Niyamsar-Hindi (Kannada transliteration). Gatha: 37-43 ; Adhikar-3 : Shuddh BhAv Adhikar.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 6 of 21

 

Page 74 of 388
PDF/HTML Page 101 of 415
single page version

ಸಂಖ್ಯಾತಾ ಅಸಂಖ್ಯಾತಾ ಅನನ್ತಾಶ್ಚ . ಲೋಕಾಕಾಶಧರ್ಮಾಧರ್ಮೈಕಜೀವಾನಾಮಸಂಖ್ಯಾತಪ್ರದೇಶಾ ಭವನ್ತಿ .
ಇತರಸ್ಯಾಲೋಕಾಕಾಶಸ್ಯಾನನ್ತಾಃ ಪ್ರದೇಶಾ ಭವನ್ತಿ . ಕಾಲಸ್ಯೈಕಪ್ರದೇಶೋ ಭವತಿ, ಅತಃ ಕಾರಣಾದಸ್ಯ
ಕಾಯತ್ವಂ ನ ಭವತಿ ಅಪಿ ತು ದ್ರವ್ಯತ್ವಮಸ್ತ್ಯೇವೇತಿ .
(ಉಪೇನ್ದ್ರವಜ್ರಾ)
ಪದಾರ್ಥರತ್ನಾಭರಣಂ ಮುಮುಕ್ಷೋಃ
ಕೃತಂ ಮಯಾ ಕಂಠವಿಭೂಷಣಾರ್ಥಮ್
.
ಅನೇನ ಧೀಮಾನ್ ವ್ಯವಹಾರಮಾರ್ಗಂ
ಬುದ್ಧ್ವಾ ಪುನರ್ಬೋಧತಿ ಶುದ್ಧಮಾರ್ಗಮ್
..೫೨..
ಪೋಗ್ಗಲದವ್ವಂ ಮುತ್ತಂ ಮುತ್ತಿವಿರಹಿಯಾ ಹವಂತಿ ಸೇಸಾಣಿ .
ಚೇದಣಭಾವೋ ಜೀವೋ ಚೇದಣಗುಣವಜ್ಜಿಯಾ ಸೇಸಾ ..೩೭..
ಪುದ್ಗಲರೂಪ ಪರಮಾಣು ಆಕಾಶಕೇ ಜಿತನೇ ಭಾಗಕೋ ರೋಕೇಂ ಉತನಾ ಭಾಗ ವಹ ಆಕಾಶಕಾ
ಪ್ರದೇಶ ಹೈ)
. ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೋ ಐಸೇ ಪ್ರದೇಶ ಸಂಖ್ಯಾತ, ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಔರ ಅನನ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ .
ಲೋಕಾಕಾಶಕೋ, ಧರ್ಮಕೋ, ಅಧರ್ಮಕೋ ತಥಾ ಏಕ ಜೀವಕೋ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪ್ರದೇಶ ಹೈಂ . ಶೇಷ ಜೋ
ಅಲೋಕಾಕಾಶ ಉಸೇ ಅನನ್ತ ಪ್ರದೇಶ ಹೈಂ . ಕಾಲಕೋ ಏಕ ಪ್ರದೇಶ ಹೈ, ಉಸ ಕಾರಣಸೇ ಉಸೇ ಕಾಯತ್ವ
ನಹೀಂ ಹೈ ಪರನ್ತು ದ್ರವ್ಯತ್ವ ಹೈ ಹೀ .
[ಅಬ ಇಸ ದೋ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ :]
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಪದಾರ್ಥೋಂರೂಪೀ (ಛಹ ದ್ರವ್ಯೋಂರೂಪೀ) ರತ್ನೋಂಕಾ ಆಭರಣ ಮೈಂನೇ ಮುಮುಕ್ಷುಕೇ
ಕಣ್ಠಕೀ ಶೋಭಾಕೇ ಹೇತು ಬನಾಯಾ ಹೈ; ಉಸಕೇ ದ್ವಾರಾ ಧೀಮಾನ ಪುರುಷ ವ್ಯವಹಾರಮಾರ್ಗಕೋ ಜಾನಕರ,
ಶುದ್ಧಮಾರ್ಗಕೋ ಭೀ ಜಾನತಾ ಹೈ
.೫೨.
ಆಕಾಶಕೇ ಪ್ರದೇಶಕೀ ಭಾಂತಿ, ಕಿಸೀ ಭೀ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಏಕ ಪರಮಾಣು ದ್ವಾರಾ ವ್ಯಪಿತ ಹೋನೇಯೋಗ್ಯ ಜೋ ಅಂಶ ಉಸೇ ಉಸ
ದ್ರವ್ಯಕಾ ಪ್ರದೇಶ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ . ದ್ರವ್ಯಸೇ ಪುದ್ಗಲ ಏಕಪ್ರದೇಶೀ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಪರ್ಯಾಯಸೇ ಸ್ಕನ್ಧಪನೇಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
ಪುದ್ಗಲಕೋ ದೋ ಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ ಲೇಕರ ಅನನ್ತ ಪ್ರದೇಶ ಭೀ ಸಮ್ಭವ ಹೋತೇ ಹೈಂ .
ಹೈ ಮೂರ್ತಪುದ್ಗಲ ಶೇಷ ಪಾಂಚೋಂ ಹೀ ಅಮೂರ್ತಿಕ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ .
ಹೈ ಜೀವ ಚೇತನ, ಶೇಷ ಪಾಂಚೋಂ ಚೇತನಾಗುಣಶೂನ್ಯ ಹೈ ..೩೭..

Page 75 of 388
PDF/HTML Page 102 of 415
single page version

ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ಮೂರ್ತಂ ಮೂರ್ತಿವಿರಹಿತಾನಿ ಭವನ್ತಿ ಶೇಷಾಣಿ .
ಚೈತನ್ಯಭಾವೋ ಜೀವಃ ಚೈತನ್ಯಗುಣವರ್ಜಿತಾನಿ ಶೇಷಾಣಿ ..೩೭..
ಅಜೀವದ್ರವ್ಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನೋಪಸಂಹಾರೋಯಮ್ .
ತೇಷು ಮೂಲಪದಾರ್ಥೇಷು ಪುದ್ಗಲಸ್ಯ ಮೂರ್ತತ್ವಮ್, ಇತರೇಷಾಮಮೂರ್ತತ್ವಮ್ . ಜೀವಸ್ಯ ಚೇತನತ್ವಮ್,
ಇತರೇಷಾಮಚೇತನತ್ವಮ್ . ಸ್ವಜಾತೀಯವಿಜಾತೀಯಬನ್ಧಾಪೇಕ್ಷಯಾ ಜೀವಪುದ್ಗಲಯೋರಶುದ್ಧತ್ವಮ್, ಧರ್ಮಾದೀನಾಂ ಚತುರ್ಣಾಂ
ವಿಶೇಷಗುಣಾಪೇಕ್ಷಯಾ ಶುದ್ಧತ್ವಮೇವೇತಿ .
(ಮಾಲಿನೀ)
ಇತಿ ಲಲಿತಪದಾನಾಮಾವಲಿರ್ಭಾತಿ ನಿತ್ಯಂ
ವದನಸರಸಿಜಾತೇ ಯಸ್ಯ ಭವ್ಯೋತ್ತಮಸ್ಯ
.
ಸಪದಿ ಸಮಯಸಾರಸ್ತಸ್ಯ ಹೃತ್ಪುಣ್ಡರೀಕೇ
ಲಸತಿ ನಿಶಿತಬುದ್ಧೇಃ ಕಿಂ ಪುನಶ್ಚಿತ್ರಮೇತತ
..೫೩..
ಗಾಥಾ : ೩೭ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ] ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯ [ಮೂರ್ತಂ ] ಮೂರ್ತ ಹೈ,
[ಶೇಷಾಣಿ ] ಶೇಷ ದ್ರವ್ಯ [ಮೂರ್ತಿವಿರಹಿತಾನಿ ] ಮೂರ್ತತ್ವ ರಹಿತ [ಭವನ್ತಿ ] ಹೈಂ; [ಜೀವಃ ] ಜೀವ
[ಚೈತನ್ಯಭಾವಃ ] ಚೈತನ್ಯಭಾವವಾಲಾ ಹೈ, [ಶೇಷಾಣಿ ] ಶೇಷ ದ್ರವ್ಯ [ಚೈತನ್ಯಗುಣವರ್ಜಿತಾನಿ ]
ಚೈತನ್ಯಗುಣ ರಹಿತ ಹೈಂ
.
ಟೀಕಾ :ಯಹ, ಅಜೀವದ್ರವ್ಯ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಕಥನಕಾ ಉಪಸಂಹಾರ ಹೈ .
ಉನ (ಪೂರ್ವೋಕ್ತ) ಮೂಲ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪುದ್ಗಲ ಮೂರ್ತ ಹೈ, ಶೇಷ ಅಮೂರ್ತ ಹೈಂ; ಜೀವ ಚೇತನ ಹೈ,
ಶೇಷ ಅಚೇತನ ಹೈಂ; ಸ್ವಜಾತೀಯ ಔರ ವಿಜಾತೀಯ ಬನ್ಧನಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಜೀವ ತಥಾ ಪುದ್ಗಲಕೋ
(ಬನ್ಧದಶಾಮೇಂ) ಅಶುದ್ಧಪನಾ ಹೋತಾ ಹೈ, ಧರ್ಮಾದಿ ಚಾರ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ವಿಶೇಷಗುಣಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
(ಸದಾ) ಶುದ್ಧಪನಾ ಹೀ ಹೈ
.
[ಅಬ ಇಸ ಅಜೀವ ಅಧಿಕಾರಕೀ ಅನ್ತಿಮ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ
ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಇಸಪ್ರಕಾರ ಲಲಿತ ಪದೋಂಕೀ ಪಂಕ್ತಿ ಜಿಸ ಭವ್ಯೋತ್ತಮಕೇ ಮುಖಾರವಿಂದಮೇಂ
ಸದಾ ಶೋಭತೀ ಹೈ, ಉಸ ತೀಕ್ಷ್ಣ ಬುದ್ಧಿವಾಲೇ ಪುರುಷಕೇ ಹೃದಯಕಮಲಮೇಂ ಶೀಘ್ರ ಸಮಯಸಾರ (ಶುದ್ಧ
ಆತ್ಮಾ) ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತಾ ಹೈ . ಔರ ಇಸಮೇಂ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಕ್ಯಾ ಹೈ .೫೩.

Page 76 of 388
PDF/HTML Page 103 of 415
single page version

ಇತಿ ಸುಕವಿಜನಪಯೋಜಮಿತ್ರಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರಸರವರ್ಜಿತಗಾತ್ರಮಾತ್ರಪರಿಗ್ರಹಶ್ರೀಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವವಿರಚಿತಾಯಾಂ
ನಿಯಮಸಾರವ್ಯಾಖ್ಯಾಯಾಂ ತಾತ್ಪರ್ಯವೃತ್ತೌ ಅಜೀವಾಧಿಕಾರೋ ದ್ವಿತೀಯಃ ಶ್ರುತಸ್ಕನ್ಧಃ ..
ಇಸಪ್ರಕಾರ, ಸುಕವಿಜನರೂಪೀ ಕಮಲೋಂಕೇ ಲಿಯೇ ಜೋ ಸೂರ್ಯ ಸಮಾನ ಹೈಂ ಔರ ಪಾಂಚ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ
ಫೈ ಲಾವ ರಹಿತ ದೇಹಮಾತ್ರ ಜಿನ್ಹೇಂ ಪರಿಗ್ರಹ ಥಾ ಐಸೇ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವ ದ್ವಾರಾ ರಚಿತ ನಿಯಮಸಾರಕೀ
ತಾತ್ಪರ್ಯವೃತ್ತಿ ನಾಮಕ ಟೀಕಾಮೇಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ಶ್ರೀ ನಿಯಮಸಾರ
ಪರಮಾಗಮಕೀ ನಿರ್ಗ್ರನ್ಥ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವವಿರಚಿತ ತಾತ್ಪರ್ಯವೃತ್ತಿನಾಮಕ ಟೀಕಾಮೇಂ)
ಅಜೀವ ಅಧಿಕಾರ ನಾಮಕಾ ದೂಸರಾ ಶ್ರುತಸ್ಕನ್ಧ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ .

Page 77 of 388
PDF/HTML Page 104 of 415
single page version

ಶುದ್ಧಭಾವ ಅಧಿಕಾರ
ಅಥೇದಾನೀಂ ಶುದ್ಧಭಾವಾಧಿಕಾರ ಉಚ್ಯತೇ .
ಜೀವಾದಿಬಹಿತ್ತಚ್ಚಂ ಹೇಯಮುವಾದೇಯಮಪ್ಪಣೋ ಅಪ್ಪಾ .
ಕಮ್ಮೋಪಾಧಿಸಮುಬ್ಭವಗುಣಪಜ್ಜಾಏಹಿಂ ವದಿರಿತ್ತೋ ..೩೮..
ಜೀವಾದಿಬಹಿಸ್ತತ್ತ್ವಂ ಹೇಯಮುಪಾದೇಯಮಾತ್ಮನಃ ಆತ್ಮಾ .
ಕರ್ಮೋಪಾಧಿಸಮುದ್ಭವಗುಣಪರ್ಯಾಯೈರ್ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ : ..೩೮..
ಹೇಯೋಪಾದೇಯತತ್ತ್ವಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ.
ಜೀವಾದಿಸಪ್ತತತ್ತ್ವಜಾತಂ ಪರದ್ರವ್ಯತ್ವಾನ್ನ ಹ್ಯುಪಾದೇಯಮ್ . ಆತ್ಮನಃ ಸಹಜವೈರಾಗ್ಯಪ್ರಾಸಾದ-
ಶಿಖರಶಿಖಾಮಣೇಃ ಪರದ್ರವ್ಯಪರಾಙ್ಮುಖಸ್ಯ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರಸರವರ್ಜಿತಗಾತ್ರಮಾತ್ರಪರಿಗ್ರಹಸ್ಯ ಪರಮಜಿನ-
ಅಬ ಶುದ್ಧಭಾವ ಅಧಿಕಾರ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ .
ಗಾಥಾ : ೩೮ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಜೀವಾದಿಬಹಿಸ್ತತ್ತ್ವಂ ] ಜೀವಾದಿ ಬಾಹ್ಯತತ್ತ್ವ [ಹೇಯಮ್ ]
ಹೇಯ ಹೈಂ; [ಕರ್ಮ್ಮೋಪಾಧಿಸಮುದ್ಭವಗುಣಪರ್ಯಾಯೈಃ ] ಕರ್ಮೋಪಾಧಿಜನಿತ ಗುಣಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ [ವ್ಯತಿರಿಕ್ತಃ ]
ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ [ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ [ಆತ್ಮನಃ ] ಆತ್ಮಾಕೋ [ಉಪಾದೇಯಮ್ ] ಉಪಾದೇಯ ಹೈ
.
ಟೀಕಾ :ಯಹ, ಹೇಯ ಔರ ಉಪಾದೇಯ ತತ್ತ್ವಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
ಜೀವಾದಿ ಸಾತ ತತ್ತ್ವೋಂಕಾ ಸಮೂಹ ಪರದ್ರವ್ಯ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಉಪಾದೇಯ ನಹೀಂ ಹೈ . ಸಹಜ
ಹೈ ಹೇಯ ಸಬ ಬಹಿತತ್ತ್ವ ಯೇ ಜೀವಾದಿ, ಆತ್ಮಾ ಗ್ರಾಹ್ಯ ಹೈ .
ಅರು ಕರ್ಮಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಗುಣಪರ್ಯಾಯಸೇ ವಹ ಬಾಹ್ಯ ಹೈ ..೩೮..

Page 78 of 388
PDF/HTML Page 105 of 415
single page version

ಯೋಗೀಶ್ವರಸ್ಯ ಸ್ವದ್ರವ್ಯನಿಶಿತಮತೇರುಪಾದೇಯೋ ಹ್ಯಾತ್ಮಾ . ಔದಯಿಕಾದಿಚತುರ್ಣಾಂ ಭಾವಾನ್ತರಾಣಾಮಗೋಚರತ್ವಾದ್
ದ್ರವ್ಯಭಾವನೋಕರ್ಮೋಪಾಧಿಸಮುಪಜನಿತವಿಭಾವಗುಣಪರ್ಯಾಯರಹಿತಃ, ಅನಾದಿನಿಧನಾಮೂರ್ತಾತೀನ್ದ್ರಿಯಸ್ವಭಾವಶುದ್ಧ-
ಸಹಜಪರಮಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವಸ್ವಭಾವಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾ ಹ್ಯಾತ್ಮಾ
. ಅತ್ಯಾಸನ್ನಭವ್ಯಜೀವಾನಾಮೇವಂಭೂತಂ
ನಿಜಪರಮಾತ್ಮಾನಮನ್ತರೇಣ ನ ಕಿಂಚಿದುಪಾದೇಯಮಸ್ತೀತಿ .
(ಮಾಲಿನೀ)
ಜಯತಿ ಸಮಯಸಾರಃ ಸರ್ವತತ್ತ್ವೈಕಸಾರಃ
ಸಕಲವಿಲಯದೂರಃ ಪ್ರಾಸ್ತದುರ್ವಾರಮಾರಃ
.
ದುರಿತತರುಕುಠಾರಃ ಶುದ್ಧಬೋಧಾವತಾರಃ
ಸುಖಜಲನಿಧಿಪೂರಃ ಕ್ಲೇಶವಾರಾಶಿಪಾರಃ
..೫೪..
ವೈರಾಗ್ಯರೂಪೀ ಮಹಲಕೇ ಶಿಖರಕಾ ಜೋ ಶಿಖಾಮಣಿ ಹೈ, ಪರದ್ರವ್ಯಸೇ ಜೋ ಪರಾಙ್ಮುಖ ಹೈ, ಪಾಂಚ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ
ಫೈ ಲಾವ ರಹಿತ ದೇಹಮಾತ್ರ ಜಿಸೇ ಪರಿಗ್ರಹ ಹೈ, ಜೋ ಪರಮ ಜಿನಯೋಗೀಶ್ವರ ಹೈ, ಸ್ವದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಜಿಸಕೀ ತೀಕ್ಷ್ಣ
ಬುದ್ಧಿ ಹೈ
ಐಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ‘ಆತ್ಮಾ’ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಉಪಾದೇಯ ಹೈ . ಔದಯಿಕ ಆದಿ ಚಾರ
ಭಾವಾನ್ತರೋಂಕೋ ಅಗೋಚರ ಹೋನೇಸೇ ಜೋ (ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾ) ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ, ಭಾವಕರ್ಮ, ಔರ ನೋಕರ್ಮರೂಪ
ಉಪಾಧಿಸೇ ಜನಿತ ವಿಭಾವಗುಣಪರ್ಯಾಯೋಂ ರಹಿತ ಹೈ, ತಥಾ ಅನಾದಿ - ಅನನ್ತ ಅಮೂರ್ತ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯಸ್ವಭಾವವಾಲಾ
ಶುದ್ಧ - ಸಹಜ - ಪರಮ - ಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈಐಸಾ ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾ ವಹ ವಾಸ್ತವಮೇಂ
‘ಆತ್ಮಾ’ ಹೈ . ಅತಿ - ಆಸನ್ನ ಭವ್ಯಜೀವೋಂಕೋ ಐಸೇ ನಿಜ ಪರಮಾತ್ಮಾಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ (ಅನ್ಯ) ಕುಛ
ಉಪಾದೇಯ ನಹೀಂ ಹೈ .
[ಅಬ ೩೮ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ರೀ
ಪದ್ಮಪ್ರಭಮಲಧಾರಿದೇವ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ :]
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಸರ್ವ ತತ್ತ್ವೋಂಮೇಂ ಜೋ ಏಕ ಸಾರ ಹೈ, ಜೋ ಸಮಸ್ತ ನಷ್ಟ ಹೋನೇಯೋಗ್ಯ ಭಾವೋಂಸೇ
ದೂರ ಹೈ, ಜಿಸನೇ ದುರ್ವಾರ ಕಾಮಕೋ ನಷ್ಟ ಕಿಯಾ ಹೈ, ಜೋ ಪಾಪರೂಪ ವೃಕ್ಷಕೋ ಛೇದನೇವಾಲಾ ಕುಠಾರ ಹೈ, ಜೋ
ಶುದ್ಧ ಜ್ಞಾನಕಾ ಅವತಾರ ಹೈ, ಜೋ ಸುಖಸಾಗರಕೀ ಬಾಢ ಹೈ ಔರ ಜೋ ಕ್ಲೇಶೋದಧಿಕಾ ಕಿನಾರಾ ಹೈ, ವಹ
ಸಮಯಸಾರ (ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾ) ಜಯವನ್ತ ವರ್ತತಾ ಹೈ
.೫೪.
೧. ಶಿಖಾಮಣಿ = ಶಿಖರಕೀ ಚೋಟೀಕೇ ಊ ಪರಕಾ ರತ್ನ; ಚೂಡಾಮಣಿ; ಕಲಗೀಕಾ ರತ್ನ .
೨. ಭಾವಾಂತರ = ಅನ್ಯ ಭಾವ . [ಔದಯಿಕ, ಔಪಶಮಿಕ, ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ, ಔರ ಕ್ಷಾಯಿಕಯಹ ಚಾರ ಭಾವ
ಪರಮಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವಸೇ ಅನ್ಯ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಉನ್ಹೇಂ ಭಾವಾನ್ತರ ಕಹಾ ಹೈ . ಪರಮಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಭಾವ
ಹೈ ಐಸಾ ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಾ ಇನ ಚಾರ ಭಾವಾಂತರೋಂಕೋ ಅಗೋಚರ ಹೈ .]

Page 79 of 388
PDF/HTML Page 106 of 415
single page version

ಣೋ ಖಲು ಸಹಾವಠಾಣಾ ಣೋ ಮಾಣವಮಾಣಭಾವಠಾಣಾ ವಾ .
ಣೋ ಹರಿಸಭಾವಠಾಣಾ ಣೋ ಜೀವಸ್ಸಾಹರಿಸ್ಸಠಾಣಾ ವಾ ..9..
ನ ಖಲು ಸ್ವಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ನ ಮಾನಾಪಮಾನಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾ .
ನ ಹರ್ಷಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ನ ಜೀವಸ್ಯಾಹರ್ಷಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾ ..9..
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪತತ್ತ್ವಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ.
ತ್ರಿಕಾಲನಿರುಪಾಧಿಸ್ವರೂಪಸ್ಯ ಶುದ್ಧಜೀವಾಸ್ತಿಕಾಯಸ್ಯ ನ ಖಲು ವಿಭಾವಸ್ವಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ .
ಪ್ರಶಸ್ತಾಪ್ರಶಸ್ತಸಮಸ್ತಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಾಭಾವಾನ್ನ ಚ ಮಾನಾಪಮಾನಹೇತುಭೂತಕರ್ಮೋದಯಸ್ಥಾನಾನಿ . ನ ಖಲು ಶುಭ-
ಪರಿಣತೇರಭಾವಾಚ್ಛುಭಕರ್ಮ, ಶುಭಕರ್ಮಾಭಾವಾನ್ನ ಸಂಸಾರಸುಖಂ, ಸಂಸಾರಸುಖಸ್ಯಾಭಾವಾನ್ನ ಹರ್ಷಸ್ಥಾನಾನಿ .
ಚಾಶುಭಪರಿಣತೇರಭಾವಾದಶುಭಕರ್ಮ, ಅಶುಭಕರ್ಮಾಭಾವಾನ್ನ ದುಃಖಂ, ದುಃಖಾಭಾವಾನ್ನ ಚಾಹರ್ಷಸ್ಥಾನಾನಿ ಚೇತಿ .
ಗಾಥಾ : ೩೯ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಜೀವಸ್ಯ ] ಜೀವಕೋ [ಖಲು ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ನ
ಸ್ವಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ] ಸ್ವಭಾವಸ್ಥಾನ (ವಿಭಾವಸ್ವಭಾವಕೇ ಸ್ಥಾನ) ನಹೀಂ ಹೈಂ, [ನ
ಮಾನಾಪಮಾನಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾ ] ಮಾನಾಪಮಾನಭಾವಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ, [ನ ಹರ್ಷಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ]
ಹರ್ಷಭಾವಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ [ವಾ ] ಯಾ [ನ ಅಹರ್ಷಸ್ಥಾನಾನಿ ] ಅಹರ್ಷಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ
.
ಟೀಕಾ :ಯಹ, ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ತತ್ತ್ವಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ .
ತ್ರಿಕಾಲ - ನಿರುಪಾಧಿ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಐಸೇ ಶುದ್ಧ ಜೀವಾಸ್ತಿಕಾಯಕೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ
ವಿಭಾವಸ್ವಭಾವಸ್ಥಾನ (ವಿಭಾವರೂಪ ಸ್ವಭಾವಕೇ ಸ್ಥಾನ) ನಹೀಂ ಹೈಂ; (ಶುದ್ಧ ಜೀವಾಸ್ತಿಕಾಯಕೋ)
ಪ್ರಶಸ್ತ ಯಾ ಅಪ್ರಶಸ್ತ ಸಮಸ್ತ ಮೋಹ - ರಾಗ - ದ್ವೇಷಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಮಾನ - ಅಪಮಾನಕೇ ಹೇತುಭೂತ
ಕರ್ಮೋದಯಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ; (ಶುದ್ಧ ಜೀವಾಸ್ತಿಕಾಯಕೋ) ಶುಭ ಪರಿಣತಿಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಶುಭ
ಕರ್ಮ ನಹೀಂ ಹೈ, ಶುಭ ಕರ್ಮಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಸಂಸಾರಸುಖ ನಹೀಂ ಹೈ, ಸಂಸಾರಸುಖಕಾ ಅಭಾವ
ಹೋನೇಸೇ ಹರ್ಷಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ; ಔರ (ಶುದ್ಧ ಜೀವಾಸ್ತಿಕಾಯಕೋ) ಅಶುಭ ಪರಿಣತಿಕಾ ಅಭಾವ
ಹೋನೇಸೇ ಅಶುಭ ಕರ್ಮ ನಹೀಂ ಹೈ, ಅಶುಭ ಕರ್ಮಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ದುಃಖ ನಹೀಂ ಹೈ, ದುಃಖಕಾ
ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಅಹರ್ಷಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ
.
ಮಾನಾಪಮಾನ, ಸ್ವಭಾವಕೇ ನಹಿಂ ಸ್ಥಾನ ಹೋತೇ ಜೀವಕೇ .
ಹೋತೇ ನ ಹರ್ಷಸ್ಥಾನ ಭೀ, ನಹಿಂ ಸ್ಥಾನ ಔರ ಅಹರ್ಷಕೇ ..೩೯..

Page 80 of 388
PDF/HTML Page 107 of 415
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಪ್ರೀತ್ಯಪ್ರೀತಿವಿಮುಕ್ತ ಶಾಶ್ವತಪದೇ ನಿಃಶೇಷತೋಽನ್ತರ್ಮುಖ-
ನಿರ್ಭೇದೋದಿತಶರ್ಮನಿರ್ಮಿತವಿಯದ್ಬಿಮ್ಬಾಕೃತಾವಾತ್ಮನಿ
.
ಚೈತನ್ಯಾಮೃತಪೂರಪೂರ್ಣವಪುಷೇ ಪ್ರೇಕ್ಷಾವತಾಂ ಗೋಚರೇ
ಬುದ್ಧಿಂ ಕಿಂ ನ ಕರೋಷಿ ವಾಞ್ಛಸಿ ಸುಖಂ ತ್ವಂ ಸಂಸೃತೇರ್ದುಷ್ಕೃತೇಃ
..೫೫..
ಣೋ ಠಿದಿಬಂಧಟ್ಠಾಣಾ ಪಯಡಿಟ್ಠಾಣಾ ಪದೇಸಠಾಣಾ ವಾ .
ಣೋ ಅಣುಭಾಗಟ್ಠಾಣಾ ಜೀವಸ್ಸ ಣ ಉದಯಠಾಣಾ ವಾ ..೪೦..
ನ ಸ್ಥಿತಿಬಂಧಸ್ಥಾನಾನಿ ಪ್ರಕೃತಿಸ್ಥಾನಾನಿ ಪ್ರದೇಶಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾ .
ನಾನುಭಾಗಸ್ಥಾನಾನಿ ಜೀವಸ್ಯ ನೋದಯಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾ ..೪೦..
[ಅಬ ೩೯ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ :]
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಜೋ ಪ್ರೀತಿಅಪ್ರೀತಿ ರಹಿತ ಶಾಶ್ವತ ಪದ ಹೈ, ಜೋ ಸರ್ವಥಾ
ಅನ್ತರ್ಮುಖ ಔರ ನಿರ್ಭೇದರೂಪಸೇ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಐಸೇ ಸುಖಕಾ ಬನಾ ಹುಆ ಹೈ, ನಭಮಣ್ಡಲ ಸಮಾನ
ಆಕೃತಿವಾಲಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ನಿರಾಕಾರ
ಅರೂಪೀ) ಹೈ, ಚೈತನ್ಯಾಮೃತಕೇ ಪೂರಸೇ ಭರಾ ಹುಆ ಜಿಸಕಾ
ಸ್ವರೂಪ ಹೈ, ಜೋ ವಿಚಾರವನ್ತ ಚತುರ ಪುರುಷೋಂಕೋ ಗೋಚರ ಹೈಐಸೇ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ತೂ ರುಚಿ ಕ್ಯೋಂ ನಹೀಂ ಕರತಾ
ಔರ ದುಷ್ಕೃತರೂಪ ಸಂಸಾರಕೇ ಸುಖಕೀ ವಾಂಛಾ ಕ್ಯೋಂ ಕರತಾ ಹೈ ? ೫೫.
ಗಾಥಾ : ೪೦ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಜೀವಸ್ಯ ] ಜೀವಕೋ [ನ ಸ್ಥಿತಿಬನ್ಧಸ್ಥಾನಾನಿ ]
ಸ್ಥಿತಿಬನ್ಧಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ, [ಪ್ರಕೃತಿಸ್ಥಾನಾನಿ ] ಪ್ರಕೃತಿಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ, [ಪ್ರದೇಶಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾ ]
ಪ್ರದೇಶಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ, [ನ ಅನುಭಾಗಸ್ಥಾನಾನಿ ] ಅನುಭಾಗಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ [ವಾ ] ಅಥವಾ [ನ
ಉದಯಸ್ಥಾನಾನಿ ]
ಉದಯಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ
.
ನಹಿಂ ಪ್ರಕೃತಿ ಸ್ಥಾನ - ಪ್ರದೇಶ ಸ್ಥಾನ, ನ ಔರ ಸ್ಥಿತಿ - ಬನ್ಧಸ್ಥಾನ ನಹಿಂ .
ನಹಿಂ ಜೀವಕೇ ಅನುಭಾಗಸ್ಥಾನ ತಥಾ ಉದಯಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹಿಂ ..೪೦..

Page 81 of 388
PDF/HTML Page 108 of 415
single page version

ಅತ್ರ ಪ್ರಕೃತಿಸ್ಥಿತ್ಯನುಭಾಗಪ್ರದೇಶಬನ್ಧೋದಯಸ್ಥಾನನಿಚಯೋ ಜೀವಸ್ಯ ನ ಸಮಸ್ತೀತ್ಯುಕ್ತ ಮ್ .
ನಿತ್ಯನಿರುಪರಾಗಸ್ವರೂಪಸ್ಯ ನಿರಂಜನನಿಜಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಸ್ಯ ನ ಖಲು ಜಘನ್ಯಮಧ್ಯಮೋತ್ಕೃಷ್ಟದ್ರವ್ಯ-
ಕರ್ಮಸ್ಥಿತಿಬಂಧಸ್ಥಾನಾನಿ . ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದ್ಯಷ್ಟವಿಧಕರ್ಮಣಾಂ ತತ್ತದ್ಯೋಗ್ಯಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಸ್ವಾಕಾರಃ ಪ್ರಕೃತಿಬನ್ಧಃ,
ತಸ್ಯ ಸ್ಥಾನಾನಿ ನ ಭವನ್ತಿ . ಅಶುದ್ಧಾನ್ತಸ್ತತ್ತ್ವಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಯೋಃ ಪರಸ್ಪರಪ್ರದೇಶಾನುಪ್ರವೇಶಃ ಪ್ರದೇಶಬನ್ಧಃ,
ಅಸ್ಯ ಬಂಧಸ್ಯ ಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾ ನ ಭವನ್ತಿ . ಶುಭಾಶುಭಕರ್ಮಣಾಂ ನಿರ್ಜರಾಸಮಯೇ ಸುಖದುಃಖಫಲ-
ಪ್ರದಾನಶಕ್ತಿ ಯುಕ್ತೋ ಹ್ಯನುಭಾಗಬನ್ಧಃ, ಅಸ್ಯ ಸ್ಥಾನಾನಾಂ ವಾ ನ ಚಾವಕಾಶಃ . ನ ಚ ದ್ರವ್ಯಭಾವಕರ್ಮೋದಯ-
ಸ್ಥಾನಾನಾಮಪ್ಯವಕಾಶೋಽಸ್ತಿ ಇತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರೀಅಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರಿಭಿಃ
(ಮಾಲಿನೀ)
‘‘ನ ಹಿ ವಿದಧತಿ ಬದ್ಧಸ್ಪೃಷ್ಟಭಾವಾದಯೋಽಮೀ
ಸ್ಫು ಟಮುಪರಿತರನ್ತೋಽಪ್ಯೇತ್ಯ ಯತ್ರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಮ್
.
ಟೀಕಾ :ಯಹಾಂ (ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ) ಪ್ರಕೃತಿಬನ್ಧ, ಸ್ಥಿತಿಬನ್ಧ, ಅನುಭಾಗಬನ್ಧ ಔರ
ಪ್ರದೇಶಬನ್ಧಕೇ ಸ್ಥಾನೋಂಕಾ ತಥಾ ಉದಯಕೇ ಸ್ಥಾನೋಂಕಾ ಸಮೂಹ ಜೀವಕೋ ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ .
ಸದಾ ನಿರುಪರಾಗ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಐಸೇ ನಿರಂಜನ (ನಿರ್ದೋಷ) ನಿಜ ಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಕೋ
ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಕೇ ಜಘನ್ಯ, ಮಧ್ಯಮ ಯಾ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸ್ಥಿತಿಬಂಧಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ . ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿ
ಅಷ್ಟವಿಧ ಕರ್ಮೋಂಮೇಂ ಉಸ - ಉಸ ಕರ್ಮಕೇ ಯೋಗ್ಯ ಐಸಾ ಜೋ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕಾ ಸ್ವ - ಆಕಾರ ವಹ ಪ್ರಕೃತಿಬನ್ಧ
ಹೈ; ಉಸಕೇ ಸ್ಥಾನ (ನಿರಂಜನ ನಿಜ ಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಕೋ) ನಹೀಂ ಹೈಂ . ಅಶುದ್ಧ ಅನ್ತಃತತ್ತ್ವಕೇ (ಅಶುದ್ಧ
ಆತ್ಮಾಕೇ) ಔರ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಕೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಕಾ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರವೇಶ ವಹ ಪ್ರದೇಶಬನ್ಧ ಹೈ; ಇಸ ಬನ್ಧಕೇ ಸ್ಥಾನ
ಭೀ (ನಿರಂಜನ ನಿಜ ಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಕೋ) ನಹೀಂ ಹೈಂ
. ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮಕೀ ನಿರ್ಜರಾಕೇ ಸಮಯ ಸುಖದುಃಖರೂಪ
ಫಲ ದೇನೇಕೀ ಶಕ್ತಿವಾಲಾ ವಹ ಅನುಭಾಗಬನ್ಧ ಹೈ; ಇಸಕೇ ಸ್ಥಾನೋಂಕಾ ಭೀ ಅವಕಾಶ (ನಿರಂಜನ ನಿಜ
ಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಮೇಂ) ನಹೀಂ ಹೈ
. ಔರ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ ತಥಾ ಭಾವಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೇ ಸ್ಥಾನೋಂಕಾ ಭೀ ಅವಕಾಶ
(ನಿರಂಜನ ನಿಜ ಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಮೇಂ) ನಹೀಂ ಹೈ .
ಇಸಪ್ರಕಾರ (ಆಚಾರ್ಯದೇವ) ಶ್ರೀಮದ್ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರಿನೇ (ಶ್ರೀ ಸಮಯಸಾರಕೀ ಆತ್ಮಖ್ಯಾತಿ
ನಾಮಕ ಟೀಕಾಮೇಂ ೧೧ವೇಂ ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ :
‘‘[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಜಗತ ಮೋಹರಹಿತ ಹೋಕರ ಸರ್ವ ಓರಸೇ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಐಸೇ ಉಸ ಸಮ್ಯಕ್
ನಿರುಪರಾಗ = ಉಪರಾಗ ರಹಿತ . [ಉಪರಾಗ = ಕಿಸೀ ಪದಾರ್ಥಮೇಂ, ಅನ್ಯ ಉಪಾಧಿಕೀ ಸಮೀಪತಾಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಹೋನೇವಾಲಾ
ಉಪಾಧಿಕೇ ಅನುರೂಪ ವಿಕಾರೀ ಭಾವ; ಔಪಾಧಿಕ ಭಾವ; ವಿಕಾರ; ಮಲಿನತಾ .]

Page 82 of 388
PDF/HTML Page 109 of 415
single page version

ಅನುಭವತು ತಮೇವ ದ್ಯೋತಮಾನಂ ಸಮನ್ತಾತ
ಜಗದಪಗತಮೋಹೀಭೂಯ ಸಮ್ಯಕ್ಸ್ವಭಾವಮ್ ..’’
ತಥಾ ಹಿ
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ನಿತ್ಯಶುದ್ಧಚಿದಾನನ್ದಸಂಪದಾಮಾಕರಂ ಪರಮ್ .
ವಿಪದಾಮಿದಮೇವೋಚ್ಚೈರಪದಂ ಚೇತಯೇ ಪದಮ್ ..೫೬..
(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಯಃ ಸರ್ವಕರ್ಮವಿಷಭೂರುಹಸಂಭವಾನಿ
ಮುಕ್ತ್ವಾ ಫಲಾನಿ ನಿಜರೂಪವಿಲಕ್ಷಣಾನಿ
.
ಭುಂಕ್ತೇ ಽಧುನಾ ಸಹಜಚಿನ್ಮಯಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಂ
ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಮುಕ್ತಿ ಮಚಿರಾದಿತಿ ಸಂಶಯಃ ಕಃ
..೫೭..
ಣೋ ಖಇಯಭಾವಠಾಣಾ ಣೋ ಖಯಉವಸಮಸಹಾವಠಾಣಾ ವಾ .
ಓದಇಯಭಾವಠಾಣಾ ಣೋ ಉವಸಮಣೇ ಸಹಾವಠಾಣಾ ವಾ ..೪೧..
ಸ್ವಭಾವಕಾ ಹೀ ಅನುಭವ ಕರೋ ಕಿ ಜಿಸಮೇಂ ಯಹ ಬದ್ಧಸ್ಪೃಷ್ಟತ್ವ ಆದಿ ಭಾವ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋಕರ ಸ್ಪಷ್ಟರೂಪಸೇ
ಊಪರ ತೈರತೇ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸ್ಥಿತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತೇ
.’’
ಔರ (೪೦ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ದೋ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ ) :
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಜೋ ನಿತ್ಯ-ಶುದ್ಧ ಚಿದಾನನ್ದರೂಪೀ ಸಮ್ಪದಾಓಂಕೀ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಖಾನ ಹೈ ತಥಾ
ಜೋ ವಿಪದಾಓಂಕಾ ಅತ್ಯನ್ತರೂಪಸೇ ಅಪದ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಹಾಂ ವಿಪದಾ ಬಿಲಕುಲ ನಹೀಂ ಹೈ ) ಐಸೇ ಇಸೀ
ಪದಕಾ ಮೈಂ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೂಂ
.೫೬.
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] (ಅಶುಭ ತಥಾ ಶುಭ) ಸರ್ವ ಕರ್ಮರೂಪೀ ವಿಷವೃಕ್ಷೋಂಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೇ,
ನಿಜರೂಪಸೇ ವಿಲಕ್ಷಣ ಐಸೇ ಫಲೋಂಕೋ ಛೋಡಕರ ಜೋ ಜೀವ ಇಸೀಸಮಯ ಸಹಜಚೈತನ್ಯಮಯ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೋ
ಭೋಗತಾ ಹೈ, ವಹ ಜೀವ ಅಲ್ಪ ಕಾಲಮೇಂ ಮುಕ್ತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ
ಇಸಮೇಂ ಕ್ಯಾ ಸಂಶಯ ಹೈ ? ೫೭.
ನಹಿಂ ಸ್ಥಾನ ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಕೇ, ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ತಥಾ ನಹೀಂ .
ನಹಿಂ ಸ್ಥಾನ ಉಪಶಮಭಾವಕೇ, ಹೋತೇ ಉದಯಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹಿಂ ..೪೧..

Page 83 of 388
PDF/HTML Page 110 of 415
single page version

ನ ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ನ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಸ್ವಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾ .
ಔದಯಿಕಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ನೋಪಶಮಸ್ವಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾ ..೪೧..
ಚತುರ್ಣಾಂ ವಿಭಾವಸ್ವಭಾವಾನಾಂ ಸ್ವರೂಪಕಥನದ್ವಾರೇಣ ಪಂಚಮಭಾವಸ್ವರೂಪಾಖ್ಯಾನಮೇತತ.
ಕರ್ಮಣಾಂ ಕ್ಷಯೇ ಭವಃ ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಃ . ಕರ್ಮಣಾಂ ಕ್ಷಯೋಪಶಮೇ ಭವಃ ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕಭಾವಃ .
ಕರ್ಮಣಾಮುದಯೇ ಭವಃ ಔದಯಿಕಭಾವಃ . ಕರ್ಮಣಾಮುಪಶಮೇ ಭವಃ ಔಪಶಮಿಕ ಭಾವಃ . ಸಕಲಕರ್ಮೋಪಾಧಿ-
ವಿನಿರ್ಮುಕ್ತ : ಪರಿಣಾಮೇ ಭವಃ ಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವಃ . ಏಷು ಪಂಚಸು ತಾವದೌಪಶಮಿಕಭಾವೋ ದ್ವಿವಿಧಃ,
ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಶ್ಚ ನವವಿಧಃ, ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕಭಾವೋಽಷ್ಟಾದಶಭೇದಃ, ಔದಯಿಕಭಾವ ಏಕವಿಂಶತಿಭೇದಃ,
ಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವಸ್ತ್ರಿಭೇದಃ
. ಅಥೌಪಶಮಿಕಭಾವಸ್ಯ ಉಪಶಮಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಮ್ ಉಪಶಮಚಾರಿತ್ರಮ್ ಚ .
ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಸ್ಯ ಕ್ಷಾಯಿಕಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಂ, ಯಥಾಖ್ಯಾತಚಾರಿತ್ರಂ, ಕೇವಲಜ್ಞಾನಂ ಕೇವಲದರ್ಶನಂ ಚ, ಅನ್ತರಾಯ-
ಗಾಥಾ : ೪೧ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ನ ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ] ಜೀವಕೋ ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಕೇ
ಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ, [ನ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಸ್ವಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ವಾ ] ಕ್ಷಯೋಪಶಮಸ್ವಭಾವಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ,
[ಔದಯಿಕಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ] ಔದಯಿಕಭಾವಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ [ವಾ ] ಅಥವಾ [ನ
ಉಪಶಮಸ್ವಭಾವಸ್ಥಾನಾನಿ ]
ಉಪಶಮಸ್ವಭಾವಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹೀಂ ಹೈಂ
.
ಟೀಕಾ :ಚಾರ ವಿಭಾವಸ್ವಭಾವೋಂಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಥನ ದ್ವಾರಾ ಪಂಚಮಭಾವಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಯಹ
ಕಥನ ಹೈ .
ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋನೇಪರ ಜೋ ಭಾವ ಹೋ ವಹ ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವ ಹೈ . ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯೋಪಶಮ ಹೋನೇಪರ
ಜೋ ಭಾವ ಹೋ ವಹ ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕಭಾವ ಹೈ . ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಉದಯ ಹೋನೇಪರ ಜೋ ಭಾವ ಹೋ ವಹ ಔದಯಿಕಭಾವ
ಹೈ . ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಉಪಶಮ ಹೋನೇಪರ ಜೋ ಭಾವ ಹೋ ವಹ ಔಪಶಮಿಕಭಾವ ಹೈ . ಸಕಲ ಕರ್ಮೋಪಾಧಿಸೇ ವಿಮುಕ್ತ
ಐಸಾ, ಪರಿಣಾಮಸೇ ಜೋ ಭಾವ ಹೋ ವಹ ಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವ ಹೈ .
ಇನ ಪಾಂಚ ಭಾವೋಂಮೇಂ, ಔಪಶಮಿಕಭಾವಕೇ ದೋ ಭೇದ ಹೈಂ, ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಕೇ ನೌ ಭೇದ ಹೈಂ,
ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕಭಾವಕೇ ಅಠಾರಹ ಭೇದ ಹೈಂ, ಔದಯಿಕಭಾವಕೇ ಇಕ್ಕೀಸ ಭೇದ ಹೈಂ, ಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವಕೇ
ತೀನ ಭೇದ ಹೈಂ
.
ಅಬ, ಔಪಶಮಿಕಭಾವಕೇ ದೋ ಭೇದ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈಂ : ಉಪಶಮಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ ಔರ ಉಪಶಮಚಾರಿತ್ರ .
ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಕೇ ನೌ ಭೇದ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈಂ : ಕ್ಷಾಯಿಕಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ, ಯಥಾಖ್ಯಾತಚಾರಿತ್ರ, ಕೇವಲಜ್ಞಾನ
ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋನೇಪರ = ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಕ್ಷಯಮೇಂ; ಕರ್ಮಕ್ಷಯಕೇ ಸದ್ಭಾವಮೇಂ . [ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಕರ್ಮಕ್ಷಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಜೀವಕೇ
ಜಿಸ ಭಾವಮೇಂ ಆಯೇ ವಹ ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವ ಹೈ .]

Page 84 of 388
PDF/HTML Page 111 of 415
single page version

ಕರ್ಮಕ್ಷಯಸಮುಪಜನಿತದಾನಲಾಭಭೋಗೋಪಭೋಗವೀರ್ಯಾಣಿ ಚೇತಿ . ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕಭಾವಸ್ಯ ಮತಿಶ್ರುತಾವಧಿ-
ಮನಃಪರ್ಯಯಜ್ಞಾನಾನಿ ಚತ್ವಾರಿ, ಕುಮತಿಕುಶ್ರುತವಿಭಂಗಭೇದಾದಜ್ಞಾನಾನಿ ತ್ರೀಣಿ, ಚಕ್ಷುರಚಕ್ಷುರವಧಿದರ್ಶನ-
ಭೇದಾದ್ದರ್ಶನಾನಿ ತ್ರೀಣಿ, ಕಾಲಕರಣೋಪದೇಶೋಪಶಮಪ್ರಾಯೋಗ್ಯತಾಭೇದಾಲ್ಲಬ್ಧಯಃ ಪಞ್ಚ, ವೇದಕಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಂ,
ವೇದಕಚಾರಿತ್ರಂ, ಸಂಯಮಾಸಂಯಮಪರಿಣತಿಶ್ಚೇತಿ
. ಔದಯಿಕಭಾವಸ್ಯ ನಾರಕತಿರ್ಯಙ್ಮನುಷ್ಯದೇವಭೇದಾದ್
ಗತಯಶ್ಚತಸ್ರಃ, ಕ್ರೋಧಮಾನಮಾಯಾಲೋಭಭೇದಾತ್ ಕಷಾಯಾಶ್ಚತ್ವಾರಃ, ಸ್ತ್ರೀಪುಂನಪುಂಸಕಭೇದಾಲ್ಲಿಙ್ಗಾನಿ ತ್ರೀಣಿ,
ಸಾಮಾನ್ಯಸಂಗ್ರಹನಯಾಪೇಕ್ಷಯಾ ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಮೇಕಮ್, ಅಜ್ಞಾನಂ ಚೈಕಮ್, ಅಸಂಯಮತಾ ಚೈಕಾ, ಅಸಿದ್ಧತ್ವಂ ಚೈಕಮ್,
ಶುಕ್ಲಪದ್ಮಪೀತಕಾಪೋತನೀಲಕೃಷ್ಣಭೇದಾಲ್ಲೇಶ್ಯಾಃ ಷಟ್ ಚ ಭವನ್ತಿ
. ಪಾರಿಣಾಮಿಕಸ್ಯ ಜೀವತ್ವ-
ಪಾರಿಣಾಮಿಕಃ, ಭವ್ಯತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕಃ, ಅಭವ್ಯತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕಃ ಇತಿ ತ್ರಿಭೇದಾಃ . ಅಥಾಯಂ ಜೀವತ್ವ-
ಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವೋ ಭವ್ಯಾಭವ್ಯಾನಾಂ ಸದ್ರಶಃ, ಭವ್ಯತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವೋ ಭವ್ಯಾನಾಮೇವ ಭವತಿ,
ಅಭವ್ಯತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವೋಽಭವ್ಯಾನಾಮೇವ ಭವತಿ . ಇತಿ ಪಂಚಭಾವಪ್ರಪಂಚಃ .
ಔರ ಕೇವಲದರ್ಶನ, ತಥಾ ಅನ್ತರಾಯಕರ್ಮಕೇ ಕ್ಷಯಜನಿತ ದಾನ, ಲಾಭ, ಭೋಗ, ಉಪಭೋಗ ಔರ ವೀರ್ಯ .
ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕಭಾವಕೇ ಅಠಾರಹ ಭೇದ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈಂ : ಮತಿಜ್ಞಾನ, ಶ್ರುತಜ್ಞಾನ, ಅವಧಿಜ್ಞಾನ ಔರ
ಮನಃಪರ್ಯಯಜ್ಞಾನ ಐಸೇ ಜ್ಞಾನ ಚಾರ; ಕುಮತಿಜ್ಞಾನ, ಕುಶ್ರುತಜ್ಞಾನ ಔರ ವಿಭಙ್ಗಜ್ಞಾನ ಐಸೇ ಭೇದೋಂಕೇ ಕಾರಣ
ಅಜ್ಞಾನ ತೀನ; ಚಕ್ಷುದರ್ಶನ, ಅಚಕ್ಷುದರ್ಶನ ಔರ ಅವಧಿದರ್ಶನ ಐಸೇ ಭೇದೋಂಕೇ ಕಾರಣ ದರ್ಶನ ತೀನ;
ಕಾಲಲಬ್ಧಿ, ಕರಣಲಬ್ಧಿ, ಉಪದೇಶಲಬ್ಧಿ, ಉಪಶಮಲಬ್ಧಿ ಔರ ಪ್ರಾಯೋಗ್ಯತಾಲಬ್ಧಿ ಐಸೇ ಭೇದೋಂಕೇ
ಕಾರಣ ಲಬ್ಧಿ ಪಾಂಚ; ವೇದಕಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ; ವೇದಕಚಾರಿತ್ರ; ಔರ ಸಂಯಮಾಸಂಯಮಪರಿಣತಿ
.
ಔದಯಿಕಭಾವಕೇ ಇಕ್ಕೀಸ ಭೇದ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈಂ : ನಾರಕಗತಿ, ತಿರ್ಯಂಚಗತಿ, ಮನುಷ್ಯಗತಿ ಔರ
ದೇವಗತಿ ಐಸೇ ಭೇದೋಂಕೇ ಕಾರಣ ಗತಿ ಚಾರ; ಕ್ರೋಧಕಷಾಯ, ಮಾನಕಷಾಯ, ಮಾಯಾಕಷಾಯ ಔರ ಲೋಭಕಷಾಯ
ಐಸೇ ಭೇದೋಂಕೇ ಕಾರಣ ಕಷಾಯ ಚಾರ; ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ, ಪುಂಲಿಂಗ ಔರ ನಪುಂಸಕಲಿಂಗ ಐಸೇ ಭೇದೋಂಕೇ ಕಾರಣ ಲಿಂಗ
ತೀನ; ಸಾಮಾನ್ಯಸಂಗ್ರಹನಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನ ಏಕ, ಅಜ್ಞಾನ ಏಕ ಔರ ಅಸಂಯಮತಾ ಏಕ;
ಅಸಿದ್ಧತ್ವ ಏಕ; ಶುಕ್ಲಲೇಶ್ಯಾ, ಪದ್ಮಲೇಶ್ಯಾ, ಪೀತಲೇಶ್ಯಾ, ಕಾಪೋತಲೇಶ್ಯಾ, ನೀಲಲೇಶ್ಯಾ ಔರ
ಕೃಷ್ಣಲೇಶ್ಯಾ ಐಸೇ ಭೇದೋಂಕೇ ಕಾರಣ ಲೇಶ್ಯಾ ಛಹ
.
ಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವಕೇ ತೀನ ಭೇದ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈಂ : ಜೀವತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕ, ಭವ್ಯತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕ
ಔರ ಅಭವ್ಯತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕ . ಯಹ ಜೀವತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವ ಭವ್ಯೋಂಕೋ ತಥಾ ಅಭವ್ಯೋಂಕೋ ಸಮಾನ
ಹೋತಾ ಹೈ; ಭವ್ಯತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವ ಭವ್ಯೋಂಕೋ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ; ಅಭವ್ಯತ್ವಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವ ಅಭವ್ಯೋಂಕೋ
ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪಾಂಚ ಭಾವೋಂಕಾ ಕಥನ ಕಿಯಾ .

Page 85 of 388
PDF/HTML Page 112 of 415
single page version

ಪಂಚಾನಾಂ ಭಾವಾನಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವಃ ಕಾರ್ಯಸಮಯಸಾರಸ್ವರೂಪಃ ಸ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಪ್ರಕ್ಷೋಭ-
ಹೇತುಭೂತತೀರ್ಥಕರತ್ವೋಪಾರ್ಜಿತಸಕಲವಿಮಲಕೇವಲಾವಬೋಧಸನಾಥತೀರ್ಥನಾಥಸ್ಯ ಭಗವತಃ ಸಿದ್ಧಸ್ಯ ವಾ
ಭವತಿ
. ಔದಯಿಕೌಪಶಮಿಕಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕಭಾವಾಃ ಸಂಸಾರಿಣಾಮೇವ ಭವನ್ತಿ, ನ ಮುಕ್ತಾನಾಮ್ .
ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಭಾವಚತುಷ್ಟಯಮಾವರಣಸಂಯುಕ್ತ ತ್ವಾತ್ ನ ಮುಕ್ತಿ ಕಾರಣಮ್ . ತ್ರಿಕಾಲನಿರುಪಾಧಿಸ್ವರೂಪನಿರಂಜನ-
ನಿಜಪರಮಪಂಚಮಭಾವಭಾವನಯಾ ಪಂಚಮಗತಿಂ ಮುಮುಕ್ಷವೋ ಯಾನ್ತಿ ಯಾಸ್ಯನ್ತಿ ಗತಾಶ್ಚೇತಿ .
(ಆರ್ಯಾ)
ಅಂಚಿತಪಂಚಮಗತಯೇ ಪಂಚಮಭಾವಂ ಸ್ಮರನ್ತಿ ವಿದ್ವಾನ್ಸಃ .
ಸಂಚಿತಪಂಚಾಚಾರಾಃ ಕಿಂಚನಭಾವಪ್ರಪಂಚಪರಿಹೀಣಾಃ ..೫೮..
ಪಾಂಚ ಭಾವೋಂಮೇಂ ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವ ಕಾರ್ಯಸಮಯಸಾರಸ್ವರೂಪ ಹೈ; ವಹ (ಕ್ಷಾಯಿಕಭಾವ) ತ್ರಿಲೋಕಮೇಂ
ಪ್ರಕ್ಷೋಭಕೇ ಹೇತುಭೂತ ತೀರ್ಥಂಕರತ್ವ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇವಾಲೇ ಸಕಲ-ವಿಮಲ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಸೇ ಯುಕ್ತ
ತೀರ್ಥನಾಥಕೋ (ತಥಾ ಉಪಲಕ್ಷಣಸೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೇವಲೀಕೋ) ಅಥವಾ ಸಿದ್ಧಭಗವಾನಕೋ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಔದಯಿಕ, ಔಪಶಮಿಕ ಔರ ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ಭಾವ ಸಂಸಾರಿಯೋಂಕೋ ಹೀ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಮುಕ್ತ
ಜೀವೋಂಕೋ ನಹೀಂ
.
ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಚಾರ ಭಾವ ಆವರಣಸಂಯುಕ್ತ ಹೋನೇಸೇ ಮುಕ್ತಿಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೈಂ .
ತ್ರಿಕಾಲನಿರುಪಾಧಿ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಐಸೇ ನಿರಂಜನ ನಿಜ ಪರಮ ಪಂಚಮಭಾವಕೀ
(
ಪಾರಿಣಾಮಿಕಭಾವಕೀ) ಭಾವನಾಸೇ ಪಂಚಮಗತಿಮೇಂ ಮುಮುಕ್ಷು (ವರ್ತಮಾನ ಕಾಲಮೇಂ) ಜಾತೇ ಹೈಂ,
(ಭವಿಷ್ಯಕಾಲಮೇಂ) ಜಾಯೇಂಗೇ ಔರ (ಭೂತಕಾಲಮೇಂ) ಜಾತೇ ಥೇ .
[ಅಬ ೪೧ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ದೋ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : ]
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] (ಜ್ಞಾನ, ದರ್ಶನ, ಚಾರಿತ್ರ, ತಪ ಔರ ವೀರ್ಯರೂಪ) ಪಾಂಚ ಆಚಾರೋಂಸೇ
ಯುಕ್ತ ಔರ ಕಿಂಚಿತ್ ಭೀ ಪರಿಗ್ರಹಪ್ರಪಂಚಸೇ ಸರ್ವಥಾ ರಹಿತ ಐಸೇ ವಿದ್ವಾನ ಪೂಜನೀಯ ಪಂಚಮಗತಿಕೋ
ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಪಂಚಮಭಾವಕಾ ಸ್ಮರಣ ಕರತೇ ಹೈಂ
. ೫೮ .
ಪ್ರಕ್ಷೋಭ = ಖಲಬಲೀ . [ತೀರ್ಥಂಕರಕೇ ಜನ್ಮಕಲ್ಯಾಣಕಾದಿ ಪ್ರಸಂಗೋಂ ಪರ ತೀನ ಲೋಕಮೇಂ ಆನನ್ದಮಯ ಖಲಬಲೀ
ಹೋತೀ ಹೈ .]

Page 86 of 388
PDF/HTML Page 113 of 415
single page version

(ಮಾಲಿನೀ)
ಸುಕೃತಮಪಿ ಸಮಸ್ತಂ ಭೋಗಿನಾಂ ಭೋಗಮೂಲಂ
ತ್ಯಜತು ಪರಮತತ್ತ್ವಾಭ್ಯಾಸನಿಷ್ಣಾತಚಿತ್ತಃ
.
ಉಭಯಸಮಯಸಾರಂ ಸಾರತತ್ತ್ವಸ್ವರೂಪಂ
ಭಜತು ಭವವಿಮುಕ್ತ್ಯೈ ಕೋಽತ್ರ ದೋಷೋ ಮುನೀಶಃ
..9..
ಚಉಗಇಭವಸಂಭಮಣಂ ಜಾಇಜರಾಮರಣರೋಗಸೋಗಾ ಯ .
ಕುಲಜೋಣಿಜೀವಮಗ್ಗಣಠಾಣಾ ಜೀವಸ್ಸ ಣೋ ಸಂತಿ ..೪೨..
ಚತುರ್ಗತಿಭವಸಂಭ್ರಮಣಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣರೋಗಶೋಕಾಶ್ಚ .
ಕುಲಯೋನಿಜೀವಮಾರ್ಗಣಸ್ಥಾನಾನಿ ಜೀವಸ್ಯ ನೋ ಸನ್ತಿ ..೪೨..
ಇಹ ಹಿ ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ಶುದ್ಧಜೀವಸ್ಯ ಸಮಸ್ತಸಂಸಾರವಿಕಾರಸಮುದಯೋ ನ ಸಮಸ್ತೀತ್ಯುಕ್ತ ಮ್ .
ದ್ರವ್ಯಭಾವಕರ್ಮಸ್ವೀಕಾರಾಭಾವಾಚ್ಚತಸೃಣಾಂ ನಾರಕತಿರ್ಯಙ್ಮನುಷ್ಯದೇವತ್ವಲಕ್ಷಣಾನಾಂ ಗತೀನಾಂ ಪರಿ-
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಸಮಸ್ತ ಸುಕೃತ (ಶುಭ ಕರ್ಮ) ಭೋಗಿಯೋಂಕೇ ಭೋಗಕಾ ಮೂಲ ಹೈ; ಪರಮ
ತತ್ತ್ವಕೇ ಅಭ್ಯಾಸಮೇಂ ನಿಷ್ಣಾತ ಚಿತ್ತವಾಲೇ ಮುನೀಶ್ವರ ಭವಸೇ ವಿಮುಕ್ತ ಹೋನೇ ಹೇತು ಉಸ ಸಮಸ್ತ ಶುಭ
ಕರ್ಮಕೋ ಛೋಡೋ ಔರ
ಸಾರತತ್ತ್ವಸ್ವರೂಪ ಐಸೇ ಉಭಯ ಸಮಯಸಾರಕೋ ಭಜೋ . ಇಸಮೇಂ ಕ್ಯಾ
ದೋಷ ಹೈ ? ೫೯.
ಗಾಥಾ : ೪೨ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಜೀವಸ್ಯ ] ಜೀವಕೋ [ಚತುರ್ಗತಿಭವಸಂಭ್ರಮಣಂ ] ಚಾರ
ಗತಿಕೇ ಭವೋಂಮೇಂ ಪರಿಭ್ರಮಣ, [ಜಾತಿಜರಾಮರಣರೋಗಶೋಕಾಃ ] ಜನ್ಮ, ಜರಾ, ಮರಣ, ರೋಗ, ಶೋಕ,
[ಕುಲಯೋನಿಜೀವಮಾರ್ಗಣಸ್ಥಾನಾನಿ ಚ ] ಕುಲ, ಯೋನಿ, ಜೀವಸ್ಥಾನ ಔರ ಮಾರ್ಗಣಾಸ್ಥಾನ [ನೋ ಸನ್ತಿ ]
ನಹೀಂ ಹೈ
.
ಟೀಕಾ :ಶುದ್ಧ ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಶುದ್ಧ ಜೀವಕೋ ಸಮಸ್ತ ಸಂಸಾರವಿಕಾರೋಂಕಾ ಸಮುದಾಯ ನಹೀಂ ಹೈ
ಐಸಾ ಯಹಾಂ (ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ) ಕಹಾ ಹೈ .
ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ ತಥಾ ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಸ್ವೀಕಾರ ನ ಹೋನೇಸೇ ಜೀವಕೋ ನಾರಕತ್ವ, ತಿರ್ಯಞ್ಚತ್ವ, ಮನುಷ್ಯತ್ವ
ಸಮಯಸಾರ ಸಾರಭೂತ ತತ್ತ್ವ ಹೈ .
ಚತು - ಗತಿಭ್ರಮಣ ನಹಿಂ, ಜನ್ಮ-ಮೃತ್ಯು ನ, ರೋಗ ಶೋಕ ಜರಾ ನಹೀಂ .
ಕುಲ ಯೋನಿ ನಹಿಂ, ನಹಿಂ ಜೀವಸ್ಥಾನ, ರು ಮಾರ್ಗಣಾಕೇ ಸ್ಥಾನ ನಹಿಂ ..೪೨..

Page 87 of 388
PDF/HTML Page 114 of 415
single page version

ಭ್ರಮಣಂ ನ ಭವತಿ . ನಿತ್ಯಶುದ್ಧಚಿದಾನನ್ದರೂಪಸ್ಯ ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಭಾವ-
ಕರ್ಮಗ್ರಹಣಯೋಗ್ಯವಿಭಾವಪರಿಣತೇರಭಾವಾನ್ನ ಜಾತಿಜರಾಮರಣರೋಗಶೋಕಾಶ್ಚ . ಚತುರ್ಗತಿಜೀವಾನಾಂ ಕುಲ-
ಯೋನಿವಿಕಲ್ಪ ಇಹ ನಾಸ್ತಿ ಇತ್ಯುಚ್ಯತೇ . ತದ್ಯಥಾಪೃಥ್ವೀಕಾಯಿಕಜೀವಾನಾಂ ದ್ವಾವಿಂಶತಿ-
ಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ಅಪ್ಕಾಯಿಕಜೀವಾನಾಂ ಸಪ್ತಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ತೇಜಸ್ಕಾಯಿಕಜೀವಾನಾಂ ತ್ರಿಲಕ್ಷ-
ಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ವಾಯುಕಾಯಿಕಜೀವಾನಾಂ ಸಪ್ತಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ವನಸ್ಪತಿಕಾಯಿಕಜೀವಾನಾಮ್
ಅಷ್ಟೋತ್ತರವಿಂಶತಿಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ದ್ವೀನ್ದ್ರಿಯಜೀವಾನಾಂ ಸಪ್ತಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ತ್ರೀನ್ದ್ರಿಯಜೀವಾನಾಮ್
ಅಷ್ಟಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ಚತುರಿನ್ದ್ರಿಯಜೀವಾನಾಂ ನವಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯೇಷು ಜಲಚರಾಣಾಂ
ಸಾರ್ಧದ್ವಾದಶಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ಆಕಾಶಚರಜೀವಾನಾಂ ದ್ವಾದಶಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ಚತುಷ್ಪದಜೀವಾನಾಂ
ದಶಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ಸರೀಸೃಪಾನಾಂ ನವಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ನಾರಕಾಣಾಂ ಪಂಚವಿಂಶತಿಲಕ್ಷ-
ಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ದ್ವಾದಶಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ, ದೇವಾನಾಂ ಷಡ್ವಿಂಶತಿಲಕ್ಷಕೋಟಿಕುಲಾನಿ
.
ಸರ್ವಾಣಿ ಸಾರ್ಧಸಪ್ತನವತ್ಯಗ್ರಶತಕೋಟಿಲಕ್ಷಾಣಿ ೧9೭೫೦೦೦೦೦೦೦೦೦೦೦ .
ಔರ ದೇವತ್ವಸ್ವರೂಪ ಚಾರ ಗತಿಯೋಂಕಾ ಪರಿಭ್ರಮಣ ನಹೀಂ ಹೈ .
ನಿತ್ಯ-ಶುದ್ಧ ಚಿದಾನನ್ದರೂಪ ಕಾರಣಪರಮಾತ್ಮಸ್ವರೂಪ ಜೀವಕೋ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ ತಥಾ ಭಾವಕರ್ಮಕೇ
ಗ್ರಹಣಕೇ ಯೋಗ್ಯ ವಿಭಾವಪರಿಣತಿಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಜನ್ಮ, ಜರಾ, ಮರಣ, ರೋಗ ಔರ ಶೋಕ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಚತುರ್ಗತಿ (ಚಾರ ಗತಿಕೇ) ಜೀವೋಂಕೇ ಕುಲ ತಥಾ ಯೋನಿಕೇ ಭೇದ ಜೀವಮೇಂ ನಹೀಂ ಹೈಂ ಐಸಾ (ಅಬ)
ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ . ವಹ ಇಸಪ್ರಕಾರ :
ಪೃಥ್ವೀಕಾಯಿಕ ಜೀವೋಂಕೇ ಬಾಈಸ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ; ಅಪ್ಕಾಯಿಕ ಜೀವೋಂಕೇ ಸಾತ
ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ; ತೇಜಕಾಯಿಕ ಜೀವೋಂಕೇ ತೀನ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ; ವಾಯುಕಾಯಿಕ
ಜೀವೋಂಕೇ ಸಾತ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ; ವನಸ್ಪತಿಕಾಯಿಕ ಜೀವೋಂಕೇ ಅಟ್ಠಾಈಸ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ
ಹೈಂ; ದ್ವೀನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವೋಂಕೇ ಸಾತ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ; ತ್ರೀನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವೋಂಕೇ ಆಠ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ
ಹೈಂ; ಚತುರಿನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವೋಂಕೇ ನೌ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ; ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವೋಂಮೇಂ ಜಲಚರ ಜೀವೋಂಕೇ ಸಾಢೇ
ಬಾರಹ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ; ಖೇಚರ ಜೀವೋಂಕೇ ಬಾರಹ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ; ಚಾರ ಪೈರ ವಾಲೇ
ಜೀವೋಂಕೇ ದಸ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ; ಸರ್ಪಾದಿಕ ಪೇಟಸೇ ಚಲನೇವಾಲೇ ಜೀವೋಂಕೇ ನೌ ಲಾಖ ಕರೋಡ
ಕುಲ ಹೈಂ; ನಾರಕೋಂಕೇ ಪಚ್ಚೀಸ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ; ಮನುಷ್ಯೋಂಕೇ ಬಾರಹ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ
ಔರ ದೇವೋಂಕೇ ಛಬ್ಬೀಸ ಲಾಖ ಕರೋಡ ಕುಲ ಹೈಂ
. ಕುಲ ಮಿಲಕರ ಏಕ ಸೌ ಸಾಢೇ ಸತ್ತಾನವೇ ಲಾಖ
ಕರೋಡ (೧೯೭೫೦೦೦,೦೦೦,೦೦೦,೦೦) ಕುಲ ಹೈಂ .

Page 88 of 388
PDF/HTML Page 115 of 415
single page version

ಪೃಥ್ವೀಕಾಯಿಕಜೀವಾನಾಂ ಸಪ್ತಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ, ಅಪ್ಕಾಯಿಕಜೀವಾನಾಂ ಸಪ್ತಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ,
ತೇಜಸ್ಕಾಯಿಕಜೀವಾನಾಂ ಸಪ್ತಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ, ವಾಯುಕಾಯಿಕಜೀವಾನಾಂ ಸಪ್ತಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ,
ನಿತ್ಯನಿಗೋದಿಜೀವಾನಾಂ ಸಪ್ತಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ, ಚತುರ್ಗತಿನಿಗೋದಿಜೀವಾನಾಂ ಸಪ್ತಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ,
ವನಸ್ಪತಿಕಾಯಿಕಜೀವಾನಾಂ ದಶಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ, ದ್ವೀನ್ದ್ರಿಯಜೀವಾನಾಂ ದ್ವಿಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ,
ತ್ರೀನ್ದ್ರಿಯಜೀವಾನಾಂ ದ್ವಿಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ, ಚತುರಿನ್ದ್ರಿಯಜೀವಾನಾಂ ದ್ವಿಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ, ದೇವಾನಾಂ
ಚತುರ್ಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ, ನಾರಕಾಣಾಂ ಚತುರ್ಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ, ತಿರ್ಯಗ್ಜೀವಾನಾಂ ಚತುರ್ಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ,
ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಚತುರ್ದಶಲಕ್ಷಯೋನಿಮುಖಾನಿ
.
ಸ್ಥೂಲಸೂಕ್ಷ್ಮೈಕೇನ್ದ್ರಿಯಸಂಜ್ಞ್ಯಸಂಜ್ಞಿಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯದ್ವೀನ್ದ್ರಿಯತ್ರೀಂದ್ರಿಯಚತುರಿನ್ದ್ರಿಯಪರ್ಯಾಪ್ತಾಪರ್ಯಾಪ್ತಕಭೇದಸನಾಥ-
ಚತುರ್ದಶಜೀವಸ್ಥಾನಾನಿ . ಗತೀನ್ದ್ರಿಯಕಾಯಯೋಗವೇದಕಷಾಯಜ್ಞಾನಸಂಯಮದರ್ಶನಲೇಶ್ಯಾಭವ್ಯಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಸಂಜ್ಞ್ಯಾ-
ಹಾರವಿಕಲ್ಪಲಕ್ಷಣಾನಿ ಮಾರ್ಗಣಾಸ್ಥಾನಾನಿ . ಏತಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಚ ತಸ್ಯ ಭಗವತಃ ಪರಮಾತ್ಮನಃ
ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯಬಲೇನ ನ ಸನ್ತೀತಿ ಭಗವತಾಂ ಸೂತ್ರಕೃತಾಮಭಿಪ್ರಾಯಃ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ ಶ್ರೀಮದಮೃತಚಂದ್ರಸೂರಿಭಿಃ
ಪೃಥ್ವೀಕಾಯಿಕ ಜೀವೋಂಕೇ ಸಾತ ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ಅಪ್ಕಾಯಿಕ ಜೀವೋಂಕೇ ಸಾತ ಲಾಖ
ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ತೇಜಕಾಯಿಕ ಜೀವೋಂಕೇ ಸಾತ ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ವಾಯುಕಾಯಿಕ ಜೀವೋಂಕೇ ಸಾತ ಲಾಖ
ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ನಿತ್ಯ ನಿಗೋದೀ ಜೀವೋಂಕೇ ಸಾತ ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ಚತುರ್ಗತಿ (
ಚಾರ ಗತಿಮೇಂ ಪರಿಭ್ರಮಣ
ಕರನೇವಾಲೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಇತರ) ನಿಗೋದೀ ಜೀವೋಂಕೇ ಸಾತ ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ವನಸ್ಪತಿಕಾಯಿಕ ಜೀವೋಂಕೇ
ದಸ ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ದ್ವೀನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವೋಂಕೇ ದೋ ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ತ್ರೀನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವೋಂಕೇ ದೋ ಲಾಖ
ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ಚತುರಿನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವೋಂಕೇ ದೋ ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ದೇವೋಂಕೇ ಚಾರ ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ;
ನಾರಕೋಂಕೇ ಚಾರ ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ತಿರ್ಯಂಚ ಜೀವೋಂಕೇ ಚಾರ ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ; ಮನುಷ್ಯೋಂಕೇ ಚೌದಹ
ಲಾಖ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ
. (ಕುಲ ಮಿಲಕರ ೮೪೦೦೦೦೦ ಯೋನಿಮುಖ ಹೈಂ .)
ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಏಕೇನ್ದ್ರಿಯ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಔರ ಅಪರ್ಯಾಪ್ತ, ಸ್ಥೂಲ ಏಕೇನ್ದ್ರಿಯ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಔರ ಅಪರ್ಯಾಪ್ತ, ದ್ವೀನ್ದ್ರಿಯ
ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಔರ ಅಪರ್ಯಾಪ್ತ, ತ್ರೀನ್ದ್ರಿಯ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಔರ ಅಪರ್ಯಾಪ್ತ, ಚತುರಿನ್ದ್ರಿಯ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಔರ ಅಪರ್ಯಾಪ್ತ, ಅಸಂಜ್ಞೀ
ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಔರ ಅಪರ್ಯಾಪ್ತ, ಸಂಜ್ಞೀ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಔರ ಅಪರ್ಯಾಪ್ತ
ಐಸೇ ಭೇದೋಂವಾಲೇ ಚೌದಹ
ಜೀವಸ್ಥಾನ ಹೈಂ .
ಗತಿ, ಇನ್ದ್ರಿಯ, ಕಾಯ, ಯೋಗ, ವೇದ, ಕಷಾಯ, ಜ್ಞಾನ, ಸಂಯಮ, ದರ್ಶನ, ಲೇಶ್ಯಾ, ಭವ್ಯತ್ವ,
ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ, ಸಂಜ್ಞಿತ್ವ ಔರ ಆಹಾರಐಸೇ ಭೇದಸ್ವರೂಪ (ಚೌದಹ) ಮಾರ್ಗಣಾಸ್ಥಾನ ಹೈಂ .
ಯಹ ಸಬ, ಉನ ಭಗವಾನ ಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯಕೇ ಬಲಸೇ (ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ) ನಹೀಂ

Page 89 of 388
PDF/HTML Page 116 of 415
single page version

(ಮಾಲಿನೀ)
‘‘ಸಕಲಮಪಿ ವಿಹಾಯಾಹ್ನಾಯ ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿ ರಿಕ್ತಂ
ಸ್ಫು ಟತರಮವಗಾಹ್ಯ ಸ್ವಂ ಚ ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿ ಮಾತ್ರಮ್
.
ಇಮಮುಪರಿ ಚರಂತಂ ಚಾರು ವಿಶ್ವಸ್ಯ ಸಾಕ್ಷಾತ
ಕಲಯತು ಪರಮಾತ್ಮಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನ್ಯನನ್ತಮ್ ..’’
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
‘‘ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿ ವ್ಯಾಪ್ತಸರ್ವಸ್ವಸಾರೋ ಜೀವ ಇಯಾನಯಮ್ .
ಅತೋಽತಿರಿಕ್ತಾಃ ಸರ್ವೇಽಪಿ ಭಾವಾಃ ಪೌದ್ಗಲಿಕಾ ಅಮೀ ..’’
ತಥಾ ಹಿ
(ಮಾಲಿನೀ)
ಅನವರತಮಖಣ್ಡಜ್ಞಾನಸದ್ಭಾವನಾತ್ಮಾ
ವ್ರಜತಿ ನ ಚ ವಿಕಲ್ಪಂ ಸಂಸೃತೇರ್ಘೋರರೂಪಮ್
.
ಅತುಲಮನಘಮಾತ್ಮಾ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಃ ಸಮಾಧಿಃ
ಪರಪರಿಣತಿದೂರಂ ಯಾತಿ ಚಿನ್ಮಾತ್ರಮೇಷಃ
..೬೦..
ಹೈಂಐಸಾ ಭಗವಾನ ಸೂತ್ರಕರ್ತಾಕಾ (ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಕಾ) ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಹೈ .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಆಚಾರ್ಯದೇವ) ಶ್ರೀಮದ್ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರಿನೇ (ಶ್ರೀ ಸಮಯಸಾರಕೀ ಆತ್ಮಖ್ಯಾತಿ
ನಾಮಕ ಟೀಕಾಮೇಂ ೩೫೩೬ವೇಂ ದೋ ಶ್ಲೋಕೋಂ ದ್ವಾರಾ) ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ :
‘‘[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಚಿತ್ಶಕ್ತಿಸೇ ರಹಿತ ಅನ್ಯ ಸಕಲ ಭಾವೋಂಕೋ ಮೂಲಸೇ ಛೋಡಕರ ಔರ
ಚಿತ್ಶಕ್ತಿಮಾತ್ರ ಐಸೇ ನಿಜ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅತಿ ಸ್ಫು ಟರೂಪಸೇ ಅವಗಾಹನ ಕರಕೇ, ಆತ್ಮಾ ಸಮಸ್ತ ವಿಶ್ವಕೇ
ಊ ಪರ ಸುನ್ದರತಾಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಐಸೇ ಇಸ ಕೇವಲ (ಏಕ) ಅವಿನಾಶೀ ಆತ್ಮಾಕೋ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್
ಅನುಭವ ಕರೋ
.’’
‘‘[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಚೈತನ್ಯಶಕ್ತಿಸೇ ವ್ಯಾಪ್ತ ಜಿಸಕಾ ಸರ್ವಸ್ವ-ಸಾರ ಹೈ ಐಸಾ ಯಹ ಜೀವ
ಇತನಾ ಹೀ ಮಾತ್ರ ಹೈ; ಇಸ ಚಿತ್ಶಕ್ತಿಸೇ ಶೂನ್ಯ ಜೋ ಯಹ ಭಾವ ಹೈಂ ವೇ ಸಬ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಹೈಂ .’’
ಔರ (೪೨ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ದೋ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ
ಹೈಂ ) :
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಸತತರೂಪಸೇ ಅಖಣ್ಡ ಜ್ಞಾನಕೀ ಸದ್ಭಾವನಾವಾಲಾ ಆತ್ಮಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಮೈಂ
ಅಖಣ್ಡ ಜ್ಞಾನ ಹೂಂ’ ಐಸೀ ಸಚ್ಚೀ ಭಾವನಾ ಜಿಸೇ ನಿರಂತರ ವರ್ತತೀ ಹೈ ವಹ ಆತ್ಮಾ) ಸಂಸಾರಕೇ ಘೋರ

Page 90 of 388
PDF/HTML Page 117 of 415
single page version

(ಸ್ರಗ್ಧರಾ)
ಇತ್ಥಂ ಬುದ್ಧ್ವೋಪದೇಶಂ ಜನನಮೃತಿಹರಂ ಯಂ ಜರಾನಾಶಹೇತುಂ
ಭಕ್ತಿ ಪ್ರಹ್ವಾಮರೇನ್ದ್ರಪ್ರಕಟಮುಕುಟಸದ್ರತ್ನಮಾಲಾರ್ಚಿತಾಂಘ್ರೇಃ
.
ವೀರಾತ್ತೀರ್ಥಾಧಿನಾಥಾದ್ದುರಿತಮಲಕುಲಧ್ವಾಂತವಿಧ್ವಂಸದಕ್ಷಂ
ಏತೇ ಸಂತೋ ಭವಾಬ್ಧೇರಪರತಟಮಮೀ ಯಾಂತಿ ಸಚ್ಛೀಲಪೋತಾಃ
..೬೧..
ಣಿದ್ದಂಡೋ ಣಿದ್ದಂದ್ದೋ ಣಿಮ್ಮಮೋ ಣಿಕ್ಕಲೋ ಣಿರಾಲಂಬೋ .
ಣೀರಾಗೋ ಣಿದ್ದೋಸೋ ಣಿಮ್ಮೂಢೋ ಣಿಬ್ಭಯೋ ಅಪ್ಪಾ ..೪೩..
ನಿರ್ದಣ್ಡಃ ನಿರ್ದ್ವನ್ದ್ವಃ ನಿರ್ಮಮಃ ನಿಃಕಲಃ ನಿರಾಲಂಬಃ .
ನೀರಾಗಃ ನಿರ್ದೋಷಃ ನಿರ್ಮೂಢಃ ನಿರ್ಭಯಃ ಆತ್ಮಾ ..೪೩..
ವಿಕಲ್ಪಕೋ ನಹೀಂ ಪಾತಾ, ಕಿನ್ತು ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಸಮಾಧಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹುಆ ಪರಪರಿಣತಿಸೇ ದೂರ,
ಅನುಪಮ, ಅನಘ ಚಿನ್ಮಾತ್ರಕೋ (ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರ ಆತ್ಮಾಕೋ) ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ . ೬೦ .
[ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :] ಭಕ್ತಿಸೇ ನಮಿತ ದೇವೇನ್ದ್ರ ಮುಕುಟಕೀ ಸುನ್ದರ ರತ್ನಮಾಲಾ ದ್ವಾರಾ ಜಿನಕೇ
ಚರಣೋಂಕೋ ಪ್ರಗಟರೂಪಸೇ ಪೂಜತೇ ಹೈಂ ಐಸೇ ಮಹಾವೀರ ತೀರ್ಥಾಧಿನಾಥ ದ್ವಾರಾ ಯಹ ಸನ್ತ ಜನ್ಮ - ಜರಾ
- ಮೃತ್ಯುಕಾ ನಾಶಕ ತಥಾ ದುಷ್ಟ ಮಲಸಮೂಹರೂಪೀ ಅಂಧಕಾರಕಾ ಧ್ವಂಸ ಕರನೇಮೇಂ ಚತುರ ಐಸಾ
ಇಸಪ್ರಕಾರಕಾ (ಪೂರ್ವೋಕ್ತ) ಉಪದೇಶ ಸಮಝಕರ, ಸತ್ಶೀಲರೂಪೀ ನೌಕಾ ದ್ವಾರಾ ಭವಾಬ್ಧಿಕೇ ಸಾಮನೇ
ಕಿನಾರೇ ಪಹುಂಚ ಜಾತೇ ಹೈಂ
.೬೧.
ಗಾಥಾ : ೪೩ ಅನ್ವಯಾರ್ಥ :[ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ [ನಿರ್ದಣ್ಡಃ ] ನಿರ್ದಂಡ [ನಿರ್ದ್ವನ್ದ್ವಃ ]
ನಿರ್ದ್ವಂದ್ವ, [ನಿರ್ಮಮಃ ] ನಿರ್ಮಮ, [ನಿಃಕಲಃ ] ನಿಃಶರೀರ, [ನಿರಾಲಂಬಃ ] ನಿರಾಲಂಬ, [ನೀರಾಗಃ ] ನೀರಾಗ,
[ನಿರ್ದೋಷಃ ] ನಿರ್ದೋಷ, [ನಿರ್ಮೂಢಃ ] ನಿರ್ಮೂಢ ಔರ [ನಿರ್ಭಯಃ ] ನಿರ್ಭಯ ಹೈ
.
೧. ಅನಘ = ದೋಷ ರಹಿತ; ನಿಷ್ಪಾಪ; ಮಲ ರಹಿತ .
೨. ನಿರ್ದಣ್ಡ = ದಣ್ಡ ರಹಿತ . (ಜಿಸ ಮನವಚನಕಾಯಾಶ್ರಿತ ಪ್ರವರ್ತನಸೇ ಆತ್ಮಾ ದಣ್ಡಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಉಸ ಪ್ರವರ್ತನಕೋ ದಣ್ಡ
ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ .)
ನಿರ್ದಂಡ ಅರು ನಿರ್ದ್ವಂದ, ನಿರ್ಮಮ, ನಿಃಶರೀರ, ನಿರಾಗ ಹೈ .
ನಿರ್ಮೂಢ, ನಿರ್ಭಯ, ನಿರವಲಂಬನ, ಆತಮಾ ನಿರ್ದೋಷ ಹೈ ..೪೩..

Page 91 of 388
PDF/HTML Page 118 of 415
single page version

ಇಹ ಹಿ ಶುದ್ಧಾತ್ಮನಃ ಸಮಸ್ತವಿಭಾವಾಭಾವತ್ವಮುಕ್ತ ಮ್ .
ಮನೋದಣ್ಡೋ ವಚನದಣ್ಡಃ ಕಾಯದಣ್ಡಶ್ಚೇತ್ಯೇತೇಷಾಂ ಯೋಗ್ಯದ್ರವ್ಯಭಾವಕರ್ಮಣಾಮಭಾವಾನ್ನಿರ್ದಣ್ಡಃ .
ನಿಶ್ಚಯೇನ ಪರಮಪದಾರ್ಥವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಸಮಸ್ತಪದಾರ್ಥಸಾರ್ಥಾಭಾವಾನ್ನಿರ್ದ್ವನ್ದ್ವಃ . ಪ್ರಶಸ್ತಾಪ್ರಶಸ್ತಸಮಸ್ತಮೋಹರಾಗ-
ದ್ವೇಷಾಭಾವಾನ್ನಿರ್ಮಮಃ . ನಿಶ್ಚಯೇನೌದಾರಿಕವೈಕ್ರಿಯಿಕಾಹಾರಕತೈಜಸಕಾರ್ಮಣಾಭಿಧಾನಪಂಚಶರೀರಪ್ರಪಂಚಾಭಾವಾ-
ನ್ನಿಃಕಲಃ . ನಿಶ್ಚಯೇನ ಪರಮಾತ್ಮನಃ ಪರದ್ರವ್ಯನಿರವಲಮ್ಬತ್ವಾನ್ನಿರಾಲಮ್ಬಃ . ಮಿಥ್ಯಾತ್ವವೇದರಾಗದ್ವೇಷಹಾಸ್ಯ-
ರತ್ಯರತಿಶೋಕಭಯಜುಗುಪ್ಸಾಕ್ರೋಧಮಾನಮಾಯಾಲೋಭಾಭಿಧಾನಾಭ್ಯನ್ತರಚತುರ್ದಶಪರಿಗ್ರಹಾಭಾವಾನ್ನೀರಾಗಃ .
ನಿಶ್ಚಯೇನ ನಿಖಿಲದುರಿತಮಲಕಲಂಕಪಂಕನಿರ್ನ್ನಿಕ್ತ ಸಮರ್ಥಸಹಜಪರಮವೀತರಾಗಸುಖಸಮುದ್ರಮಧ್ಯನಿರ್ಮಗ್ನಸ್ಫು ಟಿ-
ತಸಹಜಾವಸ್ಥಾತ್ಮಸಹಜಜ್ಞಾನಗಾತ್ರಪವಿತ್ರತ್ವಾನ್ನಿರ್ದೋಷಃ
. ಸಹಜನಿಶ್ಚಯನಯಬಲೇನ ಸಹಜಜ್ಞಾನಸಹಜದರ್ಶನ-
ಸಹಜಚಾರಿತ್ರಸಹಜಪರಮವೀತರಾಗಸುಖಾದ್ಯನೇಕಪರಮಧರ್ಮಾಧಾರನಿಜಪರಮತತ್ತ್ವಪರಿಚ್ಛೇದನಸಮರ್ಥತ್ವಾನ್ನಿರ್ಮೂಢಃ,
ಅಥವಾ ಸಾದ್ಯನಿಧನಾಮೂರ್ತಾತೀನ್ದ್ರಿಯಸ್ವಭಾವಶುದ್ಧಸದ್ಭೂತವ್ಯವಹಾರನಯಬಲೇನ ತ್ರಿಕಾಲತ್ರಿಲೋಕ-
ಟೀಕಾ :ಯಹಾಂ (ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ) ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ ಸಮಸ್ತ ವಿಭಾವಕಾ ಅಭಾವ
ಹೈ ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ .
ಮನದಣ್ಡ, ವಚನದಣ್ಡ ಔರ ಕಾಯದಣ್ಡಕೇ ಯೋಗ್ಯ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮೋಂ ತಥಾ ಭಾವಕರ್ಮೋಂಕಾ ಅಭಾವ
ಹೋನೇಸೇ ಆತ್ಮಾ ನಿರ್ದಣ್ಡ ಹೈ . ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಪರಮ ಪದಾರ್ಥಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥಸಮೂಹಕಾ
(ಆತ್ಮಾಮೇಂ) ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಆತ್ಮಾ ನಿರ್ದ್ವನ್ದ್ವ (ದ್ವೈತ ರಹಿತ) ಹೈ . ಪ್ರಶಸ್ತ - ಅಪ್ರಶಸ್ತ ಸಮಸ್ತ ಮೋಹ-
ರಾಗ - ದ್ವೇಷಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಆತ್ಮಾ ನಿರ್ಮಮ (ಮಮತಾ ರಹಿತ) ಹೈ . ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಔದಾರಿಕ, ವೈಕ್ರಿಯಿಕ,
ಆಹಾರಕ, ತೈಜಸ ಔರ ಕಾರ್ಮಣ ನಾಮಕ ಪಾಂಚ ಶರೀರೋಂಕೇ ಸಮೂಹಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಆತ್ಮಾ ನಿಃಶರೀರ
ಹೈ
. ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ ಪರದ್ರವ್ಯಕಾ ಅವಲಮ್ಬನ ನ ಹೋನೇಸೇ ಆತ್ಮಾ ನಿರಾಲಮ್ಬ ಹೈ . ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ,
ವೇದ, ರಾಗ, ದ್ವೇಷ, ಹಾಸ್ಯ, ರತಿ, ಅರತಿ, ಶೋಕ, ಭಯ, ಜುಗುಪ್ಸಾ, ಕ್ರೋಧ, ಮಾನ, ಮಾಯಾ ಔರ ಲೋಭ ನಾಮಕ
ಚೌದಹ ಅಭ್ಯಂತರ ಪರಿಗ್ರಹೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಆತ್ಮಾ ನಿರಾಗ ಹೈ
. ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಸಮಸ್ತ
ಪಾಪಮಲಕಲಂಕರೂಪೀ ಕೀಚಡಕೋ ಧೋ ಡಾಲನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ, ಸಹಜ - ಪರಮವೀತರಾಗ - ಸುಖಸಮುದ್ರಮೇಂ ಮಗ್ನ
(ಡೂಬೀ ಹುಈ, ಲೀನ) ಪ್ರಗಟ ಸಹಜಾವಸ್ಥಾಸ್ವರೂಪ ಜೋ ಸಹಜಜ್ಞಾನಶರೀರ ಉಸಕೇ ದ್ವಾರಾ ಪವಿತ್ರ ಹೋನೇಕೇ
ಕಾರಣ ಆತ್ಮಾ ನಿರ್ದೋಷ ಹೈ
. ಸಹಜ ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಸಹಜ ಜ್ಞಾನ, ಸಹಜ ದರ್ಶನ, ಸಹಜ ಚಾರಿತ್ರ, ಸಹಜ
ಪರಮವೀತರಾಗ ಸುಖ ಆದಿ ಅನೇಕ ಪರಮ ಧರ್ಮೋಂಕೇ ಆಧಾರಭೂತ ನಿಜ ಪರಮತತ್ತ್ವಕೋ ಜಾನನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ
ಹೋನೇಸೇ ಆತ್ಮಾ ನಿರ್ಮೂಢ (ಮೂಢತಾ ರಹಿತ) ಹೈ; ಅಥವಾ, ಸಾದಿ
- ಅನನ್ತ ಅಮೂರ್ತ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯಸ್ವಭಾವವಾಲೇ
ಶುದ್ಧಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ತೀನ ಕಾಲ ಔರ ತೀನ ಲೋಕಕೇ ಸ್ಥಾವರ - ಜಂಗಮಸ್ವರೂಪ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯ -
ಗುಣ - ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಏಕ ಸಮಯಮೇಂ ಜಾನನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಸಕಲ - ವಿಮಲ (ಸರ್ವಥಾ ನಿರ್ಮಲ) ಕೇವಲಜ್ಞಾನರೂಪಸೇ

Page 92 of 388
PDF/HTML Page 119 of 415
single page version

ವರ್ತಿಸ್ಥಾವರಜಂಗಮಾತ್ಮಕನಿಖಿಲದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯೈಕಸಮಯಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಸಮರ್ಥಸಕಲವಿಮಲಕೇವಲಜ್ಞಾನಾವಸ್ಥ-
ತ್ವಾನ್ನಿರ್ಮೂಢಶ್ಚ
. ನಿಖಿಲದುರಿತವೀರವೈರಿವಾಹಿನೀದುಃಪ್ರವೇಶನಿಜಶುದ್ಧಾನ್ತಸ್ತತ್ತ್ವಮಹಾದುರ್ಗನಿಲಯತ್ವಾನ್ನಿರ್ಭಯಃ .
ಅಯಮಾತ್ಮಾ ಹ್ಯುಪಾದೇಯಃ ಇತಿ .
ತಥಾ ಚೋಕ್ತ ಮಮೃತಾಶೀತೌ
(ಮಾಲಿನೀ)
‘‘ಸ್ವರನಿಕರವಿಸರ್ಗವ್ಯಂಜನಾದ್ಯಕ್ಷರೈರ್ಯದ್
ರಹಿತಮಹಿತಹೀನಂ ಶಾಶ್ವತಂ ಮುಕ್ತ ಸಂಖ್ಯಮ್
.
ಅರಸತಿಮಿರರೂಪಸ್ಪರ್ಶಗಂಧಾಮ್ಬುವಾಯು-
ಕ್ಷಿತಿಪವನಸಖಾಣುಸ್ಥೂಲದಿಕ್ಚಕ್ರವಾಲಮ್
..’’
ತಥಾ ಹಿ
(ಮಾಲಿನೀ)
ದುರಘವನಕುಠಾರಃ ಪ್ರಾಪ್ತದುಷ್ಕರ್ಮಪಾರಃ
ಪರಪರಿಣತಿದೂರಃ ಪ್ರಾಸ್ತರಾಗಾಬ್ಧಿಪೂರಃ
.
ಹತವಿವಿಧವಿಕಾರಃ ಸತ್ಯಶರ್ಮಾಬ್ಧಿನೀರಃ
ಸಪದಿ ಸಮಯಸಾರಃ ಪಾತು ಮಾಮಸ್ತಮಾರಃ
..೬೨..
ಅವಸ್ಥಿತ ಹೋನೇಸೇ ಆತ್ಮಾ ನಿರ್ಮೂಢ ಹೈ . ಸಮಸ್ತ ಪಾಪರೂಪೀ ಶೂರವೀರ ಶತ್ರುಓಂಕೀ ಸೇನಾ ಜಿಸಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ
ನಹೀಂ ಕರ ಸಕತೀ ಐಸೇ ನಿಜ ಶುದ್ಧ ಅನ್ತಃತತ್ತ್ವರೂಪ ಮಹಾ ದುರ್ಗಮೇಂ (ಕಿಲೇಮೇಂ) ನಿವಾಸ ಕರನೇಸೇ ಆತ್ಮಾ
ನಿರ್ಭಯ ಹೈ
. ಐಸಾ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಉಪಾದೇಯ ಹೈ .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ (ಶ್ರೀ ಯೋಗೀನ್ದ್ರದೇವಕೃತ) ಅಮೃತಾಶೀತಿಮೇಂ (೫೭ವೇಂ ಶ್ಲೋಕ ದ್ವಾರಾ) ಕಹಾ
ಹೈ ಕಿ :
‘‘[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಆತ್ಮತತ್ತ್ವ ಸ್ವರಸಮೂಹ, ವಿಸರ್ಗ ಔರ ವ್ಯಂಜನಾದಿ ಅಕ್ಷರೋಂ ರಹಿತ ತಥಾ
ಸಂಖ್ಯಾ ರಹಿತ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಕ್ಷರ ಔರ ಅಙ್ಕಕಾ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ನಹೀಂ ಹೈ ), ಅಹಿತ ರಹಿತ ಹೈ,
ಶಾಶ್ವತ ಹೈ, ಅಂಧಕಾರ ತಥಾ ಸ್ಪರ್ಶ, ರಸ, ಗಂಧ ಔರ ರೂಪ ರಹಿತ ಹೈ, ಪೃಥ್ವೀ, ಜಲ, ಅಗ್ನಿ ಔರ ವಾಯುಕೇ
ಅಣುಓಂ ರಹಿತ ಹೈ ತಥಾ ಸ್ಥೂಲ ದಿಕ್ಚಕ್ರ (ದಿಶಾಓಂಕೇ ಸಮೂಹ) ರಹಿತ ಹೈ
.’’
ಔರ (೪೩ವೀಂ ಗಾಥಾಕೀ ಟೀಕಾ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ ಟೀಕಾಕಾರ ಮುನಿರಾಜ ಸಾತ ಶ್ಲೋಕ
ಕಹತೇ ಹೈಂ ) :
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಜೋ (ಸಮಯಸಾರ) ದುಷ್ಟ ಪಾಪೋಂಕೇ ವನಕೋ ಛೇದನೇಕಾ ಕುಠಾರ ಹೈ, ಜೋ ದುಷ್ಟ

Page 93 of 388
PDF/HTML Page 120 of 415
single page version

(ಮಾಲಿನೀ)
ಜಯತಿ ಪರಮತತ್ತ್ವಂ ತತ್ತ್ವನಿಷ್ಣಾತಪದ್ಮ-
ಪ್ರಭಮುನಿಹೃದಯಾಬ್ಜೇ ಸಂಸ್ಥಿತಂ ನಿರ್ವಿಕಾರಮ್
.
ಹತವಿವಿಧವಿಕಲ್ಪಂ ಕಲ್ಪನಾಮಾತ್ರರಮ್ಯಾದ್
ಭವಭವಸುಖದುಃಖಾನ್ಮುಕ್ತ ಮುಕ್ತಂ ಬುಧೈರ್ಯತ
..೬೩..
(ಮಾಲಿನೀ)
ಅನಿಶಮತುಲಬೋಧಾಧೀನಮಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮಾ
ಸಹಜಗುಣಮಣೀನಾಮಾಕರಂ ತತ್ತ್ವಸಾರಮ್
.
ನಿಜಪರಿಣತಿಶರ್ಮಾಮ್ಭೋಧಿಮಜ್ಜನ್ತಮೇನಂ
ಭಜತು ಭವವಿಮುಕ್ತ್ಯೈ ಭವ್ಯತಾಪ್ರೇರಿತೋ ಯಃ
..೬೪..
(ದ್ರುತವಿಲಂಬಿತ)
ಭವಭೋಗಪರಾಙ್ಮುಖ ಹೇ ಯತೇ
ಪದಮಿದಂ ಭವಹೇತುವಿನಾಶನಮ್
.
ಭಜ ನಿಜಾತ್ಮನಿಮಗ್ನಮತೇ ಪುನ-
ಸ್ತವ ಕಿಮಧ್ರುವವಸ್ತುನಿ ಚಿನ್ತಯಾ
..೬೫..
ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಪಾರಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಆ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸನೇ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಅನ್ತ ಕಿಯಾ ಹೈ ), ಜೋ ಪರಪರಿಣತಿಸೇ
ದೂರ ಹೈ, ಜಿಸನೇ ರಾಗರೂಪೀ ಸಮುದ್ರಕೇ ಪೂರಕೋ ನಷ್ಟ ಕಿಯಾ ಹೈ, ಜಿಸನೇ ವಿವಿಧ ವಿಕಾರೋಂಕಾ ಹನನ ಕರ
ದಿಯಾ ಹೈ, ಜೋ ಸಚ್ಚೇ ಸುಖಸಾಗರಕಾ ನೀರ ಹೈ ಔರ ಜಿಸನೇ ಕಾಮಕೋ ಅಸ್ತ ಕಿಯಾ ಹೈ, ವಹ ಸಮಯಸಾರ
ಮೇರೀ ಶೀಘ್ರ ರಕ್ಷಾ ಕರೋ
.೬೨.
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಜೋ ತತ್ತ್ವನಿಷ್ಣಾತ (ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಮೇಂ ನಿಪುಣ) ಪದ್ಮಪ್ರಭಮುನಿಕೇ
ಹೃದಯಕಮಲಮೇಂ ಸುಸ್ಥಿತ ಹೈ, ಜೋ ನಿರ್ವಿಕಾರ ಹೈ, ಜಿಸನೇ ವಿವಿಧ ವಿಕಲ್ಪೋಂಕಾ ಹನನ ಕರ ದಿಯಾ ಹೈ,
ಔರ ಜಿಸೇ ಬುಧಪುರುಷೋಂನೇ ಕಲ್ಪನಾಮಾತ್ರ-ರಮ್ಯ ಐಸೇ ಭವಭವಕೇ ಸುಖೋಂಸೇ ತಥಾ ದುಃಖೋಂಸೇ ಮುಕ್ತ (ರಹಿತ)
ಕಹಾ ಹೈ, ವಹ ಪರಮತತ್ತ್ವ ಜಯವನ್ತ ಹೈ
.೬೩.
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ಜೋ ಆತ್ಮಾ ಭವ್ಯತಾ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರೇರಿತ ಹೋ, ವಹ ಆತ್ಮಾ ಭವಸೇ ವಿಮುಕ್ತ
ಹೋನೇಕೇ ಹೇತು ನಿರನ್ತರ ಇಸ ಆತ್ಮಾಕೋ ಭಜೋಕಿ ಜೋ (ಆತ್ಮಾ) ಅನುಪಮ ಜ್ಞಾನಕೇ ಆಧೀನ ಹೈ, ಜೋ
ಸಹಜಗುಣಮಣಿಕೀ ಖಾನ ಹೈ, ಜೋ (ಸರ್ವ) ತತ್ತ್ವೋಂಮೇಂ ಸಾರ ಹೈ ಔರ ಜೋ ನಿಜಪರಿಣತಿಕೇ ಸುಖಸಾಗರಮೇಂ
ಮಗ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ
.೬೪.
[ಶ್ಲೋೇಕಾರ್ಥ :] ನಿಜ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಲೀನ ಬುದ್ಧಿವಾಲೇ ತಥಾ ಭವಸೇ ಔರ ಭೋಗಸೇ ಪರಾಙ್ಮುಖ