Niyamsar-Hindi (Kannada transliteration). Gatha: 166-176.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 19 of 21

 

Page 334 of 388
PDF/HTML Page 361 of 415
single page version

[ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ] ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ [ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ [ಆತ್ಮಪ್ರಕಾಶಃ ] ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ; [ತಸ್ಮಾತ್ ]
ಇಸಲಿಯೇ [ದರ್ಶನಮ್ ] ದರ್ಶನ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
ಯಹಾಂ ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಶುದ್ಧ ಜ್ಞಾನಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕಪನಾ ಕಹಾ ಹೈ; ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಸರ್ವ
ಆವರಣಸೇ ಮುಕ್ತ ಶುದ್ಧ ದರ್ಶನ ಭೀ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಹೀ ಹೈ . ಆತ್ಮಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ, ಉಸನೇ ಸರ್ವ
ಇನ್ದ್ರಿಯವ್ಯಾಪಾರಕೋ ಛೋಡಾ ಹೋನೇಸೇ, ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕಸ್ವರೂಪ ಲಕ್ಷಣಸೇ ಲಕ್ಷಿತ ಹೈ; ದರ್ಶನ ಭೀ, ಉಸನೇ
ಬಹಿರ್ವಿಷಯಪನಾ ಛೋಡಾ ಹೋನೇಸೇ, ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಪ್ರಧಾನ ಹೀ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವರೂಪಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ - ಲಕ್ಷಣಸೇ
ಲಕ್ಷಿತ ಅಖಣ್ಡ - ಸಹಜ - ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನದರ್ಶನಮಯ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ, ನಿಶ್ಚಯಸೇ, ತ್ರಿಲೋಕ - ತ್ರಿಕಾಲವರ್ತೀ
ಸ್ಥಾವರ - ಜಂಗಮಸ್ವರೂಪ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯರೂಪ ವಿಷಯೋಂ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಪ್ರಕಾಶ್ಯ - ಪ್ರಕಾಶಕಾದಿ
ವಿಕಲ್ಪೋಂಸೇ ಅತಿ ದೂರ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, ಸ್ವಸ್ವರೂಪಸಂಚೇತನ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೇ ಪ್ರಕಾಶ ದ್ವಾರಾ
ಸರ್ವಥಾ ಅಂತರ್ಮುಖ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ, ಆತ್ಮಾ ನಿರನ್ತರ ಅಖಣ್ಡ - ಅದ್ವೈತ - ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಮೂರ್ತಿ ರಹತಾ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೬೫ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಜ್ಞಾನ ಹೈ; ಜಿಸನೇ ಬಾಹ್ಯ ಆಲಂಬನ ನಷ್ಟ
ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್ .
ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಲಕ್ಷಣಂ ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಮಿಹಾಭಿಹಿತಂ ತಥಾ ಸಕಲಾವರಣಪ್ರಮುಕ್ತ ಶುದ್ಧ-
ದರ್ಶನಮಪಿ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕಪರಮೇವ . ಆತ್ಮಾ ಹಿ ವಿಮುಕ್ತ ಸಕಲೇನ್ದ್ರಿಯವ್ಯಾಪಾರತ್ವಾತ್ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಲಕ್ಷಣ-
ಲಕ್ಷಿತ ಇತಿ ಯಾವತ್ . ದರ್ಶನಮಪಿ ವಿಮುಕ್ತ ಬಹಿರ್ವಿಷಯತ್ವಾತ್ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಪ್ರಧಾನಮೇವ . ಇತ್ಥಂ ಸ್ವರೂಪ-
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಲಕ್ಷಣಲಕ್ಷಿತಾಕ್ಷುಣ್ಣಸಹಜಶುದ್ಧಜ್ಞಾನದರ್ಶನಮಯತ್ವಾತ್ ನಿಶ್ಚಯೇನ ಜಗತ್ತ್ರಯಕಾಲತ್ರಯವರ್ತಿಸ್ಥಾವರಜಂಗ-
ಮಾತ್ಮಕಸಮಸ್ತದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯವಿಷಯೇಷು “ಆಕಾಶಾಪ್ರಕಾಶಕಾದಿವಿಕಲ್ಪವಿದೂರಸ್ಸನ್ ಸ್ವಸ್ವರೂಪೇ “ಸಂಜ್ಞಾ-
ಲಕ್ಷಣಪ್ರಕಾಶತಯಾ ನಿರವಶೇಷೇಣಾನ್ತರ್ಮುಖತ್ವಾದನವರತಮ್ ಅಖಂಡಾದ್ವೈತಚಿಚ್ಚಮತ್ಕಾರಮೂರ್ತಿರಾತ್ಮಾ ತಿಷ್ಠತೀತಿ .
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಂ ಭವತಿ ನಿಯತಂ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಾತ್ಮಕಂ ಯಾ
ದ್ರಷ್ಟಿಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಪ್ರಹತಬಹಿರಾಲಂಬನಾ ಸಾಪಿ ಚೈಷಃ .
ಏಕಾಕಾರಸ್ವರಸವಿಸರಾಪೂರ್ಣಪುಣ್ಯಃ ಪುರಾಣಃ
ಸ್ವಸ್ಮಿನ್ನಿತ್ಯಂ ನಿಯತವಸತಿರ್ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪೇ ಮಹಿಮ್ನಿ ..೨೮೧..
★ ಯಹಾಂ ಕುಛ ಅಶುದ್ಧಿ ಹೋ ಐಸಾ ಲಗತಾ ಹೈ .

Page 335 of 388
PDF/HTML Page 362 of 415
single page version

ಕಿಯಾ ಹೈ ಐಸಾ (ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ) ಜೋ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ದರ್ಶನ ಉಸ - ರೂಪ ಭೀ ಆತ್ಮಾ ಹೈ . ಏಕಾಕಾರ
ನಿಜರಸಕೇ ಫೈ ಲಾವಸೇ ಪೂರ್ಣ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಜೋ ಪವಿತ್ರ ಹೈ ತಥಾ ಜೋ ಪುರಾಣ (ಸನಾತನ ) ಹೈ ಐಸಾ
ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಸದಾ ಅಪನೀ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಮಹಿಮಾಮೇಂ ನಿಶ್ಚಿತರೂಪಸೇ ವಾಸ ಕರತಾ ಹೈ . ೨೮೧ .
ಗಾಥಾ : ೧೬೬ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ್ ] (ನಿಶ್ಚಯಸೇ ) ಕೇವಲೀ
ಭಗವಾನ [ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಂ ] ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಕೋ [ಪಶ್ಯತಿ ] ದೇಖತೇ ಹೈಂ, [ನ ಲೋಕಾಲೋಕೌ ]
ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ ನಹೀಂ — [ಏವಂ ] ಐಸಾ [ಯದಿ ] ಯದಿ [ಕಃ ಅಪಿ ಭಣತಿ ] ಕೋಈ ಕಹೇ ತೋ [ತಸ್ಯ
ಚ ಕಿಂ ದೂಷಣಂ ಭವತಿ ] ಉಸೇ ಕ್ಯಾ ದೋಷ ಹೈ ? (ಅರ್ಥಾತ್ ಕುಛ ದೋಷ ನಹೀಂ ಹೈ . )
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯಕೀ ವಿವಕ್ಷಾಸೇ ಪರದರ್ಶನಕಾ (ಪರಕೋ ದೇಖನೇಕಾ) ಖಣ್ಡನ
ಹೈ .
ಯದ್ಯಪಿ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಏಕ ಸಮಯಮೇಂ ತೀನ ಕಾಲ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಪುದ್ಗಲಾದಿ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ
ಜಾನನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಸಕಲ - ವಿಮಲ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಮಯತ್ವಾದಿ ವಿವಿಧ ಮಹಿಮಾಓಂಕಾ ಧಾರಣ ಕರನೇವಾಲಾ ಹೈ,
ತಥಾಪಿ ವಹ ಭಗವಾನ, ಕೇವಲದರ್ಶನರೂಪ ತೃತೀಯ ಲೋಚನವಾಲಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಪರಮ ನಿರಪೇಕ್ಷಪನೇಕೇ
ಕಾರಣ ನಿಃಶೇಷರೂಪಸೇ (ಸರ್ವಥಾ ) ಅನ್ತರ್ಮುಖ ಹೋನೇಸೇ ಕೇವಲ ಸ್ವರೂಪಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮಾತ್ರ ವ್ಯಾಪಾರಮೇಂ ಲೀನ ಐಸೇ
ನಿರಂಜನ ನಿಜ ಸಹಜದರ್ಶನ ದ್ವಾರಾ ಸಚ್ಚಿದಾನನ್ದಮಯ ಆತ್ಮಾಕೋ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ದೇಖತಾ ಹೈ (ಪರನ್ತು
ಅಪ್ಪಸರೂವಂ ಪೇಚ್ಛದಿ ಲೋಯಾಲೋಯಂ ಣ ಕೇವಲೀ ಭಗವಂ .
ಜಇ ಕೋಇ ಭಣಇ ಏವಂ ತಸ್ಸ ಯ ಕಿಂ ದೂಸಣಂ ಹೋಇ ..೧೬೬..
ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಂ ಪಶ್ಯತಿ ಲೋಕಾಲೋಕೌ ನ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ್ .
ಯದಿ ಕೋಪಿ ಭಣತ್ಯೇವಂ ತಸ್ಯ ಚ ಕಿಂ ದೂಷಣಂ ಭವತಿ ..೧೬೬..
ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯವಿವಕ್ಷಯಾ ಪರದರ್ಶನತ್ವನಿರಾಸೋಽಯಮ್ .
ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಪುದ್ಗಲಾದಿತ್ರಿಕಾಲವಿಷಯದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯೈಕಸಮಯಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಸಮರ್ಥಸಕಲವಿಮಲ-
ಕೇವಲಾವಬೋಧಮಯತ್ವಾದಿವಿವಿಧಮಹಿಮಾಧಾರೋಽಪಿ ಸ ಭಗವಾನ್ ಕೇವಲದರ್ಶನತೃತೀಯಲೋಚನೋಽಪಿ ಪರಮನಿರ-
ಪೇಕ್ಷತಯಾ ನಿಃಶೇಷತೋಽನ್ತರ್ಮುಖತ್ವಾತ್ ಕೇವಲಸ್ವರೂಪಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮಾತ್ರವ್ಯಾಪಾರನಿರತನಿರಂಜನನಿಜಸಹಜದರ್ಶನೇನ
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮಯಮಾತ್ಮಾನಂ ನಿಶ್ಚಯತಃ ಪಶ್ಯತೀತಿ ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯವಿವಕ್ಷಯಾ ಯಃ ಕೋಪಿ ಶುದ್ಧಾನ್ತಸ್ತತ್ತ್ವ-
ಪ್ರಭು ಕೇವಲೀ ನಿಜರೂಪ ದೇಖೇಂ ಔರ ಲೋಕಾಲೋಕ ನಾ .
ಯದಿ ಕೋಇ ಯೋಂ ಕಹತಾ ಅರೇ ಉಸಮೇಂ ಕಹೋ ಹೈ ದೋಷ ಕ್ಯಾ ? ೧೬೬..

Page 336 of 388
PDF/HTML Page 363 of 415
single page version

ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ ನಹೀಂ ) — ಐಸಾ ಜೋ ಕೋಈ ಭೀ ಶುದ್ಧ ಅನ್ತಃತತ್ತ್ವಕಾ ವೇದನ ಕರನೇವಾಲಾ
(ಜಾನನೇವಾಲಾ, ಅನುಭವ ಕರನೇವಾಲಾ ) ಪರಮ ಜಿನಯೋಗೀಶ್ವರ ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯಕೀ ವಿವಕ್ಷಾಸೇ ಕಹತಾ
ಹೈ, ಉಸೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದೂಷಣ ನಹೀಂ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೬೬ ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] (❃ನಿಶ್ಚಯಸೇ ) ಆತ್ಮಾ ಸಹಜ ಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ ದೇಖತಾ ಹೈ — ಕಿ ಜೋ
ಪರಮಾತ್ಮಾ ಏಕ ಹೈ, ವಿಶುದ್ಧ ಹೈ, ನಿಜ ಅನ್ತಃಶುದ್ಧಿಕಾ ಆವಾಸ ಹೋನೇಸೇ (ಕೇವಲಜ್ಞಾನದರ್ಶನಾದಿ )
ಮಹಿಮಾಕಾ ಧಾರಣ ಕರನೇವಾಲಾ ಹೈ, ಅತ್ಯನ್ತ ಧೀರ ಹೈ ಔರ ನಿಜ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಅತ್ಯನ್ತ ಅವಿಚಲ
ಹೋನೇಸೇ ಸರ್ವದಾ ಅನ್ತರ್ಮಗ್ನ ಹೈ . ಸ್ವಭಾವಸೇ ಮಹಾನ ಐಸೇ ಉಸ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ❃ವ್ಯವಹಾರಪ್ರಪಂಚ ಹೈ ಹೀ ನಹೀಂ .
(ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ ದೇಖನೇರೂಪ ವ್ಯವಹಾರವಿಸ್ತಾರ ಹೈ ಹೀ
ನಹೀಂ ) .೨೮೨.
ವೇದೀ ಪರಮಜಿನಯೋಗೀಶ್ವರೋ ವಕ್ತಿ ತಸ್ಯ ಚ ನ ಖಲು ದೂಷಣಂ ಭವತೀತಿ .
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಪಶ್ಯತ್ಯಾತ್ಮಾ ಸಹಜಪರಮಾತ್ಮಾನಮೇಕಂ ವಿಶುದ್ಧಂ
ಸ್ವಾನ್ತಃಶುದ್ಧಯಾವಸಥಮಹಿಮಾಧಾರಮತ್ಯನ್ತಧೀರಮ್ .
ಸ್ವಾತ್ಮನ್ಯುಚ್ಚೈರವಿಚಲತಯಾ ಸರ್ವದಾನ್ತರ್ನಿಮಗ್ನಂ
ತಸ್ಮಿನ್ನೈವ ಪ್ರಕೃತಿಮಹತಿ ವ್ಯಾವಹಾರಪ್ರಪಂಚಃ ..೨೮೨..
❃ಯಹಾಂ ನಿಶ್ಚಯ-ವ್ಯವಹಾರ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಐಸಾ ಸಮಝನಾ ಕಿ — ಜಿಸಮೇಂ ಸ್ವಕೀ ಹೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಹೋ ವಹ ನಿಶ್ಚಯಕಥನ ಹೈ ಔರ
ಜಿಸಮೇಂ ಪರಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಆಯೇ ವಹ ವ್ಯವಹಾರಕಥನ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ — ಪರಕೋ ಜಾನತೇ-
ದೇಖತೇ ಹೈಂ ಐಸಾ ಕಹನಾ ವಹ ವ್ಯವಹಾರಕಥನ ಹೈ ಔರ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ ಸ್ವಾತ್ಮಾಕೋ ಜಾನತೇ-ದೇಖತೇ ಹೈಂ ಐಸಾ ಕಹನಾ
ವಹ ನಿಶ್ಚಯಕಥನ ಹೈ . ಯಹಾಂ ವ್ಯವಹಾರಕಥನಕಾ ವಾಚ್ಯಾರ್ಥ ಐಸಾ ನಹೀಂ ಸಮಝನಾ ಕಿ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಛದ್ಮಸ್ಥ ಜೀವ
ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ ಜಾನತಾ-ದೇಖತಾ ಹೀ ನಹೀಂ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ ಜಾನತೇ-ದೇಖತೇ ಹೀ ನಹೀಂ
ಹೈಂ . ಛದ್ಮಸ್ಥ ಜೀವಕೇ ಸಾಥ ತುಲನಾಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ತೋ ಕೇವಲೀಭಗವಾನ ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ ಜಾನತೇ-ದೇಖತೇ ಹೈಂ ವಹ ಬರಾಬರ
ಸತ್ಯ ಹೈ — ಯಥಾರ್ಥ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವೇ ತ್ರಿಕಾಲ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಯಥಾಸ್ಥಿತ ಬರಾಬರ ಪರಿಪೂರ್ಣರೂಪಸೇ
ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜಾನತೇ-ದೇಖತೇ ಹೈಂ . ‘ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ ಜಾನತೇ-ದೇಖತೇ ಹೈಂ’ ಐಸಾ ಕಹತೇ ಹುಏ ಪರಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ
ಆತೀ ಹೈ ಇತನಾ ಹೀ ಸೂಚಿತ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ, ತಥಾ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವಕೋ ತದ್ರೂಪ ಹೋಕರ ನಿಜಸುಖಕೇ
ಸಂವೇದನ ಸಹಿತ ಜಾನತೇ-ದೇಖತೇ ಹೈಂ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ (ಪರಕೋ) ತದ್ರೂಪ ಹೋಕರ ಪರಸುಖದುಃಖಾದಿಕೇ ಸಂವೇದನ
ಸಹಿತ ನಹೀಂ ಜಾನತೇ-ದೇಖತೇ, ಪರನ್ತು ಪರಸೇ ಬಿಲಕುಲ ಭಿನ್ನ ರಹಕರ, ಪರಕೇ ಸುಖದುಃಖಾದಿಕಾ ಸಂವೇದನ ಕಿಯೇ ಬಿನಾ
ಜಾನತೇ-ದೇಖತೇ ಹೈಂ ಇತನಾ ಹೀ ಸೂಚಿತ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಉಸೇ ವ್ಯವಹಾರ ಕಹಾ ಹೈ .

Page 337 of 388
PDF/HTML Page 364 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೬೭ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಮೂರ್ತಮ್ ಅಮೂರ್ತಮ್ ] ಮೂರ್ತ-ಅಮೂರ್ತ [ಚೇತನಮ್ ಇತರತ್ ]
ಚೇತನ – ಅಚೇತನ [ದ್ರವ್ಯಂ ] ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ — [ಸ್ವಕಂ ಚ ಸರ್ವಂ ಚ ] ಸ್ವಕೋ ತಥಾ ಸಮಸ್ತಕೋ [ಪಶ್ಯತಃ
ತು ] ದೇಖನೇವಾಲೇ (ಜಾನನೇವಾಲೇಕಾ ) [ಜ್ಞಾನಮ್ ] ಜ್ಞಾನ [ಅತೀನ್ದ್ರಿಯಂ ] ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಹೈ, [ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮ್
ಭವತಿ ] ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
ಛಹ ದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ ಪುದ್ಗಲಕೋ ಮೂರ್ತಪನಾ ಹೈ, (ಶೇಷ ) ಪಾಂಚಕೋ ಅಮೂರ್ತಪನಾ ಹೈ; ಜೀವಕೋ ಹೀ
ಚೇತನಪನಾ ಹೈ, (ಶೇಷ ) ಪಾಂಚಕೋ ಅಚೇತನಪನಾ ಹೈ . ತ್ರಿಕಾಲ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಮೂರ್ತ - ಅಮೂರ್ತ ಚೇತನ - ಅಚೇತನ
ಸ್ವದ್ರವ್ಯಾದಿ ಅಶೇಷಕೋ (ಸ್ವ ತಥಾ ಪರ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ) ನಿರನ್ತರ ದೇಖನೇವಾಲೇ ಭಗವಾನ ಶ್ರೀಮದ್
ಅರ್ಹತ್ಪರಮೇಶ್ವರಕಾ ಜೋ ಕ್ರಮ, ಇನ್ದ್ರಿಯ ಔರ ❃
ವ್ಯವಧಾನ ರಹಿತ, ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಸಕಲ-ವಿಮಲ (ಸರ್ವಥಾ
ನಿರ್ಮಲ ) ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ವಹ ಸಕಲಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹೈ .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ) ಶ್ರೀ ಪ್ರವಚನಸಾರಮೇಂ (೫೪ವೀಂ ಗಾಥಾ
ದ್ವಾರಾ ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
ಮುತ್ತಮಮುತ್ತಂ ದವ್ವಂ ಚೇಯಣಮಿಯರಂ ಸಗಂ ಚ ಸವ್ವಂ ಚ .
ಪೇಚ್ಛಂತಸ್ಸ ದು ಣಾಣಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಮಣಿಂದಿಯಂ ಹೋಇ ..೧೬೭..
ಮೂರ್ತಮಮೂರ್ತಂ ದ್ರವ್ಯಂ ಚೇತನಮಿತರತ್ ಸ್ವಕಂ ಚ ಸರ್ವಂ ಚ .
ಪಶ್ಯತಸ್ತು ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮತೀನ್ದ್ರಿಯಂ ಭವತಿ ..೧೬೭..
ಕೇವಲಬೋಧಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್ .
ಷಣ್ಣಾಂ ದ್ರವ್ಯಾಣಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಮೂರ್ತತ್ವಂ ಪುದ್ಗಲಸ್ಯ ಪಂಚಾನಾಮ್ ಅಮೂರ್ತತ್ವಮ್; ಚೇತನತ್ವಂ ಜೀವಸ್ಯೈವ
ಪಂಚಾನಾಮಚೇತನತ್ವಮ್ . ಮೂರ್ತಾಮೂರ್ತಚೇತನಾಚೇತನಸ್ವದ್ರವ್ಯಾದಿಕಮಶೇಷಂ ತ್ರಿಕಾಲವಿಷಯಮ್ ಅನವರತಂ ಪಶ್ಯತೋ
ಭಗವತಃ ಶ್ರೀಮದರ್ಹತ್ಪರಮೇಶ್ವರಸ್ಯ ಕ್ರಮಕರಣವ್ಯವಧಾನಾಪೋಢಂ ಚಾತೀನ್ದ್ರಿಯಂ ಚ ಸಕಲವಿಮಲಕೇವಲಜ್ಞಾನಂ
ಸಕಲಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಭವತೀತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಪ್ರವಚನಸಾರೇ —
❃ ವ್ಯವಧಾನಕೇ ಅರ್ಥಕೇ ಲಿಯೇ ೨೮ವೇಂ ಪೃಷ್ಠಕೀ ಟಿಪ್ಪಣೀ ದೇಖೋ .
ಜೋ ಮೂರ್ತ ಔರ ಅಮೂರ್ತ ಜಡ ಚೇತನ ಸ್ವಪರ ಸಬ ದ್ರವ್ಯ ಹೈಂ .
ದೇಖೇ ಉನ್ಹೇಂ ಉಸಕೋ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಜ್ಞಾನ ಹೈ, ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹೈ ..೧೬೭..

Page 338 of 388
PDF/HTML Page 365 of 415
single page version

‘‘[ಗಾಥಾರ್ಥ : — ] ದೇಖನೇವಾಲೇಕಾ ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಅಮೂರ್ತಕೋ, ಮೂರ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಭೀ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯಕೋ,
ಔರ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಕೋ ಇನ ಸಬಕೋ — ಸ್ವಕೋ ತಥಾ ಪರಕೋ — ದೇಖತಾ ಹೈ, ವಹ ಜ್ಞಾನ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹೈ .’’
ಔರ (ಇಸ ೧೬೭ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ನಾಮಕಾ ಜೋ ತೀಸರಾ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ನೇತ್ರ ಉಸೀಸೇ ಜಿನಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧ
ಮಹಿಮಾ ಹೈ, ಜೋ ತೀನ ಲೋಕಕೇ ಗುರು ಹೈಂ ಔರ ಶಾಶ್ವತ ಅನನ್ತ ಜಿನಕಾ ❃ಧಾಮ ಹೈ — ಐಸೇ ಯಹ
ತೀರ್ಥನಾಥ ಜಿನೇನ್ದ್ರ ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವ-ಪರ ಐಸೇ ಸಮಸ್ತ ಚೇತನ - ಅಚೇತನ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಸಮ್ಯಕ್
ಪ್ರಕಾರಸೇ (ಬರಾಬರ ) ಜಾನತೇ ಹೈಂ .೨೮೩.
ಗಾಥಾ : ೧೬೮ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ನಾನಾಗುಣಪರ್ಯಾಯೇಣ ಸಂಯುಕ್ತಮ್ ] ವಿವಿಧ ಗುಣೋಂ ಔರ
ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಸಂಯುಕ್ತ [ಪೂರ್ವೋಕ್ತಸಕಲದ್ರವ್ಯಂ ] ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ [ಯಃ ] ಜೋ [ಸಮ್ಯಕ್ ]
ಸಮ್ಯಕ್ ಪ್ರಕಾರಸೇ (ಬರಾಬರ ) [ನ ಚ ಪಶ್ಯತಿ ] ನಹೀಂ ದೇಖತಾ, [ತಸ್ಯ ] ಉಸೇ [ಪರೋಕ್ಷದೃಷ್ಟಿಃ
‘‘ಜಂ ಪೇಚ್ಛದೋ ಅಮುತ್ತಂ ಮುತ್ತೇಸು ಅದಿಂದಿಯಂ ಚ ಪಚ್ಛಣ್ಣಂ .
ಸಯಲಂ ಸಗಂ ಚ ಇದರಂ ತಂ ಣಾಣಂ ಹವದಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ..’’
ತಥಾ ಹಿ —
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಸಮ್ಯಗ್ವರ್ತೀ ತ್ರಿಭುವನಗುರುಃ ಶಾಶ್ವತಾನನ್ತಧಾಮಾ
ಲೋಕಾಲೋಕೌ ಸ್ವಪರಮಖಿಲಂ ಚೇತನಾಚೇತನಂ ಚ .
ತಾರ್ತೀಯಂ ಯನ್ನಯನಮಪರಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಸಂಜ್ಞಂ
ತೇನೈವಾಯಂ ವಿದಿತಮಹಿಮಾ ತೀರ್ಥನಾಥೋ ಜಿನೇನ್ದ್ರಃ ..೨೮೩..
ಪುವ್ವುತ್ತಸಯಲದವ್ವಂ ಣಾಣಾಗುಣಪಜ್ಜಏಣ ಸಂಜುತ್ತಂ .
ಜೋ ಣ ಯ ಪೇಚ್ಛಇ ಸಮ್ಮಂ ಪರೋಕ್ಖದಿಟ್ಠೀ ಹವೇ ತಸ್ಸ ..೧೬೮..
ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಸಕಲದ್ರವ್ಯಂ ನಾನಾಗುಣಪರ್ಯಾಯೇಣ ಸಂಯುಕ್ತ ಮ್ .
ಯೋ ನ ಚ ಪಶ್ಯತಿ ಸಮ್ಯಕ್ ಪರೋಕ್ಷದ್ರಷ್ಟಿರ್ಭವೇತ್ತಸ್ಯ ..೧೬೮..
❃ ಧಾಮ = (೧) ಭವ್ಯತಾ; (೨) ತೇಜ; (೩) ಬಲ .
ಜೋ ವಿವಿಧ ಗುಣ ಪರ್ಯಾಯಸೇ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಾರೀ ಸೃಷ್ಟಿ ಹೈ .
ದೇಖೇ ನ ಜೋ ಸಮ್ಯಕ್ ಪ್ರಕಾರ, ಪರೋಕ್ಷ ರೇ ವಹ ದೃಷ್ಟಿ ಹೈ ..೧೬೮..

Page 339 of 388
PDF/HTML Page 366 of 415
single page version

ಭವೇತ್ ] ಪರೋಕ್ಷ ದರ್ಶನ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹಾಂ, ಕೇವಲದರ್ಶನಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ದರ್ಶನಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ )
ಸರ್ವಜ್ಞಪನಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ .
ಸಮಸ್ತ ಗುಣೋಂ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಸಂಯುಕ್ತ ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೋಕ್ತ (೧೬೭ವೀಂ ಗಾಥಾಮೇಂ ಕಹೇ ಹುಏ ) ಮೂರ್ತಾದಿ
ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಜೋ ನಹೀಂ ದೇಖತಾ; — ಅರ್ಥಾತ್ ಮೂರ್ತ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಮೂರ್ತ ಗುಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಅಚೇತನಕೇ ಅಚೇತನ ಗುಣ
ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಅಮೂರ್ತಕೇ ಅಮೂರ್ತ ಗುಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಚೇತನಕೇ ಚೇತನ ಗುಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ; ಷಟ್ (ಛಹ ಪ್ರಕಾರಕೀ )
ಹಾನಿವೃದ್ಧಿರೂಪ, ಸೂಕ್ಷ್ಮ, ಪರಮಾಗಮಕೇ ಪ್ರಮಾಣಸೇ ಸ್ವೀಕಾರ - ಕರನೇಯೋಗ್ಯ ಅರ್ಥಪರ್ಯಾಯೇಂ ಛಹ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ
ಸಾಧಾರಣ ಹೈಂ, ನರನಾರಕಾದಿ ವ್ಯಂಜನಪರ್ಯಾಯೇಂ ಪಾಂಚ ಪ್ರಕಾರಕೀ ❃ಸಂಸಾರಪ್ರಪಂಚವಾಲೇ ಜೀವೋಂಕೋ ಹೋತೀ ಹೈಂ,
ಪುದ್ಗಲೋಂಕೋ ಸ್ಥೂಲ - ಸ್ಥೂಲ ಆದಿ ಸ್ಕನ್ಧಪರ್ಯಾಯೇಂ ಹೋತೀ ಹೈಂ ಔರ ಧರ್ಮಾದಿ ಚಾರ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಶುದ್ಧ ಪರ್ಯಾಯೇಂ
ಹೋತೀ ಹೈಂ; ಇನ ಗುಣಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಸಂಯುಕ್ತ ಐಸೇ ಉಸ ದ್ರವ್ಯಸಮೂಹಕೋ ಜೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ನಹೀಂ ದೇಖತಾ; — ಉಸೇ
(ಭಲೇ ವಹ ಸರ್ವಜ್ಞತಾಕೇ ಅಭಿಮಾನಸೇ ದಗ್ಧ ಹೋ ತಥಾಪಿ ) ಸಂಸಾರಿಯೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ ಪರೋಕ್ಷ ದೃಷ್ಟಿ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೬೮ ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಸರ್ವಜ್ಞತಾಕೇ ಅಭಿಮಾನವಾಲಾ ಜೋ ಜೀವ ಶೀಘ್ರ ಏಕ ಹೀ ಕಾಲಮೇಂ ತೀನ
ಅತ್ರ ಕೇವಲದ್ರಷ್ಟೇರಭಾವಾತ್ ಸಕಲಜ್ಞತ್ವಂ ನ ಸಮಸ್ತೀತ್ಯುಕ್ತ ಮ್ .
ಪೂರ್ವಸೂತ್ರೋಪಾತ್ತಮೂರ್ತಾದಿದ್ರವ್ಯಂ ಸಮಸ್ತಗುಣಪರ್ಯಾಯಾತ್ಮಕಂ, ಮೂರ್ತಸ್ಯ ಮೂರ್ತಗುಣಾಃ, ಅಚೇತನಸ್ಯಾಚೇತನ-
ಗುಣಾಃ, ಅಮೂರ್ತಸ್ಯಾಮೂರ್ತಗುಣಾಃ, ಚೇತನಸ್ಯ ಚೇತನಗುಣಾಃ, ಷಡ್ಢಾನಿವೃದ್ಧಿರೂಪಾಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಃ ಪರಮಾಗಮಪ್ರಾಮಾ-
ಣ್ಯಾದಭ್ಯುಪಗಮ್ಯಾಃ ಅರ್ಥಪರ್ಯಾಯಾಃ ಷಣ್ಣಾಂ ದ್ರವ್ಯಾಣಾಂ ಸಾಧಾರಣಾಃ, ನರನಾರಕಾದಿವ್ಯಂಜನಪರ್ಯಾಯಾ ಜೀವಾನಾಂ
ಪಂಚಸಂಸಾರಪ್ರಪಂಚಾನಾಂ, ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ಸ್ಥೂಲಸ್ಥೂಲಾದಿಸ್ಕನ್ಧಪರ್ಯಾಯಾಃ, ಚತುರ್ಣಾಂ ಧರ್ಮಾದೀನಾಂ ಶುದ್ಧಪರ್ಯಾಯಾಶ್ಚೇತಿ,
ಏಭಿಃ ಸಂಯುಕ್ತಂ ತದ್ದ್ರವ್ಯಜಾಲಂ ಯಃ ಖಲು ನ ಪಶ್ಯತಿ, ತಸ್ಯ ಸಂಸಾರಿಣಾಮಿವ ಪರೋಕ್ಷದ್ರಷ್ಟಿರಿತಿ .
(ವಸಂತತಿಲಕಾ)
ಯೋ ನೈವ ಪಶ್ಯತಿ ಜಗತ್ತ್ರಯಮೇಕದೈವ
ಕಾಲತ್ರಯಂ ಚ ತರಸಾ ಸಕಲಜ್ಞಮಾನೀ .
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದ್ರಷ್ಟಿರತುಲಾ ನ ಹಿ ತಸ್ಯ ನಿತ್ಯಂ
ಸರ್ವಜ್ಞತಾ ಕಥಮಿಹಾಸ್ಯ ಜಡಾತ್ಮನಃ ಸ್ಯಾತ್ ..೨೮೪..
❃ ಸಂಸಾರಪ್ರಪಂಚ = ಸಂಸಾರವಿಸ್ತಾರ . (ಸಂಸಾರವಿಸ್ತಾರ ದ್ರವ್ಯ, ಕ್ಷೇತ್ರ, ಕಾಲ, ಭವ ಔರ ಭಾವ — ಐಸೇ ಪಾಂಚ ಪರಾವರ್ತನರೂಪ
ಹೈ .)

Page 340 of 388
PDF/HTML Page 367 of 415
single page version

ಜಗತಕೋ ತಥಾ ತೀನ ಕಾಲಕೋ ನಹೀಂ ದೇಖತಾ, ಉಸೇ ಸದಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕದಾಪಿ ) ಅತುಲ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ದರ್ಶನ
ನಹೀಂ ಹೈ; ಉಸ ಜಡ ಆತ್ಮಾಕೋ ಸರ್ವಜ್ಞತಾ ಕಿಸಪ್ರಕಾರ ಹೋಗೀ ? .೨೮೪.
ಗಾಥಾ : ೧೬೯ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ್ ] (ವ್ಯವಹಾರಸೇ ) ಕೇವಲೀ
ಭಗವಾನ [ಲೋಕಾಲೋಕೌ ] ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ [ಜಾನಾತಿ ] ಜಾನತೇ ಹೈಂ, [ನ ಏವ ಆತ್ಮಾನಮ್ ]
ಆತ್ಮಾಕೋ ನಹೀಂ — [ಏವಂ ] ಐಸಾ [ಯದಿ ] ಯದಿ [ಕಃ ಅಪಿ ಭಣತಿ ] ಕೋಈ ಕಹೇ ತೋ [ತಸ್ಯ ಚ
ಕಿಂ ದೂಷಣಂ ಭವತಿ ] ಉಸೇ ಕ್ಯಾ ದೋಷ ಹೈ ? (ಅರ್ಥಾತ್ ಕೋಈ ದೋಷ ನಹೀಂ ಹೈ . )
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ವ್ಯವಹಾರನಯಕೀ ಪ್ರಗಟತಾಸೇ ಕಥನ ಹೈ .
‘ಪರಾಶ್ರಿತೋ ವ್ಯವಹಾರಃ (ವ್ಯವಹಾರನಯ ಪರಾಶ್ರಿತ ಹೈ )’ ಐಸೇ (ಶಾಸ್ತ್ರಕೇ) ಅಭಿಪ್ರಾಯಕೇ
ಕಾರಣ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೀ ಪ್ರಧಾನತಾ ದ್ವಾರಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೋ ಪ್ರಧಾನ
ಕರಕೇ), ‘ಸಕಲ-ವಿಮಲ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಜಿನಕಾ ತೀಸರಾ ಲೋಚನ ಹೈ ಔರ ಅಪುನರ್ಭವರೂಪೀ ಸುನ್ದರ
ಕಾಮಿನೀಕೇ ಜೋ ಜೀವಿತೇಶ ಹೈಂ ( – ಮುಕ್ತಿಸುನ್ದರೀಕೇ ಜೋ ಪ್ರಾಣನಾಥ ಹೈಂ ) ಐಸೇ ಭಗವಾನ ಛಹ ದ್ರವ್ಯೋಂಸೇ
ವ್ಯಾಪ್ತ ತೀನ ಲೋಕಕೋ ಔರ ಶುದ್ಧ - ಆಕಾಶಮಾತ್ರ ಅಲೋಕಕೋ ಜಾನತೇ ಹೈಂ, ನಿರುಪರಾಗ (ನಿರ್ವಿಕಾರ )
ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಕೋ ನಹೀಂ ಹೀ ಜಾನತೇ’ — ಐಸಾ ಯದಿ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೀ ವಿವಕ್ಷಾಸೇ ಕೋಈ ಜಿನನಾಥಕೇ
ಲೋಯಾಲೋಯಂ ಜಾಣಇ ಅಪ್ಪಾಣಂ ಣೇವ ಕೇವಲೀ ಭಗವಂ .
ಜಇ ಕೋಇ ಭಣಇ ಏವಂ ತಸ್ಸ ಯ ಕಿಂ ದೂಸಣಂ ಹೋಇ ..೧೬೯..
ಲೋಕಾಲೋಕೌ ಜಾನಾತ್ಯಾತ್ಮಾನಂ ನೈವ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ್ .
ಯದಿ ಕೋಽಪಿ ಭಣತಿ ಏವಂ ತಸ್ಯ ಚ ಕಿಂ ದೂಷಣಂ ಭವತಿ ..೧೬೯..
ವ್ಯವಹಾರನಯಪ್ರಾದುರ್ಭಾವಕಥನಮಿದಮ್ .
ಸಕಲವಿಮಲಕೇವಲಜ್ಞಾನತ್ರಿತಯಲೋಚನೋ ಭಗವಾನ್ ಅಪುನರ್ಭವಕಮನೀಯಕಾಮಿನೀಜೀವಿತೇಶಃ
ಷಡ್ದ್ರವ್ಯಸಂಕೀರ್ಣಲೋಕತ್ರಯಂ ಶುದ್ಧಾಕಾಶಮಾತ್ರಾಲೋಕಂ ಚ ಜಾನಾತಿ, ಪರಾಶ್ರಿತೋ ವ್ಯವಹಾರ ಇತಿ ಮಾನಾತ್
ವ್ಯವಹಾರೇಣ ವ್ಯವಹಾರಪ್ರಧಾನತ್ವಾತ್, ನಿರುಪರಾಗಶುದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಂ ನೈವ ಜಾನಾತಿ, ಯದಿ ವ್ಯವಹಾರನಯವಿವಕ್ಷಯಾ
ಭಗವಾನ ಕೇವಲಿ ಲೋಕ ಔರ ಅಲೋಕ ಜಾನೇ, ಆತ್ಮ ನಾ .
— ಯದಿ ಕೋಈ ಯೋಂ ಕಹತಾ ಅರೇ ಉಸಮೇಂ ಕಹೋ ಹೈ ದೋಷ ಕ್ಯಾ ? ೧೬೯..

Page 341 of 388
PDF/HTML Page 368 of 415
single page version

ತತ್ತ್ವವಿಚಾರಮೇಂ ನಿಪುಣ ಜೀವ ( – ಜಿನದೇವನೇ ಕಹೇ ಹುಏ ತತ್ತ್ವಕೇ ವಿಚಾರಮೇಂ ಪ್ರವೀಣ ಜೀವ ) ಕದಾಚಿತ್
ಕಹೇ, ತೋ ಉಸೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದೂಷಣ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಆಚಾರ್ಯವರ ) ಶ್ರೀ ಸಮನ್ತಭದ್ರಸ್ವಾಮೀನೇ (ಬೃಹತ್ಸ್ವಯಂಭೂಸ್ತೋತ್ರಮೇಂ ಭೀ ಮುನಿಸುವ್ರತ
ಭಗವಾನಕೀ ಸ್ತುತಿ ಕರತೇ ಹುಏ ೧೧೪ವೇಂ ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
‘‘[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಹೇ ಜಿನೇನ್ದ್ರ ! ತೂ ವಕ್ತಾಓಂಮೇಂ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಹೈ; ‘ಚರಾಚರ (ಜಙ್ಗಮ ತಥಾ
ಸ್ಥಾವರ ) ಜಗತ ಪ್ರತಿಕ್ಷಣ (ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಮಯಮೇಂ ) ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯಲಕ್ಷಣವಾಲಾ ಹೈ’ ಐಸಾ ಯಹ ತೇರಾ
ವಚನ (ತೇರೀ ) ಸರ್ವಜ್ಞತಾಕಾ ಚಿಹ್ನ ಹೈ .’’
ಔರ (ಇಸ ೧೬೯ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ತೀರ್ಥನಾಥ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಕೋ ಜಾನತೇ ಹೈಂ ಔರ ವೇ ಏಕ,
ಅನಘ (ನಿರ್ದೋಷ ), ನಿಜಸೌಖ್ಯನಿಷ್ಠ (ನಿಜ ಸುಖಮೇಂ ಲೀನ ) ಸ್ವಾತ್ಮಾಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತೇ — ಐಸಾ ಕೋಈ
ಮುನಿವರ ವ್ಯವಹಾರಮಾರ್ಗಸೇ ಕಹೇ ತೋ ಉಸೇ ದೋಷ ನಹೀಂ ಹೈ .೨೮೫.
ಕೋಪಿ ಜಿನನಾಥತತ್ತ್ವವಿಚಾರಲಬ್ಧಃ (ದಕ್ಷಃ) ಕದಾಚಿದೇವಂ ವಕ್ತಿ ಚೇತ್, ತಸ್ಯ ನ ಖಲು ದೂಷಣಮಿತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರೀಸಮನ್ತಭದ್ರಸ್ವಾಮಿಭಿಃ —
(ಅಪರವಕ್ತ್ರ)
‘‘ಸ್ಥಿತಿಜನನನಿರೋಧಲಕ್ಷಣಂ
ಚರಮಚರಂ ಚ ಜಗತ್ಪ್ರತಿಕ್ಷಣಮ್ .
ಇತಿ ಜಿನ ಸಕಲಜ್ಞಲಾಂಛನಂ
ವಚನಮಿದಂ ವದತಾಂವರಸ್ಯ ತೇ ..’’
ತಥಾ ಹಿ —
(ವಸಂತತಿಲಕಾ)
ಜಾನಾತಿ ಲೋಕಮಖಿಲಂ ಖಲು ತೀರ್ಥನಾಥಃ
ಸ್ವಾತ್ಮಾನಮೇಕಮನಘಂ ನಿಜಸೌಖ್ಯನಿಷ್ಠಮ್ .
ನೋ ವೇತ್ತಿ ಸೋಽಯಮಿತಿ ತಂ ವ್ಯವಹಾರಮಾರ್ಗಾದ್
ವಕ್ತೀತಿ ಕೋಽಪಿ ಮುನಿಪೋ ನ ಚ ತಸ್ಯ ದೋಷಃ ..೨೮೫..

Page 342 of 388
PDF/HTML Page 369 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೭೦ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಜ್ಞಾನಂ ] ಜ್ಞಾನ [ಜೀವಸ್ವರೂಪಂ ] ಜೀವಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ,
[ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ [ಆತ್ಮಕಂ ] ಆತ್ಮಾಕೋ [ಜಾನಾತಿ ] ಜಾನತಾ ಹೈ;
[ಆತ್ಮಾನಂ ನ ಅಪಿ ಜಾನಾತಿ ] ಯದಿ ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಕೋ ನ ಜಾನೇ ತೋ [ಆತ್ಮನಃ ] ಆತ್ಮಾಸೇ
[ವ್ಯತಿರಿಕ್ತಮ್ ] ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ (ಪೃಥಕ್ ) [ಭವತಿ ] ಸಿದ್ಧ ಹೋ !
ಟೀಕಾ : — ಯಹಾಂ (ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ ) ‘ಜೀವ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಹೈ’ ಐಸಾ ವಿತರ್ಕಸೇ (ದಲೀಲಸೇ )
ಕಹಾ ಹೈ .
ಪ್ರಥಮ ತೋ, ಜ್ಞಾನ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜೀವಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ; ಉಸ ಹೇತುಸೇ, ಜೋ ಅಖಣ್ಡ ಅದ್ವೈತ ಸ್ವಭಾವಮೇಂ
ಲೀನ ಹೈ, ಜೋ ೧ನಿರತಿಶಯ ಪರಮ ಭಾವನಾ ಸಹಿತ ಹೈ, ಜೋ ಮುಕ್ತಿಸುನ್ದರೀಕಾ ನಾಥ ಹೈ ಔರ ಬಾಹ್ಯಮೇಂ ಜಿಸನೇ
೨ಕೌತೂಹಲ ವ್ಯಾವೃತ್ತ ಕಿಯಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಬಾಹ್ಯ ಪದಾರ್ಥೋಂ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಕುತೂಹಲಕಾ ಜಿಸನೇ ಅಭಾವ ಕಿಯಾ
ಹೈ ) ಐಸೇ ನಿಜ ಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ ಕೋಈ ಆತ್ಮಾ — ಭವ್ಯ ಜೀವ — ಜಾನತಾ ಹೈ . — ಐಸಾ ಯಹ ವಾಸ್ತವಮೇಂ
ಸ್ವಭಾವವಾದ ಹೈ . ಇಸಸೇ ವಿಪರೀತ ವಿತರ್ಕ ( – ವಿಚಾರ ) ವಹ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ವಿಭಾವವಾದ ಹೈ, ಪ್ರಾಥಮಿಕ
ಶಿಷ್ಯಕಾ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಹೈ .
ಣಾಣಂ ಜೀವಸರೂವಂ ತಮ್ಹಾ ಜಾಣೇಇ ಅಪ್ಪಗಂ ಅಪ್ಪಾ .
ಅಪ್ಪಾಣಂ ಣ ವಿ ಜಾಣದಿ ಅಪ್ಪಾದೋ ಹೋದಿ ವಿದಿರಿತ್ತಂ ..೧೭೦..
ಜ್ಞಾನಂ ಜೀವಸ್ವರೂಪಂ ತಸ್ಮಾಜ್ಜಾನಾತ್ಯಾತ್ಮಕಂ ಆತ್ಮಾ .
ಆತ್ಮಾನಂ ನಾಪಿ ಜಾನಾತ್ಯಾತ್ಮನೋ ಭವತಿ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಮ್ ..೧೭೦..
ಅತ್ರ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪೋ ಜೀವ ಇತಿ ವಿತರ್ಕೇಣೋಕ್ತ : .
ಇಹ ಹಿ ಜ್ಞಾನಂ ತಾವಜ್ಜೀವಸ್ವರೂಪಂ ಭವತಿ, ತತೋ ಹೇತೋರಖಂಡಾದ್ವೈತಸ್ವಭಾವನಿರತಂ
ನಿರತಿಶಯಪರಮಭಾವನಾಸನಾಥಂ ಮುಕ್ತಿ ಸುಂದರೀನಾಥಂ ಬಹಿರ್ವ್ಯಾವೃತ್ತಕೌತೂಹಲಂ ನಿಜಪರಮಾತ್ಮಾನಂ ಜಾನಾತಿ
ಕಶ್ಚಿದಾತ್ಮಾ ಭವ್ಯಜೀವ ಇತಿ ಅಯಂ ಖಲು ಸ್ವಭಾವವಾದಃ . ಅಸ್ಯ ವಿಪರೀತೋ ವಿತರ್ಕಃ ಸ ಖಲು ವಿಭಾವವಾದಃ
ಪ್ರಾಥಮಿಕಶಿಷ್ಯಾಭಿಪ್ರಾಯಃ . ಕಥಮಿತಿ ಚೇತ್, ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಸ್ವರೂಪಮಾತ್ಮಾನಂ ಖಲು ನ ಜಾನಾತ್ಯಾತ್ಮಾ, ಸ್ವರೂಪಾವ-
೧-ನಿರತಿಶಯ = ಕೋಈ ದೂಸರಾ ಜಿಸಸೇ ಬಢಕರ ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸೀ; ಅನುತ್ತಮ; ಶ್ರೇಷ್ಠ; ಅದ್ವಿತೀಯ .
೨ ಕೌತೂಹಲ = ಉತ್ಸುಕತಾ; ಆಶ್ಚರ್ಯ; ಕೌತುಕ .
ಹೈ ಜ್ಞಾನ ಜೀವಸ್ವರೂಪ, ಇಸಸೇ ಜೀವ ಜಾನೇ ಜೀವಕೋ .
ನಿಜಕೋ ನ ಜಾನೇ ಜ್ಞಾನ ತೋ ವಹ ಆತಮಾಸೇ ಭಿನ್ನ ಹೋ ..೧೭೦..

Page 343 of 388
PDF/HTML Page 370 of 415
single page version

ವಹ (ವಿಪರೀತ ವಿತರ್ಕ — ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಷ್ಯಕಾ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ) ಕಿಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ ? (ವಹ
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ : — ) ‘ಪೂರ್ವೋಕ್ತಸ್ವರೂಪ (ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ) ಆತ್ಮಾಕೋ ಆತ್ಮಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜಾನತಾ ನಹೀಂ
ಹೈ, ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಅವಸ್ಥಿತ ರಹತಾ ಹೈ ( – ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಮಾತ್ರ ಸ್ಥಿತ ರಹತಾ ಹೈ ) . ಜಿಸಪ್ರಕಾರ
ಉಷ್ಣತಾಸ್ವರೂಪ ಅಗ್ನಿಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಗ್ನಿಕೋ ) ಕ್ಯಾ ಅಗ್ನಿ ಜಾನತೀ ಹೈ ? (ನಹೀಂ ಹೀ
ಜಾನತೀ . ) ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನಜ್ಞೇಯ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ವಿಕಲ್ಪಕೇ ಅಭಾವಸೇ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಆತ್ಮಾಮೇಂ (ಮಾತ್ರ )
ಸ್ಥಿತ ರಹತಾ ಹೈ ( – ಆತ್ಮಾಕೋ ಜಾನತಾ ನಹೀಂ ಹೈ ) .’
(ಉಪರೋಕ್ತ ವಿತರ್ಕಕಾ ಉತ್ತರ : — ) ‘ಹೇ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಷ್ಯ ! ಅಗ್ನಿಕೀ ಭಾಂತಿ ಕ್ಯಾ ಯಹ
ಆತ್ಮಾ ಅಚೇತನ ಹೈ (ಕಿ ಜಿಸಸೇ ವಹ ಅಪನೇಕೋ ನ ಜಾನೇ ) ? ಅಧಿಕ ಕ್ಯಾ ಕಹಾ ಜಾಯೇ ?
(ಸಂಕ್ಷೇಪಮೇಂ, ) ಯದಿ ಉಸ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜ್ಞಾನ ನ ಜಾನೇ ತೋ ವಹ ಜ್ಞಾನ, ದೇವದತ್ತ ರಹಿತ ಕುಲ್ಹಾಡೀಕೀ ಭಾಂತಿ,
❃
ಅರ್ಥಕ್ರಿಯಾಕಾರೀ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋಗಾ, ಔರ ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಆತ್ಮಾಸೇ ಭಿನ್ನ ಸಿದ್ಧ ಹೋಗಾ ! ವಹ ತೋ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಆತ್ಮಾಕೀ ಸರ್ವಥಾ ಭಿನ್ನತಾ ತೋ ) ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸ್ವಭಾವವಾದಿಯೋಂಕೋ ಸಂಮತ ನಹೀಂ
ಹೈ . (ಇಸಲಿಯೇ ನಿರ್ಣಯ ಕರ ಕಿ ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ . )’
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಆಚಾರ್ಯವರ ) ಶ್ರೀ ಗುಣಭದ್ರಸ್ವಾಮೀನೇ (ಆತ್ಮಾನುಶಾಸನಮೇಂ ೧೭೪ವೇಂ ಶ್ಲೋಕ
ದ್ವಾರಾ ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
‘‘[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವ ಹೈ; ಸ್ವಭಾವಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ವಹ ಅಚ್ಯುತಿ
ಸ್ಥಿತಃ ಸಂತಿಷ್ಠತಿ . ಯಥೋಷ್ಣಸ್ವರೂಪಸ್ಯಾಗ್ನೇಃ ಸ್ವರೂಪಮಗ್ನಿಃ ಕಿಂ ಜಾನಾತಿ, ತಥೈವ ಜ್ಞಾನಜ್ಞೇಯವಿಕಲ್ಪಾ-
ಭಾವಾತ್ ಸೋಽಯಮಾತ್ಮಾತ್ಮನಿ ತಿಷ್ಠತಿ . ಹಂಹೋ ಪ್ರಾಥಮಿಕಶಿಷ್ಯ ಅಗ್ನಿವದಯಮಾತ್ಮಾ ಕಿಮಚೇತನಃ . ಕಿಂ
ಬಹುನಾ . ತಮಾತ್ಮಾನಂ ಜ್ಞಾನಂ ನ ಜಾನಾತಿ ಚೇದ್ ದೇವದತ್ತರಹಿತಪರಶುವತ್ ಇದಂ ಹಿ ನಾರ್ಥಕ್ರಿಯಾಕಾರಿ, ಅತ ಏವ
ಆತ್ಮನಃ ಸಕಾಶಾದ್ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತಂ ಭವತಿ . ತನ್ನ ಖಲು ಸಮ್ಮತಂ ಸ್ವಭಾವವಾದಿನಾಮಿತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರೀಗುಣಭದ್ರಸ್ವಾಮಿಭಿಃ —
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
‘‘ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವಃ ಸ್ಯಾದಾತ್ಮಾ ಸ್ವಭಾವಾವಾಪ್ತಿರಚ್ಯುತಿಃ .
ತಸ್ಮಾದಚ್ಯುತಿಮಾಕಾಂಕ್ಷನ್ ಭಾವಯೇಜ್ಜ್ಞಾನಭಾವನಾಮ್ ..’’
❃ ಅರ್ಥಕ್ರಿಯಾಕಾರೀ = ಪ್ರಯೋಜನಭೂತ ಕ್ರಿಯಾ ಕರನೇವಾಲಾ . (ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ದೇವದತ್ತಕೇ ಬಿನಾ ಅಕೇಲೀ ಕುಲ್ಹಾಡೀ
ಅರ್ಥಕ್ರಿಯಾ — ಕಾಟನೇಕೀ ಕ್ರಿಯಾ — ನಹೀಂ ಕರತೀ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಯದಿ ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಕೋ ನ ಜಾನತಾ ಹೋ ತೋ ಜ್ಞಾನನೇ ಭೀ
ಅರ್ಥಕ್ರಿಯಾ — ಜಾನನೇಕೀ ಕ್ರಿಯಾ — ನಹೀಂ ಕೀ; ಇಸಲಿಯೇ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಅರ್ಥಕ್ರಿಯಾಶೂನ್ಯ ಕುಲ್ಹಾಡೀ ದೇವದತ್ತಸೇ ಭಿನ್ನ ಹೈ
ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಅರ್ಥಕ್ರಿಯಾಶೂನ್ಯ ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಸೇ ಭಿನ್ನ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಯೇ ! ಪರನ್ತು ವಹ ತೋ ಸ್ಪಷ್ಟರೂಪಸೇ ವಿರುದ್ಧ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ
ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜಾನತಾ ಹೀ ಹೈ .

Page 344 of 388
PDF/HTML Page 371 of 415
single page version

(ಅವಿನಾಶೀ ದಶಾ ) ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಅಚ್ಯುತಿಕೋ (ಅವಿನಾಶೀಪನೇಕೋ, ಶಾಶ್ವತ ದಶಾಕೋ )
ಚಾಹನೇವಾಲೇ ಜೀವಕೋ ಜ್ಞಾನಕೀ ಭಾವನಾ ಭಾನಾ ಚಾಹಿಯೇ .’’
ಔರ (ಇಸ ೧೭೦ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾಕೇ ಕಲಶರೂಪಸೇ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜ್ಞಾನ ತೋ ಬರಾಬರ ಶುದ್ಧಜೀವಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ (ಹಮಾರಾ ) ನಿಜ
ಆತ್ಮಾ ಅಭೀ (ಸಾಧಕ ದಶಾಮೇಂ ) ಏಕ (ಅಪನೇ ) ಆತ್ಮಾಕೋ ನಿಯಮಸೇ (ನಿಶ್ಚಯಸೇ ) ಜಾನತಾ ಹೈ .
ಔರ, ಯದಿ ವಹ ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಹುಈ ಸಹಜ ದಶಾ ದ್ವಾರಾ ಸೀಧಾ (ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷರೂಪಸೇ ) ಆತ್ಮಾಕೋ ನ ಜಾನೇ
ತೋ ವಹ ಜ್ಞಾನ ಅವಿಚಲ ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಸೇ ಅವಶ್ಯ ಭಿನ್ನ ಸಿದ್ಧ ಹೋಗಾ ! ೨೮೬ .
ಔರ ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಅನ್ಯತ್ರ ಗಾಥಾ ದ್ವಾರಾ ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
‘‘[ಗಾಥಾರ್ಥ : — ] ಜ್ಞಾನ ಜೀವಸೇ ಅಭಿನ್ನ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ; ಯದಿ
ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಕೋ ನ ಜಾನೇ ತೋ ವಹ ಜೀವಸೇ ಭಿನ್ನ ಸಿದ್ಧ ಹೋಗಾ !’’
ತಥಾ ಹಿ —
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಜ್ಞಾನಂ ತಾವದ್ಭವತಿ ಸುತರಾಂ ಶುದ್ಧಜೀವಸ್ವರೂಪಂ
ಸ್ವಾತ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ನಿಯತಮಧುನಾ ತೇನ ಜಾನಾತಿ ಚೈಕಮ್ .
ತಚ್ಚ ಜ್ಞಾನಂ ಸ್ಫು ಟಿತಸಹಜಾವಸ್ಥಯಾತ್ಮಾನಮಾರಾತ್
ನೋ ಜಾನಾತಿ ಸ್ಫು ಟಮವಿಚಲಾದ್ಭಿನ್ನಮಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಾತ್ ..೨೮೬..
ತಥಾ ಚೋಕ್ತ ಮ್ —
‘‘ಣಾಣಂ ಅವ್ವಿದಿರಿತ್ತಂ ಜೀವಾದೋ ತೇಣ ಅಪ್ಪಗಂ ಮುಣಇ .
ಜದಿ ಅಪ್ಪಗಂ ಣ ಜಾಣಇ ಭಿಣ್ಣಂ ತಂ ಹೋದಿ ಜೀವಾದೋ ..’’
ಅಪ್ಪಾಣಂ ವಿಣು ಣಾಣಂ ಣಾಣಂ ವಿಣು ಅಪ್ಪಗೋ ಣ ಸಂದೇಹೋ .
ತಮ್ಹಾ ಸಪರಪಯಾಸಂ ಣಾಣಂ ತಹ ದಂಸಣಂ ಹೋದಿ ..೧೭೧..
ಸಂದೇಹ ನಹಿಂ, ಹೈ ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾ, ಆತಮಾ ಹೈ ಜ್ಞಾನ ರೇ .
ಅತಏವ ನಿಜಪರಕೇ ಪ್ರಕಾಶಕ ಜ್ಞಾನ - ದರ್ಶನ ಮಾನ ರೇ ..೧೭೧..

Page 345 of 388
PDF/HTML Page 372 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೭೧ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಆತ್ಮಾನಂ ಜ್ಞಾನಂ ವಿದ್ಧಿ ] ಆತ್ಮಾಕೋ ಜ್ಞಾನ ಜಾನ,
ಔರ [ಜ್ಞಾನಮ್ ಆತ್ಮಕಃ ವಿದ್ಧಿ ] ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾ ಹೈ ಐಸಾ ಜಾನ; — [ನ ಸಂದೇಹಃ ] ಇಸಮೇಂ ಸಂದೇಹ
ನಹೀಂ ಹೈ . [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಜ್ಞಾನಂ ] ಜ್ಞಾನ [ತಥಾ ] ತಥಾ [ದರ್ಶನಂ ] ದರ್ಶನ
[ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಂ ] ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕ [ಭವತಿ ] ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಗುಣ - ಗುಣೀಮೇಂ ಭೇದಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇರೂಪ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
ಹೇ ಶಿಷ್ಯ ! ಸರ್ವ ಪರದ್ರವ್ಯಸೇ ಪರಾಙ್ಮುಖ ಆತ್ಮಾಕೋ ತೂ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಜಾನನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ
ಸಹಜಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಜಾನ, ತಥಾ ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾ ಹೈ ಐಸಾ ಜಾನ . ಇಸಲಿಯೇ ತತ್ತ್ವ ( – ಸ್ವರೂಪ ) ಐಸಾ
ಹೈ ಕಿ ಜ್ಞಾನ ತಥಾ ದರ್ಶನ ದೋನೋಂ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈಂ . ಇಸಮೇಂ ಸನ್ದೇಹ ನಹೀಂ ಹೈ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೭೧ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಆತ್ಮಾಕೋ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನರೂಪ ಜಾನ ಔರ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಕೋ ಆತ್ಮಾ ಜಾನ; ಸ್ವ
ಔರ ಪರ ಐಸೇ ತತ್ತ್ವಕೋ (ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ) ಆತ್ಮಾ ಸ್ಪಷ್ಟರೂಪಸೇ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹೈ .೨೮೭.
ಆತ್ಮಾನಂ ವಿದ್ಧಿ ಜ್ಞಾನಂ ಜ್ಞಾನಂ ವಿದ್ಧಯಾತ್ಮಕೋ ನ ಸಂದೇಹಃ .
ತಸ್ಮಾತ್ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಂ ಜ್ಞಾನಂ ತಥಾ ದರ್ಶನಂ ಭವತಿ ..೧೭೧..
ಗುಣಗುಣಿನೋಃ ಭೇದಾಭಾವಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ್ .
ಸಕಲಪರದ್ರವ್ಯಪರಾಙ್ಮುಖಮಾತ್ಮಾನಂ ಸ್ವಸ್ವರೂಪಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಸಮರ್ಥಸಹಜಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪಮಿತಿ ಹೇ ಶಿಷ್ಯ
ತ್ವಂ ವಿದ್ಧಿ ಜಾನೀಹಿ ತಥಾ ವಿಜ್ಞಾನಮಾತ್ಮೇತಿ ಜಾನೀಹಿ . ತತ್ತ್ವಂ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಂ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನದ್ವಿತಯಮಿತ್ಯತ್ರ
ಸಂದೇಹೋ ನಾಸ್ತಿ .
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಆತ್ಮಾನಂ ಜ್ಞಾನದ್ರಗ್ರೂಪಂ ವಿದ್ಧಿ ದ್ರಗ್ಜ್ಞಾನಮಾತ್ಮಕಂ .
ಸ್ವಂ ಪರಂ ಚೇತಿ ಯತ್ತತ್ತ್ವಮಾತ್ಮಾ ದ್ಯೋತಯತಿ ಸ್ಫು ಟಮ್ ..೨೮೭..
ಜಾಣಂತೋ ಪಸ್ಸಂತೋ ಈಹಾಪುವ್ವಂ ಣ ಹೋಇ ಕೇವಲಿಣೋ .
ಕೇವಲಿಣಾಣೀ ತಮ್ಹಾ ತೇಣ ದು ಸೋಽಬಂಧಗೋ ಭಣಿದೋ ..೧೭೨..
ಜಾನೇಂ ತಥಾ ದೇಖೇಂ ತದಪಿ ಇಚ್ಛಾ ವಿನಾ ಭಗವಾನ ಹೈ .
ಅತಏವ ‘ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ’ ವೇ ಅತಏವ ಹೀ ‘ನಿರ್ಬನ್ಧ’ ಹೈ ..೧೭೨..

Page 346 of 388
PDF/HTML Page 373 of 415
single page version

ಗಾಥಾ : ೧೭೨ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಜಾನನ್ ಪಶ್ಯನ್ ] ಜಾನತೇ ಔರ ದೇಖತೇ ಹುಏ ಭೀ,
[ಕೇವಲಿನಃ ] ಕೇವಲೀಕೋ [ಈಹಾಪೂರ್ವಂ ] ಇಚ್ಛಾಪೂರ್ವಕ (ವರ್ತನ ) [ನ ಭವತಿ ] ನಹೀಂ ಹೋತಾ;
[ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ ಉನ್ಹೇಂ [ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ ] ‘ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ’ ಕಹಾ ಹೈ; [ತೇನ ತು ] ಔರ ಇಸಲಿಯೇ
[ಸಃ ಅಬನ್ಧಕಃ ಭಣಿತಃ ] ಅಬನ್ಧಕ ಕಹಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹಾಂ, ಸರ್ವಜ್ಞ ವೀತರಾಗಕೋ ವಾಂಛಾಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ .
ಭಗವಾನ ಅರ್ಹಂತ ಪರಮೇಷ್ಠೀ ಸಾದಿ - ಅನನ್ತ ಅಮೂರ್ತ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಶುದ್ಧ-
ಸದ್ಭೂತವ್ಯವಹಾರಸೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾದಿ ಶುದ್ಧ ಗುಣೋಂಕೇ ಆಧಾರಭೂತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ವಿಶ್ವಕೋ ನಿರನ್ತರ ಜಾನತೇ
ಹುಏ ಭೀ ಔರ ದೇಖತೇ ಹುಏ ಭೀ, ಉನ ಪರಮ ಭಟ್ಟಾರಕ ಕೇವಲೀಕೋ ಮನಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ (ಮನಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ,
ಭಾವಮನಪರಿಣತಿಕಾ ) ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಇಚ್ಛಾಪೂರ್ವಕ ವರ್ತನ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಭಗವಾನ
‘ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ’ ರೂಪಸೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೈಂ; ಔರ ಉಸ ಕಾರಣಸೇ ವೇ ಭಗವಾನ ಅಬನ್ಧಕ ಹೈಂ
.
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ) ಶ್ರೀ ಪ್ರವಚನಸಾರಮೇಂ (೫೨ವೀಂ ಗಾಥಾ
ದ್ವಾರಾ ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
‘‘[ಗಾಥಾರ್ಥ : — ] (ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ ) ಆತ್ಮಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನತಾ ಹುಆ ಭೀ ಉನ - ರೂಪ
ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಉನ್ಹೇಂ ಗ್ರಹಣ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಔರ ಉನ ಪದಾರ್ಥೋಂರೂಪಮೇಂ ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಇಸಲಿಯೇ
ಉಸೇ ಅಬನ್ಧಕ ಕಹಾ ಹೈ .’’
ಜಾನನ್ ಪಶ್ಯನ್ನೀಹಾಪೂರ್ವಂ ನ ಭವತಿ ಕೇವಲಿನಃ .
ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ ತಸ್ಮಾತ್ ತೇನ ತು ಸೋಽಬನ್ಧಕೋ ಭಣಿತಃ ..೧೭೨..
ಸರ್ವಜ್ಞವೀತರಾಗಸ್ಯ ವಾಂಛಾಭಾವತ್ವಮತ್ರೋಕ್ತ ಮ್ .
ಭಗವಾನರ್ಹತ್ಪರಮೇಷ್ಠೀ ಸಾದ್ಯನಿಧನಾಮೂರ್ತಾತೀನ್ದ್ರಿಯಸ್ವಭಾವಶುದ್ಧಸದ್ಭೂತವ್ಯವಹಾರೇಣ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾದಿ-
ಶುದ್ಧಗುಣಾನಾಮಾಧಾರಭೂತತ್ವಾತ್ ವಿಶ್ವಮಶ್ರಾನ್ತಂ ಜಾನನ್ನಪಿ ಪಶ್ಯನ್ನಪಿ ವಾ ಮನಃಪ್ರವೃತ್ತೇರಭಾವಾದೀಹಾಪೂರ್ವಕಂ
ವರ್ತನಂ ನ ಭವತಿ ತಸ್ಯ ಕೇವಲಿನಃ ಪರಮಭಟ್ಟಾರಕಸ್ಯ, ತಸ್ಮಾತ್ ಸ ಭಗವಾನ್ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಃ,
ಪುನಸ್ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಸ ಭಗವಾನ್ ಅಬನ್ಧಕ ಇತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರೀಪ್ರವಚನಸಾರೇ —
‘‘ಣ ವಿ ಪರಿಣಮದಿ ಣ ಗೇಣ್ಹದಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜದಿ ಣೇವ ತೇಸು ಅಟ್ಠೇಸು .
ಜಾಣಣ್ಣವಿ ತೇ ಆದಾ ಅಬಂಧಗೋ ತೇಣ ಪಣ್ಣತ್ತೋ ..’’

Page 347 of 388
PDF/HTML Page 374 of 415
single page version

ಅಬ (ಇಸ ೧೭೨ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ ) : —
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಸಹಜಮಹಿಮಾವಂತ ದೇವಾಧಿದೇವ ಜಿನೇಶ ಲೋಕರೂಪೀ ಭವನಕೇ ಭೀತರ
ಸ್ಥಿತ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನತೇ ಹುಏ ಭೀ, ತಥಾ ದೇಖತೇ ಹುಏ ಭೀ, ಮೋಹಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಸಮಸ್ತ
ಪರಕೋ ( – ಕಿಸೀ ಭೀ ಪರಪದಾರ್ಥಕೋ ) ನಿತ್ಯ ( – ಕದಾಪಿ ) ಗ್ರಹಣ ನಹೀಂ ಹೀ ಕರತೇ; (ಪರನ್ತು )
ಜಿನ್ಹೋಂನೇ ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ ದ್ವಾರಾ ಮಲರೂಪ ಕ್ಲೇಶಕಾ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ ಐಸೇ ವೇ ಜಿನೇಶ ಸರ್ವ ಲೋಕಕೇ ಏಕ
ಸಾಕ್ಷೀ ( – ಕೇವಲ ಜ್ಞಾತಾದೃಷ್ಟಾ ) ಹೈಂ .೨೮೮.
ಗಾಥಾ : ೧೭೩-೧೭೪ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಪರಿಣಾಮಪೂರ್ವವಚನಂ ] ಪರಿಣಾಮಪೂರ್ವಕ (ಮನ-
ಪರಿಣಾಮ ಪೂರ್ವಕ ) ವಚನ [ಜೀವಸ್ಯ ಚ ] ಜೀವಕೋ [ಬಂಧಕಾರಣಂ ] ಬನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ [ಭವತಿ ]
ತಥಾ ಹಿ —
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಜಾನನ್ ಸರ್ವಂ ಭುವನಭವನಾಭ್ಯನ್ತರಸ್ಥಂ ಪದಾರ್ಥಂ
ಪಶ್ಯನ್ ತದ್ವತ್ ಸಹಜಮಹಿಮಾ ದೇವದೇವೋ ಜಿನೇಶಃ .
ಮೋಹಾಭಾವಾದಪರಮಖಿಲಂ ನೈವ ಗೃಹ್ಣಾತಿ ನಿತ್ಯಂ
ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿರ್ಹತಮಲಕಲಿಃ ಸರ್ವಲೋಕೈಕಸಾಕ್ಷೀ ..೨೮೮..
ಪರಿಣಾಮಪುವ್ವವಯಣಂ ಜೀವಸ್ಸ ಯ ಬಂಧಕಾರಣಂ ಹೋಇ .
ಪರಿಣಾಮರಹಿಯವಯಣಂ ತಮ್ಹಾ ಣಾಣಿಸ್ಸ ಣ ಹಿ ಬಂಧೋ ..೧೭೩..
ಈಹಾಪುವ್ವಂ ವಯಣಂ ಜೀವಸ್ಸ ಯ ಬಂಧಕಾರಣಂ ಹೋಇ .
ಈಹಾರಹಿಯಂ ವಯಣಂ ತಮ್ಹಾ ಣಾಣಿಸ್ಸ ಣ ಹಿ ಬಂಧೋ ..೧೭೪..
ಪರಿಣಾಮಪೂರ್ವವಚನಂ ಜೀವಸ್ಯ ಚ ಬಂಧಕಾರಣಂ ಭವತಿ .
ಪರಿಣಾಮರಹಿತವಚನಂ ತಸ್ಮಾಜ್ಜ್ಞಾನಿನೋ ನ ಹಿ ಬಂಧಃ ..೧೭೩..
ರೇ ಬನ್ಧ ಕಾರಣ ಜೀವಕೋ ಪರಿಣಾಮಪೂರ್ವಕ ವಚನ ಹೈಂ .
ಹೈ ಬನ್ಧ ಜ್ಞಾನೀಕೋ ನಹೀಂ ಪರಿಣಾಮ ವಿರಹಿತ ವಚನ ಹೈ ..೧೭೩..
ಹೈ ಬನ್ಧ ಕಾರಣ ಜೀವಕೋ ಇಚ್ಛಾ ಸಹಿತ ವಾಣೀ ಅರೇ .
ಇಚ್ಛಾ ರಹಿತ ವಾಣೀ ಅತಃ ಹೀ ಬನ್ಧ ನಹಿಂ ಜ್ಞಾನೀ ಕರೇ ..೧೭೪..

Page 348 of 388
PDF/HTML Page 375 of 415
single page version

ಹೈ; [ಪರಿಣಾಮರಹಿತವಚನಂ ] (ಜ್ಞಾನೀಕೋ ) ಪರಿಣಾಮರಹಿತ ವಚನ ಹೋತಾ ಹೈ [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ
[ಜ್ಞಾನಿನಃ ] ಜ್ಞಾನೀಕೋ (ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀಕೋ ) [ಹಿ ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ಬಂಧಃ ನ ] ಬಂಧ ನಹೀಂ ಹೈ .
[ಈಹಾಪೂರ್ವಂ ] ಇಚ್ಛಾಪೂರ್ವಕ [ವಚನಂ ] ವಚನ [ಜೀವಸ್ಯ ಚ ] ಜೀವಕೋ [ಬಂಧಕಾರಣಂ ]
ಬನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ [ಭವತಿ ] ಹೈ; [ಈಹಾರಹಿತಂ ವಚನಂ ] (ಜ್ಞಾನೀಕೋ ) ಇಚ್ಛಾರಹಿತ ವಚನ ಹೋತಾ ಹೈ
[ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಜ್ಞಾನಿನಃ ] ಜ್ಞಾನೀಕೋ (ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀಕೋ ) [ಹಿ ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ಬಂಧಃ ನ ]
ಬಂಧ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹಾಂ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜ್ಞಾನೀಕೋ (ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀಕೋ ) ಬನ್ಧಕೇ ಅಭಾವಕಾ ಸ್ವರೂಪ
ಕಹಾ ಹೈ .
ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನೀ (ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ ) ಜೀವ ಕಹೀಂ ಕಭೀ ಸ್ವಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಮನ-
ಪರಿಣಾಮಪೂರ್ವಕ ವಚನ ನಹೀಂ ಬೋಲತಾ . ಕ್ಯೋಂ ? ‘‘ಅಮನಸ್ಕಾಃ ಕೇವಲಿನಃ (ಕೇವಲೀ ಮನರಹಿತ ಹೈಂ )’’
ಐಸಾ (ಶಾಸ್ತ್ರಕಾ) ವಚನ ಹೋನೇಸೇ . ಇಸ ಕಾರಣಸೇ (ಐಸಾ ಸಮಝನಾ ಕಿ) — ಜೀವಕೋ
ಮನಪರಿಣತಿಪೂರ್ವಕ ವಚನ ಬನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ ಐಸಾ ಅರ್ಥ ಹೈ ಔರ ಮನಪರಿಣತಿಪೂರ್ವಕ ವಚನ ತೋ
ಕೇವಲೀಕೋ ಹೋತಾ ನಹೀಂ ಹೈ; (ತಥಾ) ಇಚ್ಛಾಪೂರ್ವಕ ವಚನ ಹೀ ❃
ಸಾಭಿಲಾಷಸ್ವರೂಪ ಜೀವಕೋ ಬನ್ಧಕಾ
ಕಾರಣ ಹೈ ಔರ ಕೇವಲೀಕೇ ಮುಖಾರವಿನ್ದಸೇ ನಿಕಲತೀ ಹುಈ, ಸಮಸ್ತ ಜನೋಂಕೇ ಹೃದಯಕೋ ಆಹ್ಲಾದಕೇ
ಕಾರಣಭೂತ ದಿವ್ಯಧ್ವನಿ ತೋ ಅನಿಚ್ಛಾತ್ಮಕ (ಇಚ್ಛಾರಹಿತ) ಹೋತೀ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನೀಕೋ
(ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀಕೋ) ಬನ್ಧಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ .
[ಅಬ ಇನ ೧೭೩ - ೧೭೪ವೀಂ ಗಾಥಾಓಂಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ
ತೀನ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ :]
ಈಹಾಪೂರ್ವಂ ವಚನಂ ಜೀವಸ್ಯ ಚ ಬಂಧಕಾರಣಂ ಭವತಿ .
ಈಹಾರಹಿತಂ ವಚನಂ ತಸ್ಮಾಜ್ಜ್ಞಾನಿನೋ ನ ಹಿ ಬಂಧಃ ..೧೭೪..
ಇಹ ಹಿ ಜ್ಞಾನಿನೋ ಬಂಧಾಭಾವಸ್ವರೂಪಮುಕ್ತ ಮ್ .
ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನೀ ಜೀವಃ ಕ್ವಚಿತ್ ಕದಾಚಿದಪಿ ಸ್ವಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕಂ ವಚನಂ ನ ವಕ್ತಿ ಸ್ವಮನಃಪರಿಣಾಮ-
ಪೂರ್ವಕಮಿತಿ ಯಾವತ್ . ಕುತಃ ? ‘‘ಅಮನಸ್ಕಾಃ ಕೇವಲಿನಃ’’ ಇತಿ ವಚನಾತ್ . ಅತಃ ಕಾರಣಾಜ್ಜೀವಸ್ಯ
ಮನಃಪರಿಣತಿಪೂರ್ವಕಂ ವಚನಂ ಬಂಧಕಾರಣಮಿತ್ಯರ್ಥಃ, ಮನಃಪರಿಣಾಮಪೂರ್ವಕಂ ವಚನಂ ಕೇವಲಿನೋ ನ ಭವತಿ;
ಈಹಾಪೂರ್ವಂ ವಚನಮೇವ ಸಾಭಿಲಾಷಾತ್ಮಕಜೀವಸ್ಯ ಬಂಧಕಾರಣಂ ಭವತಿ, ಕೇವಲಿಮುಖಾರವಿನ್ದವಿನಿರ್ಗತೋ
ದಿವ್ಯಧ್ವನಿರನೀಹಾತ್ಮಕಃ ಸಮಸ್ತಜನಹೃದಯಾಹ್ಲಾದಕಾರಣಮ್; ತತಃ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಿನೋ ಬಂಧಾಭಾವ ಇತಿ .
❃ ಸಾಭಿಲಾಷಸ್ವರೂಪ = ಜಿಸಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಸಾಭಿಲಾಷ (ಇಚ್ಛಾಯುಕ್ತ) ಹೋ ಐಸೇ .

Page 349 of 388
PDF/HTML Page 376 of 415
single page version

[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಇನಮೇಂ (ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನಮೇಂ ) ಇಚ್ಛಾಪೂರ್ವಕ ವಚನರಚನಾಕಾ ಸ್ವರೂಪ
ನಹೀಂ ಹೀ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಪ್ರಗಟ - ಮಹಿಮಾವಂತ ಹೈಂ ಔರ ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಕೇ ಏಕ (ಅನನ್ಯ) ನಾಥ ಹೈಂ .
ಉನ್ಹೇಂ ದ್ರವ್ಯಭಾವಸ್ವರೂಪ ಐಸಾ ಯಹ ಬನ್ಧ ಕಿಸಪ್ರಕಾರ ಹೋಗಾ ? (ಕ್ಯೋಂಕಿ) ಮೋಹಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ
ಉನ್ಹೇಂ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಮಸ್ತ ರಾಗದ್ವೇಷಾದಿ ಸಮೂಹ ತೋ ಹೈ ನಹೀಂ .೨೮೯.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ತೀನ ಲೋಕಕೇ ಜೋ ಗುರು ಹೈಂ, ಚಾರ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಜಿನ್ಹೋಂನೇ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ ಔರ
ಸಮಸ್ತ ಲೋಕ ತಥಾ ಉಸಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ಪದಾರ್ಥಸಮೂಹ ಜಿನಕೇ ಸದ್ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ಹೈಂ, ವೇ (ಜಿನ ಭಗವಾನ)
ಏಕ ಹೀ ದೇವ ಹೈಂ . ಉನ ನಿಕಟ (ಸಾಕ್ಷಾತ್) ಜಿನ ಭಗವಾನಮೇಂ ನ ತೋ ಬನ್ಧ ಹೈ ನ ಮೋಕ್ಷ, ತಥಾ ಉನಮೇಂ ನ
ತೋ ಕೋಈ ೧ಮೂರ್ಛಾ ಹೈ ನ ಕೋಈ ೨ಚೇತನಾ (ಕ್ಯೋಂಕಿ ದ್ರವ್ಯಸಾಮಾನ್ಯಕಾ ಪೂರ್ಣ ಆಶ್ರಯ ಹೈ ) .೨೯೦.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಇನ ಜಿನ ಭಗವಾನಮೇಂ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಧರ್ಮ ಔರ ಕರ್ಮಕಾ ಪ್ರಪಂಚ ನಹೀಂ ಹೈ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಸಾಧಕದಶಾಮೇಂ ಜೋ ಶುದ್ಧಿ ಔರ ಅಶುದ್ಧಿಕೇ ಭೇದಪ್ರಭೇದ ವರ್ತತೇ ಹೈಂ ವೇ ಜಿನ ಭಗವಾನಮೇಂ ನಹೀಂ
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಈಹಾಪೂರ್ವಂ ವಚನರಚನಾರೂಪಮತ್ರಾಸ್ತಿ ನೈವ
ತಸ್ಮಾದೇಷಃ ಪ್ರಕಟಮಹಿಮಾ ವಿಶ್ವಲೋಕೈಕಭರ್ತಾ .
ಅಸ್ಮಿನ್ ಬಂಧಃ ಕಥಮಿವ ಭವೇದ್ದ್ರವ್ಯಭಾವಾತ್ಮಕೋಽಯಂ
ಮೋಹಾಭಾವಾನ್ನ ಖಲು ನಿಖಿಲಂ ರಾಗರೋಷಾದಿಜಾಲಮ್ ..೨೮೯..
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಏಕೋ ದೇವಸ್ತ್ರಿಭುವನಗುರುರ್ನಷ್ಟಕರ್ಮಾಷ್ಟಕಾರ್ಧಃ
ಸದ್ಬೋಧಸ್ಥಂ ಭುವನಮಖಿಲಂ ತದ್ಗತಂ ವಸ್ತುಜಾಲಮ್ .
ಆರಾತೀಯೇ ಭಗವತಿ ಜಿನೇ ನೈವ ಬಂಧೋ ನ ಮೋಕ್ಷಃ
ತಸ್ಮಿನ್ ಕಾಚಿನ್ನ ಭವತಿ ಪುನರ್ಮೂರ್ಚ್ಛನಾ ಚೇತನಾ ಚ ..೨೯೦..
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ನ ಹ್ಯೇತಸ್ಮಿನ್ ಭಗವತಿ ಜಿನೇ ಧರ್ಮಕರ್ಮಪ್ರಪಂಚೋ
ರಾಗಾಭಾವಾದತುಲಮಹಿಮಾ ರಾಜತೇ ವೀತರಾಗಃ .
ಏಷಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಸ್ವಸುಖನಿರತಃ ಸಿದ್ಧಿಸೀಮನ್ತಿನೀಶೋ
ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿಶ್ಛುರಿತಭುವನಾಭೋಗಭಾಗಃ ಸಮನ್ತಾತ್ ..೨೯೧..
೧ — ಮೂರ್ಚ್ಛಾ = ಅಭಾನಪನಾ; ಬೇಹೋಶೀ; ಅಜ್ಞಾನದಶಾ .
೨ — ಚೇತನಾ = ಸಭಾನಪನಾ; ಹೋಶ; ಜ್ಞಾನದಶಾ .

Page 350 of 388
PDF/HTML Page 377 of 415
single page version

ಹೈಂ ); ರಾಗಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಅತುಲ - ಮಹಿಮಾವನ್ತ ಐಸೇ ವೇ (ಭಗವಾನ) ವೀತರಾಗರೂಪಸೇ ವಿರಾಜತೇ
ಹೈಂ . ವೇ ಶ್ರೀಮಾನ್ (ಶೋಭಾವನ್ತ ಭಗವಾನ) ನಿಜಸುಖಮೇಂ ಲೀನ ಹೈಂ, ಮುಕ್ತಿರೂಪೀ ರಮಣೀಕೇ ನಾಥ ಹೈಂ ಔರ
ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ ದ್ವಾರಾ ಉನ್ಹೋಂನೇ ಲೋಕಕೇ ವಿಸ್ತಾರಕೋ ಸರ್ವತಃ ಛಾ ದಿಯಾ ಹೈ . ೨೯೧ .
ಗಾಥಾ : ೧೭೫ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಕೇವಲಿನಃ ] ಕೇವಲೀಕೋ [ಸ್ಥಾನನಿಷಣ್ಣವಿಹಾರಾಃ ]
ಖಡೇ ರಹನಾ, ಬೈಠನಾ ಔರ ವಿಹಾರ [ಈಹಾಪೂರ್ವಂ ] ಇಚ್ಛಾಪೂರ್ವಕ [ನ ಭವನ್ತಿ ] ನಹೀಂ ಹೋತೇ, [ತಸ್ಮಾತ್ ]
ಇಸಲಿಯೇ [ಬಂಧ ನ ಭವತಿ ] ಉನ್ಹೇಂ ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ; [ಮೋಹನೀಯಸ್ಯ ] ಮೋಹನೀಯವಶ ಜೀವಕೋ
[ಸಾಕ್ಷಾರ್ಥಮ್ ] ಇನ್ದ್ರಿಯವಿಷಯಸಹಿತರೂಪಸೇ ಬನ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಕೇವಲೀ ಭಟ್ಟಾರಕಕೋ ಮನರಹಿತಪನೇಕಾ ಪ್ರಕಾಶನ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಯಹಾಂ
ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕಾ ಮನರಹಿತಪನಾ ದರ್ಶಾಯಾ ಹೈ ) .
ಅರ್ಹಂತಯೋಗ್ಯ ಪರಮ ಲಕ್ಷ್ಮೀಸೇ ವಿರಾಜಮಾನ, ಪರಮವೀತರಾಗ ಸರ್ವಜ್ಞ ಕೇವಲೀಭಗವಾನಕೋ
ಇಚ್ಛಾಪೂರ್ವಕ ಕೋಈ ಭೀ ವರ್ತನ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಭಗವಾನ (ಕುಛ) ಚಾಹತೇ ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ
ಮನಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ; ಅಥವಾ, ವೇ ಇಚ್ಛಾಪೂರ್ವಕ ಖಡೇ ನಹೀಂ ರಹತೇ, ಬೈಠತೇ ನಹೀಂ ಹೈಂ ಅಥವಾ
ಶ್ರೀವಿಹಾರಾದಿಕ ನಹೀಂ ಕರತೇ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ‘ಅಮನಸ್ಕಾಃ ಕೇವಲಿನಃ (ಕೇವಲೀ ಮನರಹಿತ ಹೈಂ )’ ಐಸಾ
ಶಾಸ್ತ್ರಕಾ ವಚನ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಉನ ತೀರ್ಥಂಕರ - ಪರಮದೇವಕೋ ದ್ರವ್ಯಭಾವಸ್ವರೂಪ ಚತುರ್ವಿಧ ಬಂಧ
ಠಾಣಣಿಸೇಜ್ಜವಿಹಾರಾ ಈಹಾಪುವ್ವಂ ಣ ಹೋಇ ಕೇವಲಿಣೋ .
ತಮ್ಹಾ ಣ ಹೋಇ ಬಂಧೋ ಸಾಕ್ಖಟ್ಠಂ ಮೋಹಣೀಯಸ್ಸ ..೧೭೫..
ಸ್ಥಾನನಿಷಣ್ಣವಿಹಾರಾ ಈಹಾಪೂರ್ವಂ ನ ಭವನ್ತಿ ಕೇವಲಿನಃ .
ತಸ್ಮಾನ್ನ ಭವತಿ ಬಂಧಃ ಸಾಕ್ಷಾರ್ಥಂ ಮೋಹನೀಯಸ್ಯ ..೧೭೫..
ಕೇವಲಿಭಟ್ಟಾರಕಸ್ಯಾಮನಸ್ಕತ್ವಪ್ರದ್ಯೋತನಮೇತತ್ .
ಭಗವತಃ ಪರಮಾರ್ಹನ್ತ್ಯಲಕ್ಷ್ಮೀವಿರಾಜಮಾನಸ್ಯ ಕೇವಲಿನಃ ಪರಮವೀತರಾಗಸರ್ವಜ್ಞಸ್ಯ ಈಹಾಪೂರ್ವಕಂ ನ
ಕಿಮಪಿ ವರ್ತನಮ್; ಅತಃ ಸ ಭಗವಾನ್ ನ ಚೇಹತೇ ಮನಃಪ್ರವೃತ್ತೇರಭಾವಾತ್; ಅಮನಸ್ಕಾಃ ಕೇವಲಿನಃ
ಇತಿ ವಚನಾದ್ವಾ ನ ತಿಷ್ಠತಿ ನೋಪವಿಶತಿ ನ ಚೇಹಾಪೂರ್ವಂ ಶ್ರೀವಿಹಾರಾದಿಕಂ ಕರೋತಿ . ತತಸ್ತಸ್ಯ
ಅಭಿಲಾಷಯುಕ್ತ ವಿಹಾರ, ಆಸನ, ಸ್ಥಾನ ಜಿನವರಕೋ ನಹೀಂ .
ನಿರ್ಬನ್ಧ ಇಸಸೇ, ಬನ್ಧ ಕರತಾ ಮೋಹ - ವಶ ಸಾಕ್ಷಾರ್ಥ ಹೀ ..೧೭೫..

Page 351 of 388
PDF/HTML Page 378 of 415
single page version

(ಪ್ರಕೃತಿಬಂಧ, ಪ್ರದೇಶಬಂಧ, ಸ್ಥಿತಿಬಂಧ ಔರ ಅನುಭಾಗಬಂಧ ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಔರ, ವಹ ಬಂಧ (೧) ಕಿಸ ಕಾರಣಸೇ ಹೋತಾ ಹೈ ತಥಾ (೨) ಕಿಸೇ ಹೋತಾ ಹೈ ? (೧) ಬನ್ಧ
ಮೋಹನೀಯಕರ್ಮಕೇ ವಿಲಾಸಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ . (೨) ‘ಅಕ್ಷಾರ್ಥ’ ಅರ್ಥಾತ್ ಇನ್ದ್ರಿಯಾರ್ಥ (ಇನ್ದ್ರಿಯ –
ವಿಷಯ); ಅಕ್ಷಾರ್ಥ ಸಹಿತ ಹೋ ವಹ ‘ಸಾಕ್ಷಾರ್ಥ’; ಮೋಹನೀಯಕೇ ವಶ ಹುಏ, ಸಾಕ್ಷಾರ್ಥಪ್ರಯೋಜನ
( – ಇನ್ದ್ರಿಯವಿಷಯರೂಪ ಪ್ರಯೋಜನವಾಲೇ) ಸಂಸಾರಿಯೋಂಕೋ ಹೀ ಬಂಧ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ) ಶ್ರೀ ಪ್ರವಚನಸಾರಮೇಂ (೪೪ವೀಂ ಗಾಥಾ
ದ್ವಾರಾ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ : —
‘‘[ಗಾಥಾರ್ಥ : — ] ಉನ ಅರ್ಹಂತಭಗವಂತೋಂಕೋ ಉಸ ಕಾಲ ಖಡೇ ರಹನಾ, ಬೈಠನಾ, ವಿಹಾರ ಔರ
ಧರ್ಮೋಪದೇಶ ಸ್ತ್ರಿಯೋಂಕೇ ಮಾಯಾಚಾರಕೀ ಭಾಂತಿ, ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಹೀ — ಪ್ರಯತ್ನ ಬಿನಾ ಹೀ — ಹೋತೇ ಹೈಂ .’’
[ಅಬ ಇಸ ೧೭೫ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ :]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ದೇವೇನ್ದ್ರೋಂಕೇ ಆಸನ ಕಮ್ಪಾಯಮಾನ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಮಹಾ ಕೇವಲ-
ಜ್ಞಾನಕಾ ಉದಯ ಹೋನೇ ಪರ, ಜೋ ಮುಕ್ತಿಲಕ್ಷ್ಮೀರೂಪೀ ಸ್ತ್ರೀಕೇ ಮುಖಕಮಲಕೇ ಸೂರ್ಯ ಹೈಂ ಔರ ಸದ್ಧರ್ಮಕೇ
ತೀರ್ಥಕರಪರಮದೇವಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಭಾವಾತ್ಮಕಚತುರ್ವಿಧಬಂಧೋ ನ ಭವತಿ . ಸ ಚ ಬಂಧಃ ಪುನಃ ಕಿಮರ್ಥಂ ಜಾತಃ
ಕಸ್ಯ ಸಂಬಂಧಶ್ಚ ? ಮೋಹನೀಯಕರ್ಮವಿಲಾಸವಿಜೃಂಭಿತಃ, ಅಕ್ಷಾರ್ಥಮಿನ್ದ್ರಿಯಾರ್ಥಂ ತೇನ ಸಹ ಯಃ ವರ್ತತ ಇತಿ
ಸಾಕ್ಷಾರ್ಥಂ ಮೋಹನೀಯಸ್ಯ ವಶಗತಾನಾಂ ಸಾಕ್ಷಾರ್ಥಪ್ರಯೋಜನಾನಾಂ ಸಂಸಾರಿಣಾಮೇವ ಬಂಧ ಇತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರೀಪ್ರವಚನಸಾರೇ —
‘‘ಠಾಣಣಿಸೇಜ್ಜವಿಹಾರಾ ಧಮ್ಮುವದೇಸೋ ಯ ಣಿಯದಯೋ ತೇಸಿಂ .
ಅರಹಂತಾಣಂ ಕಾಲೇ ಮಾಯಾಚಾರೋ ವ್ವ ಇತ್ಥೀಣಂ ..’’
(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ದೇವೇನ್ದ್ರಾಸನಕಂಪಕಾರಣಮಹತ್ಕೈವಲ್ಯಬೋಧೋದಯೇ
ಮುಕ್ತಿ ಶ್ರೀಲಲನಾಮುಖಾಮ್ಬುಜರವೇಃ ಸದ್ಧರ್ಮರಕ್ಷಾಮಣೇಃ .
ಸರ್ವಂ ವರ್ತನಮಸ್ತಿ ಚೇನ್ನ ಚ ಮನಃ ಸರ್ವಂ ಪುರಾಣಸ್ಯ ತತ್
ಸೋಽಯಂ ನನ್ವಪರಿಪ್ರಮೇಯಮಹಿಮಾ ಪಾಪಾಟವೀಪಾವಕಃ ..೨೯೨..

Page 352 of 388
PDF/HTML Page 379 of 415
single page version

೧ರಕ್ಷಾಮಣಿ ಹೈಂ ಐಸೇ ಪುರಾಣ ಪುರುಷಕೋ ಸರ್ವ ವರ್ತನ ಭಲೇ ಹೋ ತಥಾಪಿ ಮನ ಸರ್ವಥಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಇಸಲಿಯೇ
ವೇ (ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ ಪುರಾಣಪುರುಷ) ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅಗಮ್ಯ ಮಹಿಮಾವನ್ತ ಹೈಂ ಔರ ಪಾಪರೂಪೀ ವನಕೋ
ಜಲಾನೇವಾಲೀ ಅಗ್ನಿ ಸಮಾನ ಹೈಂ .೨೯೨.
ಗಾಥಾ : ೧೭೬ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಪುನಃ ] ಫಿ ರ (ಕೇವಲೀಕೋ) [ಆಯುಷಃ ಕ್ಷಯೇಣ ]
ಆಯುಕೇ ಕ್ಷಯಸೇ [ಶೇಷಪ್ರಕೃತೀನಾಮ್ ] ಶೇಷ ಪ್ರಕೃತಿಯೋಂಕಾ [ನಿರ್ನಾಶಃ ] ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ನಾಶ [ಭವತಿ ]
ಹೋತಾ ಹೈ; [ಪಶ್ಚಾತ್ ] ಫಿ ರ ವೇ [ಶೀಘ್ರಂ ] ಶೀಘ್ರ [ಸಮಯಮಾತ್ರೇಣ ] ಸಮಯಮಾತ್ರಮೇಂ [ಲೋಕಾಗ್ರಂ ]
ಲೋಕಾಗ್ರಮೇಂ [ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ] ಪಹುಂಚತೇ ಹೈಂ .
ಟೀಕಾ : — ಯಹ, ಶುದ್ಧ ಜೀವಕೋ ಸ್ವಭಾವಗತಿಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋನೇಕೇ ಉಪಾಯಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
ಸ್ವಭಾವಗತಿಕ್ರಿಯಾರೂಪಸೇ ಪರಿಣತ, ಛಹ ೨ಅಪಕ್ರಮಸೇ ರಹಿತ, ಸಿದ್ಧಕ್ಷೇತ್ರಸಮ್ಮುಖ ಭಗವಾನಕೋ
ಪರಮ ಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನ ದ್ವಾರಾ — ಕಿ ಜೋ (ಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನ) ಧ್ಯಾನ - ಧ್ಯೇಯ - ಧ್ಯಾತಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ, ಉಸಕೀ
ಫಲಪ್ರಾಪ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ತಥಾ ಉಸಕೇ ಪ್ರಯೋಜನ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ವಿಕಲ್ಪೋಂಸೇ ರಹಿತ ಹೈ ಔರ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ
ಆಉಸ್ಸ ಖಯೇಣ ಪುಣೋ ಣಿಣ್ಣಾಸೋ ಹೋಇ ಸೇಸಪಯಡೀಣಂ .
ಪಚ್ಛಾ ಪಾವಇ ಸಿಗ್ಘಂ ಲೋಯಗ್ಗಂ ಸಮಯಮೇತ್ತೇಣ ..೧೭೬..
ಆಯುಷಃ ಕ್ಷಯೇಣ ಪುನಃ ನಿರ್ನಾಶೋ ಭವತಿ ಶೇಷಪ್ರಕೃತೀನಾಮ್ .
ಪಶ್ಚಾತ್ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಶೀಘ್ರಂ ಲೋಕಾಗ್ರಂ ಸಮಯಮಾತ್ರೇಣ ..೧೭೬..
ಶುದ್ಧಜೀವಸ್ಯ ಸ್ವಭಾವಗತಿಪ್ರಾಪ್ತ್ಯುಪಾಯೋಪನ್ಯಾಸೋಽಯಮ್ .
ಸ್ವಭಾವಗತಿಕ್ರಿಯಾಪರಿಣತಸ್ಯ ಷಟಕಾಪಕ್ರಮವಿಹೀನಸ್ಯ ಭಗವತಃ ಸಿದ್ಧಕ್ಷೇತ್ರಾಭಿಮುಖಸ್ಯ
ಧ್ಯಾನಧ್ಯೇಯಧ್ಯಾತೃತತ್ಫಲಪ್ರಾಪ್ತಿಪ್ರಯೋಜನವಿಕಲ್ಪಶೂನ್ಯೇನ ಸ್ವಸ್ವರೂಪಾವಿಚಲಸ್ಥಿತಿರೂಪೇಣ ಪರಮಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನೇನ
ಆಯುಃಕರ್ಮಕ್ಷಯೇ ಜಾತೇ ವೇದನೀಯನಾಮಗೋತ್ರಾಭಿಧಾನಶೇಷಪ್ರಕೃತೀನಾಂ ನಿರ್ನಾಶೋ ಭವತಿ . ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯೇನ
೧ ರಕ್ಷಾಮಣಿ = ಆಪತ್ತಿಯೋಂಸೇ ಅಥವಾ ಪಿಶಾಚ ಆದಿಸೇ ಅಪನೇಕೋ ಬಚಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಪಹಿನಾ ಜಾನೇವಾಲಾ ಮಣಿ .
(ಕೇವಲೀಭಗವಾನ ಸದ್ಧರ್ಮಕೀ ರಕ್ಷಾಕೇ ಲಿಯೇ — ಅಸದ್ಧರ್ಮಸೇ ಬಚನೇಕೇ ಲಿಯೇ — ರಕ್ಷಾಮಣಿ ಹೈಂ .)
೨ ಸಂಸಾರೀ ಜೀವಕೋ ಅನ್ಯ ಭವಮೇಂ ಜಾತೇ ಸಮಯ ‘ಛಹ – ದಿಶಾಓಂಮೇಂ ಗಮನ’ ಹೋತಾ ಹೈ; ಉಸೇ ‘‘ಛಹ ಅಪಕ್ರಮ’’ ಕಹಾ
ಜಾತಾ ಹೈ .
ಹೋ ಆಯುಕ್ಷಯಸೇ ಶೇಷ ಸಬ ಹೀ ಕರ್ಮಪ್ರಕೃತಿ ವಿನಾಶ ರೇ .
ಸತ್ವರ ಸಮಯಮೇಂ ಪಹುಂಚತೇ ಅರ್ಹನ್ತಪ್ರಭು ಲೋಕಾಗ್ರ ರೇ ..೧೭೬..

Page 353 of 388
PDF/HTML Page 380 of 415
single page version

ಅವಿಚಲ ಸ್ಥಿತಿರೂಪ ಹೈ ಉಸಕೇ ದ್ವಾರಾ — ಆಯುಕರ್ಮಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋನೇ ಪರ, ವೇದನೀಯ, ನಾಮ ಔರ ಗೋತ್ರ
ನಾಮಕೀ ಶೇಷ ಪ್ರಕೃತಿಯೋಂಕಾ ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ನಾಶ ಹೋತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಭಗವಾನಕೋ ಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನ ದ್ವಾರಾ
ಆಯುಕರ್ಮಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋನೇ ಪರ ಶೇಷ ತೀನ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಭೀ ಕ್ಷಯ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಸಿದ್ಧಕ್ಷೇತ್ರಕೀ ಓರ
ಸ್ವಭಾವಗತಿಕ್ರಿಯಾ ಹೋತೀ ಹೈ ) . ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಸಹಜಮಹಿಮಾವಾಲೇ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಲೀನ ಹೋನೇ ಪರ
ಭೀ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ವೇ ಭಗವಾನ ಅರ್ಧ ಕ್ಷಣಮೇಂ (ಸಮಯಮಾತ್ರಮೇಂ ) ಲೋಕಾಗ್ರಮೇಂ ಪಹುಂಚತೇ ಹೈಂ .
[ಅಬ ಇಸ ೧೭೬ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ತೀನ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಜೋ ಛಹ ಅಪಕ್ರಮ ಸಹಿತ ಹೈಂ ಐಸೇ ಭವವಾಲೇ ಜೀವೋಂಕೇ
( – ಸಂಸಾರಿಯೋಂಕೇ ) ಲಕ್ಷಣಸೇ ಸಿದ್ಧೋಂಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಭಿನ್ನ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಸಿದ್ಧ ಊ ರ್ಧ್ವಗಾಮೀ ಹೈಂ ಔರ
ಸದಾ ಶಿವ (ನಿರನ್ತರ ಸುಖೀ) ಹೈಂ .೨೯೩.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] ಬನ್ಧಕಾ ಛೇದನ ಹೋನೇಸೇ ಜಿನಕೀ ಅತುಲ ಮಹಿಮಾ ಹೈ ಐಸೇ (ಅಶರೀರೀ
ಔರ ಲೋಕಾಗ್ರಸ್ಥಿತ) ಸಿದ್ಧಭಗವಾನ ಅಬ ದೇವೋಂ ಔರ ವಿದ್ಯಾಧರೋಂಕೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಸ್ತವನಕಾ ವಿಷಯ ನಹೀಂ
ಹೀ ಹೈಂ ಐಸಾ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೈ . ವೇ ದೇವಾಧಿದೇವ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಲೋಕಕೇ ಅಗ್ರಮೇಂ ಸುಸ್ಥಿತ ಹೈಂ ಔರ ನಿಶ್ಚಯಸೇ
ನಿಜ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಜ್ಯೋಂಕೇ ತ್ಯೋಂ ಅತ್ಯನ್ತ ಅವಿಚಲರೂಪಸೇ ರಹತೇ ಹೈಂ .೨೯೪.
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ] (ದ್ರವ್ಯ, ಕ್ಷೇತ್ರ, ಕಾಲ, ಭವ ಔರ ಭಾವ — ಐಸೇ ಪಾಂಚ ಪರಾವರ್ತನರೂಪ)
ಸ್ವಸ್ವರೂಪೇ ಸಹಜಮಹಿಮ್ನಿ ಲೀನೋಽಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಸ ಭಗವಾನ್ ಕ್ಷಣಾರ್ಧೇನ ಲೋಕಾಗ್ರಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತೀತಿ .
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಷಟಕಾಪಕ್ರಮಯುಕ್ತಾನಾಂ ಭವಿನಾಂ ಲಕ್ಷಣಾತ್ ಪೃಥಕ್ .
ಸಿದ್ಧಾನಾಂ ಲಕ್ಷಣಂ ಯಸ್ಮಾದೂರ್ಧ್ವಗಾಸ್ತೇ ಸದಾ ಶಿವಾಃ ..೨೯೩..
(ಮಂದಾಕ್ರಾಂತಾ)
ಬನ್ಧಚ್ಛೇದಾದತುಲಮಹಿಮಾ ದೇವವಿದ್ಯಾಧರಾಣಾಂ
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೋಽದ್ಯ ಸ್ತವನವಿಷಯೋ ನೈವ ಸಿದ್ಧಃ ಪ್ರಸಿದ್ಧಃ .
ಲೋಕಸ್ಯಾಗ್ರೇ ವ್ಯವಹರಣತಃ ಸಂಸ್ಥಿತೋ ದೇವದೇವಃ
ಸ್ವಾತ್ಮನ್ಯುಚ್ಚೈರವಿಚಲತಯಾ ನಿಶ್ಚಯೇನೈವಮಾಸ್ತೇ ..೨೯೪..
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಪಂಚಸಂಸಾರನಿರ್ಮುಕ್ತಾನ್ ಪಂಚಸಂಸಾರಮುಕ್ತ ಯೇ .
ಪಂಚಸಿದ್ಧಾನಹಂ ವಂದೇ ಪಂಚಮೋಕ್ಷಫಲಪ್ರದಾನ್ ..೨೯೫..