] ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಜಾನನಾ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹಾಂ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಔರ ಕೇವಲದರ್ಶನಕಾ ಯುಗಪದ್ ವರ್ತನಾ ದೃಷ್ಟಾನ್ತ ದ್ವಾರಾ
ಕಹಾ ಹೈ .
ಯಹಾಂ ದೃಷ್ಟಾನ್ತಪಕ್ಷಸೇ ಕಿಸೀ ಸಮಯ ಬಾದಲೋಂಕೀ ಬಾಧಾ ನ ಹೋ ತಬ ಆಕಾಶಕೇ ಮಧ್ಯಮೇಂ ಸ್ಥಿತ
ಸೂರ್ಯಕೇ ಪ್ರಕಾಶ ಔರ ತಾಪ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಯುಗಪದ್ ವರ್ತತೇ ಹೈಂ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಭಗವಾನ ಪರಮೇಶ್ವರ
ತೀರ್ಥಾಧಿನಾಥಕೋ ತ್ರಿಲೋಕವರ್ತೀ ಔರ ತ್ರಿಕಾಲವರ್ತೀ, ಸ್ಥಾವರ - ಜಙ್ಗಮ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಾತ್ಮಕ ಜ್ಞೇಯೋಂಮೇಂ
ಸಕಲ - ವಿಮಲ (ಸರ್ವಥಾ ನಿರ್ಮಲ ) ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಔರ ಕೇವಲದರ್ಶನ ಯುಗಪದ್ ವರ್ತತೇ ಹೈಂ . ಔರ
(ವಿಶೇಷ ಇತನಾ ಸಮಝನಾ ಕಿ ), ಸಂಸಾರಿಯೋಂಕೋ ದರ್ಶನಪೂರ್ವಕ ಹೀ ಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಶನ
ಔರ ಫಿ ರ ಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ, ಯುಗಪದ್ ನಹೀಂ ಹೋತೇ) .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ) ಶ್ರೀ ಪ್ರವಚನಸಾರಮೇಂ (೬೧ವೀಂ ಗಾಥಾ
ದ್ವಾರಾ ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
[ಗಾಥಾರ್ಥ : — ] ಜ್ಞಾನ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಪಾರಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೈ ಔರ ದರ್ಶನ ಲೋಕಾಲೋಕಮೇಂ ವಿಸ್ತೃತ ಹೈ;
ಸರ್ವ ಅನಿಷ್ಟ ನಷ್ಟ ಹುಆ ಹೈ ಔರ ಜೋ ಇಷ್ಟ ಹೈ ವಹ ಸಬ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಆ ಹೈ .’’
ಯುಗಪದ್ ವರ್ತತೇ ಜ್ಞಾನಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಿನೋ ದರ್ಶನಂ ಚ ತಥಾ .
ದಿನಕರಪ್ರಕಾಶತಾಪೌ ಯಥಾ ವರ್ತೇತೇ ತಥಾ ಜ್ಞಾತವ್ಯಮ್ ..೧೬೦..
ಇಹ ಹಿ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೇವಲದರ್ಶನಯೋರ್ಯುಗಪದ್ವರ್ತನಂ ದ್ರಷ್ಟಾನ್ತಮುಖೇನೋಕ್ತ ಮ್ .
ಅತ್ರ ದ್ರಷ್ಟಾನ್ತಪಕ್ಷೇ ಕ್ವಚಿತ್ಕಾಲೇ ಬಲಾಹಕಪ್ರಕ್ಷೋಭಾಭಾವೇ ವಿದ್ಯಮಾನೇ ನಭಸ್ಸ್ಥಲಸ್ಯ ಮಧ್ಯಗತಸ್ಯ
ಸಹಸ್ರಕಿರಣಸ್ಯ ಪ್ರಕಾಶತಾಪೌ ಯಥಾ ಯುಗಪದ್ ವರ್ತೇತೇ, ತಥೈವ ಚ ಭಗವತಃ ಪರಮೇಶ್ವರಸ್ಯ ತೀರ್ಥಾಧಿನಾಥಸ್ಯ
ಜಗತ್ತ್ರಯಕಾಲತ್ರಯವರ್ತಿಷು ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಾತ್ಮಕೇಷು ಜ್ಞೇಯೇಷು ಸಕಲವಿಮಲಕೇವಲಜ್ಞಾನ-
ಕೇವಲದರ್ಶನೇ ಚ ಯುಗಪದ್ ವರ್ತೇತೇ . ಕಿಂ ಚ ಸಂಸಾರಿಣಾಂ ದರ್ಶನಪೂರ್ವಮೇವ ಜ್ಞಾನಂ ಭವತಿ ಇತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಪ್ರವಚನಸಾರೇ —
‘‘ಣಾಣಂ ಅತ್ಥಂತಗಯಂ ಲೋಯಾಲೋಏಸು ವಿತ್ಥಡಾ ದಿಟ್ಠೀ .
ಣಟ್ಠಮಣಿಟ್ಠಂ ಸವ್ವಂ ಇಟ್ಠಂ ಪುಣ ಜಂ ತು ತಂ ಲದ್ಧಂ ..’’

Page 323 of 388
PDF/HTML Page 350 of 415
single page version

ಔರ ದೂಸರಾ ಭೀ (ಶ್ರೀ ನೇಮಿಚನ್ದ್ರಸಿದ್ಧಾನ್ತಿದೇವವಿರಚಿತ ಬೃಹದ್ದ್ರವ್ಯಸಂಗ್ರಹಮೇಂ ೪೪ವೀಂ ಗಾಥಾ
ದ್ವಾರಾ ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
‘‘[ಗಾಥಾರ್ಥ : — ] ಛದ್ಮಸ್ಥೋಂಕೋ ದರ್ಶನಪೂರ್ವಕ ಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪಹಲೇ ದರ್ಶನ
ಔರ ಫಿ ರ ಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ ), ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉನಕೋ ದೋನೋಂ ಉಪಯೋಗ ಯುಗಪದ್ ನಹೀಂ ಹೋತೇ;
ಕೇವಲೀನಾಥಕೋ ವೇ ದೋನೋಂ ಯುಗಪದ್ ಹೋತೇ ಹೈಂ .’’
ಔರ (ಇಸ ೧೬೦ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಚಾರ
ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜೋ ಧರ್ಮತೀರ್ಥಕೇ ಅಧಿನಾಥ (ನಾಯಕ ) ಹೈಂ, ಜೋ ಅಸದೃಶ ಹೈಂ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿನಕೇ ಸಮಾನ ಅನ್ಯ ಕೋಈ ನಹೀಂ ಹೈ ) ಔರ ಜೋ ಸಕಲ ಲೋಕಕೇ ಏಕ ನಾಥ ಹೈಂ
ಐಸೇ ಇನ ಸರ್ವಜ್ಞ ಭಗವಾನಮೇಂ ನಿರನ್ತರ ಸರ್ವತಃ ಜ್ಞಾನ ಔರ ದರ್ಶನ ಯುಗಪದ್ ವರ್ತತೇ ಹೈಂ . ಜಿಸನೇ
ಸಮಸ್ತ ತಿಮಿರಸಮೂಹಕಾ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ ಐಸೇ ಇಸ ತೇಜರಾಶಿರೂಪ ಸೂರ್ಯಮೇಂ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಯಹ ಉಷ್ಣತಾ
ಔರ ಪ್ರಕಾಶ (ಯುಗಪದ್ ) ವರ್ತತೇ ಹೈಂ ಔರ ಜಗತಕೇ ಜೀವೋಂಕೋ ನೇತ್ರ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್
ಸೂರ್ಯಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಜೀವೋಂಕೇ ನೇತ್ರ ದೇಖನೇ ಲಗತೇ ಹೈಂ ), ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನ ಔರ ದರ್ಶನ (ಯುಗಪದ್ )
ಹೋತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಸರ್ವಜ್ಞ ಭಗವಾನಕೋ ಜ್ಞಾನ ಔರ ದರ್ಶನ ಏಕಸಾಥ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಔರ
ಸರ್ವಜ್ಞ ಭಗವಾನಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಜಗತಕೇ ಜೀವೋಂಕೋ ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಹೋತಾ ಹೈ ) .೨೭೩.
ಅನ್ಯಚ್ಚ —
‘‘ದಂಸಣಪುವ್ವಂ ಣಾಣಂ ಛದಮತ್ಥಾಣಂ ಣ ದೋಣ್ಣಿ ಉವಓಗ್ಗಾ .
ಜುಗವಂ ಜಹ್ಮಾ ಕೇವಲಿಣಾಹೇ ಜುಗವಂ ತು ತೇ ದೋವಿ ..’’
ತಥಾ ಹಿ —
(ಸ್ರಗ್ಧರಾ)
ವರ್ತೇತೇ ಜ್ಞಾನದ್ರಷ್ಟೀ ಭಗವತಿ ಸತತಂ ಧರ್ಮತೀರ್ಥಾಧಿನಾಥೇ
ಸರ್ವಜ್ಞೇಽಸ್ಮಿನ್ ಸಮಂತಾತ್ ಯುಗಪದಸದ್ರಶೇ ವಿಶ್ವಲೋಕೈಕನಾಥೇ .
ಏತಾವುಷ್ಣಪ್ರಕಾಶೌ ಪುನರಪಿ ಜಗತಾಂ ಲೋಚನಂ ಜಾಯತೇಽಸ್ಮಿನ್
ತೇಜೋರಾಶೌ ದಿನೇಶೇ ಹತನಿಖಿಲತಮಸ್ತೋಮಕೇ ತೇ ತಥೈವಮ್ ..೨೭೩..

Page 324 of 388
PDF/HTML Page 351 of 415
single page version

[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] (ಹೇ ಜಿನನಾಥ ! ) ಸದ್ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ನೌಕಾಮೇಂ ಆರೋಹಣ ಕರಕೇ
ಭವಸಾಗರಕೋ ಲಾಂಘಕರ, ತೂ ಶೀಘ್ರತಾಸೇ ಶಾಶ್ವತಪುರೀಮೇಂ ಪಹುಂಚ ಗಯಾ . ಅಬ ಮೈಂ ಜಿನನಾಥಕೇ ಉಸ ಮಾರ್ಗಸೇ
( – ಜಿಸ ಮಾರ್ಗಸೇ ಜಿನನಾಥ ಗಯೇ ಉಸೀ ಮಾರ್ಗಸೇ ) ಉಸೀ ಶಾಶ್ವತಪುರೀಮೇಂ ಜಾತಾ ಹೂಂ; (ಕ್ಯೋಂಕಿ ) ಇಸ
ಲೋಕಮೇಂ ಉತ್ತಮ ಪುರುಷೋಂಕೋ (ಉಸ ಮಾರ್ಗಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ) ಅನ್ಯ ಕ್ಯಾ ಶರಣ ಹೈ ? ೨೭೪.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಕೇವಲಜ್ಞಾನಭಾನು ( – ಕೇವಲಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಪ್ರಕಾಶಕೋ ಧಾರಣ ಕರನೇವಾಲೇ
ಸೂರ್ಯ ) ಐಸೇ ವೇ ಏಕ ಜಿನದೇವ ಹೀ ಜಯವನ್ತ ಹೈಂ . ವೇ ಜಿನದೇವ ಸಮರಸಮಯ ಅನಂಗ ( – ಅಶರೀರೀ,
ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ) ಸೌಖ್ಯಕೀ ದೇನೇವಾಲೀ ಐಸೀ ಉಸ ಮುಕ್ತಿಕೇ ಮುಖಕಮಲ ಪರ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಕಿಸೀ
ಅವರ್ಣನೀಯ ಕಾನ್ತಿಕೋ ಫೈ ಲಾತೇ ಹೈಂ; (ಕ್ಯೋಂಕಿ ) ಕೌನ (ಅಪನೀ ) ಸ್ನೇಹಪಾತ್ರ ಪ್ರಿಯಾಕೋ ನಿರನ್ತರ
ಸುಖೋತ್ಪತ್ತಿಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ? ೨೭೫.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಉನ ಜಿನೇನ್ದ್ರದೇವನೇ ಮುಕ್ತಿಕಾಮಿನೀಕೇ ಮುಖಕಮಲಕೇ ಪ್ರತಿ
ಭ್ರಮರಲೀಲಾಕೋ ಧಾರಣ ಕಿಯಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ವೇ ಉಸಮೇಂ ಭ್ರಮರಕೀ ಭಾಂತಿ ಲೀನ ಹುಏ ) ಔರ ವಾಸ್ತವಮೇಂ
ಅದ್ವಿತೀಯ ಅನಂಗ (ಆತ್ಮಿಕ ) ಸುಖಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕಿಯಾ .೨೭೬.
(ವಸಂತತಿಲಕಾ)
ಸದ್ಬೋಧಪೋತಮಧಿರುಹ್ಯ ಭವಾಮ್ಬುರಾಶಿ-
ಮುಲ್ಲಂಘ್ಯ ಶಾಶ್ವತಪುರೀ ಸಹಸಾ ತ್ವಯಾಪ್ತಾ .
ತಾಮೇವ ತೇನ ಜಿನನಾಥಪಥಾಧುನಾಹಂ
ಯಾಮ್ಯನ್ಯದಸ್ತಿ ಶರಣಂ ಕಿಮಿಹೋತ್ತಮಾನಾಮ್ ..೨೭೪..
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಏಕೋ ದೇವಃ ಸ ಜಯತಿ ಜಿನಃ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಭಾನುಃ
ಕಾಮಂ ಕಾನ್ತಿಂ ವದನಕಮಲೇ ಸಂತನೋತ್ಯೇವ ಕಾಂಚಿತ್ .
ಮುಕ್ತೇ ಸ್ತಸ್ಯಾಃ ಸಮರಸಮಯಾನಂಗಸೌಖ್ಯಪ್ರದಾಯಾಃ
ಕೋ ನಾಲಂ ಶಂ ದಿಶತುಮನಿಶಂ ಪ್ರೇಮಭೂಮೇಃ ಪ್ರಿಯಾಯಾಃ ..೨೭೫..
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಜಿನೇನ್ದ್ರೋ ಮುಕ್ತಿ ಕಾಮಿನ್ಯಾಃ ಮುಖಪದ್ಮೇ ಜಗಾಮ ಸಃ .
ಅಲಿಲೀಲಾಂ ಪುನಃ ಕಾಮಮನಙ್ಗಸುಖಮದ್ವಯಮ್ ..೨೭೬..

Page 325 of 388
PDF/HTML Page 352 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೬೧ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಜ್ಞಾನಂ ಪರಪ್ರಕಾಶಂ ] ಜ್ಞಾನ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೀ ಹೈ
[ಚ ] ಔರ [ದೃಷ್ಟಿಃ ಆತ್ಮಪ್ರಕಾಶಿಕಾ ಏವ ] ದರ್ಶನ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಹೀ ಹೈ [ಆತ್ಮಾ
ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಃ ಭವತಿ ] ತಥಾ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ [ಇತಿ ಹಿ ಯದಿ ಖಲು ಮನ್ಯಸೇ ]
ಐಸಾ ಯದಿ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ತೂ ಮಾನತಾ ಹೋ ತೋ ಉಸಮೇಂ ವಿರೋಧ ಆತಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಆತ್ಮಾಕೇ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನೇ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ವಿರೋಧಕಥನ ಹೈ .
ಪ್ರಥಮ ತೋ, ಆತ್ಮಾಕೋ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಕಿಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ ? (ಉಸ ಪರ ವಿಚಾರ ಕಿಯಾ
ಜಾತಾ ಹೈ . ) ‘ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಾದಿ ವಿಶೇಷ ಗುಣೋಂಸೇ ಸಮೃದ್ಧ ಹೈ; ಉಸಕಾ ಜ್ಞಾನ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ
ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರನೇಮೇಂ ಅಸಮರ್ಥ ಹೋನೇಸೇ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೀ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ನಿರಂಕುಶ ದರ್ಶನ ಭೀ ಕೇವಲ
ಅಭ್ಯನ್ತರಮೇಂ ಆತ್ಮಾಕೋ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಹೀ ಹೈ ) . ಇಸ ವಿಧಿಸೇ ಆತ್ಮಾ
ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ .’ — ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೇ ಜಡಮತಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಷ್ಯ ! ಯದಿ ತೂ ದರ್ಶನಶುದ್ಧಿಕೇ
ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಮಾನತಾ ಹೋ, ತೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ತುಝಸೇ ಅನ್ಯ ಕೋಈ ಪುರುಷ ಜಡ (ಮೂರ್ಖ ) ನಹೀಂ ಹೈ .
ಇಸಲಿಯೇ ಅವಿರುದ್ಧ ಐಸೀ ಸ್ಯಾದ್ವಾದವಿದ್ಯಾರೂಪೀ ದೇವೀ ಸಜ್ಜನೋಂ ದ್ವಾರಾ ಸಮ್ಯಕ್ ಪ್ರಕಾರಸೇ
ಣಾಣಂ ಪರಪ್ಪಯಾಸಂ ದಿಟ್ಠೀ ಅಪ್ಪಪ್ಪಯಾಸಯಾ ಚೇವ .
ಅಪ್ಪಾ ಸಪರಪಯಾಸೋ ಹೋದಿ ತ್ತಿ ಹಿ ಮಣ್ಣಸೇ ಜದಿ ಹಿ ..೧೬೧..
ಜ್ಞಾನಂ ಪರಪ್ರಕಾಶಂ ದ್ರಷ್ಟಿರಾತ್ಮಪ್ರಕಾಶಿಕಾ ಚೈವ .
ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶೋ ಭವತೀತಿ ಹಿ ಮನ್ಯಸೇ ಯದಿ ಖಲು ..೧೬೧..
ಆತ್ಮನಃ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವವಿರೋಧೋಪನ್ಯಾಸೋಽಯಮ್ .
ಇಹ ಹಿ ತಾವದಾತ್ಮನಃ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಂ ಕಥಮಿತಿ ಚೇತ್ . ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಾದಿವಿಶೇಷಗುಣಸಮೃದ್ಧೋ
ಹ್ಯಾತ್ಮಾ, ತಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪ್ರಕಾಶಕಾಸಮರ್ಥತ್ವಾತ್ ಪರಪ್ರಕಾಶಕಮೇವ, ಯದ್ಯೇವಂ ದ್ರಷ್ಟಿರ್ನಿರಂಕುಶಾ ಕೇವಲ-
ಮಭ್ಯನ್ತರೇ ಹ್ಯಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಕಾಶಯತಿ ಚೇತ್ ಅನೇನ ವಿಧಿನಾ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕೋ ಹ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ಹಂಹೋ ಜಡಮತೇ
ಪ್ರಾಥಮಿಕಶಿಷ್ಯ, ದರ್ಶನಶುದ್ಧೇರಭಾವಾತ್ ಏವಂ ಮನ್ಯಸೇ, ನ ಖಲು ಜಡಸ್ತ್ವತ್ತಸ್ಸಕಾಶಾದಪರಃ ಕಶ್ಚಿಜ್ಜನಃ .
ಅಥ ಹ್ಯವಿರುದ್ಧಾ ಸ್ಯಾದ್ವಾದವಿದ್ಯಾದೇವತಾ ಸಮಭ್ಯರ್ಚನೀಯಾ ಸದ್ಭಿರನವರತಮ್ . ತತ್ರೈಕಾನ್ತತೋ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ
ದರ್ಶನ ಪ್ರಕಾಶಕ ಆತ್ಮಕಾ, ಪರಕಾ ಪ್ರಕಾಶಕ ಜ್ಞಾನ ಹೈ .
ನಿಜ ಪರ ಪ್ರಕಾಶಕ ಆತ್ಮಾ, — ರೇ ಯಹ ವಿರುದ್ಧ ವಿಧಾನ ಹೈ ..೧೬೧..

Page 326 of 388
PDF/HTML Page 353 of 415
single page version

ನಿರನ್ತರ ಆರಾಧನಾ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ . ವಹಾಂ (ಸ್ಯಾದ್ವಾದಮತಮೇಂ ), ಏಕಾನ್ತಸೇ ಜ್ಞಾನಕೋ
ಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಹೀ ನಹೀಂ ಹೈ; ಸ್ಯಾದ್ವಾದಮತಮೇಂ ದರ್ಶನ ಭೀ ಕೇವಲ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೋ ಹೀ ನಹೀಂ ದೇಖತಾ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಮಾತ್ರ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಹೀ ನಹೀಂ ಹೈ ) . ಆತ್ಮಾ ದರ್ಶನ, ಜ್ಞಾನ ಆದಿ ಅನೇಕ ಧರ್ಮೋಂಕಾ
ಆಧಾರ ಹೈ . (ವಹಾಂ ) ವ್ಯವಹಾರಪಕ್ಷಸೇ ಭೀ ಜ್ಞಾನ ಕೇವಲ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೋ ತೋ, ಸದಾ
ಬಾಹ್ಯಸ್ಥಿತಪನೇಕೇ ಕಾರಣ, (ಜ್ಞಾನಕೋ ) ಆತ್ಮಾಕೇ ಸಾಥ ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ರಹೇಗಾ ಔರ
(ಇಸಲಿಯೇ ) ೧ಆತ್ಮಪ್ರತಿಪತ್ತಿಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಸರ್ವಗತಪನಾ (ಭೀ ) ನಹೀಂ ಬನೇಗಾ . ಇಸ
ಕಾರಣಸೇ, ಯಹ ಜ್ಞಾನ ಹೋಗಾ ಹೀ ನಹೀಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೀ ನಹೀಂ ಹೋಗಾ ),
ಮೃಗತೃಷ್ಣಾಕೇ ಜಲಕೀ ಭಾಂತಿ ಆಭಾಸಮಾತ್ರ ಹೀ ಹೋಗಾ . ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ದರ್ಶನಪಕ್ಷಮೇಂ ಭೀ, ದರ್ಶನ
ಕೇವಲ ೨ಅಭ್ಯನ್ತರಪ್ರತಿಪತ್ತಿಕಾ ಹೀ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೈ, (ಸರ್ವಪ್ರಕಾಶನಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ );
(ಕ್ಯೋಂಕಿ ) ಚಕ್ಷು ಸದೈವ ಸರ್ವಕೋ ದೇಖತಾ ಹೈ, ಅಪನೇ ಅಭ್ಯನ್ತರಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ಕನೀನಿಕಾಕೋ ನಹೀಂ
ದೇಖತಾ (ಇಸಲಿಯೇ ಚಕ್ಷುಕೀ ಬಾತಸೇ ಐಸಾ ಸಮಝಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ ಕಿ ದರ್ಶನ ಅಭ್ಯನ್ತರಕೋ ದೇಖೇ
ಔರ ಬಾಹ್ಯಸ್ಥಿತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ನ ದೇಖೇ ಐಸಾ ಕೋಈ ನಿಯಮ ಘಟಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ) . ಇಸಸೇ, ಜ್ಞಾನ
ಔರ ದರ್ಶನಕೋ (ದೋನೋಂಕೋ ) ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಅವಿರುದ್ಧ ಹೀ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ (ಇಸಪ್ರಕಾರ )
ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಲಕ್ಷಣವಾಲಾ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಆಚಾರ್ಯದೇವ ) ಶ್ರೀಮದ್ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರಿನೇ (ಶ್ರೀ ಪ್ರವಚನಸಾರಕೀ ಟೀಕಾಮೇಂ
ಚೌಥೇ ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
ಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಂ ನ ಸಮಸ್ತಿ; ನ ಕೇವಲಂ ಸ್ಯಾನ್ಮತೇ ದರ್ಶನಮಪಿ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನಂ ಪಶ್ಯತಿ . ದರ್ಶನಜ್ಞಾನ-
ಪ್ರಭೃತ್ಯನೇಕಧರ್ಮಾಣಾಮಾಧಾರೋ ಹ್ಯಾತ್ಮಾ . ವ್ಯವಹಾರಪಕ್ಷೇಽಪಿ ಕೇವಲಂ ಪರಪ್ರಕಾಶಕಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ನ
ಚಾತ್ಮಸಮ್ಬನ್ಧಃ ಸದಾ ಬಹಿರವಸ್ಥಿತತ್ವಾತ್, ಆತ್ಮಪ್ರತಿಪತ್ತೇರಭಾವಾತ್ ನ ಸರ್ವಗತತ್ವಮ್;
ಅತಃಕಾರಣಾದಿದಂ ಜ್ಞಾನಂ ನ ಭವತಿ, ಮೃಗತೃಷ್ಣಾಜಲವತ್ ಪ್ರತಿಭಾಸಮಾತ್ರಮೇವ . ದರ್ಶನಪಕ್ಷೇಽಪಿ ತಥಾ ನ
ಕೇವಲಮಭ್ಯನ್ತರಪ್ರತಿಪತ್ತಿಕಾರಣಂ ದರ್ಶನಂ ಭವತಿ . ಸದೈವ ಸರ್ವಂ ಪಶ್ಯತಿ ಹಿ ಚಕ್ಷುಃ ಸ್ವಸ್ಯಾಭ್ಯನ್ತರಸ್ಥಿತಾಂ
ಕನೀನಿಕಾಂ ನ ಪಶ್ಯತ್ಯೇವ . ಅತಃ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಂ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಯೋರವಿರುದ್ಧಮೇವ . ತತಃ
ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕೋ ಹ್ಯಾತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಲಕ್ಷಣ ಇತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರೀಮದಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರಿಭಿಃ —
೧ – ಆತ್ಮಪ್ರತಿಪತ್ತಿ = ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ; ಸ್ವಕೋ ಜಾನನಾ ಸೋ .
೨ – ಅಭ್ಯನ್ತರಪ್ರತಿಪತ್ತಿ = ಅನ್ತರಂಗಕಾ ಪ್ರಕಾಶನ; ಸ್ವಕೋ ಪ್ರಕಾಶನಾ ಸೋ .

Page 327 of 388
PDF/HTML Page 354 of 415
single page version

‘‘[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜಿಸನೇ ಕರ್ಮೋಂಕೋ ಛೇದ ಡಾಲಾ ಹೈ ಐಸಾ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಭೂತ, ವರ್ತಮಾನ
ಔರ ಭಾವಿ ಸಮಸ್ತ ವಿಶ್ವಕೋ (ಅರ್ಥಾತ್ ತೀನೋಂ ಕಾಲಕೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂ ಸಹಿತ ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ) ಯುಗಪದ್
ಜಾನತಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಮೋಹಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಪರರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಇಸಲಿಯೇ ಅಬ,
ಜಿಸಕೇ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಅತ್ಯನ್ತ ವಿಕಸಿತ ಜ್ಞಪ್ತಿಕೇ ವಿಸ್ತಾರ ದ್ವಾರಾ ಸ್ವಯಂ ಪೀ ಗಯಾ ಹೈ ಐಸೇ ತೀನೋಂ
ಲೋಕಕೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಪೃಥಕ್ ಔರ ಅಪೃಥಕ್ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ ವಹ ಜ್ಞಾನಮೂರ್ತಿ ಮುಕ್ತ ಹೀ ರಹತಾ ಹೈ .’’
ಔರ (ಇಸ ೧೬೧ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜ್ಞಾನ ಏಕ ಸಹಜಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ ಜಾನಕರ ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ ಅರ್ಥಾತ್
ಲೋಕಾಲೋಕಸಮ್ಬನ್ಧೀ (ಸಮಸ್ತ) ಜ್ಞೇಯಸಮೂಹಕೋ ಪ್ರಗಟ ಕರತಾ ಹೈ ( – ಜಾನತಾ ಹೈ ) . ನಿತ್ಯ-ಶುದ್ಧ ಐಸಾ
ಕ್ಷಾಯಿಕ ದರ್ಶನ (ಭೀ) ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸ್ವಪರವಿಷಯಕ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ವಹ ಭೀ ಸ್ವಪರಕೋ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಪ್ರಕಾಶಿತ
ಕರತಾ ಹೈ ) . ಉನ ದೋನೋಂ (ಜ್ಞಾನ ತಥಾ ದರ್ಶನ) ದ್ವಾರಾ ಆತ್ಮದೇವ ಸ್ವಪರಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಜ್ಞೇಯರಾಶಿಕೋ ಜಾನತಾ
ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮದೇವ ಸ್ವಪರ ಸಮಸ್ತ ಪ್ರಕಾಶ್ಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ ) .೨೭೭.
(ಸ್ರಗ್ಧರಾ)
‘‘ಜಾನನ್ನಪ್ಯೇಷ ವಿಶ್ವಂ ಯುಗಪದಪಿ ಭವದ್ಭಾವಿಭೂತಂ ಸಮಸ್ತಂ
ಮೋಹಾಭಾವಾದ್ಯದಾತ್ಮಾ ಪರಿಣಮತಿ ಪರಂ ನೈವ ನಿರ್ಲೂನಕರ್ಮಾ .
ತೇನಾಸ್ತೇ ಮುಕ್ತ ಏವ ಪ್ರಸಭವಿಕಸಿತಜ್ಞಪ್ತಿವಿಸ್ತಾರಪೀತ-
ಜ್ಞೇಯಾಕಾರಾಂ ತ್ರಿಲೋಕೀಂ ಪೃಥಗಪೃಥಗಥ ದ್ಯೋತಯನ್ ಜ್ಞಾನಮೂರ್ತಿಃ ..’’
ತಥಾ ಹಿ —
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಜ್ಞಾನಂ ತಾವತ್ ಸಹಜಪರಮಾತ್ಮಾನಮೇಕಂ ವಿದಿತ್ವಾ
ಲೋಕಾಲೋಕೌ ಪ್ರಕಟಯತಿ ವಾ ತದ್ಗತಂ ಜ್ಞೇಯಜಾಲಮ್ .
ದ್ರಷ್ಟಿಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸ್ವಪರವಿಷಯಾ ಕ್ಷಾಯಿಕೀ ನಿತ್ಯಶುದ್ಧಾ
ತಾಭ್ಯಾಂ ದೇವಃ ಸ್ವಪರವಿಷಯಂ ಬೋಧತಿ ಜ್ಞೇಯರಾಶಿಮ್ ..೨೭೭..
ಣಾಣಂ ಪರಪ್ಪಯಾಸಂ ತಇಯಾ ಣಾಣೇಣ ದಂಸಣಂ ಭಿಣ್ಣಂ .
ಣ ಹವದಿ ಪರದವ್ವಗಯಂ ದಂಸಣಮಿದಿ ವಣ್ಣಿದಂ ತಮ್ಹಾ ..೧೬೨..
ಪರ ಹೀ ಪ್ರಕಾಶೇ ಜ್ಞಾನ ತೋ ಹೋ ಜ್ಞಾನಸೇ ದೃಗ್ ಭಿನ್ನ ರೇ .
‘ಪರದ್ರವ್ಯಗತ ನಹಿಂ ದರ್ಶ !’ ವರ್ಣಿತ ಪೂರ್ವ ತವ ಮಂತವ್ಯ ರೇ ..೧೬೨..

Page 328 of 388
PDF/HTML Page 355 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೬೨ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಜ್ಞಾನಂ ಪರಪ್ರಕಾಶಂ ] ಯದಿ ಜ್ಞಾನ (ಕೇವಲ)
ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೋ [ತದಾ ] ತೋ [ಜ್ಞಾನೇನ ] ಜ್ಞಾನಸೇ [ದರ್ಶನಂ ] ದರ್ಶನ [ಭಿನ್ನಮ್ ] ಭಿನ್ನ ಸಿದ್ಧ ಹೋಗಾ,
[ದರ್ಶನಮ್ ಪರದ್ರವ್ಯಗತಂ ನ ಭವತಿ ಇತಿ ವರ್ಣಿತಂ ತಸ್ಮಾತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ ದರ್ಶನ ಪರದ್ರವ್ಯಗತ (ಪರಪ್ರಕಾಶಕ)
ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ (ಪೂರ್ವ ಸೂತ್ರಮೇಂ ತೇರಾ ಮನ್ತವ್ಯ) ವರ್ಣನ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಪೂರ್ವ ಸೂತ್ರಮೇಂ (೧೬೧ವೀಂ ಗಾಥಾಮೇಂ ) ಕಹೇ ಹುಏ ಪೂರ್ವಪಕ್ಷಕೇ ಸಿದ್ಧಾನ್ತ
ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಕಥನ ಹೈ .
ಯದಿ ಜ್ಞಾನ ಕೇವಲ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೋ ತೋ ಇಸ ಪರಪ್ರಕಾಶನಪ್ರಧಾನ (ಪರಪ್ರಕಾಶಕ) ಜ್ಞಾನಸೇ
ದರ್ಶನ ಭಿನ್ನ ಹೀ ಸಿದ್ಧ ಹೋಗಾ; (ಕ್ಯೋಂಕಿ) ಸಹ್ಯಾಚಲ ಔರ ವಿಂಧ್ಯಾಚಲಕೀ ಭಾಂತಿ ಅಥವಾ ಗಙ್ಗಾ
ಔರ ಶ್ರೀಪರ್ವತಕೀ ಭಾಂತಿ, ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಜ್ಞಾನಕೋ ಔರ ಆತ್ಮಪ್ರಕಾಶಕ ದರ್ಶನಕೋ ಸಮ್ಬನ್ಧ
ಕಿಸಪ್ರಕಾರ ಹೋಗಾ ? ಜೋ ಆತ್ಮನಿಷ್ಠ ( – ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಸ್ಥಿತ) ಹೈ ವಹ ತೋ ದರ್ಶನ ಹೀ ಹೈ . ಔರ
ಉಸ ಜ್ಞಾನಕೋ ತೋ, ನಿರಾಧಾರಪನೇಕೇ ಕಾರಣ (ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾರೂಪೀ ಆಧಾರ ನ ರಹನೇಸೇ),
ಶೂನ್ಯತಾಕೀ ಆಪತ್ತಿ ಹೀ ಆಯೇಗೀ; ಅಥವಾ ತೋ ಜಹಾಂ ಜಹಾಂ ಜ್ಞಾನ ಪಹುಂಚೇಗಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸ ಜಿಸ
ದ್ರವ್ಯಕೋ ಜ್ಞಾನ ಪಹುಂಚೇಗಾ) ವೇ ವೇ ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯ ಚೇತನತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋಂಗೇ, ಇಸಲಿಯೇ ತೀನ ಲೋಕಮೇಂ
ಕೋಈ ಅಚೇತನ ಪದಾರ್ಥ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋಗಾ ಯಹ ಮಹಾನ ದೋಷ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋಗಾ . ಇಸೀಲಿಯೇ (ಉಪರೋಕ್ತ
ದೋಷಕೇ ಭಯಸೇ), ಹೇ ಶಿಷ್ಯ ! ಜ್ಞಾನ ಕೇವಲ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ ಯದಿ ತೂ ಕಹೇ, ತೋ
ದರ್ಶನ ಭೀ ಕೇವಲ ಆತ್ಮಗತ (ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ) ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ ಭೀ (ಉಸಮೇಂ ಸಾಥ ಹೀ) ಕಹಾ
ಜಾ ಚುಕಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಿದ್ಧಾನ್ತಕೇ ಹಾರ್ದರೂಪ ಐಸಾ ಯಹೀ ಸಮಾಧಾನ ಹೈ ಕಿ ಜ್ಞಾನ
ಜ್ಞಾನಂ ಪರಪ್ರಕಾಶಂ ತದಾ ಜ್ಞಾನೇನ ದರ್ಶನಂ ಭಿನ್ನಮ್ .
ನ ಭವತಿ ಪರದ್ರವ್ಯಗತಂ ದರ್ಶನಮಿತಿ ವರ್ಣಿತಂ ತಸ್ಮಾತ್ ..೧೬೨..
ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೋಪಾತ್ತಪೂರ್ವಪಕ್ಷಸ್ಯ ಸಿದ್ಧಾನ್ತೋಕ್ತಿ ರಿಯಮ್ .
ಕೇವಲಂ ಪರಪ್ರಕಾಶಕಂ ಯದಿ ಚೇತ್ ಜ್ಞಾನಂ ತದಾ ಪರಪ್ರಕಾಶಕಪ್ರಧಾನೇನಾನೇನ ಜ್ಞಾನೇನ ದರ್ಶನಂ
ಭಿನ್ನಮೇವ . ಪರಪ್ರಕಾಶಕಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಚಾತ್ಮಪ್ರಕಾಶಕಸ್ಯ ದರ್ಶನಸ್ಯ ಚ ಕಥಂ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಇತಿ
ಚೇತ್ ಸಹ್ಯವಿಂಧ್ಯಯೋರಿವ ಅಥವಾ ಭಾಗೀರಥೀಶ್ರೀಪರ್ವತವತ್ . ಆತ್ಮನಿಷ್ಠಂ ಯತ್ ತದ್ ದರ್ಶನಮಸ್ತ್ಯೇವ,
ನಿರಾಧಾರತ್ವಾತ್ ತಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಶೂನ್ಯತಾಪತ್ತಿರೇವ, ಅಥವಾ ಯತ್ರ ತತ್ರ ಗತಂ ಜ್ಞಾನಂ ತತ್ತದ್ದ್ರವ್ಯಂ
ಸರ್ವಂ ಚೇತನತ್ವಮಾಪದ್ಯತೇ, ಅತಸ್ತ್ರಿಭುವನೇ ನ ಕಶ್ಚಿದಚೇತನಃ ಪದಾರ್ಥಃ ಇತಿ ಮಹತೋ
ದೂಷಣಸ್ಯಾವತಾರಃ . ತದೇವ ಜ್ಞಾನಂ ಕೇವಲಂ ನ ಪರಪ್ರಕಾಶಕಮ್ ಇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ಹೇ ಶಿಷ್ಯ ತರ್ಹಿ ದರ್ಶನಮಪಿ
ನ ಕೇವಲಮಾತ್ಮಗತಮಿತ್ಯಭಿಹಿತಮ್ . ತತಃ ಖಲ್ವಿದಮೇವ ಸಮಾಧಾನಂ ಸಿದ್ಧಾನ್ತಹೃದಯಂ ಜ್ಞಾನ-

Page 329 of 388
PDF/HTML Page 356 of 415
single page version

ಔರ ದರ್ಶನಕೋ ಕಥಂಚಿತ್ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಹೈ ಹೀ .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಶ್ರೀ ಮಹಾಸೇನಪಂಡಿತದೇವನೇ (ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
‘‘[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಸೇ (ಸರ್ವಥಾ) ಭಿನ್ನ ನಹೀಂ ಹೈ, (ಸರ್ವಥಾ) ಅಭಿನ್ನ
ನಹೀಂ ಹೈ, ಕಥಂಚಿತ್ ಭಿನ್ನಾಭಿನ್ನ ಹೈ; ❃ಪೂರ್ವಾಪರಭೂತ ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಸೋ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಹೈ ಐಸಾ
ಕಹಾ ಹೈ .’’
ಔರ (ಇಸ ೧೬೨ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಆತ್ಮಾ (ಸರ್ವಥಾ) ಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ (ಸರ್ವಥಾ) ದರ್ಶನ
ಭೀ ನಹೀಂ ಹೀ ಹೈ; ವಹ ಉಭಯಯುಕ್ತ (ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಯುಕ್ತ) ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಪರ ವಿಷಯಕೋ ಅವಶ್ಯ ಜಾನತಾ
ಹೈ ಔರ ದೇಖತಾ ಹೈ . ಅಘಸಮೂಹಕೇ (ಪಾಪಸಮೂಹಕೇ) ನಾಶಕ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಔರ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಮೇಂ ಸಂಜ್ಞಾ -
ಭೇದಸೇ ಭೇದ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸಂಜ್ಞಾ, ಸಂಖ್ಯಾ, ಲಕ್ಷಣ ಔರ ಪ್ರಯೋಜನಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
ಉನಮೇಂ ಉಪರೋಕ್ತಾನುಸಾರ ಭೇದ ಹೈ ), ಪರಮಾರ್ಥಸೇ ಅಗ್ನಿ ಔರ ಉಷ್ಣತಾಕೀ ಭಾಂತಿ ಉನಮೇಂ ( – ಆತ್ಮಾಮೇಂ
ಔರ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಮೇಂ ) ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಭೇದ ನಹೀಂ ಹೈ ( – ಅಭೇದತಾ ಹೈ ) .೨೭೮.
ದರ್ಶನಯೋಃ ಕಥಂಚಿತ್ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶತ್ವಮಸ್ತ್ಯೇವೇತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರೀಮಹಾಸೇನಪಂಡಿತದೇವೈಃ —
‘‘ಜ್ಞಾನಾದ್ಭಿನ್ನೋ ನ ನಾಭಿನ್ನೋ ಭಿನ್ನಾಭಿನ್ನಃ ಕಥಂಚನ .
ಜ್ಞಾನಂ ಪೂರ್ವಾಪರೀಭೂತಂ ಸೋಽಯಮಾತ್ಮೇತಿ ಕೀರ್ತಿತಃ ..’’
ತಥಾ ಹಿ —
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಂ ಭವತಿ ನ ಹಿ ವಾ ದರ್ಶನಂ ಚೈವ ತದ್ವತ್
ತಾಭ್ಯಾಂ ಯುಕ್ತ : ಸ್ವಪರವಿಷಯಂ ವೇತ್ತಿ ಪಶ್ಯತ್ಯವಶ್ಯಮ್ .
ಸಂಜ್ಞಾಭೇದಾದಘಕುಲಹರೇ ಚಾತ್ಮನಿ ಜ್ಞಾನದ್ರಷ್ಟಯೋಃ
ಭೇದೋ ಜಾತೋ ನ ಖಲು ಪರಮಾರ್ಥೇನ ವಹ್ನಯುಷ್ಣವತ್ಸಃ ..೨೭೮..
❃ ಪೂರ್ವಾಪರ = ಪೂರ್ವ ಔರ ಅಪರ; ಪಹಲೇಕಾ ಔರ ಬಾದಕಾ .

Page 330 of 388
PDF/HTML Page 357 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೬೩ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಆತ್ಮಾ ಪರಪ್ರಕಾಶಃ ] ಯದಿ ಆತ್ಮಾ (ಕೇವಲ)
ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೋ [ತದಾ ] ತೋ [ಆತ್ಮನಾ ] ಆತ್ಮಾಸೇ [ದರ್ಶನಂ ] ದರ್ಶನ [ಭಿನ್ನಮ್ ] ಭಿನ್ನ ಸಿದ್ಧ
ಹೋಗಾ, [ದರ್ಶನಂ ಪರದ್ರವ್ಯಗತಂ ನ ಭವತಿ ಇತಿ ವರ್ಣಿತಂ ತಸ್ಮಾತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ ದರ್ಶನ ಪರದ್ರವ್ಯಗತ
(ಪರಪ್ರಕಾಶಕ) ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ (ಪಹಲೇ ತೇರಾ ಮಂತವ್ಯ) ವರ್ಣನ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಏಕಾನ್ತಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಹೋನೇಕೀ ಬಾತಕಾ ಖಣ್ಡನ ಹೈ .
ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಪಹಲೇ (೧೬೨ವೀಂ ಗಾಥಾಮೇಂ) ಏಕಾನ್ತಸೇ ಜ್ಞಾನಕೋ ಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಖಣ್ಡಿತ
ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಅಬ ಯದಿ ‘ಆತ್ಮಾ ಕೇವಲ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ’ ಐಸಾ ಮಾನಾ ಜಾಯೇ ತೋ
ವಹ ಬಾತ ಭೀ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಖಣ್ಡನ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೀ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ×ಭಾವ ಔರ ಭಾವವಾನ ಏಕ ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ
ರಚಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ . ಪಹಲೇ (೧೬೨ವೀಂ ಗಾಥಾಮೇಂ ) ಐಸಾ ಬತಲಾಯಾ ಥಾ ಕಿ ಯದಿ ಜ್ಞಾನ (ಕೇವಲ)
ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೋ ತೋ ಜ್ಞಾನಸೇ ದರ್ಶನ ಭಿನ್ನ ಸಿದ್ಧ ಹೋಗಾ ! ಯಹಾಂ (ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ ) ಐಸಾ ಸಮಝನಾ ಕಿ
ಯದಿ ಆತ್ಮಾ (ಕೇವಲ) ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೋ ತೋ ಆತ್ಮಾಸೇ ಹೀ ದರ್ಶನ ಭಿನ್ನ ಸಿದ್ಧ ಹೋಗಾ ! ಔರ ಯದಿ
ಅಪ್ಪಾ ಪರಪ್ಪಯಾಸೋ ತಇಯಾ ಅಪ್ಪೇಣ ದಂಸಣಂ ಭಿಣ್ಣಂ .
ಣ ಹವದಿ ಪರದವ್ವಗಯಂ ದಂಸಣಮಿದಿ ವಣ್ಣಿದಂ ತಮ್ಹಾ ..೧೬೩..
ಆತ್ಮಾ ಪರಪ್ರಕಾಶಸ್ತದಾತ್ಮನಾ ದರ್ಶನಂ ಭಿನ್ನಮ್ .
ನ ಭವತಿ ಪರದ್ರವ್ಯಗತಂ ದರ್ಶನಮಿತಿ ವರ್ಣಿತಂ ತಸ್ಮಾತ್ ..೧೬೩..
ಏಕಾನ್ತೇನಾತ್ಮನಃ ಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವನಿರಾಸೋಽಯಮ್ .
ಯಥೈಕಾನ್ತೇನ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಂ ಪುರಾ ನಿರಾಕೃತಮ್, ಇದಾನೀಮಾತ್ಮಾ ಕೇವಲಂ
ಪರಪ್ರಕಾಶಶ್ಚೇತ್ ತತ್ತಥೈವ ಪ್ರತ್ಯಾದಿಷ್ಟಂ, ಭಾವಭಾವವತೋರೇಕಾಸ್ತಿತ್ವನಿರ್ವೃತ್ತತ್ವಾತ್ . ಪುರಾ ಕಿಲ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ
ಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವೇ ಸತಿ ತದ್ದರ್ಶನಸ್ಯ ಭಿನ್ನತ್ವಂ ಜ್ಞಾತಮ್ . ಅತ್ರಾತ್ಮನಃ ಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವೇ ಸತಿ
ತೇನೈವ ದರ್ಶನಂ ಭಿನ್ನಮಿತ್ಯವಸೇಯಮ್ . ಅಪಿ ಚಾತ್ಮಾ ನ ಪರದ್ರವ್ಯಗತ ಇತಿ ಚೇತ್
ತದ್ದರ್ಶನಮಪ್ಯಭಿನ್ನಮಿತ್ಯವಸೇಯಮ್ . ತತಃ ಖಲ್ವಾತ್ಮಾ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಇತಿ ಯಾವತ್ . ಯಥಾ
× ಜ್ಞಾನ ಭಾವ ಹೈ ಔರ ಆತ್ಮಾ ಭಾವವಾನ ಹೈ .
ಪರ ಹೀ ಪ್ರಕಾಶೇ ಜೀವ ತೋ ಹೋ ಆತ್ಮಸೇ ದೃಗ್ ಭಿನ್ನ ರೇ .
ಪರದ್ರವ್ಯಗತ ನಹಿಂ ದರ್ಶ — ವರ್ಣಿತ ಪೂರ್ವ ತವ ಮಂತವ್ಯ ರೇ ..೧೬೩..

Page 331 of 388
PDF/HTML Page 358 of 415
single page version

‘ಆತ್ಮಾ ಪರದ್ರವ್ಯಗತ ನಹೀಂ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾ ಕೇವಲ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ನಹೀಂ ಹೈ, ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಭೀ
ಹೈ )’ ಐಸಾ (ಅಬ) ಮಾನಾ ಜಾಯೇ ತೋ ಆತ್ಮಾಸೇ ದರ್ಶನಕೀ (ಸಮ್ಯಕ್ ಪ್ರಕಾರಸೇ ) ಅಭಿನ್ನತಾ ಸಿದ್ಧ
ಹೋಗೀ ಐಸಾ ಸಮಝನಾ . ಇಸಲಿಯೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ . ಜಿಸಪ್ರಕಾರ (೧೬೨ವೀಂ
ಗಾಥಾಮೇಂ ) ಜ್ಞಾನಕಾ ಕಥಂಚಿತ್ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾಕಾ ಭೀ ಸಮಝನಾ,
ಕ್ಯೋಂಕಿ ಅಗ್ನಿ ಔರ ಉಷ್ಣತಾಕೀ ಭಾಂತಿ ಧರ್ಮೀ ಔರ ಧರ್ಮಕಾ ಏಕ ಸ್ವರೂಪ ಹೋತಾ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೬೩ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಧರ್ಮೋಂಸೇ ಯುಕ್ತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಆತ್ಮಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಧರ್ಮೀ ಹೈ .
ಸಕಲ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಮೂಹರೂಪೀ ಹಿಮಕೋ (ನಷ್ಟ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ) ಸೂರ್ಯ ಸಮಾನ ಐಸಾ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಜೀವ
ಉಸೀಮೇಂ (ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಧರ್ಮಯುಕ್ತ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಹೀ ) ಸದಾ ಅವಿಚಲ ಸ್ಥಿತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ ಮುಕ್ತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ
ಹೋತಾ ಹೈ — ಕಿ ಜೋ ಮುಕ್ತಿ ಪ್ರಗಟ ಹುಈ ಸಹಜ ದಶಾರೂಪಸೇ ಸುಸ್ಥಿತ ಹೈ . ೨೭೯ .
ಗಾಥಾ : ೧೬೪ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ವ್ಯವಹಾರನಯೇನ ] ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ [ಜ್ಞಾನಂ ] ಜ್ಞಾನ
ಕಥಂಚಿತ್ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಂ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಸಾಧಿತಮ್ ಅಸ್ಯಾಪಿ ತಥಾ, ಧರ್ಮಧರ್ಮಿಣೋರೇಕಸ್ವರೂಪತ್ವಾತ್
ಪಾವಕೋಷ್ಣವದಿತಿ .
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಆತ್ಮಾ ಧರ್ಮೀ ಭವತಿ ಸುತರಾಂ ಜ್ಞಾನದ್ರಗ್ಧರ್ಮಯುಕ್ತ :
ತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಸ್ಥಿತಿಮವಿಚಲಾಂ ತಾಂ ಪರಿಪ್ರಾಪ್ಯ ನಿತ್ಯಮ್ .
ಸಮ್ಯಗ್ದ್ರಷ್ಟಿರ್ನಿಖಿಲಕರಣಗ್ರಾಮನೀಹಾರಭಾಸ್ವಾನ್
ಮುಕ್ತಿಂ ಯಾತಿ ಸ್ಫು ಟಿತಸಹಜಾವಸ್ಥಯಾ ಸಂಸ್ಥಿತಾಂ ತಾಮ್ ..೨೭೯..
ಣಾಣಂ ಪರಪ್ಪಯಾಸಂ ವವಹಾರಣಯೇಣ ದಂಸಣಂ ತಮ್ಹಾ .
ಅಪ್ಪಾ ಪರಪ್ಪಯಾಸೋ ವವಹಾರಣಯೇಣ ದಂಸಣಂ ತಮ್ಹಾ ..೧೬೪..
ಜ್ಞಾನಂ ಪರಪ್ರಕಾಶಂ ವ್ಯವಹಾರನಯೇನ ದರ್ಶನಂ ತಸ್ಮಾತ್ .
ಆತ್ಮಾ ಪರಪ್ರಕಾಶೋ ವ್ಯವಹಾರನಯೇನ ದರ್ಶನಂ ತಸ್ಮಾತ್ ..೧೬೪..
ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಹೈ ಜ್ಞಾನ ಪರಗತ, ದರ್ಶ ಭೀ ಅತಏವ ಹೈ .
ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಹೈ ಜೀವ ಪರಗತ, ದರ್ಶ ಭೀ ಅತಏವ ಹೈ ..೧೬೪..

Page 332 of 388
PDF/HTML Page 359 of 415
single page version

[ಪರಪ್ರಕಾಶಂ ] ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ; [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ದರ್ಶನಮ್ ] ದರ್ಶನ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ .
[ವ್ಯವಹಾರನಯೇನ ] ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ [ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ [ಪರಪ್ರಕಾಶಃ ] ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ; [ತಸ್ಮಾತ್ ]
ಇಸಲಿಯೇ [ದರ್ಶನಮ್ ] ದರ್ಶನ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ವ್ಯವಹಾರನಯಕೀ ಸಫಲತಾ ದರ್ಶಾನೇವಾಲಾ ಕಥನ ಹೈ .
ಸಮಸ್ತ (ಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯ ) ಕರ್ಮಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋನೇಸೇ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇವಾಲಾ ಸಕಲ-ವಿಮಲ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ
ಪುದ್ಗಲಾದಿ ಮೂರ್ತ - ಅಮೂರ್ತ - ಚೇತನ - ಅಚೇತನ ಪರದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಸಮೂಹಕಾ ಪ್ರಕಾಶಕ ಕಿಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ —
ಐಸಾ ಯಹಾಂ ಪ್ರಶ್ನ ಹೋ, ತೋ ಉಸಕಾ ಉತ್ತರ ಯಹ ಹೈ ಕಿ – ‘ಪರಾಶ್ರಿತೋ ವ್ಯವಹಾರ: (ವ್ಯವಹಾರ ಪರಾಶ್ರಿತ ಹೈ )’
ಐಸಾ (ಶಾಸ್ತ್ರಕಾ ) ವಚನ ಹೋನೇಸೇ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೇ ಬಲಸೇ ಐಸಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ );
ಇಸಲಿಯೇ ದರ್ಶನ ಭೀ ವೈಸಾ ಹೀ ( – ವ್ಯವಹಾರನಯಕೇ ಬಲಸೇ ಪರಪ್ರಕಾಶಕ) ಹೈ . ಔರ ತೀನ ಲೋಕಕೇ
❃
ಪ್ರಕ್ಷೋಭಕೇ ಹೇತುಭೂತ ತೀರ್ಥಂಕರ-ಪರಮದೇವಕೋ — ಕಿ ಜೋ ಸೌ ಇನ್ದ್ರೋಂಕೀ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ವಂದನಾಕೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈಂ ಔರ
ಕಾರ್ಯಪರಮಾತ್ಮಾ ಹೈಂ ಉನ್ಹೇಂ — ಜ್ಞಾನಕೀ ಭಾಂತಿ ಹೀ (ವ್ಯವಹಾರನಯಕೇ ಬಲಸೇ ) ಪರಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಹೈ;
ಇಸಲಿಯೇ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೇ ಬಲಸೇ ಉನ ಭಗವಾನಕಾ ಕೇವಲದರ್ಶನ ಭೀ ವೈಸಾ ಹೀ ಹೈ .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಶ್ರುತಬಿನ್ದುಮೇಂ (ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜಿನ್ಹೋಂನೇ ದೋಷೋಂಕೋ ಜೀತಾ ಹೈ, ಜಿನಕೇ ಚರಣ ದೇವೇನ್ದ್ರೋಂ ತಥಾ
ವ್ಯವಹಾರನಯಸ್ಯ ಸಫಲತ್ವಪ್ರದ್ಯೋತನಕಥನಮಾಹ .
ಇಹ ಸಕಲಕರ್ಮಕ್ಷಯಪ್ರಾದುರ್ಭಾವಾಸಾದಿತಸಕಲವಿಮಲಕೇವಲಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಪುದ್ಗಲಾದಿಮೂರ್ತಾಮೂರ್ತ-
ಚೇತನಾಚೇತನಪರದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಪ್ರಕರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಂ ಕಥಮಿತಿ ಚೇತ್, ಪರಾಶ್ರಿತೋ ವ್ಯವಹಾರಃ ಇತಿ ವಚನಾತ್
ವ್ಯವಹಾರನಯಬಲೇನೇತಿ . ತತೋ ದರ್ಶನಮಪಿ ತಾದ್ರಶಮೇವ . ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಪ್ರಕ್ಷೋಭಹೇತುಭೂತತೀರ್ಥಕರಪರಮದೇವಸ್ಯ
ಶತಮಖಶತಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಂದನಾಯೋಗ್ಯಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಪರಮಾತ್ಮನಶ್ಚ ತದ್ವದೇವ ಪರಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಮ್ . ತೇನ ವ್ಯವಹಾರ-
ನಯಬಲೇನ ಚ ತಸ್ಯ ಖಲು ಭಗವತಃ ಕೇವಲದರ್ಶನಮಪಿ ತಾದ್ರಶಮೇವೇತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರುತಬಿನ್ದೌ —
(ಮಾಲಿನೀ)
‘‘ಜಯತಿ ವಿಜಿತದೋಷೋಽಮರ್ತ್ಯಮರ್ತ್ಯೇನ್ದ್ರಮೌಲಿ-
ಪ್ರವಿಲಸದುರುಮಾಲಾಭ್ಯರ್ಚಿತಾಂಘ್ರಿರ್ಜಿನೇನ್ದ್ರಃ .
ತ್ರಿಜಗದಜಗತೀ ಯಸ್ಯೇದ್ರಶೌ ವ್ಯಶ್ನುವಾತೇ
ಸಮಮಿವ ವಿಷಯೇಷ್ವನ್ಯೋನ್ಯವೃತ್ತಿಂ ನಿಷೇದ್ಧುಮ್ ..’’
❃ ಪ್ರಕ್ಷೋಭಕೇ ಅರ್ಥ ಕೇ ಲಿಯೇ ೮೫ವೇಂ ಪೃಷ್ಠಕೀ ಟಿಪ್ಪಣೀ ದೇಖೋ .

Page 333 of 388
PDF/HTML Page 360 of 415
single page version

ನರೇನ್ದ್ರೋಂಕೇ ಮುಕುಟೋಂಮೇಂ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಮೂಲ್ಯವಾನ ಮಾಲಾಓಂಸೇ ಪುಜತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿನಕೇ ಚರಣೋಂಮೇಂ
ಇನ್ದ್ರ ತಥಾ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯೋಂಕೇ ಮಣಿಮಾಲಾಯುಕ್ತ ಮುಕುಟವಾಲೇ ಮಸ್ತಕ ಅತ್ಯನ್ತ ಝುಕತೇ ಹೈಂ ), ಔರ
(ಲೋಕಾಲೋಕಕೇ ಸಮಸ್ತ ) ಪದಾರ್ಥ ಏಕ-ದೂಸರೇಮೇಂ ಪ್ರವೇಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನ ಹೋಂ ಇಸಪ್ರಕಾರ ತೀನ ಲೋಕ
ಔರ ಅಲೋಕ ಜಿನಮೇಂ ಏಕ ಸಾಥ ಹೀ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಜಿನೇನ್ದ್ರಕೋ ಯುಗಪತ್ ಜ್ಞಾತ ಹೋತೇ
ಹೈಂ ), ವೇ ಜಿನೇನ್ದ್ರ ಜಯವನ್ತ ಹೈಂ .’’
ಔರ (ಇಸ ೧೬೪ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜ್ಞಾನಪುಂಜ ಐಸಾ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಅತ್ಯನ್ತ ಸ್ಪಷ್ಟ ದರ್ಶನ ಹೋನೇ ಪರ (ಅರ್ಥಾತ್
ಕೇವಲದರ್ಶನ ಪ್ರಗಟ ಹೋನೇ ಪರ ) ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ಸರ್ವ ಲೋಕಕೋ ದೇಖತಾ ಹೈ ತಥಾ (ಸಾಥಮೇಂ ವರ್ತತೇ ಹುಏ
ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೇ ಕಾರಣ ) ಸಮಸ್ತ ಮೂರ್ತ - ಅಮೂರ್ತ ಪದಾರ್ಥಸಮೂಹಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ . ವಹ (ಕೇವಲ-
ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಯುಕ್ತ ) ಆತ್ಮಾ ಪರಮಶ್ರೀರೂಪೀ ಕಾಮಿನೀಕಾ (ಮುಕ್ತಿಸುನ್ದರೀಕಾ ) ವಲ್ಲಭ ಹೋತಾ ಹೈ .೨೮೦.
ಗಾಥಾ : ೧೬೫ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ] ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ [ಜ್ಞಾನಮ್ ] ಜ್ಞಾನ
[ಆತ್ಮಪ್ರಕಾಶಂ ] ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ; [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ದರ್ಶನಮ್ ] ದರ್ಶನ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ .
ತಥಾ ಹಿ —
(ಮಾಲಿನೀ)
ವ್ಯವಹರಣನಯೇನ ಜ್ಞಾನಪುಂಜೋಽಯಮಾತ್ಮಾ
ಪ್ರಕಟತರಸುದ್ರಷ್ಟಿಃ ಸರ್ವಲೋಕಪ್ರದರ್ಶೀ .
ವಿದಿತಸಕಲಮೂರ್ತಾಮೂರ್ತತತ್ತ್ವಾರ್ಥಸಾರ್ಥಃ
ಸ ಭವತಿ ಪರಮಶ್ರೀಕಾಮಿನೀಕಾಮರೂಪಃ ..೨೮೦..
ಣಾಣಂ ಅಪ್ಪಪಯಾಸಂ ಣಿಚ್ಛಯಣಯಏಣ ದಂಸಣಂ ತಮ್ಹಾ .
ಅಪ್ಪಾ ಅಪ್ಪಪಯಾಸೋ ಣಿಚ್ಛಯಣಯಏಣ ದಂಸಣಂ ತಮ್ಹಾ ..೧೬೫..
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ಮಪ್ರಕಾಶಂ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ದರ್ಶನಂ ತಸ್ಮಾತ್ .
ಆತ್ಮಾ ಆತ್ಮಪ್ರಕಾಶೋ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ದರ್ಶನಂ ತಸ್ಮಾತ್ ..೧೬೫..
ಹೈ ಜ್ಞಾನ ನಿಶ್ಚಯ ನಿಜಪ್ರಕಾಶಕ , ಇಸಲಿಯೇ ತ್ಯೋಂ ದರ್ಶ ಹೈ .
ಹೈ ಜೀವ ನಿಶ್ಚಯ ನಿಜಪ್ರಕಾಶಕ, ಇಸಲಿಯೇ ತ್ಯೋಂ ದರ್ಶ ಹೈ ..೧೬೫..