Niyamsar-Hindi (Malayalam transliteration). Gatha: 82-91.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 10 of 21

 

Page 154 of 388
PDF/HTML Page 181 of 415
single page version

മേകേന്ദ്രിയാദിജീവസ്ഥാനഭേദം കുര്വേ, സഹജചിദ്വിലാസാത്മകമാത്മാനമേവ സംചിംതയേ .
നാഹം ശരീരഗതബാലാദ്യവസ്ഥാനഭേദം കുര്വേ, സഹജചിദ്വിലാസാത്മകമാത്മാനമേവ സംചിംതയേ .
നാഹം രാഗാദിഭേദഭാവകര്മഭേദം കുര്വേ, സഹജചിദ്വിലാസാത്മകമാത്മാനമേവ സംചിംതയേ .
നാഹം ഭാവകര്മാത്മകഷായചതുഷ്കം കുര്വേ, സഹജചിദ്വിലാസാത്മകമാത്മാനമേവ സംചിംതയേ .
ഇതി പംചരത്നാംചിതോപന്യാസപ്രപംചനസകലവിഭാവപര്യായസംന്യാസവിധാനമുക്തം ഭവതീതി .
(വസംതതിലകാ)
ഭവ്യഃ സമസ്തവിഷയാഗ്രഹമുക്ത ചിന്തഃ
സ്വദ്രവ്യപര്യയഗുണാത്മനി ദത്തചിത്തഃ
.
മുക്ത്വാ വിഭാവമഖിലം നിജഭാവഭിന്നം
പ്രാപ്നോതി മുക്തി മചിരാദിതി പംചരത്നാത
..൧൦9..
ആത്മാകോ ഹീ ഭാതാ ഹൂ . മൈം ഏകേന്ദ്രിയാദി ജീവസ്ഥാനഭേദോംകോ നഹീം കരതാ, സഹജ ചൈതന്യകേ
വിലാസസ്വരൂപ ആത്മാകോ ഹീ ഭാതാ ഹൂ .
മൈം ശരീരസമ്ബന്ധീ ബാലാദി അവസ്ഥാഭേദോംകോ നഹീം കരതാ, സഹജ ചൈതന്യകേ വിലാസസ്വരൂപ
ആത്മാകോ ഹീ ഭാതാ ഹൂ .
മൈം രാഗാദിഭേദരൂപ ഭാവകര്മകേ ഭേദോംകോ നഹീം കരതാ, സഹജ ചൈതന്യകേ വിലാസസ്വരൂപ
ആത്മാകോ ഹീ ഭാതാ ഹൂ .
മൈം ഭാവകര്മാത്മക ചാര കഷായോംകോ നഹീം കരതാ, സഹജ ചൈതന്യകേ വിലാസസ്വരൂപ
ആത്മാകോ ഹീ ഭാതാ ഹൂ .
(യഹാ ടീകാമേം ജിസപ്രകാര കര്താകേ സമ്ബന്ധമേം വര്ണന കിയാ, ഉസീപ്രകാര കാരയിതാ ഔര
അനുമന്താകേ അനുമോദകകേസമ്ബന്ധമേം ഭീ സമഝ ലേനാ .)
ഇസപ്രകാര പാ ച രത്നോംകേ ശോഭിത കഥനവിസ്താര ദ്വാരാ സകല വിഭാവപര്യായോംകേ സന്ന്യാസകാ
(ത്യാഗകാ) വിധാന കഹാ ഹൈ .
[അബ ഇന പാ ച ഗാഥാഓംകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ
പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം :]
[ശ്ലോകാര്ഥ :] ഇസപ്രകാര പംചരത്നോം ദ്വാരാ ജിസനേ സമസ്ത വിഷയോംകേ ഗ്രഹണകീ ചിന്താകോ
ഛോഡാ ഹൈ ഔര നിജ ദ്രവ്യഗുണപര്യായകേ സ്വരൂപമേം ചിത്ത ഏകാഗ്ര കിയാ ഹൈ, വഹ ഭവ്യ ജീവ നിജ
ഭാവസേ ഭിന്ന ഐസേ സകല വിഭാവകോ ഛോഡകര അല്പ കാലമേം മുക്തികോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ
.൧൦൯.

Page 155 of 388
PDF/HTML Page 182 of 415
single page version

ഏരിസഭേദബ്ഭാസേ മജ്ഝത്ഥോ ഹോദി തേണ ചാരിത്തം .
തം ദിഢകരണണിമിത്തം പഡിക്കമണാദീ പവക്ഖാമി ..൮൨..
ദ്രഗ്ഭേദാഭ്യാസേ മധ്യസ്ഥോ ഭവതി തേന ചാരിത്രമ് .
തദ്ദൃഢീകരണനിമിത്തം പ്രതിക്രമണാദിം പ്രവക്ഷ്യാമി ..൮൨..
അത്ര ഭേദവിജ്ഞാനാത് ക്രമേണ നിശ്ചയചാരിത്രം ഭവതീത്യുക്ത മ് .
പൂര്വോക്ത പംചരത്നാംചിതാര്ഥപരിജ്ഞാനേന പംചമഗതിപ്രാപ്തിഹേതുഭൂതേ ജീവകര്മപുദ്ഗലയോര്ഭേദാഭ്യാസേ
സതി, തസ്മിന്നേവ ച യേ മുമുക്ഷവഃ സര്വദാ സംസ്ഥിതാസ്തേ ഹ്യത ഏവ മധ്യസ്ഥാഃ, തേന കാരണേന തേഷാം
പരമസംയമിനാം വാസ്തവം ചാരിത്രം ഭവതി
. തസ്യ ചാരിത്രാവിചലസ്ഥിതിഹേതോഃ പ്രതിക്രമണാദി-
നിശ്ചയക്രിയാ നിഗദ്യതേ . അതീതദോഷപരിഹാരാര്ഥം യത്പ്രായശ്ചിത്തം ക്രിയതേ തത്പ്രതിക്രമണമ് .
ആദിശബ്ദേന പ്രത്യാഖ്യാനാദീനാം സംഭവശ്ചോച്യത ഇതി .
ഗാഥാ : ൮൨ അന്വയാര്ഥ :[ഇദ്രഗ്ഭേദാഭ്യാസേ ] ഐസാ ഭേദ - അഭ്യാസ ഹോനേ പര
[മധ്യസ്ഥഃ ] ജീവ മധ്യസ്ഥ ഹോതാ ഹൈ, [തേന ചാരിത്രമ് ഭവതി ] ഉസസേ ചാരിത്ര ഹോതാ ഹൈ .
[തദ്ദ്രഢീകരണനിമിത്തം ] ഉസേ (ചാരിത്രകോ) ദൃഢ കരനേകേ ലിയേ [പ്രതിക്രമണാദിം പ്രവക്ഷ്യാമി ] മൈം
പ്രതിക്രമണാദി കഹൂ ഗാ .
ടീകാ :യഹാ , ഭേദവിജ്ഞാന ദ്വാരാ ക്രമസേ നിശ്ചയ - ചാരിത്ര ഹോതാ ഹൈ ഐസാ കഹാ ഹൈ .
പൂര്വോക്ത പംചരത്നോംസേ ശോഭിത അര്ഥപരിജ്ഞാന (പദാര്ഥോംകേ ജ്ഞാന) ദ്വാരാ പംചമ ഗതികീ പ്രാപ്തികേ
ഹേതുഭൂത ഐസാ ജീവകാ ഔര കര്മപുദ്ഗലകാ ഭേദ - അഭ്യാസ ഹോനേ പര, ഉസീമേം ജോ മുമുക്ഷു സര്വദാ
സംസ്ഥിത രഹതേ ഹൈം, വേ ഉസ (സതത ഭേദാഭ്യാസ) ദ്വാരാ മധ്യസ്ഥ ഹോതേ ഹൈം ഔര ഉസ കാരണസേ ഉന
പരമ സംയമിയോംകോ വാസ്തവിക ചാരിത്ര ഹോതാ ഹൈ
. ഉസ ചാരിത്രകീ അവിചല സ്ഥിതികേ ഹേതുസേ
പ്രതിക്രമണാദി നിശ്ചയക്രിയാ കഹീ ജാതീ ഹൈ . അതീത (ഭൂത കാലകേ) ദോഷോംകേ പരിഹാര ഹേതു ജോ
പ്രായശ്ചിത കിയാ ജാതാ ഹൈ വഹ പ്രതിക്രമണ ഹൈ . ‘ആദി’ ശബ്ദസേ പ്രത്യാഖ്യാനാദികാ സംഭവ കഹാ
ജാതാ ഹൈ (അര്ഥാത് പ്രതിക്രമണാദിമേം ജോ ‘ആദി’ ശബ്ദ ഹൈ വഹ പ്രത്യാഖ്യാന ആദികാ ഭീ സമാവേശ
കരനേകേ ലിയേ ഹൈ )
.
ഇസ ഭേദകേ അഭ്യാസസേ മാധ്യസ്ഥ ഹോ ചാരിത ലഹേ .
ചാരിത്രദൃഢതാ ഹേതു ഹമ പ്രതിക്രമണ ആദിക അബ കഹേം ..൮൨..

Page 156 of 388
PDF/HTML Page 183 of 415
single page version

തഥാ ചോക്തം ശ്രീമദമൃതചന്ദ്രസൂരിഭിഃ
(അനുഷ്ടുഭ്)
‘‘ഭേദവിജ്ഞാനതഃ സിദ്ധാഃ സിദ്ധാ യേ കില കേചന .
അസ്യൈവാഭാവതോ ബദ്ധാ ബദ്ധാ യേ കില കേചന ..’’
തഥാ ഹി
(മാലിനീ)
ഇതി സതി മുനിനാഥസ്യോച്ചകൈര്ഭേദഭാവേ
സ്വയമയമുപയോഗാദ്രാജതേ മുക്ത മോഹഃ
.
ശമജലനിധിപൂരക്ഷാലിതാംഹഃകലംകഃ
സ ഖലു സമയസാരസ്യാസ്യ ഭേദഃ ക ഏഷഃ
..൧൧൦..
മോത്തൂണ വയണരയണം രാഗാദീഭാവവാരണം കിച്ചാ .
അപ്പാണം ജോ ഝായദി തസ്സ ദു ഹോദി ത്തി പഡികമണം ..൮൩..
ഇസീപ്രകാര (ആചാര്യദേവ) ശ്രീമദ് അമൃതചന്ദ്രസൂരിനേ (ശ്രീ സമയസാരകീ ആത്മഖ്യാതി
നാമക ടീകാമേം ൧൩൧വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി :
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ കോഈ സിദ്ധ ഹുഏ ഹൈം വേ ഭേദവിജ്ഞാനസേ സിദ്ധ ഹുഏ ഹൈം; ജോ കോഈ
ബ ധേ ഹൈം വേ ഉസീകേ (ഭേദവിജ്ഞാനകേ ഹീ) അഭാവസേ ബ ധേ ഹൈം .’’
ഔര (ഇസ ൮൨വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ
പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം ) :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇസപ്രകാര ജബ മുനിനാഥകോ അത്യന്ത ഭേദഭാവ (ഭേദവിജ്ഞാന-
പരിണാമ) ഹോതാ ഹൈ, തബ യഹ (സമയസാര) സ്വയം ഉപയോഗ ഹോനേസേ, മുക്തമോഹ (മോഹ രഹിത) ഹോതാ
ഹുആ, ശമജലനിധികേ പൂരസേ (ഉപശമസമുദ്രകേ ജ്വാരസേ) പാപകലങ്കകോ ധോകര, വിരാജതാ
(
ശോഭതാ) ഹൈ; വഹ സചമുച, ഇസ സമയസാരകാ കൈസാ ഭേദ ഹൈ ! ൧൧൦.
രേ വചന രചനാ ഛോഡ രാഗദ്വേഷകാ പരിത്യാഗ കര .
ധ്യാതാ നിജാത്മാ ജീവ തോ ഹോതാ ഉസീകോ പ്രതിക്രമണ ..൮൩..

Page 157 of 388
PDF/HTML Page 184 of 415
single page version

മുക്ത്വാ വചനരചനാം രാഗാദിഭാവവാരണം കൃത്വാ .
ആത്മാനം യോ ധ്യായതി തസ്യ തു ഭവതീതി പ്രതിക്രമണമ് ..൮൩..
ദൈനം ദൈനം മുമുക്ഷുജനസംസ്തൂയമാനവാങ്മയപ്രതിക്രമണനാമധേയസമസ്തപാപക്ഷയഹേതുഭൂതസൂത്ര-
സമുദയനിരാസോയമ് .
യോ ഹി പരമതപശ്ചരണകാരണസഹജവൈരാഗ്യസുധാസിന്ധുനാഥസ്യ രാകാനിശീഥിനീനാഥഃ അപ്രശസ്ത-
വചനരചനാപരിമുക്തോപി പ്രതിക്രമണസൂത്രവിഷമവചനരചനാം മുക്ത്വാ സംസാരലതാമൂലകംദാനാം നിഖില-
മോഹരാഗദ്വേഷഭാവാനാം നിവാരണം കൃത്വാഖംഡാനംദമയം നിജകാരണപരമാത്മാനം ധ്യായതി, തസ്യ ഖലു പര-
മതത്ത്വശ്രദ്ധാനാവബോധാനുഷ്ഠാനാഭിമുഖസ്യ സകലവാഗ്വിഷയവ്യാപാരവിരഹിതനിശ്ചയപ്രതിക്രമണം ഭവതീതി
.
തഥാ ചോക്തം ശ്രീമദമൃതചംദ്രസൂരിഭിഃ
ഗാഥാ : ൮൩ അന്വയാര്ഥ :[വചനരചനാം ] വചനരചനാകോ [മുക്ത്വാ ] ഛോഡകര, [രാഗാദി-
ഭാവവാരണം ] രാഗാദിഭാവോംകാ നിവാരണ [കൃത്വാ ] കരകേ, [യഃ ] ജോ [ആത്മാനം ] ആത്മാകോ
[ധ്യായതി ] ധ്യാതാ ഹൈ, [തസ്യ തു ] ഉസേ [പ്രതിക്രമണം ] പ്രതിക്രമണ [ഭവതി ഇതി ] ഹോതാ ഹൈ
.
ടീകാ :പ്രതിദിന മുമുക്ഷു ജനോം ദ്വാരാ ഉച്ചാരണ കിയാ ജാനേവാലാ ജോ വചനമയ
പ്രതിക്രമണ നാമക സമസ്ത പാപക്ഷയകേ ഹേതുഭൂത സൂത്രസമുദായ ഉസകാ യഹ നിരാസ ഹൈ (അര്ഥാത്
ഉസകാ ഇസമേം നിരാകരണ
ഖണ്ഡന കിയാ ഹൈ ) .
പരമ തപശ്ചരണകേ കാരണഭൂത സഹജവൈരാഗ്യസുധാസാഗരകേ ലിയേ പൂര്ണിമാകാ ചന്ദ്ര ഐസാ ജോ
ജീവ (പരമ തപകാ കാരണ ഐസാ ജോ സഹജ വൈരാഗ്യരൂപീ അമൃതകാ സാഗര ഉസേ ഉഛാലനേകേ ലിയേ
അര്ഥാത് ഉസമേം ജ്വാര ലാനേകേ ലിയേ ജോ പൂര്ണ ചന്ദ്ര സമാന ഹൈ ഐസാ ജോ ജീവ) അപ്രശസ്ത
വചനരചനാസേ പരിമുക്ത (
സര്വ ഓരസേ മുക്ത) ഹോനേ പര ഭീ പ്രതിക്രമണസൂത്രകീ വിഷമ (വിവിധ)
വചനരചനാകോ (ഭീ) ഛോഡകര സംസാരലതാകേ മൂല - കംദഭൂത സമസ്ത മോഹരാഗദ്വേഷഭാവോംകാ നിവാരണ
കരകേ അഖണ്ഡ - ആനന്ദമയ നിജ കാരണപരമാത്മാകോ ധ്യാതാ ഹൈ, ഉസ ജീവകോകി ജോ
വാസ്തവമേം പരമതത്ത്വകേ ശ്രദ്ധാന, ജ്ഞാന ഔര അനുഷ്ഠാനകേ സന്മുഖ ഹൈ ഉസേവചനസമ്ബന്ധീ സര്വ
വ്യാപാര രഹിത നിശ്ചയപ്രതിക്രമണ ഹോതാ ഹൈ .
ഇസീപ്രകാര (ആചാര്യദേവ) ശ്രീമദ് അമൃതചന്ദ്രസൂരിനേ (ശ്രീ സമയസാരകീ ആത്മഖ്യാതി
നാമക ടീകാമേം ൨൪൪വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി :

Page 158 of 388
PDF/HTML Page 185 of 415
single page version

(മാലിനീ)
‘‘അലമലമതിജല്പൈര്ദുര്വികല്പൈരനല്പൈ-
രയമിഹ പരമാര്ഥശ്ചേത്യതാം നിത്യമേകഃ
.
സ്വരസവിസരപൂര്ണജ്ഞാനവിസ്ഫൂ ര്തിമാത്രാ-
ന്ന ഖലു സമയസാരാദുത്തരം കിംചിദസ്തി
..’’
തഥാ ഹി
(ആര്യാ)
അതിതീവ്രമോഹസംഭവപൂര്വാര്ജിതം തത്പ്രതിക്രമ്യ .
ആത്മനി സദ്ബോധാത്മനി നിത്യം വര്തേഹമാത്മനാ തസ്മിന് ..൧൧൧..
ആരാഹണാഇ വട്ടഇ മോത്തൂണ വിരാഹണം വിസേസേണ .
സോ പഡികമണം ഉച്ചഇ പഡികമണമഓ ഹവേ ജമ്ഹാ ..൮൪..
ആരാധനായാം വര്തതേ മുക്ത്വാ വിരാധനം വിശേഷേണ .
സ പ്രതിക്രമണമുച്യതേ പ്രതിക്രമണമയോ ഭവേദ്യസ്മാത..൮൪..
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] അധിക കഹനേസേ തഥാ അധിക ദുര്വികല്പോംസേ ബസ ഹോഓ, ബസ
ഹോഓ; യഹാ ഇതനാ ഹീ കഹനാ ഹൈ കി ഇസ പരമ അര്ഥകാ ഏകകാ ഹീ നിരന്തര അനുഭവന കരോ;
ക്യോംകി നിജ രസകേ വിസ്താരസേ പൂര്ണ ജോ ജ്ഞാന ഉസകേ സ്ഫു രായമാന ഹോനേമാത്ര ജോ സമയസാര
(
പരമാത്മാ) ഉസസേ ഊ ചാ വാസ്തവമേം അന്യ കുഛ ഭീ നഹീം ഹൈ (സമയസാരകേ അതിരിക്ത അന്യ
കുഛ ഭീ സാരഭൂത നഹീം ഹൈ ) .’’
ഔര (ഇസ ൮൩വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക കഹതേ
ഹൈം ) :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] അതി തീവ്ര മോഹകീ ഉത്പത്തിസേ ജോ പൂര്വമേം ഉപാര്ജിത (കര്മ) ഉസകാ
പ്രതിക്രമണ കരകേ, മൈം സദ്ബോധാത്മക (സമ്യഗ്ജ്ഞാനസ്വരൂപ) ഐസേ ഉസ ആത്മാമേം ആത്മാസേ നിത്യ
വര്തതാ ഹൂ
.൧൧൧.
ഗാഥാ : ൮൪ അന്വയാര്ഥ :[വിരാധനം ] ജോ (ജീവ) വിരാധനകോ [വിശേഷേണ ]
ഛോഡേ സമസ്ത വിരാധനാ ആരാധനാരത ജോ രഹേ .
പ്രതിക്രമണമയതാ ഹേതുസേ പ്രതിക്രമണ ഉസകോ ഹീ കഹേം ..൮൪..

Page 159 of 388
PDF/HTML Page 186 of 415
single page version

അത്രാത്മാരാധനായാം വര്തമാനസ്യ ജന്തോരേവ പ്രതിക്രമണസ്വരൂപമുക്ത മ് .
യസ്തു പരമതത്ത്വജ്ഞാനീ ജീവഃ നിരന്തരാഭിമുഖതയാ ഹ്യത്രുടയത്പരിണാമസംതത്യാ സാക്ഷാത
സ്വഭാവസ്ഥിതാവാത്മാരാധനായാം വര്തതേ അയം നിരപരാധഃ . വിഗതാത്മാരാധനഃ സാപരാധഃ, അത ഏവ
നിരവശേഷേണ വിരാധനം മുക്ത്വാ . വിഗതോ രാധോ യസ്യ പരിണാമസ്യ സ വിരാധനഃ .
യസ്മാന്നിശ്ചയപ്രതിക്രമണമയഃ സ ജീവസ്തത ഏവ പ്രതിക്രമണസ്വരൂപ ഇത്യുച്യതേ .
തഥാ ചോക്തം സമയസാരേ
‘‘സംസിദ്ധിരാധസിദ്ധം സാധിയമാരാധിയം ച ഏയട്ഠം .
അവഗദരാധോ ജോ ഖലു ചേദാ സോ ഹോദി അവരാധോ ..’’
വിശേഷതഃ [മുക്ത്വാ ] ഛോഡകര [ആരാധനായാം ] ആരാധനാമേം [വര്തതേ ] വര്തതാ ഹൈ, [സഃ ] വഹ
(ജീവ) [പ്രതിക്രമണമ് ] പ്രതിക്രമണ [ഉച്യതേ ] കഹലാതാ ഹൈ, [യസ്മാത് ] കാരണ കി വഹ
[പ്രതിക്രമണമയഃ ഭവേത് ] പ്രതിക്രമണമയ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ ആത്മാകീ ആരാധനാമേം വര്തതേ ഹുഏ ജീവകോ ഹീ പ്രതിക്രമണസ്വരൂപ
കഹാ ഹൈ .
ജോ പരമതത്ത്വജ്ഞാനീ ജീവ നിരംതര അഭിമുഖരൂപസേ (ആത്മസമ്മുഖരൂപസേ) അടൂട
(ധാരാവാഹീ) പരിണാമസന്തതി ദ്വാരാ സാക്ഷാത് സ്വഭാവസ്ഥിതിമേംആത്മാകീ ആരാധനാമേംവര്തതാ
ഹൈ വഹ നിരപരാധ ഹൈ . ജോ ആത്മാകേ ആരാധന രഹിത ഹൈ വഹ സാപരാധ ഹൈ; ഇസീലിയേ, നിരവശേഷരൂപസേ
വിരാധന ഛോഡകരഐസാ കഹാ ഹൈ . ജോ പരിണാമ ‘വിഗതരാധ’ അര്ഥാത് രാധ രഹിത ഹൈ വഹ
വിരാധന ഹൈ . വഹ (വിരാധന രഹിതനിരപരാധ) ജീവ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണമയ ഹൈ, ഇസീലിയേ ഉസേ
പ്രതിക്രമണസ്വരൂപ കഹാ ജാതാ ഹൈ .
ഇസീപ്രകാര (ശ്രീമദ്ഭഗവത്കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവപ്രണീത) ശ്രീ സമയസാരമേം (൩൦൪വീം ഗാഥാ
ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി :
‘‘[ഗാഥാര്ഥ : ] സംസിദ്ധി, രാധ, സിദ്ധ, സാധിത ഔര ആരാധിതയഹ ശബ്ദ ഏകാര്ഥ
ഹൈം; ജോ ആത്മാ ‘അപഗതരാധ’ അര്ഥാത് രാധസേ രഹിത ഹൈ വഹ ആത്മാ അപരാധ ഹൈ .’’
രാധ = ആരാധനാ; പ്രസന്നതാ; കൃപാ; സിദ്ധി; പൂര്ണതാ; സിദ്ധ കരനാ വഹ; പൂര്ണ കരനാ വഹ .

Page 160 of 388
PDF/HTML Page 187 of 415
single page version

ഉക്തം ഹി സമയസാരവ്യാഖ്യായാം ച
(മാലിനീ)
‘‘അനവരതമനംതൈര്ബധ്യതേ സാപരാധഃ
സ്പൃശതി നിരപരാധോ ബംധനം നൈവ ജാതു
.
നിയതമയമശുദ്ധം സ്വം ഭജന്സാപരാധോ
ഭവതി നിരപരാധഃ സാധു ശുദ്ധാത്മസേവീ
..’’
തഥാ ഹി
(മാലിനീ)
അപഗതപരമാത്മധ്യാനസംഭാവനാത്മാ
നിയതമിഹ ഭവാര്തഃ സാപരാധഃ സ്മൃതഃ സഃ
.
അനവരതമഖംഡാദ്വൈതചിദ്ഭാവയുക്തോ
ഭവതി നിരപരാധഃ കര്മസംന്യാസദക്ഷഃ
..൧൧൨..
ശ്രീ സമയസാരകീ (അമൃതചന്ദ്രാചാര്യദേവകൃത ആത്മഖ്യാതി നാമക) ടീകാമേം ഭീ
(൧൮൭വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി :
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] സാപരാധ ആത്മാ നിരംതര അനന്ത (പുദ്ഗലപരമാണുരൂപ) കര്മോംസേ
ബ ധതാ ഹൈ; നിരപരാധ ആത്മാ ബന്ധനകോ കദാപി സ്പര്ശ ഹീ നഹീം കരതാ . ജോ സാപരാധ ആത്മാ ഹൈ
വഹ തോ നിയമസേ അപനേകോ അശുദ്ധ സേവന കരതാ ഹുആ സാപരാധ ഹൈ; നിരപരാധ ആത്മാ തോ
ഭലീഭാ തി ശുദ്ധ ആത്മാകാ സേവന കരനേവാലാ ഹോതാ ഹൈ
.’’
ഔര (ഇസ ൮൪വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം ) :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇസ ലോകമേം ജോ ജീവ പരമാത്മധ്യാനകീ സംഭാവനാ രഹിത ഹൈ
(അര്ഥാത് ജോ ജീവ പരമാത്മാകേ ധ്യാനരൂപ പരിണമനസേ രഹിത ഹൈപരമാത്മധ്യാനരൂപ പരിണമിത
നഹീം ഹുആ ഹൈ ) വഹ ഭവാര്ത ജീവ നിയമസേ സാപരാധ മാനാ ഗയാ ഹൈ; ജോ ജീവ നിരംതര
അഖണ്ഡ
- അദ്വൈത - ചൈതന്യഭാവസേ യുക്ത ഹൈ വഹ കര്മസംന്യാസദക്ഷ (കര്മത്യാഗമേം നിപുണ) ജീവ
നിരപരാധ ഹൈ .൧൧൨.

Page 161 of 388
PDF/HTML Page 188 of 415
single page version

മോത്തൂണ അണായാരം ആയാരേ ജോ ദു കുണദി ഥിരഭാവം .
സോ പഡികമണം ഉച്ചഇ പഡികമണമഓ ഹവേ ജമ്ഹാ ..൮൫..
മുക്ത്വാനാചാരമാചാരേ യസ്തു കരോതി സ്ഥിരഭാവമ് .
സ പ്രതിക്രമണമുച്യതേ പ്രതിക്രമണമയോ ഭവേദ്യസ്മാത..൮൫..
അത്ര നിശ്ചയചരണാത്മകസ്യ പരമോപേക്ഷാസംയമധരസ്യ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപം ച ഭവതീത്യുക്ത മ് .
നിയതം പരമോപേക്ഷാസംയമിനഃ ശുദ്ധാത്മാരാധനാവ്യതിരിക്ത : സര്വോപ്യനാചാരഃ, അത ഏവ സര്വ-
മനാചാരം മുക്ത്വാ ഹ്യാചാരേ സഹജചിദ്വിലാസലക്ഷണനിരംജനേ നിജപരമാത്മതത്ത്വഭാവനാസ്വരൂപേ യഃ
സഹജവൈരാഗ്യഭാവനാപരിണതഃ സ്ഥിരഭാവം കരോതി, സ പരമതപോധന ഏവ പ്രതിക്രമണസ്വരൂപ ഇത്യുച്യതേ,
യസ്മാത
് പരമസമരസീഭാവനാപരിണതഃ സഹജനിശ്ചയപ്രതിക്രമണമയോ ഭവതീതി .
ഗാഥാ : ൮൫ അന്വയാര്ഥ :[യഃ തു ] ജോ (ജീവ) [അനാചാരം ] അനാചാര
[മുക്ത്വാ ] ഛോഡകര [ആചാരേ ] ആചാരമേം [സ്ഥിരഭാവമ് ] സ്ഥിരഭാവ [കരോതി ] കരതാ ഹൈ,
[സഃ ] വഹ (ജീവ) [പ്രതിക്രമണമ് ] പ്രതിക്രമണ [ഉച്യതേ ] കഹലാതാ ഹൈ, [യസ്മാത് ] കാരണ
കി വഹ [പ്രതിക്രമണമയഃ ഭവേത് ] പ്രതിക്രമണമയ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം) നിശ്ചയചരണാത്മക പരമോപേക്ഷാസംയമകേ ധാരണ
കരനേവാലേകോ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണകാ സ്വരൂപ ഹോതാ ഹൈ ഐസാ കഹാ ഹൈ .
നിയമസേ പരമോപേക്ഷാസംയമവാലേകോ ശുദ്ധ ആത്മാകീ ആരാധനാകേ അതിരിക്ത സബ അനാചാര
ഹൈ; ഇസീലിയേ സര്വ അനാചാര ഛോഡകര സഹജചിദ്വിലാസലക്ഷണ നിരംജന നിജ പരമാത്മതത്ത്വകീ
ഭാവനാസ്വരൂപ
ആചാരമേം ജോ (പരമ തപോധന) സഹജവൈരാഗ്യഭാവനാരൂപസേ പരിണമിത ഹുആ
സ്ഥിരഭാവ കരതാ ഹൈ, വഹ പരമ തപോധന ഹീ പ്രതിക്രമണസ്വരൂപ കഹലാതാ ഹൈ, കാരണ കി വഹ
പരമ സമരസീഭാവനാരൂപസേ പരിണമിത ഹുആ സഹജ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണമയ ഹൈ
.
സഹജചൈതന്യവിലാസാത്മക നിര്മല നിജ പരമാത്മതത്ത്വകോ ഭാനാഅനുഭവന കരനാ വഹീ ആചാരകാ സ്വരൂപ
ഹൈ; ഐസേ ആചാരമേം ജോ പരമ തപോധന സ്ഥിരതാ കരതാ ഹൈ വഹ സ്വയം ഹീ പ്രതിക്രമണ ഹൈ .
ജോ ജീവ ത്യാഗ അനാചരണ, ആചാരമേം സ്ഥിരതാ കരേ .
പ്രതിക്രമണമയതാ ഹേതുസേ പ്രതിക്രമണ കഹതേ ഹൈം ഉസേ ..൮൫..

Page 162 of 388
PDF/HTML Page 189 of 415
single page version

(മാലിനീ)
അഥ നിജപരമാനന്ദൈകപീയൂഷസാന്ദ്രം
സ്ഫു രിതസഹജബോധാത്മാനമാത്മാനമാത്മാ
.
നിജശമമയവാര്ഭിര്നിര്ഭരാനംദഭക്ത്യാ
സ്നപയതു ബഹുഭിഃ കിം ലൌകികാലാപജാലൈഃ
..൧൧൩..
(സ്രഗ്ധരാ)
മുക്ത്വാനാചാരമുച്ചൈര്ജനനമൃതകരം സര്വദോഷപ്രസംഗം
സ്ഥിത്വാത്മന്യാത്മനാത്മാ നിരുപമസഹജാനംദ
ദ്രഗ്ജ്ഞപ്തിശക്തൌ .
ബാഹ്യാചാരപ്രമുക്ത : ശമജലനിധിവാര്ബിന്ദുസന്ദോഹപൂതഃ
സോയം പുണ്യഃ പുരാണഃ ക്ഷപിതമലകലിര്ഭാതി ലോകോദ്ഘസാക്ഷീ
..൧൧൪..
ഉമ്മഗ്ഗം പരിചത്താ ജിണമഗ്ഗേ ജോ ദു കുണദി ഥിരഭാവം .
സോ പഡികമണം ഉച്ചഇ പഡികമണമഓ ഹവേ ജമ്ഹാ ..൮൬..
[അബ ഇസ ൮൫വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ദോ ശ്ലോക കഹതേ
ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ആത്മാ നിജ പരമാനന്ദരൂപീ അദ്വിതീയ അമൃതസേ ഗാഢ ഭരേ ഹുഏ,
സ്ഫു രിത - സഹജ - ജ്ഞാനസ്വരൂപ ആത്മാകോ നിര്ഭര (ഭരപൂര) ആനന്ദ - ഭക്തിപൂര്വക നിജ ശമമയ
ജല ദ്വാരാ സ്നാന കരാഓ; ബഹുത ലൌകിക ആലാപജാലോംസേ ക്യാ പ്രയോജന ഹൈ (അര്ഥാത് അന്യ അനേക
ലൌകിക കഥനസമൂഹോംസേ ക്യാ കാര്യ സിദ്ധ ഹോ സകതാ ഹൈ ) ? ൧൧൩
.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ ആത്മാ ജന്മ - മരണകേ കരനേവാലേ, സര്വ ദോഷോംകേ പ്രസംഗവാലേ
അനാചാരകോ അത്യന്ത ഛോഡകര, നിരുപമ സഹജ ആനന്ദ-ദര്ശന-ജ്ഞാന-വീര്യവാലേ ആത്മാമേം
ആത്മാസേ സ്ഥിത ഹോകര, ബാഹ്യ ആചാരസേ മുക്ത ഹോതാ ഹുആ, ശമരൂപീ സമുദ്രകേ ജലബിന്ദുഓംകേ
സമൂഹസേ പവിത്ര ഹോതാ ഹൈ, ഐസാ വഹ പവിത്ര പുരാണ (
സനാതന) ആത്മാ മലരൂപീ ക്ലേശകാ ക്ഷയ
കരകേ ലോകകാ ഉത്കൃഷ്ട സാക്ഷീ ഹോതാ ഹൈ .൧൧൪.
സ്ഫു രിത = പ്രഗട . പ്രസംഗ = സംഗ; സഹവാസ; സമ്ബന്ധ; യുക്തതാ .
ഉന്മാര്ഗകാ കര പരിത്യജന ജിനമാര്ഗമേം സ്ഥിരതാ കരേ .
പ്രതിക്രമണമയതാ ഹേതുസേ പ്രതിക്രമണ കഹതേ ഹൈം ഉസേ ..൮൬..

Page 163 of 388
PDF/HTML Page 190 of 415
single page version

ഉന്മാര്ഗം പരിത്യജ്യ ജിനമാര്ഗേ യസ്തു കരോതി സ്ഥിരഭാവമ് .
സ പ്രതിക്രമണമുച്യതേ പ്രതിക്രമണമയോ ഭവേദ്യസ്മാത..൮൬..
അത്ര ഉന്മാര്ഗപരിത്യാഗഃ സര്വജ്ഞവീതരാഗമാര്ഗസ്വീകാരശ്ചോക്ത : .
യസ്തു ശംകാകാംക്ഷാവിചികിത്സാന്യദ്രഷ്ടിപ്രശംസാസംസ്തവമലകലംകപംകനിര്മുക്ത : ശുദ്ധ-
നിശ്ചയസദ്ദൃഷ്ടിഃ ബുദ്ധാദിപ്രണീതമിഥ്യാദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാത്മകം മാര്ഗാഭാസമുന്മാര്ഗം പരിത്യജ്യ വ്യവഹാരേണ
മഹാദേവാധിദേവപരമേശ്വരസര്വജ്ഞവീതരാഗമാര്ഗേ പംചമഹാവ്രതപംചസമിതിത്രിഗുപ്തിപംചേന്ദ്രിയനിരോധ-
ഷഡാവശ്യകാദ്യഷ്ടാവിംശതിമൂലഗുണാത്മകേ സ്ഥിരപരിണാമം കരോതി, ശുദ്ധനിശ്ചയനയേന സഹജ-
ബോധാദിശുദ്ധഗുണാലംകൃതേ സഹജപരമചിത്സാമാന്യവിശേഷഭാസിനി നിജപരമാത്മദ്രവ്യേ സ്ഥിരഭാവം
ഗാഥാ : ൮൬ അന്വയാര്ഥ :[യഃ തു ] ജോ (ജീവ) [ഉന്മാര്ഗം ] ഉന്മാര്ഗകാ
[പരിത്യജ്യ ] പരിത്യാഗ കരകേ [ജിനമാര്ഗേ ] ജിനമാര്ഗമേം [സ്ഥിരഭാവമ് ] സ്ഥിരഭാവ [കരോതി ]
കരതാ ഹൈ, [സഃ ] വഹ (ജീവ) [പ്രതിക്രമണമ് ] പ്രതിക്രമണ [ഉച്യതേ ] കഹലാതാ ഹൈ,
[യസ്മാത് ] കാരണ കി വഹ [പ്രതിക്രമണമയഃ ഭവേത് ] പ്രതിക്രമണമയ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ ഉന്മാര്ഗകേ പരിത്യാഗ ഔര സര്വജ്ഞവീതരാഗ - മാര്ഗകേ സ്വീകാരകാ വര്ണന
കിയാ ഗയാ ഹൈ .
ജോ ശംകാ, കാംക്ഷാ, വിചികിത്സാ, അന്യദൃഷ്ടിപ്രശംസാ ഔര അന്യദൃഷ്ടിസംസ്തവരൂപ
മലകലങ്കപംകസേ വിമുക്ത (മലകലങ്കരൂപീ കീചഡസേ രഹിത) ശുദ്ധനിശ്ചയസമ്യഗ്ദൃഷ്ടി (ജീവ)
ബുദ്ധാദിപ്രണീത മിഥ്യാദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാത്മക മാര്ഗാഭാസരൂപ ഉന്മാര്ഗകാ പരിത്യാഗ കരകേ, വ്യവഹാരസേ
പാ ച മഹാവ്രത, പാ ച സമിതി, തീന ഗുപ്തി, പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകാ നിരോധ, ഛഹ ആവശ്യക ഇത്യാദി
അട്ഠാഈസ മൂലഗുണസ്വരൂപ മഹാദേവാധിദേവ
- പരമേശ്വര - സര്വജ്ഞ - വീതരാഗകേ മാര്ഗമേം സ്ഥിര പരിണാമ കരതാ
ഹൈ, ഔര ശുദ്ധനിശ്ചയനയസേ സഹജജ്ഞാനാദി ശുദ്ധഗുണോംസേ അലംകൃത, സഹജ പരമ ചൈതന്യസാമാന്യ തഥാ
(സഹജ പരമ) ചൈതന്യവിശേഷരൂപ ജിസകാ പ്രകാശ ഹൈ ഐസേ നിജ പരമാത്മദ്രവ്യമേം ശുദ്ധചാരിത്രമയ
സ്ഥിരഭാവ കരതാ ഹൈ, (അര്ഥാത് ജോ ശുദ്ധനിശ്ചയ
- സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ജീവ വ്യവഹാരസേ അട്ഠാഈസ
മൂലഗുണാത്മക മാര്ഗമേം ഔര നിശ്ചയസേ ശുദ്ധ ഗുണോംസേ ശോഭിത ദര്ശനജ്ഞാനാത്മക പരമാത്മദ്രവ്യമേം
സ്ഥിരഭാവ കരതാ ഹൈ,) വഹ മുനി നിശ്ചയ പ്രതിക്രമണസ്വരൂപ കഹലാതാ ഹൈ, കാരണ കി ഉസേ
അന്യദൃഷ്ടിസംസ്തവ = (൧) മിഥ്യാദൃഷ്ടികാ പരിചയ; (൨) മിഥ്യാദൃഷ്ടികീ സ്തുതി . (മനസേ മിഥ്യാദൃഷ്ടികീ മഹിമാ
കരനാ വഹ അന്യദൃഷ്ടിപ്രശംസാ ഹൈ ഔര മിഥ്യാദൃഷ്ടികീ മഹിമാകേ വചന ബോലനാ വഹ അന്യദൃഷ്ടിസംസ്തവ ഹൈ .)

Page 164 of 388
PDF/HTML Page 191 of 415
single page version

ശുദ്ധചാരിത്രമയം കരോതി, സ മുനിര്നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപ ഇത്യുച്യതേ, യസ്മാന്നിശ്ചയപ്രതിക്രമണം
പരമതത്ത്വഗതം തത ഏവ സ തപോധനഃ സദാ ശുദ്ധ ഇതി
.
തഥാ ചോക്തം പ്രവചനസാരവ്യാഖ്യായാമ്
(ശാര്ദൂലവിക്രീഡിത)
‘‘ഇത്യേവം ചരണം പുരാണപുരുഷൈര്ജുഷ്ടം വിശിഷ്ടാദരൈ-
രുത്സര്ഗാദപവാദതശ്ച വിചരദ്ബഹ്വീഃ പൃഥഗ്ഭൂമികാഃ
.
ആക്രമ്യ ക്രമതോ നിവൃത്തിമതുലാം കൃത്വാ യതിഃ സര്വത-
ശ്ചിത്സാമാന്യവിശേഷഭാസിനി നിജദ്രവ്യേ കരോതു സ്ഥിതിമ്
..’’
തഥാ ഹി
(മാലിനീ)
വിഷയസുഖവിരക്താഃ ശുദ്ധതത്ത്വാനുരക്താഃ
തപസി നിരതചിത്താഃ ശാസ്ത്രസംഘാതമത്താഃ
.
ഗുണമണിഗണയുക്താഃ സര്വസംകല്പമുക്താഃ
കഥമമൃതവധൂടീവല്ലഭാ ന സ്യുരേതേ
..൧൧൫..
പരമതത്ത്വഗത (പരമാത്മതത്ത്വകേ സാഥ സമ്ബന്ധവാലാ) നിശ്ചയപ്രതിക്രമണ ഹൈ ഇസീലിയേ വഹ
തപോധന സദാ ശുദ്ധ ഹൈ .
ഇസീപ്രകാര ശ്രീ പ്രവചനസാരകീ (അമൃതചന്ദ്രാചാര്യദേവകൃത തത്ത്വദീപികാ നാമക) ടീകാമേം
(൧൫വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി :
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇസപ്രകാര വിശിഷ്ട ആദരവാലേ പുരാണ പുരുഷോം ദ്വാരാ സേവന കിയാ
ഗയാ, ഉത്സര്ഗ ഔര അപവാദ ദ്വാരാ അനേക പൃഥക് - പൃഥക് ഭൂമികാഓംമേം വ്യാപ്ത ജോ ചരണ
(ചാരിത്ര) ഉസേ യതി പ്രാപ്ത കരകേ, ക്രമശഃ അതുല നിവൃത്തി കരകേ, ചൈതന്യസാമാന്യ ഔര
ചൈതന്യവിശേഷരൂപ ജിസകാ പ്രകാശ ഹൈ ഐസേ നിജദ്രവ്യമേം സര്വതഃ സ്ഥിതി കരോ .’’
ഔര (ഇസ ൮൬വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം ) :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ വിഷയസുഖസേ വിരക്ത ഹൈം, ശുദ്ധ തത്ത്വമേം അനുരക്ത ഹൈം, തപമേം ലീന
ജിനകാ ചിത്ത ഹൈ, ശാസ്ത്രസമൂഹമേം ജോ മത്ത ഹൈം, ഗുണരൂപീ മണിയോംകേ സമുദായസേ യുക്ത ഹൈം ഔര സര്വ
ആദര = സാവധാനീ; പ്രയത്ന; ബഹുമാന . മത്ത = മസ്ത; പാഗല; അതി പ്രീതിവംത; അതി ആനന്ദിത .

Page 165 of 388
PDF/HTML Page 192 of 415
single page version

മോത്തൂണ സല്ലഭാവം ണിസ്സല്ലേ ജോ ദു സാഹു പരിണമദി .
സോ പഡികമണം ഉച്ചഇ പഡികമണമഓ ഹവേ ജമ്ഹാ ..൮൭..
മുക്ത്വാ ശല്യഭാവം നിഃശല്യേ യസ്തു സാധുഃ പരിണമതി .
സ പ്രതിക്രമണമുച്യതേ പ്രതിക്രമണമയോ ഭവേദ്യസ്മാത..൮൭..
ഇഹ ഹി നിഃശല്യഭാവപരിണതമഹാതപോധന ഏവ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപ ഇത്യുക്ത : .
നിശ്ചയതോ നിഃശല്യസ്വരൂപസ്യ പരമാത്മനസ്താവദ് വ്യവഹാരനയബലേന കര്മപംകയുക്ത ത്വാത
നിദാനമായാമിഥ്യാശല്യത്രയം വിദ്യത ഇത്യുപചാരതഃ . അത ഏവ ശല്യത്രയം പരിത്യജ്യ പരമ-
നിഃശല്യസ്വരൂപേ തിഷ്ഠതി യോ ഹി പരമയോഗീ സ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപ ഇത്യുച്യതേ, യസ്മാത
സ്വരൂപഗതവാസ്തവപ്രതിക്രമണമസ്ത്യേവേതി .
സംകല്പോംസേ മുക്ത ഹൈം, വേ മുക്തിസുന്ദരീകേ വല്ലഭ ക്യോം ന ഹോംഗേ ? (അവശ്യ ഹീ ഹോംഗേ . ) ൧൧൫ .
ഗാഥാ : ൮൭ അന്വയാര്ഥ :[യഃ തു സാധുഃ ] ജോ സാധു [ശല്യഭാവം ] ശല്യഭാവ
[മുക്ത്വാ ] ഛോഡകര [നിഃശല്യേ ] നിഃശല്യഭാവസേ [പരിണമതി ] പരിണമിത ഹോതാ ഹൈ, [സഃ ]
വഹ (സാധു) [പ്രതിക്രമണമ് ] പ്രതിക്രമണ [ഉച്യതേ ] കഹലാതാ ഹൈ, [യസ്മാത് ] കാരണ കി വഹ
[പ്രതിക്രമണമയഃ ഭവേത് ] പ്രതിക്രമണമയ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ നിഃശല്യഭാവസേ പരിണത മഹാതപോധനകോ ഹീ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപ
കഹാ ഹൈ .
പ്രഥമ തോ, നിശ്ചയസേ നിഃശല്യസ്വരൂപ പരമാത്മാകോ, വ്യവഹാരനയകേ ബലസേ കര്മപംക-
യുക്തപനാ ഹോനേകേ കാരണ (വ്യവഹാരനയസേ കര്മരൂപീ കീചഡകേ സാഥ സമ്ബന്ധ ഹോനേകേ കാരണ)
‘ഉസേ നിദാന, മായാ ഔര മിഥ്യാത്വരൂപീ തീന ശല്യ വര്തതേ ഹൈം’ ഐസാ ഉപചാരസേ കഹാ ജാതാ ഹൈ .
ഐസാ ഹോനേസേ ഹീ തീന ശല്യോംകാ പരിത്യാഗ കരകേ ജോ പരമ യോഗീ പരമ നിഃശല്യ സ്വരൂപമേം രഹതാ
ഹൈ ഉസേ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപ കഹാ ജാതാ ഹൈ, കാരണ കി ഉസേ സ്വരൂപഗത (
നിജ സ്വരൂപകേ
സാഥ സമ്ബന്ധവാലാ) വാസ്തവിക പ്രതിക്രമണ ഹൈ ഹീ .
[അബ ഇസ ൮൭വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ദോ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
കര ശല്യകാ പരിത്യാഗ മുനി നിഃശല്യ ജോ വര്തന കരേ .
പ്രതിക്രമണമയതാ ഹേതുസേ പ്രതിക്രമണ കഹതേ ഹൈം ഉസേ ..൮൭..

Page 166 of 388
PDF/HTML Page 193 of 415
single page version

(അനുഷ്ടുഭ്)
ശല്യത്രയം പരിത്യജ്യ നിഃശല്യേ പരമാത്മനി .
സ്ഥിത്വാ വിദ്വാന്സദാ ശുദ്ധമാത്മാനം ഭാവയേത്സ്ഫു ടമ് ..൧൧൬..
(പൃഥ്വീ)
കഷായകലിരംജിതം ത്യജതു ചിത്തമുച്ചൈര്ഭവാന്
ഭവഭ്രമണകാരണം സ്മരശരാഗ്നിദഗ്ധം മുഹുഃ
.
സ്വഭാവനിയതം സുഖം വിധിവശാദനാസാദിതം
ഭജ ത്വമലിനം യതേ പ്രബലസംസൃതേര്ഭീതിതഃ
..൧൧൭..
ചത്താ അഗുത്തിഭാവം തിഗുത്തിഗുത്തോ ഹവേഇ ജോ സാഹൂ .
സോ പഡികമണം ഉച്ചഇ പഡികമണമഓ ഹവേ ജമ്ഹാ ..൮൮..
ത്യക്ത്വാ അഗുപ്തിഭാവം ത്രിഗുപ്തിഗുപ്തോ ഭവേദ്യഃ സാധുഃ .
സ പ്രതിക്രമണമുച്യതേ പ്രതിക്രമണമയോ ഭവേദ്യസ്മാത..൮൮..
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] തീന ശല്യോംകാ പരിത്യാഗ കരകേ, നിഃശല്യ പരമാത്മാമേം സ്ഥിത
രഹകര, വിദ്വാനകോ സദാ ശുദ്ധ ആത്മാകോ സ്ഫു ടരൂപസേ ഭാനാ ചാഹിയേ .൧൧൬.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഹേ യതി ! ജോ (ചിത്ത) ഭവഭ്രമണകാ കാരണ ഹൈ ഔര ബാരമ്ബാര
കാമബാണകീ അഗ്നിസേ ദഗ്ധ ഹൈഐസേ കഷായക്ലേശസേ രംഗേ ഹുഏ ചിത്തകോ തൂ അത്യന്ത ഛോഡ; ജോ
വിധിവശാത് (കര്മവശതാകേ കാരണ) അപ്രാപ്ത ഹൈ ഐസേ നിര്മല സ്വഭാവനിയത സുഖകോ തൂ പ്രബല
സംസാരകീ ഭീതീസേ ഡരകര ഭജ .൧൧൭.
ഗാഥാ : ൮൮ അന്വയാര്ഥ :[യഃ സാധുഃ ] ജോ സാധു [അഗുപ്തിഭാവം ] അഗുപ്തിഭാവ
[ത്യക്ത്വാ ] ഛോഡകര, [ത്രിഗുപ്തിഗുപ്തഃ ഭവേത് ] ത്രിഗുപ്തിഗുപ്ത രഹതാ ഹൈ, [സഃ ] വഹ (സാധു)
[പ്രതിക്രമണമ് ] പ്രതിക്രമണ [ഉച്യതേ ] കഹലാതാ ഹൈ, [യസ്മാത് ] കാരണ കി വഹ
[പ്രതിക്രമണമയഃ ഭവേത് ] പ്രതിക്രമണമയ ഹൈ
.
സ്വഭാവനിയത = സ്വഭാവമേം നിശ്ചിത രഹാ ഹുആ; സ്വഭാവമേം നിയമസേ രഹാ ഹുആ .
ജോ സാധു ഛോഡ അഗുപ്തികോ ത്രയ - ഗുപ്തിമേം വിചരണ കരേ .
പ്രതിക്രമണമയതാ ഹേതുസേ പ്രതിക്രമണ കഹതേ ഹൈം ഉസേ ..൮൮..

Page 167 of 388
PDF/HTML Page 194 of 415
single page version

ത്രിഗുപ്തിഗുപ്തലക്ഷണപരമതപോധനസ്യ നിശ്ചയചാരിത്രാഖ്യാനമേതത.
യഃ പരമതപശ്ചരണസരഃസരസിരുഹാകരചംഡചംഡരശ്മിരത്യാസന്നഭവ്യോ മുനീശ്വരഃ ബാഹ്യപ്രപംചരൂപമ്
അഗുപ്തിഭാവം ത്യക്ത്വാ ത്രിഗുപ്തിഗുപ്തനിര്വികല്പപരമസമാധിലക്ഷണലക്ഷിതമ് അത്യപൂര്വമാത്മാനം ധ്യായതി,
യസ്മാത
് പ്രതിക്രമണമയഃ പരമസംയമീ അത ഏവ സ ച നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപോ ഭവതീതി .
(ഹരിണീ)
അഥ തനുമനോവാചാം ത്യക്ത്വാ സദാ വികൃതിം മുനിഃ
സഹജപരമാം ഗുപ്തിം സംജ്ഞാനപുംജമയീമിമാമ്
.
ഭജതു പരമാം ഭവ്യഃ ശുദ്ധാത്മഭാവനയാ സമം
ഭവതി വിശദം ശീലം തസ്യ ത്രിഗുപ്തിമയസ്യ തത
..൧൧൮..
മോത്തൂണ അട്ടരുദ്ദം ഝാണം ജോ ഝാദി ധമ്മസുക്കം വാ .
സോ പഡികമണം ഉച്ചഇ ജിണവരണിദ്ദിട്ഠസുത്തേസു ..9..
ടീകാ :ത്രിഗുപ്തിഗുപ്തപനാ (തീന ഗുപ്തി ദ്വാരാ ഗുപ്തപനാ) ജിസകാ ലക്ഷണ ഹൈ ഐസേ പരമ
തപോധനകോ നിശ്ചയചാരിത്ര ഹോനേകാ യഹ കഥന ഹൈ .
പരമ തപശ്ചരണരൂപീ സരോവരകേ കമലസമൂഹകേ ലിയേ പ്രചംഡ സൂര്യ സമാന ഐസേ ജോ അതി-
ആസന്നഭവ്യ മുനീശ്വര ബാഹ്യ പ്രപംചരൂപ അഗുപ്തിഭാവ ഛോഡകര, ത്രിഗുപ്തിഗുപ്ത - നിര്വികല്പ
- പരമസമാധിലക്ഷണസേ ലക്ഷിത അതി - അപൂര്വ ആത്മാകോ ധ്യാതേ ഹൈം, വേ മുനീശ്വര പ്രതിക്രമണമയ
പരമസംയമീ ഹോനേസേ ഹീ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപ ഹൈം .
[അബ ഇസ ൮൮വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] മന - വചന - കായകീ വികൃതികോ സദാ ഛോഡകര, ഭവ്യ മുനി
സമ്യഗ്ജ്ഞാനകേ പുംജമയീ ഇസ സഹജ പരമ ഗുപ്തികോ ശുദ്ധാത്മാകീ ഭാവനാ സഹിത ഉത്കൃഷ്ടരൂപസേ ഭജോ .
ത്രിഗുപ്തിമയ ഐസേ ഉസ മുനികാ വഹ ചാരിത്ര നിര്മല ഹൈ .൧൧൮.
ജോ ആര്ത രൌദ്ര വിഹായ വര്ത്തേ ധര്മ-ശുക്ല സുധ്യാനമേം .
പ്രതിക്രമണ കഹതേ ഹൈം ഉസേ ജിനദേവകേ ആഖ്യാനമേം ..൮൯..

Page 168 of 388
PDF/HTML Page 195 of 415
single page version

മുക്ത്വാര്തരൌദ്രം ധ്യാനം യോ ധ്യായതി ധര്മശുക്ലം വാ .
സ പ്രതിക്രമണമുച്യതേ ജിനവരനിര്ദിഷ്ടസൂത്രേഷു ..9..
ധ്യാനവികല്പസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത.
സ്വദേശത്യാഗാത് ദ്രവ്യനാശാത് മിത്രജനവിദേശഗമനാത് കമനീയകാമിനീവിയോഗാത
അനിഷ്ടസംയോഗാദ്വാ സമുപജാതമാര്തധ്യാനമ്, ചൌരജാരശാത്രവജനവധബംധനനിബദ്ധമഹദ്ദ്വേഷജനിത-
രൌദ്രധ്യാനം ച, ഏതദ്ദ്വിതയമ് അപരിമിതസ്വര്ഗാപവര്ഗസുഖപ്രതിപക്ഷം സംസാരദുഃഖമൂലത്വാന്നിരവശേഷേണ
ത്യക്ത്വാ, സ്വര്ഗാപവര്ഗനിഃസീമസുഖമൂലസ്വാത്മാശ്രിതനിശ്ചയപരമധര്മധ്യാനമ്, ധ്യാനധ്യേയവിവിധവികല്പ-
വിരഹിതാന്തര്മുഖാകാരസകലകരണഗ്രാമാതീതനിര്ഭേദപരമകലാസനാഥനിശ്ചയശുക്ലധ്യാനം ച ധ്യാത്വാ യഃ
പരമഭാവഭാവനാപരിണതഃ ഭവ്യവരപുംഡരീകഃ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപോ ഭവതി, പരമജിനേന്ദ്രവദനാര-
വിന്ദവിനിര്ഗതദ്രവ്യശ്രുതേഷു വിദിതമിതി
. ധ്യാനേഷു ച ചതുര്ഷു ഹേയമാദ്യം ധ്യാനദ്വിതയം, ത്രിതയം
ഗാഥാ : ൮൯ അന്വയാര്ഥ :[യഃ ] ജോ (ജീവ) [ആര്തരൌദ്രം ധ്യാനം ] ആര്ത ഔര
രൌദ്ര ധ്യാന [മുക്ത്വാ ] ഛോഡകര [ധര്മശുക്ലം വാ ] ധര്മ അഥവാ ശുക്ലധ്യാനകോ [ധ്യായതി ]
ധ്യാതാ ഹൈ, [സഃ ] വഹ (ജീവ) [ജിനവരനിര്ദിഷ്ടസൂത്രേഷു ] ജിനവരകഥിത സൂത്രോംമേം [പ്രതിക്രമണമ് ]
പ്രതിക്രമണ [ഉച്യതേ ] കഹലാതാ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹ, ധ്യാനകേ ഭേദോംകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .
(൧) സ്വദേശകേ ത്യാഗസേ, ദ്രവ്യകേ നാശസേ, മിത്രജനകേ വിദേശഗമനസേ, കമനീയ (ഇഷ്ട,
സുന്ദര) കാമിനീകേ വിയോഗസേ അഥവാ അനിഷ്ടകേ സംയോഗസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലാ ജോ ആര്തധ്യാന, തഥാ
(൨) ചോര
- ജാര - ശത്രുജനോംകേ ബധ - ബന്ധന സമ്ബന്ധീ മഹാ ദ്വേഷസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലാ ജോ രൌദ്രധ്യാന, വേ
ദോനോം ധ്യാന സ്വര്ഗ ഔര മോക്ഷകേ അപരിമിത സുഖസേ പ്രതിപക്ഷ സംസാരദുഃഖകേ മൂല ഹോനേകേ കാരണ ഉന
ദോനോംകോ നിരവശേഷരൂപസേ (സര്വഥാ) ഛോഡകര, (൩) സ്വര്ഗ ഔര മോക്ഷകേ നിഃസീമ
(
അപാര) സുഖകാ മൂല ഐസാ ജോ സ്വാത്മാശ്രിത നിശ്ചയ - പരമധര്മധ്യാന, തഥാ (൪) ധ്യാന ഔര
ധ്യേയകേ വിവിധ വികല്പ രഹിത, അംതര്മുഖാകാര, സകല ഇന്ദ്രിയോംകേ സമൂഹസേ അതീത (സമസ്ത
ഇന്ദ്രിയാതീത) ഔര നിര്ഭേദ പരമ കലാ സഹിത ഐസാ ജോ നിശ്ചയ - ശുക്ലധ്യാന, ഉന്ഹേം ധ്യാകര, ജോ
ഭവ്യപുംഡരീക (ഭവ്യോത്തമ) പരമഭാവകീ (പാരിണാമിക ഭാവകീ) ഭാവനാരൂപസേ പരിണമിത
ഹുആ ഹൈ, വഹ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപ ഹൈഐസാ പരമ ജിനേന്ദ്രകേ മുഖാരവിംദസേ നികലേ ഹുഏ
ദ്രവ്യശ്രുതമേം കഹാ ഹൈ .
അംതര്മുഖാകാര = അന്തര്മുഖ ജിസകാ ആകാര അര്ഥാത് സ്വരൂപ ഹൈ ഐസാ .

Page 169 of 388
PDF/HTML Page 196 of 415
single page version

താവദുപാദേയം, സര്വദോപാദേയം ച ചതുര്ഥമിതി .
തഥാ ചോക്ത മ്
(അനുഷ്ടുഭ്)
‘‘നിഷ്ക്രിയം കരണാതീതം ധ്യാനധ്യേയവിവര്ജിതമ് .
അന്തര്മുഖം തു യദ്ധയാനം തച്ഛുക്ലം യോഗിനോ വിദുഃ ..’’
(വസംതതിലകാ)
ധ്യാനാവലീമപി ച ശുദ്ധനയോ ന വക്തി
വ്യക്തം സദാശിവമയേ പരമാത്മതത്ത്വേ
.
സാസ്തീത്യുവാച സതതം വ്യവഹാരമാര്ഗ-
സ്തത്ത്വം ജിനേന്ദ്ര തദഹോ മഹദിന്ദ്രജാലമ്
..൧൧9..
(വസംതതിലകാ)
സദ്ബോധമംഡനമിദം പരമാത്മതത്ത്വം
മുക്തം വികല്പനികരൈരഖിലൈഃ സമന്താത
.
നാസ്ത്യേഷ സര്വനയജാതഗതപ്രപംചോ
ധ്യാനാവലീ കഥയ സാ കഥമത്ര ജാതാ
..൧൨൦..
ചാര ധ്യാനോംമേം പ്രഥമ ദോ ധ്യാന ഹേയ ഹൈം, തീസരാ പ്രഥമ തോ ഉപാദേയ ഹൈ ഔര ചൌഥാ സര്വദാ
ഉപാദേയ ഹൈ .
ഇസീപ്രകാര (അന്യത്ര ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി :
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ ധ്യാന നിഷ്ക്രിയ ഹൈ, ഇന്ദ്രിയാതീത ഹൈ, ധ്യാനധ്യേയവിവര്ജിത (അര്ഥാത്
ധ്യാന ഔര ധ്യേയകേ വികല്പോംസേ രഹിത) ഹൈ ഔര അന്തര്മുഖ ഹൈ, ഉസ ധ്യാനകോ യോഗീ ശുക്ലധ്യാന കഹതേ
ഹൈം
.’’
[അബ ഇസ ൮൯വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ദോ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം :]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] പ്രഗടരൂപസേ സദാശിവമയ (നിരംതര കല്യാണമയ) ഐസേ പരമാത്മ-
തത്ത്വമേം ധ്യാനാവലീ ഹോനാ ഭീ ശുദ്ധനയ നഹീം കഹതാ . ‘വഹ ഹൈ (അര്ഥാത് ധ്യാനാവലീ ആത്മാമേം ഹൈ )’
ഐസാ (മാത്ര) വ്യവഹാരമാര്ഗനേ സതത കഹാ ഹൈ . ഹേ ജിനേന്ദ്ര ! ഐസാ വഹ തത്ത്വ (തൂനേ നയ ദ്വാരാ കഹാ
ഹുആ വസ്തുസ്വരൂപ), അഹോ ! മഹാ ഇന്ദ്രജാല ഹൈ . ൧൧൯ .
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] സമ്യഗ്ജ്ഞാനകാ ആഭൂഷണ ഐസാ യഹ പരമാത്മതത്ത്വ സമസ്ത
ധ്യാനാവലീ = ധ്യാനപംക്തി; ധ്യാന പരമ്പരാ .

Page 170 of 388
PDF/HTML Page 197 of 415
single page version

മിച്ഛത്തപഹുദിഭാവാ പുവ്വം ജീവേണ ഭാവിയാ സുഇരം .
സമ്മത്തപഹുദിഭാവാ അഭാവിയാ ഹോംതി ജീവേണ ..9..
മിഥ്യാത്വപ്രഭൃതിഭാവാഃ പൂര്വം ജീവേന ഭാവിതാഃ സുചിരമ് .
സമ്യക്ത്വപ്രഭൃതിഭാവാഃ അഭാവിതാ ഭവന്തി ജീവേന ..9..
ആസന്നാനാസന്നഭവ്യജീവപൂര്വാപരപരിണാമസ്വരൂപോപന്യാസോയമ് .
മിഥ്യാത്വാവ്രതകഷായയോഗപരിണാമാസ്സാമാന്യപ്രത്യയാഃ, തേഷാം വികല്പാസ്ത്രയോദശ ഭവന്തി
‘മിച്ഛാദിട്ഠീആദീ ജാവ സജോഗിസ്സ ചരമംതം’ ഇതി വചനാത്, മിഥ്യാദ്രഷ്ടിഗുണസ്ഥാനാദിസയോഗി-
ഗുണസ്ഥാനചരമസമയപര്യംതസ്ഥിതാ ഇത്യര്ഥഃ .
വികല്പസമൂഹോംസേ സര്വതഃ മുക്ത (സര്വ ഓരസേ രഹിത) ഹൈ . (ഇസപ്രകാര) സര്വനയസമൂഹ സമ്ബന്ധീ
യഹ പ്രപംച പരമാത്മതത്ത്വമേം നഹീം ഹൈ തോ ഫി ര വഹ ധ്യാനാവലീ ഇസമേം കിസ പ്രകാര ഉത്പന്ന ഹുഈ
(അര്ഥാത് ധ്യാനാവലീ ഇസ പരമാത്മതത്ത്വമേം കൈസേ ഹോ സകതീ ഹൈ ) സോ കഹോ
.൧൨൦.
ഗാഥാ : ൯൦ അന്വയാര്ഥ :[മിഥ്യാത്വപ്രഭൃതിഭാവാഃ ] മിഥ്യാത്വാദി ഭാവ
[ജീവേന ] ജീവനേ [പൂര്വം ] പൂര്വമേം [സുചിരമ് ] സുചിര കാല (അതി ദീര്ഘ കാല) [ഭാവിതാഃ ]
ഭായേ ഹൈം; [സമ്യക്ത്വപ്രഭൃതിഭാവാഃ ] സമ്യക്ത്വാദി ഭാവ [ജീവേന ] ജീവനേ [അഭാവിതാഃ ഭവന്തി ]
നഹീം ഭായേ ഹൈം
.
ടീകാ :യഹ, ആസന്നഭവ്യ ഔര അനാസന്നഭവ്യ ജീവകേ പൂര്വാപര (പഹലേകേ ഔര
ബാദകേ) പരിണാമോംകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .
മിഥ്യാത്വ, അവ്രത, കഷായ ഔര യോഗരൂപ പരിണാമ സാമാന്യ പ്രത്യയ (ആസ്രവ) ഹൈം;
ഉനകേ തേരഹ ഭേദ ഹൈം, കാരണ കി ‘മിച്ഛാദിട്ഠീആദീ ജാവ സജോഗിസ്സ ചരമംതം ’ ഐസാ
(ശാസ്ത്രകാ) വചന ഹൈ; മിഥ്യാദൃഷ്ടിഗുണസ്ഥാനസേ ലേകര സയോഗീഗുണസ്ഥാനകേ അന്തിമ സമയ തക
പ്രത്യയ ഹോതേ ഹൈം
ഐസാ അര്ഥ ഹൈ .
അര്ഥ :(പ്രത്യയോംകേ, തേരഹ പ്രകാരകേ ഭേദ കഹേ ഗയേ ഹൈം) മിഥ്യാദൃഷ്ടിഗുണസ്ഥാനസേ ലേകര സയോഗകേവലീ-
ഗുണസ്ഥാനകേ ചരമ സമയ തകകേ .
മിഥ്യാത്വ ആദിക ഭാവകീ കീ ജീവനേ ചിര ഭാവനാ .
സമ്യക്ത്വ ആദിക ഭാവകീ ന കരീ കഭീ ഭീ ഭാവനാ ..൯൦..

Page 171 of 388
PDF/HTML Page 198 of 415
single page version

അനാസന്നഭവ്യജീവേന നിരംജനനിജപരമാത്മതത്ത്വശ്രദ്ധാനവികലേന പൂര്വം സുചിരം ഭാവിതാഃ
ഖലു സാമാന്യപ്രത്യയാഃ, തേന സ്വരൂപവികലേന ബഹിരാത്മജീവേനാനാസാദിതപരമനൈഷ്കര്മ്യ-
ചരിത്രേണ സമ്യഗ്ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണി ന ഭാവിതാനി ഭവന്തീതി
. അസ്യ മിഥ്യാദ്രഷ്ടേ-
ര്വിപരീതഗുണനിചയസംപന്നോത്യാസന്നഭവ്യജീവഃ . അസ്യ സമ്യഗ്ജ്ഞാനഭാവനാ കഥമിതി
ചേത
തഥാ ചോക്തം ശ്രീഗുണഭദ്രസ്വാമിഭിഃ
(അനുഷ്ടുഭ്)
‘‘ഭാവയാമി ഭവാവര്തേ ഭാവനാഃ പ്രാഗഭാവിതാഃ .
ഭാവയേ ഭാവിതാ നേതി ഭവാഭാവായ ഭാവനാഃ ..’’
തഥാ ഹി
നിരംജന നിജ പരമാത്മതത്ത്വകേ ശ്രദ്ധാന രഹിത അനാസന്നഭവ്യ ജീവനേ വാസ്തവമേം
സാമാന്യ പ്രത്യയോംകോ പഹലേ സുചിര കാല ഭായാ ഹൈ; ജിസനേ പരമ നൈഷ്കര്മ്യരൂപ ചാരിത്ര പ്രാപ്ത നഹീം
കിയാ ഹൈ ഐസേ ഉസ സ്വരൂപശൂന്യ ബഹിരാത്മ
- ജീവനേ സമ്യഗ്ദര്ശന, സമ്യഗ്ജ്ഞാന ഔര സമ്യക്-
ചാരിത്രകോ നഹീം ഭായാ ഹൈ . ഇസ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ജീവസേ വിപരീത ഗുണസമുദായവാലാ അതി-ആസന്നഭവ്യ
ജീവ ഹോതാ ഹൈ .
ഇസ (അതിനികടഭവ്യ) ജീവകോ സമ്യഗ്ജ്ഞാനകീ ഭാവനാ കിസപ്രകാരസേ ഹോതീ ഹൈ ഐസാ
പ്രശ്ന കിയാ ജായേ തോ (ആചാര്യവര) ശ്രീ ഗുണഭദ്രസ്വാമീനേ (ആത്മാനുശാസനമേം ൨൩൮വേം ശ്ലോക
ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി :
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഭവാവര്തമേം പഹലേ ന ഭായീ ഹുഈ ഭാവനാഏ (അബ) മൈം ഭാതാ ഹൂ .
വേ ഭാവനാഏ (പഹലേ) ന ഭായീ ഹോനേസേ മൈം ഭവകേ അഭാവകേ ലിയേ ഉന്ഹേം ഭാതാ ഹൂ (കാരണ കി
ഭവകാ അഭാവ തോ ഭവഭ്രമണകേ കാരണഭൂത ഭാവനാഓംസേ വിരുദ്ധ പ്രകാരകീ, പഹലേ ന ഭായീ ഹുഈ
ഐസീ അപൂര്വ ഭാവനാഓംസേ ഹീ ഹോതാ ഹൈ )
.’’
ഔര (ഇസ ൯൦വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം ) :
ഭവാവര്ത = ഭവ-ആവര്ത; ഭവകാ ചക്ര; ഭവകാ ഭ വരജാല; ഭവ-പരാവര്ത .

Page 172 of 388
PDF/HTML Page 199 of 415
single page version

(മാലിനീ)
അഥ ഭവജലരാശൌ മഗ്നജീവേന പൂര്വം
കിമപി വചനമാത്രം നിര്വൃതേഃ കാരണം യത
.
തദപി ഭവഭവേഷു ശ്രൂയതേ വാഹ്യതേ വാ
ന ച ന ച ബത കഷ്ടം സര്വദാ ജ്ഞാനമേകമ്
..൧൨൧..
മിച്ഛാദംസണണാണചരിത്തം ചഇഊണ ണിരവസേസേണ .
സമ്മത്തണാണചരണം ജോ ഭാവഇ സോ പഡിക്കമണം ..9..
മിഥ്യാദര്ശനജ്ഞാനചരിത്രം ത്യക്ത്വാ നിരവശേഷേണ .
സമ്യക്ത്വജ്ഞാനചരണം യോ ഭാവയതി സ പ്രതിക്രമണമ് ..9..
അത്ര സമ്യഗ്ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണാം നിരവശേഷസ്വീകാരേണ മിഥ്യാദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണാം
നിരവശേഷത്യാഗേന ച പരമമുമുക്ഷോര്നിശ്ചയപ്രതിക്രമണം ച ഭവതി ഇത്യുക്ത മ് .
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ മോക്ഷകാ കുഛ കഥനമാത്ര (കഹനേമാത്ര) കാരണ ഹൈ ഉസേ ഭീ
(അര്ഥാത് വ്യവഹാര - രത്നത്രയകോ ഭീ) ഭവസാഗരമേം ഡൂബേ ഹുഏ ജീവനേ പഹലേ ഭവഭവമേം (അനേക
ഭവോംമേം) സുനാ ഹൈ ഔര ആചരാ (ആചരണമേം ലിയാ) ഹൈ; പരന്തു അരേരേ ! ഖേദ ഹൈ കി ജോ സര്വദാ
ഏക ജ്ഞാന ഹൈ ഉസേ (അര്ഥാത് ജോ സദാ ഏക ജ്ഞാനസ്വരൂപ ഹീ ഹൈ ഐസേ പരമാത്മതത്ത്വകോ) ജീവനേ
സുനാ
- ആചരാ നഹീം ഹൈ, നഹീം ഹൈ .൧൨൧.
ഗാഥാ : ൯൧ അന്വയാര്ഥ :[മിഥ്യാദര്ശനജ്ഞാനചരിത്രം ] മിഥ്യാദര്ശന, മിഥ്യാജ്ഞാന
ഔര മിഥ്യാചാരിത്രകോ [നിരവശേഷേണ ] നിരവശേഷരൂപസേ [ത്യക്ത്വാ ] ഛോഡകര
[സമ്യക്ത്വജ്ഞാനചരണം ] സമ്യഗ്ദര്ശന, സമ്യഗ്ജ്ഞാന ഔര സമ്യക്ചാരിത്രകോ [യഃ ] ജോ (ജീവ)
[ഭാവയതി ] ഭാതാ ഹൈ, [സഃ ] വഹ (ജീവ) [പ്രതിക്രമണമ് ] പ്രതിക്രമണ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം), സമ്യഗ്ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രകാ നിരവശേഷ (സമ്പൂര്ണ)
സ്വീകാര കരനേസേ ഔര മിഥ്യാദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രകാ നിരവശേഷ ത്യാഗ കരനേസേ പരമ മുമുക്ഷുകോ
നിശ്ചയപ്രതിക്രമണ ഹോതാ ഹൈ ഐസാ കഹാ ഹൈ
.
ജോ ജീവ ത്യാഗേ സര്വ മിഥ്യാദര്ശ - ജ്ഞാന - ചരിത്ര രേ .
സമ്യക്ത്വ - ജ്ഞാന - ചരിത്ര ഭാവേ പ്രതിക്രമണ കഹതേ ഉസേ ..൯൧..

Page 173 of 388
PDF/HTML Page 200 of 415
single page version

ഭഗവദര്ഹത്പരമേശ്വരമാര്ഗപ്രതികൂലമാര്ഗാഭാസമാര്ഗശ്രദ്ധാനം മിഥ്യാദര്ശനം, തത്രൈവാവസ്തുനി
വസ്തുബുദ്ധിര്മിഥ്യാജ്ഞാനം, തന്മാര്ഗാചരണം മിഥ്യാചാരിത്രം ച, ഏതത്ര്രിതയമപി നിരവശേഷം ത്യക്ത്വാ, അഥവാ
സ്വാത്മശ്രദ്ധാനപരിജ്ഞാനാനുഷ്ഠാനരൂപവിമുഖത്വമേവ മിഥ്യാദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാത്മകരത്നത്രയമ്, ഏതദപി
ത്യക്ത്വാ
. ത്രികാലനിരാവരണനിത്യാനംദൈകലക്ഷണനിരംജനനിജപരമപാരിണാമികഭാവാത്മകകാരണ-
പരമാത്മാ ഹ്യാത്മാ, തത്സ്വരൂപശ്രദ്ധാനപരിജ്ഞാനാചരണസ്വരൂപം ഹി നിശ്ചയരത്നത്രയമ്; ഏവം ഭഗവത്പര-
മാത്മസുഖാഭിലാഷീ യഃ പരമപുരുഷാര്ഥപരായണഃ ശുദ്ധരത്നത്രയാത്മകമ് ആത്മാനം ഭാവയതി സ
പരമതപോധന ഏവ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപ ഇത്യുക്ത :
.
(വസംതതിലകാ)
ത്യക്ത്വാ വിഭാവമഖിലം വ്യവഹാരമാര്ഗ-
രത്നത്രയം ച മതിമാന്നിജതത്ത്വവേദീ
.
ശുദ്ധാത്മതത്ത്വനിയതം നിജബോധമേകം
ശ്രദ്ധാനമന്യദപരം ചരണം പ്രപേദേ
..൧൨൨..
ഭഗവാന അര്ഹത് പരമേശ്വരകേ മാര്ഗസേ പ്രതികൂല മാര്ഗാഭാസമേം മാര്ഗകാ ശ്രദ്ധാന വഹ
മിഥ്യാദര്ശന ഹൈ, ഉസീമേം കഹീ ഹുഈ അവസ്തുമേം വസ്തുബുദ്ധി വഹ മിഥ്യാജ്ഞാന ഹൈ ഔര ഉസ മാര്ഗകാ
ആചരണ വഹ മിഥ്യാചാരിത്ര ഹൈ;
ഇന തീനോംകോ നിരവശേഷരൂപസേ ഛോഡകര . അഥവാ, നിജ
ആത്മാകേ ശ്രദ്ധാന - ജ്ഞാന - അനുഷ്ഠാനകേ രൂപസേ വിമുഖതാ വഹീ മിഥ്യാദര്ശന - ജ്ഞാന - ചാരിത്രാത്മക
(മിഥ്യാ) രത്നത്രയ ഹൈ; ഇസേ ഭീ (നിരവശേഷരൂപസേ) ഛോഡകര . ത്രികാല - നിരാവരണ, നിത്യ
ആനന്ദ ജിസകാ ഏക ലക്ഷണ ഹൈ ഐസാ, നിരംജന നിജ പരമപാരിണാമികഭാവസ്വരൂപ
കാരണപരമാത്മാ വഹ ആത്മാ ഹൈ; ഉസകേ സ്വരൂപകേ ശ്രദ്ധാന
ജ്ഞാനആചരണകാ രൂപ വഹ
വാസ്തവമേം നിശ്ചയരത്നത്രയ ഹൈ; ഇസപ്രകാര ഭഗവാന പരമാത്മാകേ സുഖകാ അഭിലാഷീ ഐസാ
ജോ പരമപുരുഷാര്ഥപരായണ (പരമ തപോധന) ശുദ്ധരത്നത്രയാത്മക ആത്മാകോ ഭാതാ ഹൈ, ഉസ പരമ
തപോധനകോ ഹീ (ശാസ്ത്രമേം) നിശ്ചയപ്രതിക്രമണസ്വരൂപ കഹാ ഹൈ
.
[അബ ഇസ ൯൧വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] സമസ്ത വിഭാവകോ തഥാ വ്യവഹാരമാര്ഗകേ രത്നത്രയകോ ഛോഡകര
നിജതത്ത്വവേദീ (നിജ ആത്മതത്ത്വകോ ജാനനേവാലാഅനുഭവന കരനേവാലാ) മതിമാന പുരുഷ