Niyamsar-Hindi (Malayalam transliteration). Gatha: 92-100 ; Adhikar-6 : Nishchay Pratyahkhyan Adhikar.

Page 174 of 388
PDF/HTML Page 201 of 415
single page version

ഉത്തമഅട്ഠം ആദാ തമ്ഹി ഠിദാ ഹണദി മുണിവരാ കമ്മം .

തമ്ഹാ ദു ഝാണമേവ ഹി ഉത്തമഅട്ഠസ്സ പഡികമണം ..9൨..

ഉത്തമാര്ഥ ആത്മാ തസ്മിന് സ്ഥിതാ ഘ്നന്തി മുനിവരാഃ കര്മ .

തസ്മാത്തു ധ്യാനമേവ ഹി ഉത്തമാര്ഥസ്യ പ്രതിക്രമണമ് ..9൨..

അത്ര നിശ്ചയോത്തമാര്ഥപ്രതിക്രമണസ്വരൂപമുക്ത മ് .

ഇഹ ഹി ജിനേശ്വരമാര്ഗേ മുനീനാം സല്ലേഖനാസമയേ ഹി ദ്വിചത്വാരിംശദ്ഭിരാചാര്യൈര്ദത്തോത്തമാര്ഥ-

പ്രതിക്രമണാഭിധാനേന ദേഹത്യാഗോ ധര്മോ വ്യവഹാരേണ . നിശ്ചയേന നവാര്ഥേഷൂത്തമാര്ഥോ ഹ്യാത്മാ തസ്മിന്

സച്ചിദാനംദമയകാരണസമയസാരസ്വരൂപേ തിഷ്ഠന്തി യേ തപോധനാസ്തേ നിത്യമരണഭീരവഃ, അത ഏവ
കര്മവിനാശം കുര്വന്തി . തസ്മാദധ്യാത്മഭാഷയോക്ത ഭേദകരണധ്യാനധ്യേയവികല്പവിരഹിതനിരവശേഷേണാന്ത-

ശുദ്ധ ആത്മതത്ത്വമേം നിയത ( – ശുദ്ധാത്മതത്ത്വപരായണ) ഐസാ ജോ ഏക നിജജ്ഞാന, ദൂസരാ ശ്രദ്ധാന

ഔര ഫി ര ദൂസരാ ചാരിത്ര ഉസകാ ആശ്രയ കരതാ ഹൈ . ൧൨൨ .

ഗാഥാ : ൯൨ അന്വയാര്ഥ : — [ഉത്തമാര്ഥഃ ]ംഉത്തമാര്ഥ ( – ഉത്തമ പദാര്ഥ)

[ആത്മാ ] ആത്മാ ഹൈ; [തസ്മിന് സ്ഥിതാഃ ] ഉസമേം സ്ഥിത [മുനിവരാഃ ] മുനിവര [കര്മ
ഘ്നന്തി ] കര്മകാ ഘാത കരതേ ഹൈം . [തസ്മാത് തു ] ഇസലിയേ [ധ്യാനമ് ഏവ ] ധ്യാന ഹീ

[ഹി ] വാസ്തവമേം [ഉത്തമാര്ഥസ്യ ] ഉത്തമാര്ഥകാ [പ്രതിക്രമണമ് ] പ്രതിക്രമണ ഹൈ .

ടീകാ : — യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം), നിശ്ചയ - ഉത്തമാര്ഥപ്രതിക്രമണകാ സ്വരൂപ കഹാ

ഹൈ .

ജിനേശ്വരകേ മാര്ഗമേം മുനിയോംകീ സല്ലേഖനാകേ സമയ, ബ്യാലീസ ആചാര്യോം ദ്വാരാ,

ജിസകാ നാമ ഉത്തമാര്ഥപ്രതിക്രമണ ഹൈ വഹ ദിയാ ജാനേകേ കാരണ, ദേഹത്യാഗ വ്യവഹാരസേ ധര്മ
ഹൈ . നിശ്ചയസേ — നവ അര്ഥോംമേം ഉത്തമ അര്ഥ ആത്മാ ഹൈ; സച്ചിദാനന്ദമയ കാരണസമയസാരസ്വരൂപ

ഐസേ ഉസ ആത്മാമേം ജോ തപോധന സ്ഥിത രഹതേ ഹൈം, വേ തപോധന നിത്യ മരണഭീരു ഹൈം; ഇസീലിയേ

ഹൈ ജീവ ഉത്തമ അര്ഥ, മുനി തത്രസ്ഥ ഹന്താ കര്മകാ .

അതഏവ ഹൈ ബസ ധ്യാന ഹീ പ്രതിക്രമണ ഉത്തമ അര്ഥകാ ..൯൨..

Page 175 of 388
PDF/HTML Page 202 of 415
single page version

ര്മുഖാകാരസകലേന്ദ്രിയാഗോചരനിശ്ചയപരമശുക്ലധ്യാനമേവ നിശ്ചയോത്തമാര്ഥപ്രതിക്രമണമിത്യവബോദ്ധവ്യമ് .

കിം ച, നിശ്ചയോത്തമാര്ഥപ്രതിക്രമണം സ്വാത്മാശ്രയനിശ്ചയധര്മശുക്ലധ്യാനമയത്വാദമൃതകുംഭസ്വരൂപം
ഭവതി, വ്യവഹാരോത്തമാര്ഥപ്രതിക്രമണം വ്യവഹാരധര്മധ്യാനമയത്വാദ്വിഷകുംഭസ്വരൂപം ഭവതി .

തഥാ ചോക്തം സമയസാരേ —

‘‘പഡികമണം പഡിസരണം പരിഹാരോ ധാരണാ ണിയത്തീ യ .

ണിംദാ ഗരഹാ സോഹീ അട്ഠവിഹോ ഹോഇ വിസകുംഭോ ..’’

വേ കര്മകാ വിനാശ കരതേ ഹൈം . ഇസലിയേ അധ്യാത്മഭാഷാസേ, പൂര്വോക്ത ❃ഭേദകരണ രഹിത, ധ്യാന

ഔര ധ്യേയകേ വികല്പ രഹിത, നിരവശേഷരൂപസേ അംതര്മുഖ ജിസകാ ആകാര ഹൈ ഐസാ ഔര
സകല ഇന്ദ്രിയോംസേ അഗോചര നിശ്ചയ - പരമശുകലധ്യാന ഹീ നിശ്ചയ - ഉത്തമാര്ഥപ്രതിക്രമണ ഹൈ ഐസാ

ജാനനാ .

ഔര, നിശ്ചയ - ഉത്തമാര്ഥപ്രതിക്രമണ സ്വാത്മാശ്രിത ഐസേ നിശ്ചയധര്മധ്യാന തഥാ

നിശ്ചയശുക്ലധ്യാനമയ ഹോനേസേ അമൃതകുമ്ഭസ്വരൂപ ഹൈ; വ്യവഹാര - ഉത്തമാര്ഥപ്രതിക്രമണ

വ്യവഹാരധര്മധ്യാനമയ ഹോനേസേ വിഷകുമ്ഭസ്വരൂപ ഹൈ .

ഇസീപ്രകാര (ശ്രീമദ്ഭഗവത്കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവപ്രണീത) ശ്രീ സമയസാരമേം (൩൦൬വീം ഗാഥാ

ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

‘‘[ഗാഥാര്ഥ : — ] ൧പ്രതിക്രമണ, ൨പ്രതിസരണ, ൩പരിഹാര, ൪ധാരണാ, ൫നിവൃത്തി, ൬നിംദാ,

൭ഗര്ഹാ ഔര ൮ശുദ്ധി — ഇന ആഠ പ്രകാരകാ വിഷകുമ്ഭ ഹൈ .’’

❃ ഭേദകരണ = ഭേദ കരനാ വഹ; ഭേദ ഡാലനാ വഹ .

൧ – പ്രതിക്രമണ = കിയേ ഹുയേ ദോഷോംകാ നിരാകരണ കരനാ .

൨ – പ്രതിസരണ = സമ്യക്ത്വാദി ഗുണോംമേം പ്രേരണാ .

൩ – പരിഹാര = മിഥ്യാത്വരാഗാദി ദോഷോംകാ നിവാരണ .

൪ – ധാരണാ = പംചനമസ്കാരാദി മംത്ര, പ്രതിമാ ആദി ബാഹ്യ ദ്രവ്യോംകേ ആലമ്ബന ദ്വാരാ ചിത്തകോ സ്ഥിര കരനാ .

൫ – നിവൃത്തി = ബാഹ്യ വിഷയകഷായാദി ഇച്ഛാമേം വര്തതേ ഹുഏ ചിത്തകോ മോഡനാ .

൬ – നിംദാ = ആത്മസാക്ഷീസേ ദോഷോംകാ പ്രഗട കരനാ .

൭ – ഗര്ഹാ = ഗുരുസാക്ഷീസേ ദോഷോംകാ പ്രഗട കരനാ .

൮ – ശുദ്ധി = ദോഷ ഹോ ജാനേ പര പ്രായശ്ചിത ലേകര വിശുദ്ധി കരനാ .

Page 176 of 388
PDF/HTML Page 203 of 415
single page version

തഥാ ചോക്തം സമയസാരവ്യാഖ്യായാമ് —

(വസംതതിലകാ)

‘‘യത്ര പ്രതിക്രമണമേവ വിഷം പ്രണീതം
തത്രാപ്രതിക്രമണമേവ സുധാ കുതഃ സ്യാത് .

തത്കിം പ്രമാദ്യതി ജനഃ പ്രപതന്നധോധഃ
കിം നോര്ധ്വമൂര്ധ്വമധിരോഹതി നിഷ്പ്രമാദഃ ..’’

തഥാ ഹി —

(മംദാക്രാംതാ)

ആത്മധ്യാനാദപരമഖിലം ഘോരസംസാരമൂലം
ധ്യാനധ്യേയപ്രമുഖസുതപഃകല്പനാമാത്രരമ്യമ് .

ബുദ്ധവാ ധീമാന് സഹജപരമാനന്ദപീയൂഷപൂരേ
നിര്മജ്ജന്തം സഹജപരമാത്മാനമേകം പ്രപേദേ ..൧൨൩..

ഔര ഇസീപ്രകാര ശ്രീ സമയസാരകീ (അമൃതചന്ദ്രാചാര്യദേവകൃത ആത്മഖ്യാതി നാമക)

ടീകാമേം (൧൮൯വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] (അരേ ! ഭാഈ,) ജഹാ പ്രതിക്രമണകോ ഹീ വിഷ കഹാ ഹൈ,

വഹാ അപ്രതിക്രമണ അമൃത കഹാ സേ ഹോഗാ ? (അര്ഥാത് നഹീം ഹോ സകതാ .) തോ ഫി ര മനുഷ്യ

നീചേ നീചേ ഗിരതേ ഹുഏ പ്രമാദീ ക്യോം ഹോതേ ഹൈം ? നിഷ്പ്രമാദീ ഹോതേ ഹുഏ ഊ ചേ-ഊ ചേ ക്യോം നഹീം
ചഢതേ ?’’

ഔര (ഇസ ൯൨വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം ) : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ആത്മധ്യാനകേ അതിരിക്ത അന്യ സബ ഘോര സംസാരകാ മൂല ഹൈ,

(ഔര) ധ്യാന - ധ്യേയാദിക സുതപ (അര്ഥാത് ധ്യാന, ധ്യേയ ആദികേ വികല്പവാലാ ശുഭ തപ ഭീ)

കല്പനാമാത്ര രമ്യ ഹൈ; — ഐസാ ജാനകര ധീമാന ( – ബുദ്ധിമാന പുരുഷ) സഹജ പരമാനന്ദരൂപീ

പീയൂഷകേ പൂരമേം ഡൂബതേ ഹുഏ ( – നിമഗ്ന ഹോതേ ഹുഏ) ഐസേ സഹജ പരമാത്മാകാ – ഏകകാ ആശ്രയ

കരതേ ഹൈം .൧൨൩.

Page 177 of 388
PDF/HTML Page 204 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൯൩ അന്വയാര്ഥ : — [ധ്യാനനിലീനഃ ] ധ്യാനമേം ലീന [സാധുഃ ] സാധു

[സര്വദോഷാണാമ് ] സര്വ ദോഷോംകാ [പരിത്യാഗം ] പരിത്യാഗ [കരോതി ] കരതേ ഹൈം; [തസ്മാത് തു ]
ഇസലിയേ [ധ്യാനമ് ഏവ ] ധ്യാന ഹീ [ഹി ] വാസ്തവമേം [സര്വാതിചാരസ്യ ] സര്വ അതിചാരകാ
[പ്രതിക്രമണമ് ] പ്രതിക്രമണ ഹൈ .

ടീകാ : — യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം), ധ്യാന ഏക ഉപാദേയ ഹൈ ഐസാ കഹാ ഹൈ .

ജോ കോഈ പരമജിനയോഗീശ്വര സാധു — അതി - ആസന്നഭവ്യ ജീവ, അധ്യാത്മഭാഷാസേ പൂര്വോക്ത

സ്വാത്മാശ്രിത നിശ്ചയധര്മധ്യാനമേം ലീന ഹോതാ ഹുആ അഭേദരൂപമേം സ്ഥിത രഹതാ ഹൈ, അഥവാ സകല
ക്രിയാകാംഡകേ ആഡമ്ബര രഹിത ഔര വ്യവഹാരനയാത്മക ൧ഭേദകരണ തഥാ ധ്യാന-ധ്യേയകേ വികല്പ

രഹിത, സമസ്ത ഇന്ദ്രിയസമൂഹസേ അഗോചര ഐസാ ജോ പരമ തത്ത്വ — ശുദ്ധ അന്തഃതത്ത്വ, തത്സമ്ബന്ധീ

ഭേദകല്പനാസേ ൨നിരപേക്ഷ നിശ്ചയശുക്ലധ്യാനസ്വരൂപമേം സ്ഥിത രഹതാ ഹൈ, വഹ (സാധു)

ഝാണണിലീണോ സാഹൂ പരിചാഗം കുണഇ സവ്വദോസാണം .

തമ്ഹാ ദു ഝാണമേവ ഹി സവ്വദിചാരസ്സ പഡികമണം ..9൩..

ധ്യാനനിലീനഃ സാധുഃ പരിത്യാഗം കരോതി സര്വദോഷാണാമ് .

തസ്മാത്തു ധ്യാനമേവ ഹി സര്വാതിചാരസ്യ പ്രതിക്രമണമ് ..9൩..

അത്ര ധ്യാനമേകമുപാദേയമിത്യുക്ത മ് .

കശ്ചിത് പരമജിനയോഗീശ്വരഃ സാധുഃ അത്യാസന്നഭവ്യജീവഃ അധ്യാത്മഭാഷയോക്ത -

സ്വാത്മാശ്രിതനിശ്ചയധര്മധ്യാനനിലീനഃ നിര്ഭേദരൂപേണ സ്ഥിതഃ, അഥവാ സകലക്രിയാകാംഡാഡംബര-
വ്യവഹാരനയാത്മകഭേദകരണധ്യാനധ്യേയവികല്പനിര്മുക്ത നിഖിലകരണഗ്രാമാഗോചരപരമതത്ത്വശുദ്ധാന്തസ്തത്ത്വ-
വിഷയഭേദകല്പനാനിരപേക്ഷനിശ്ചയശുക്ലധ്യാനസ്വരൂപേ തിഷ്ഠതി ച, സ ച നിരവശേഷേണാന്തര്മുഖതയാ

൧ ഭേദകരണ = ഭേദ കരനാ വഹ; ഭേദ ഡാലനാ വഹ . [സമസ്ത ഭേദകരണ — ധ്യാന-ധ്യേയകേ വികല്പ ഭീ —

വ്യവഹാരനയസ്വരൂപ ഹൈ . ]

൨ നിരപേക്ഷ = ഉദാസീന; നിഃസ്പൃഹ; അപേക്ഷാരഹിത . [നിശ്ചയശുക്ലധ്യാന ശുദ്ധ അംതഃതത്ത്വ സമ്ബന്ധീ ഭേദോംകീ കല്പനാസേ

ഭീ നിരപേക്ഷ ഹൈ . ]

രേ സാധു കരതാ ധ്യാനമേം സബ ദോഷകാ പരിഹാര ഹൈ .

അതഏവ ഹീ സര്വാതിചാര പ്രതിക്രമണ യഹ ധ്യാന ഹൈ ..൯൩..

Page 178 of 388
PDF/HTML Page 205 of 415
single page version

നിരവശേഷരൂപസേ അംതര്മുഖ ഹോനേസേ പ്രശസ്ത - അപ്രശസ്ത സമസ്ത മോഹരാഗദ്വേഷകാ പരിത്യാഗ കരതാ ഹൈ;

ഇസലിയേ (ഐസാ സിദ്ധ ഹുആ കി) സ്വാത്മാശ്രിത ഐസേ ജോ നിശ്ചയധര്മധ്യാന ഔര നിശ്ചയശുക്ലധ്യാന,
വേ ദോ ധ്യാന ഹീ സര്വ അതിചാരോംകാ പ്രതിക്രമണ ഹൈ .

[അബ ഇസ ൯൩വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം ] : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] യഹ ശുക്ലധ്യാനരൂപീ ദീപക ജിസകേ മനോമന്ദിരമേം പ്രകാശിത ഹുആ,

വഹ യോഗീ ഹൈ; ഉസേ ശുദ്ധ ആത്മാ സ്വയം പ്രത്യക്ഷ ഹോതാ ഹൈ . ൧൨൪ .

ഗാഥാ : ൯൪ അന്വയാര്ഥ : — [പ്രതിക്രമണനാമധേയേ ] പ്രതിക്രമണ നാമക [സൂത്രേ ]

സൂത്രമേം [യഥാ ] ജിസപ്രകാര [പ്രതിക്രമണമ് ] പ്രതിക്രമണകാ [വര്ണിതം ] വര്ണന കിയാ ഗയാ ഹൈ
[തഥാ ജ്ഞാത്വാ ] തദനുസാര ജാനകര [യഃ ] ജോ [ഭാവയതി ] ഭാതാ ഹൈ, [തസ്യ ] ഉസേ [തദാ ]
തബ [പ്രതിക്രമണമ് ഭവതി ] പ്രതിക്രമണ ഹൈ .

പ്രശസ്താപ്രശസ്തസമസ്തമോഹരാഗദ്വേഷാണാം പരിത്യാഗം കരോതി, തസ്മാത് സ്വാത്മാശ്രിതനിശ്ചയധര്മ-

ശുക്ലധ്യാനദ്വിതയമേവ സര്വാതിചാരാണാം പ്രതിക്രമണമിതി .

(അനുഷ്ടുഭ്)

ശുക്ലധ്യാനപ്രദീപോയം യസ്യ ചിത്താലയേ ബഭൌ .

സ യോഗീ തസ്യ ശുദ്ധാത്മാ പ്രത്യക്ഷോ ഭവതി സ്വയമ് ..൧൨൪..

പഡികമണണാമധേയേ സുത്തേ ജഹ വണ്ണിദം പഡിക്കമണം .

തഹ ണച്ചാ ജോ ഭാവഇ തസ്സ തദാ ഹോദി പഡിക്കമണം ..9൪..

പ്രതിക്രമണനാമധേയേ സൂത്രേ യഥാ വര്ണിതം പ്രതിക്രമണമ് .

തഥാ ജ്ഞാത്വാ യോ ഭാവയതി തസ്യ തദാ ഭവതി പ്രതിക്രമണമ് ..9൪..

പ്രതിക്രമണനാമക സൂത്രമേം പ്രതിക്രമണ വര്ണിത ഹൈ യഥാ .

ഹോതാ ഉസേ പ്രതിക്രമണ ജോ ജാനേ തഥാ ഭാവേ തഥാ ..൯൪..

Page 179 of 388
PDF/HTML Page 206 of 415
single page version

ടീകാ : — യഹാ , വ്യവഹാരപ്രതിക്രമണകീ സഫലതാ കഹീ ഹൈ (അര്ഥാത് ദ്രവ്യശ്രുതാത്മക

പ്രതിക്രമണസൂത്രമേം വര്ണിത പ്രതിക്രമണകോ സുനകര — ജാനകര, സകല സംയമകീ ഭാവനാ കരനാ

വഹീ വ്യവഹാരപ്രതിക്രമണകീ സഫലതാ — സാര്ഥകതാ ഹൈ ഐസാ ഇസ ഗാഥാമേം കഹാ ഹൈ ) .

സമസ്ത ആഗമകേ സാരാസാരകാ വിചാര കരനേമേം സുന്ദര ചാതുര്യ തഥാ ഗുണസമൂഹകേ ധാരണ

കരനേവാലേ നിര്യാപക ആചാര്യോംനേ ജിസപ്രകാര ദ്രവ്യശ്രുതരൂപ പ്രതിക്രമണനാമക സൂത്രമേം
പ്രതിക്രമണകാ അതി വിസ്താരസേ വര്ണന കിയാ ഹൈ, തദനുസാര ജാനകര ജിനനീതികോ അനുല്ലംഘതാ
ഹുആ ജോ സുന്ദരചാരിത്രമൂര്തി മഹാമുനി സകല സംയമകീ ഭാവനാ കരതാ ഹൈ, ഉസ മഹാമുനികോ —

കി ജോ (മഹാമുനി) ബാഹ്യ പ്രപംചസേ വിമുഖ ഹൈ, പംചേന്ദ്രിയകേ ഫൈ ലാവ രഹിത ദേഹമാത്ര ജിസേ
പരിഗ്രഹ ഹൈ ഔര പരമ ഗുരുകേ ചരണോംകേ സ്മരണമേം ആസക്ത ജിസകാ ചിത്ത ഹൈ, ഉസേ — തബ (ഉസ

കാല) പ്രതിക്രമണ ഹൈ .

[അബ ഇസ പരമാര്ഥ-പ്രതിക്രമണ അധികാരകീ അന്തിമ ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ

ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ദോ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം ]: —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] നിര്യാപക ആചാര്യോംകീ നിരുക്തി ( – വ്യാഖ്യാ) സഹിത

(പ്രതിക്രമണാദി സമ്ബന്ധീ) കഥന സദാ സുനകര ജിസകാ ചിത്ത സമസ്ത ചാരിത്രകാ നികേതന
( – ധാമ) ബനതാ ഹൈ, ഐസേ ഉസ സംയമധാരീകോ നമസ്കാര ഹോ .൧൨൫.

അത്ര വ്യവഹാരപ്രതിക്രമണസ്യ സഫലത്വമുക്ത മ് .

യഥാ ഹി നിര്യാപകാചാര്യൈഃ സമസ്താഗമസാരാസാരവിചാരചാരുചാതുര്യഗുണകദമ്ബകൈഃ

പ്രതിക്രമണാഭിധാനസൂത്രേ ദ്രവ്യശ്രുതരൂപേ വ്യാവര്ണിതമതിവിസ്തരേണ പ്രതിക്രമണം, തഥാ ജ്ഞാത്വാ
ജിനനീതിമലംഘയന് ചാരുചരിത്രമൂര്തിഃ സകലസംയമഭാവനാം കരോതി, തസ്യ മഹാമുനേര്ബാഹ്യപ്രപംച-
വിമുഖസ്യ പംചേന്ദ്രിയപ്രസരവര്ജിതഗാത്രമാത്രപരിഗ്രഹസ്യ പരമഗുരുചരണസ്മരണാസക്ത ചിത്തസ്യ തദാ
പ്രതിക്രമണം ഭവതീതി .

(ഇന്ദ്രവജ്രാ)

നിര്യാപകാചാര്യനിരുക്തി യുക്താ-
മുക്തിം സദാകര്ണ്യ ച യസ്യ ചിത്തമ് .

സമസ്തചാരിത്രനികേതനം സ്യാത്

തസ്മൈ നമഃ സംയമധാരിണേസ്മൈ ..൧൨൫..

Page 180 of 388
PDF/HTML Page 207 of 415
single page version

(വസംതതിലകാ)

യസ്യ പ്രതിക്രമണമേവ സദാ മുമുക്ഷോ-
ര്നാസ്ത്യപ്രതിക്രമണമപ്യണുമാത്രമുച്ചൈഃ .

തസ്മൈ നമഃ സകലസംയമഭൂഷണായ
ശ്രീവീരനന്ദിമുനിനാമധരായ നിത്യമ് ..൧൨൬..

ഇതി സുകവിജനപയോജമിത്രപംചേന്ദ്രിയപ്രസരവര്ജിതഗാത്രമാത്രപരിഗ്രഹശ്രീപദ്മപ്രഭമലധാരിദേവവിരചിതായാം

നിയമസാരവ്യാഖ്യായാം താത്പര്യവൃത്തൌ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണാധികാരഃ പംചമഃ ശ്രുതസ്കന്ധഃ ..

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] മുമുക്ഷു ഐസേ ജിന്ഹേം ( – മോക്ഷാര്ഥീ ഐസേ ജിന വീരനന്ദി മുനികോ) സദാ

പ്രതിക്രമണ ഹീ ഹൈ ഔര അണുമാത്ര ഭീ അപ്രതിക്രമണ ബിലകു ല നഹീം ഹൈ, ഉന സകലസംയമരൂപീ
ഭൂഷണകേ ധാരണ കരനേവാലേ ശ്രീ വീരനന്ദീ നാമകേ മുനികോ നിത്യ നമസ്കാര ഹോ .൧൨൬.

ഇസപ്രകാര, സുകവിജനരൂപീ കമലോംകേ ലിയേ ജോ സൂര്യ സമാന ഹൈം ഔര പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ

ഫൈ ലാവ രഹിത ദേഹമാത്ര ജിന്ഹേം പരിഗ്രഹ ഥാ ഐസേ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ദ്വാരാ രചിത നിയമസാരകീ
താത്പര്യവൃത്തി നാമക ടീകാമേം (അര്ഥാത് ശ്രീമദ്ഭഗവത്കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവപ്രണീത ശ്രീ നിയമസാര
പരമാഗമകീ നിര്ഗം്രഥ മുനിരാജ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവവിരചിത താത്പര്യവൃത്തി നാമകീ ടീകാമേം)
നിശ്ചയ-പ്രതിക്രമണ അധികാര നാമകാ പാ ചവാ ശ്രുതസ്കംധ സമാപ്ത ഹുആ

Page 181 of 388
PDF/HTML Page 208 of 415
single page version

അബ നിമ്നാനുസാര നിശ്ചയ-പ്രത്യാഖ്യാന അധികാര കഹാ ജാതാ ഹൈ — കി ജോ

നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാന സകല പ്രവ്രജ്യാരൂപ സാമ്രാജ്യകീ വിജയ-ധ്വജാകേ വിശാല ദംഡകീ ശോഭാ
സമാന ഹൈ, സമസ്ത കര്മോംകീ നിര്ജരാകേ ഹേതുഭൂത ഹൈ, മോക്ഷകീ സീഢീ ഹൈ ഔര മുക്തിരൂപീ സ്ത്രീകേ പ്രഥമ
ദര്ശനകീ ഭേംട ഹൈ . വഹ ഇസപ്രകാര ഹൈ :

യഹാ ഗാഥാസൂത്രകാ അവതരണ കിയാ ജാതാ ഹൈ : —

ഗാഥാ : ൯൫ അന്വയാര്ഥ : — [സകലജല്പമ് ] സമസ്ത ജല്പകോ ( – വചന-

വിസ്താരകോ) [മുക്ത്വാ ] ഛോഡകര ഔര [അനാഗതശുഭാശുഭനിവാരണം ] അനാഗത ശുഭ-അശുഭകാ

—

൬ —

നിശ്ചയ-പ്രത്യാഖ്യാന അധികാര

അഥേദാനീം സകലപ്രവ്രജ്യാസാമ്രാജ്യവിജയവൈജയന്തീപൃഥുലദംഡമംഡനായമാനസകലകര്മനിര്ജരാഹേതു-

ഭൂതനിഃശ്രേയസനിശ്രേണീഭൂതമുക്തി ഭാമിനീപ്രഥമദര്ശനോപായനീഭൂതനിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാനാധികാരഃ കഥ്യതേ .

തദ്യഥാ —

അത്ര സൂത്രാവതാരഃ .

മോത്തൂണ സയലജപ്പമണാഗയസുഹമസുഹവാരണം കിച്ചാ .

അപ്പാണം ജോ ഝായദി പച്ചക്ഖാണം ഹവേ തസ്സ ..9൫..

മുക്ത്വാ സകലജല്പമനാഗതശുഭാശുഭനിവാരണം കൃത്വാ .

ആത്മാനം യോ ധ്യായതി പ്രത്യാഖ്യാനം ഭവേത്തസ്യ ..9൫..

ഭാവീ ശുഭാശുഭ ഛോഡകര, തജകര വചന വിസ്താര രേ .

ജോ ജീവ ധ്യാതാ ആത്മ, പ്രത്യാഖ്യാന ഹോതാ ഹൈ ഉസേ ..൯൫..

Page 182 of 388
PDF/HTML Page 209 of 415
single page version

നിവാരണ [കൃത്വാ ] കരകേ [യഃ ] ജോ [ആത്മാനം ] ആത്മാകോ [ധ്യായതി ] ധ്യാതാ ഹൈ, [തസ്യ ]
ഉസേ [പ്രത്യാഖ്യാനം ] പ്രത്യാഖ്യാന [ഭവേത് ] ഹൈ .

ടീകാ : — യഹ, നിശ്ചയനയകേ പ്രത്യാഖ്യാനകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .

യഹാ ഐസാ കഹാ ഹൈ കി — വ്യവഹാരനയകേ കഥനസേ, മുനി ദിന-ദിനമേം ( – പ്രതിദിന)

ഭോജന കരകേ ഫി ര യോഗ്യ കാല പര്യംത അന്ന, പാന, ഖാദ്യ ഔര ലേഹ്യകീ രുചി ഛോഡതേ ഹൈം; യഹ
വ്യവഹാര-പ്രത്യാഖ്യാനകാ സ്വരൂപ ഹൈ . നിശ്ചയനയസേ, പ്രശസ്ത – അപ്രശസ്ത സമസ്ത വചനരചനാകേ

❃

പ്രപംചകേ പരിഹാര ദ്വാരാ ശുദ്ധജ്ഞാനഭാവനാകീ സേവാകേ പ്രസാദ ദ്വാരാ ജോ നവീന ശുഭാശുഭ ദ്രവ്യകര്മോംകാ

തഥാ ഭാവകര്മോംകാ സംവര ഹോനാ സോ പ്രത്യാഖ്യാന ഹൈ . ജോ സദാ അന്തര്മുഖ പരിണമനസേ പരമ കലാകേ

ആധാരരൂപ അതി-അപൂര്വ ആത്മാകോ ധ്യാതാ ഹൈ, ഉസേ നിത്യ പ്രത്യാഖ്യാന ഹൈ .

ഇസീപ്രകാര (ശ്രീമദ്ഭഗവത്കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവപ്രണീത) ശ്രീ സമയസാരമേം (൩൪വീം ഗാഥാ

ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

‘‘[ഗാഥാര്ഥ : — ] ‘അപനേ അതിരിക്ത സര്വ പദാര്ഥ പര ഹൈം’ — ഐസാ ജാനകര പ്രത്യാഖ്യാന

കരതാ ഹൈ — ത്യാഗ കരതാ ഹൈ, ഇസീലിയേ പ്രത്യാഖ്യാന ജ്ഞാന ഹീ ഹൈ (അര്ഥാത് അപനേ ജ്ഞാനമേം ത്യാഗരൂപ

അവസ്ഥാ ഹീ പ്രത്യാഖ്യാന ഹൈ ) ഐസാ നിയമസേ ജാനനാ .’’

നിശ്ചയനയപ്രത്യാഖ്യാനസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത് .

അത്ര വ്യവഹാരനയാദേശാത് മുനയോ ഭുക്ത്വാ ദൈനം ദൈനം പുനര്യോഗ്യകാലപര്യന്തം

പ്രത്യാദിഷ്ടാന്നപാനഖാദ്യലേഹ്യരുചയഃ, ഏതദ് വ്യവഹാരപ്രത്യാഖ്യാനസ്വരൂപമ് . നിശ്ചയനയതഃ പ്രശസ്താ-

പ്രശസ്തസമസ്തവചനരചനാപ്രപംചപരിഹാരേണ ശുദ്ധജ്ഞാനഭാവനാസേവാപ്രസാദാദഭിനവശുഭാശുഭദ്രവ്യഭാവ-
കര്മണാം സംവരഃ പ്രത്യാഖ്യാനമ് . യഃ സദാന്തര്മുഖപരിണത്യാ പരമകലാധാരമത്യപൂര്വമാത്മാനം ധ്യായതി

തസ്യ നിത്യം പ്രത്യാഖ്യാനം ഭവതീതി .

തഥാ ചോക്തം സമയസാരേ —

‘‘സവ്വേ ഭാവേ ജമ്ഹാ പച്ചക്ഖാഈ പരേ ത്തി ണാദൂണം .

തമ്ഹാ പച്ചക്ഖാണം ണാണം ണിയമാ മുണേയവ്വം ..’’

❃ പ്രപംച = വിസ്താര . (അനേക പ്രകാരകീ സമസ്ത വചനരചനാകോ ഛോഡകര ശുദ്ധ ജ്ഞാനകോ ഭാനേസേ — ഉസ ഭാവനാകേ

സേവനകീ കൃപാസേ — ഭാവകര്മോംകാ തഥാ ദ്രവ്യകര്മോംകാ സംവര ഹോതാ ഹൈ .)

Page 183 of 388
PDF/HTML Page 210 of 415
single page version

ഇസീപ്രകാര സമയസാരകീ (അമൃതചന്ദ്രാചാര്യദേവകൃത ആത്മഖ്യാതി നാമക) ടീകാമേം ഭീ

(൨൨൮വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] (പ്രത്യാഖ്യാന കരനേവാലാ ജ്ഞാനീ കഹതാ ഹൈ കി – ) ഭവിഷ്യകേ

സമസ്ത കര്മോംകാ പ്രത്യാഖ്യാന കരകേ ( – ത്യാഗകര), ജിസകാ മോഹ നഷ്ട ഹുആ ഹൈ ഐസാ മൈം നിഷ്കര്മ

(അര്ഥാത് സര്വ കര്മോംസേ രഹിത) ചൈതന്യസ്വരൂപ ആത്മാമേം ആത്മാസേ ഹീ ( – സ്വയംസേ ഹീ) നിരംതര

വര്തതാ ഹൂ .’’

ഔര (ഇസ ൯൫വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ

പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം ) : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി സമസ്ത കര്മ-നോകര്മകേ സമൂഹകോ ഛോഡതാ ഹൈ, ഉസ

സമ്യഗ്ജ്ഞാനകീ മൂര്തികോ സദാ പ്രത്യാഖ്യാന ഹൈ ഔര ഉസേ പാപസമൂഹകാ നാശ കരനേവാലേ ഐസേ സത്-
ചാരിത്ര അതിശയരൂപസേ ഹൈം . ഭവ-ഭവകേ ക്ലേശകാ നാശ കരനേകേ ലിയേ ഉസേ മൈം നിത്യ വംദന കരതാ

ഹൂ .൧൨൭.

തഥാ സമയസാരവ്യാഖ്യായാം ച —

(ആര്യാ)

‘‘പ്രത്യാഖ്യായ ഭവിഷ്യത്കര്മ സമസ്തം നിരസ്തസംമോഹഃ .

ആത്മനി ചൈതന്യാത്മനി നിഷ്കര്മണി നിത്യമാത്മനാ വര്തേ ..’’

തഥാ ഹി —

(മംദാക്രാംതാ)

സമ്യഗ്ദ്രഷ്ടിസ്ത്യജതി സകലം കര്മനോകര്മജാതം

പ്രത്യാഖ്യാനം ഭവതി നിയതം തസ്യ സംജ്ഞാനമൂര്തേഃ .

സച്ചാരിത്രാണ്യഘകുലഹരാണ്യസ്യ താനി സ്യുരുച്ചൈഃ
തം വംദേഹം ഭവപരിഭവക്ലേശനാശായ നിത്യമ് ..൧൨൭..

കേവലണാണസഹാവോ കേവലദംസണസഹാവസുഹമഇഓ .

കേവലസത്തിസഹാവോ സോ ഹം ഇദി ചിംതഏ ണാണീ ..9൬..

കൈവല്യ ദര്ശന - ജ്ഞാന - സുഖ; കൈവല്യ ശക്തി സ്വഭാവ ജോ .

മൈം ഹൂ വഹീ, യഹ ചിന്തവന ഹോതാ നിരന്തര ജ്ഞാനികോ ..൯൬..

Page 184 of 388
PDF/HTML Page 211 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൯൬ അന്വയാര്ഥ : — [കേവലജ്ഞാനസ്വഭാവഃ ] കേവലജ്ഞാനസ്വഭാവീ,

[കേവലദര്ശനസ്വഭാവഃ ] കേവലദര്ശനസ്വഭാവീ, [സുഖമയഃ ] സുഖമയ ഔര
[കേവലശക്തിസ്വഭാവഃ ] കേവലശക്തിസ്വഭാവീ [സഃ അഹമ് ] വഹ മൈം ഹൂ — [ഇതി ] ഐസാ

[ജ്ഞാനീ ] ജ്ഞാനീ [ചിംതയേത് ] ചിംതവന കരതേ ഹൈം .

ടീകാ : — യഹ, അനംതചതുഷ്ടയാത്മക നിജ ആത്മാകേ ധ്യാനകേ ഉപദേശകാ കഥന ഹൈ .

സമസ്ത ബാഹ്യ പ്രപംചകീ വാസനാസേ വിമുക്ത, നിരവശേഷരൂപസേ അന്തര്മുഖ പരമതത്ത്വജ്ഞാനീ

ജീവകോ ശിക്ഷാ ദീ ഗഈ ഹൈ . കിസപ്രകാര ? ഇസപ്രകാര : — സാദി-അനംത അമൂര്ത

അതീന്ദ്രിയസ്വഭാവവാലേ ശുദ്ധസദ്ഭൂതവ്യവഹാരസേ, ശുദ്ധ സ്പര്ശ - രസ - ഗംധ-വര്ണകേ ആധാരഭൂത ശുദ്ധ

പുദ്ഗല-പരമാണുകീ ഭാ തി, ജോ കേവലജ്ഞാന, കേവലദര്ശന, കേവലസുഖ തഥാ കേവലശക്തിയുക്ത
പരമാത്മാ സോ മൈം ഹൂ , ഇസപ്രകാര ജ്ഞാനീകോ ഭാവനാ കരനീ ചാഹിയേ; ഔര നിശ്ചയസേ, മൈം
സഹജജ്ഞാനസ്വരൂപ ഹൂ , മൈം സഹജദര്ശനസ്വരൂപ ഹൂ , മൈം സഹജചാരിത്രസ്വരൂപ ഹൂ തഥാ മൈം
സഹജചിത്ശക്തിസ്വരൂപ ഹൂ ഇസപ്രകാര ഭാവനാ കരനീ ചാഹിയേ

ഇസീപ്രകാര ഏകത്വസപ്തതിമേം ( – ശ്രീ പദ്മനന്ദി-ആചാര്യവരകൃത, പദ്മനന്ദിപഞ്ചവിംശതികേ

ഏകത്വസപ്തതിനാമക അധികാരമേം ൨൦വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

കേവലജ്ഞാനസ്വഭാവഃ കേവലദര്ശനസ്വഭാവഃ സുഖമയഃ .

കേവലശക്തി സ്വഭാവഃ സോഹമിതി ചിംതയേത് ജ്ഞാനീ ..9൬..

അനന്തചതുഷ്ടയാത്മകനിജാത്മധ്യാനോപദേശോപന്യാസോയമ് .

സമസ്തബാഹ്യപ്രപംചവാസനാവിനിര്മുക്ത സ്യ നിരവശേഷേണാന്തര്മുഖസ്യ പരമതത്ത്വജ്ഞാനിനോ ജീവസ്യ

ശിക്ഷാ പ്രോക്താ . കഥംകാരമ് ? സാദ്യനിധനാമൂര്താതീന്ദ്രിയസ്വഭാവശുദ്ധസദ്ഭൂതവ്യവഹാരേണ, ശുദ്ധസ്പര്ശരസ-

ഗംധവര്ണാനാമാധാരഭൂതശുദ്ധപുദ്ഗലപരമാണുവത്കേവലജ്ഞാനകേവലദര്ശനകേവലസുഖകേവലശക്തി യുക്ത പരമാത്മാ
യഃ സോഹമിതി ഭാവനാ കര്തവ്യാ ജ്ഞാനിനേതി; നിശ്ചയേന സഹജജ്ഞാനസ്വരൂപോഹമ്, സഹജദര്ശന-
സ്വരൂപോഹമ്, സഹജചാരിത്രസ്വരൂപോഹമ്, സഹജചിച്ഛക്തി സ്വരൂപോഹമ്, ഇതി ഭാവനാ കര്തവ്യാ ചേതി —

തഥാ ചോക്ത മേകത്വസപ്തതൌ —

Page 185 of 388
PDF/HTML Page 212 of 415
single page version

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] വഹ പരമ തേജ കേവലജ്ഞാന, കേവലദര്ശന ഔര

കേവലസൌഖ്യസ്വഭാവീ ഹൈ . ഉസേ ജാനനേ പര ക്യാ നഹീം ജാനാ ? ഉസേ ദേഖനേ പര ക്യാ നഹീം ദേഖാ ?

ഉസകാ ശ്രവണ കരനേ പര ക്യാ നഹീം സുനാ ?’’

ഔര (ഇസ ൯൬വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ

പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം ) : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] സമസ്ത മുനിജനോംകേ ഹൃദയകമലകാ ഹംസ ഐസാ ജോ യഹ ശാശ്വത,

കേവലജ്ഞാനകീ മൂര്തിരൂപ, സകലവിമല ദൃഷ്ടിമയ ( – സര്വഥാ നിര്മല ദര്ശനമയ), ശാശ്വത

ആനന്ദരൂപ, സഹജ പരമ ചൈതന്യശക്തിമയ പരമാത്മാ വഹ ജയവന്ത ഹൈ . ൧൨൮ .

നിജഭാവകോ ഛോഡേ നഹീം, കിംചിത് ഗ്രഹേ പരഭാവ നഹിം .

ദേഖേ വ ജാനേ മൈം വഹീ, ജ്ഞാനീ കരേ ചിന്തന യഹീ ..൯൭..

ഗാഥാ : ൯൭ അന്വയാര്ഥ : — [നിജഭാവം ] ജോ നിജഭാവകോ [ന അപി മുംചതി ]

നഹീം ഛോഡതാ, [കമ് അപി പരഭാവം ] കിംചിത് ഭീ പരഭാവകോ [ന ഏവ ഗൃഹ്ണാതി ] ഗ്രഹണ നഹീം

(അനുഷ്ടുഭ്)

‘‘കേവലജ്ഞാനദ്രക്സൌഖ്യസ്വഭാവം തത്പരം മഹഃ .

തത്ര ജ്ഞാതേ ന കിം ജ്ഞാതം ദ്രഷ്ടേ ദ്രഷ്ടം ശ്രുതേ ശ്രുതമ് ..’’

തഥാ ഹി —

(മാലിനീ)

ജയതി സ പരമാത്മാ കേവലജ്ഞാനമൂര്തിഃ
സകലവിമലദ്രഷ്ടിഃ ശാശ്വതാനംദരൂപഃ .

സഹജപരമചിച്ഛക്ത്യാത്മകഃ ശാശ്വതോയം
നിഖിലമുനിജനാനാം ചിത്തപംകേജഹംസഃ ..൧൨൮..

ണിയഭാവം ണവി മുച്ചഇ പരഭാവം ണേവ ഗേണ്ഹഏ കേഇം .

ജാണദി പസ്സദി സവ്വം സോ ഹം ഇദി ചിംതഏ ണാണീ ..9൭..

നിജഭാവം നാപി മുംചതി പരഭാവം നൈവ ഗൃഹ്ണാതി കമപി .

ജാനാതി പശ്യതി സര്വം സോഹമിതി ചിംതയേദ് ജ്ഞാനീ ..9൭..

Page 186 of 388
PDF/HTML Page 213 of 415
single page version

കരതാ, [സര്വം ] സര്വകോ [ജാനാതി പശ്യതി ] ജാനതാ - ദേഖതാ ഹൈ, [സഃ അഹമ് ] വഹ മൈം ഹൂ —

[ഇതി ] ഐസാ [ജ്ഞാനീ ] ജ്ഞാനീ [ചിംതയേത് ] ചിംതവന കരതാ ഹൈ .

ടീകാ : — യഹാ , പരമ ഭാവനാകേ സമ്മുഖ ഐസേ ജ്ഞാനീകോ ശിക്ഷാ ദീ ഹൈ .

ജോ കാരണപരമാത്മാ (൧) സമസ്ത പാപരൂപീ ബഹാദുര ശത്രുസേനാകീ വിജയ-ധ്വജാകോ

ലൂടനേവാലേ, ത്രികാല - നിരാവരണ, നിരംജന, നിജ പരമഭാവകോ കഭീ നഹീം ഛോഡതാ; (൨) പംചവിധ

( – പാ ച പരാവര്തനരൂപ) സംസാരകീ വൃദ്ധികേ കാരണഭൂത, ൧വിഭാവപുദ്ഗലദ്രവ്യകേ സംയോഗസേ ജനിത

രാഗാദിപരഭാവകോ ഗ്രഹണ നഹീം കരതാ; ഔര (൩) നിരംജന സഹജജ്ഞാന - സഹജദൃഷ്ടി - സഹജചാരിത്രാദി

സ്വഭാവധര്മോംകേ ആധാര - ആധേയ സമ്ബന്ധീ വികല്പോം രഹിത, സദാ മുക്ത തഥാ സഹജ മുക്തിരൂപീ

സ്ത്രീകേ സംഭോഗസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ സൌഖ്യകേ സ്ഥാനഭൂത — ഐസേ ൨കാരണപരമാത്മാകോ നിശ്ചയസേ നിജ

നിരാവരണ പരമജ്ഞാന ദ്വാരാ ജാനതാ ഹൈ ഔര ഉസ പ്രകാരകേ സഹജ അവലോകന ദ്വാരാ ( – സഹജ നിജ

നിരാവരണ പരമദര്ശന ദ്വാരാ) ദേഖതാ ഹൈ; വഹ കാരണസമയസാര മൈം ഹൂ — ഐസീ സമ്യഗ്ജ്ഞാനിയോംകോ സദാ

ഭാവനാ കരനാ ചാഹിയേ .

ഇസീപ്രകാര ശ്രീ പൂജ്യപാദസ്വാമീനേ (സമാധിതംത്രമേം ൨൦വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

അത്ര പരമഭാവനാഭിമുഖസ്യ ജ്ഞാനിനഃ ശിക്ഷണമുക്ത മ് .

യസ്തു കാരണപരമാത്മാ സകലദുരിതവീരവൈരിസേനാവിജയവൈജയന്തീലുംടാകം ത്രികാല-

നിരാവരണനിരംജനനിജപരമഭാവം ക്വചിദപി നാപി മുംചതി, പംചവിധസംസാരപ്രവൃദ്ധികാരണം
വിഭാവപുദ്ഗലദ്രവ്യസംയോഗസംജാതം രാഗാദിപരഭാവം നൈവ ഗൃഹ്ണാതി, നിശ്ചയേന നിജനിരാവരണപരമ-
ബോധേന നിരംജനസഹജജ്ഞാനസഹജദ്രഷ്ടിസഹജശീലാദിസ്വഭാവധര്മാണാമാധാരാധേയവികല്പനിര്മുക്ത മപി

സദാമുക്തം സഹജമുക്തി ഭാമിനീസംഭോഗസംഭവപരതാനിലയം കാരണപരമാത്മാനം ജാനാതി, തഥാവിധ-
സഹജാവലോകേന പശ്യതി ച, സ ച കാരണസമയസാരോഹമിതി ഭാവനാ സദാ കര്തവ്യാ
സമ്യഗ്ജ്ഞാനിഭിരിതി .

തഥാ ചോക്തം ശ്രീപൂജ്യപാദസ്വാമിഭിഃ —

൧ – രാഗാദിപരഭാവകീ ഉത്പത്തിമേം പുദ്ഗലകര്മ നിമിത്ത ബനതാ ഹൈ .

൨ – കാരണപരമാത്മാ ‘സ്വയം ആധാര ഹൈ ഔര സ്വഭാവധര്മ ആധേയ ഹൈം ’ ഐസേ വികല്പോംസേ രഹിത ഹൈ, സദാ മുക്ത
ഹൈ ഔര മുക്തിസുഖകാ ആവാസ ഹൈ .

Page 187 of 388
PDF/HTML Page 214 of 415
single page version

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ അഗ്രാഹ്യകോ ( – ഗ്രഹണ ന കരനേ യോഗ്യകോ) ഗ്രഹണ നഹീം കരതാ

തഥാ ഗൃഹീതകോ ( – ഗ്രാഹ്യകോ, ശാശ്വത സ്വഭാവകോ) ഛോഡതാ നഹീം ഹൈ, സര്വകോ സര്വ പ്രകാരസേ

ജാനതാ ഹൈ, വഹ സ്വസംവേദ്യ (തത്ത്വ) മൈം ഹൂ .’’

ഔര (ഇസ ൯൭വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ചാര ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം ) : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ആത്മാ ആത്മാമേം നിജ ആത്മിക ഗുണോംസേ സമൃദ്ധ ആത്മാകോ — ഏക

പംചമഭാവകോ — ജാനതാ ഹൈ ഔര ദേഖതാ ഹൈ; ഉസ സഹജ ഏക പംചമഭാവകോ ഉസനേ ഛോഡാ നഹീം

ഹീ ഹൈ തഥാ അന്യ ഐസേ പരഭാവകോ — കി ജോ വാസ്തവമേം പൌദ്ഗലിക വികാര ഹൈ ഉസേ — വഹ ഗ്രഹണ

നഹീം ഹീ കരതാ .൧൨൯.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] അന്യ ദ്രവ്യകാ ൧ആഗ്രഹ കരനേസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ ഇസ ൨വിഗ്രഹകോ

അബ ഛോഡകര, വിശുദ്ധ - പൂര്ണ - സഹജജ്ഞാനാത്മക സൌഖ്യകീ പ്രാപ്തികേ ഹേതു, മേരാ യഹ നിജ അന്തര

(അനുഷ്ടുഭ്)

‘‘യദഗ്രാഹ്യം ന ഗൃഹ്ണാതി ഗൃഹീതം നാപി മുംചതി .

ജാനാതി സര്വഥാ സര്വം തത്സ്വസംവേദ്യമസ്മ്യഹമ് ..’’

തഥാ ഹി —

(വസംതതിലകാ)

ആത്മാനമാത്മനി നിജാത്മഗുണാഢയമാത്മാ
ജാനാതി പശ്യതി ച പംചമഭാവമേകമ് .

തത്യാജ നൈവ സഹജം പരഭാവമന്യം
ഗൃഹ്ണാതി നൈവ ഖലു പൌദ്ഗലികം വികാരമ് ..൧൨9..

(ശാര്ദൂലവിക്രീഡിത)

മത്സ്വാന്തം മയി ലഗ്നമേതദനിശം ചിന്മാത്രചിംതാമണാ-
വന്യദ്രവ്യകൃതാഗ്രഹോദ്ഭവമിമം മുക്ത്വാധുനാ വിഗ്രഹമ് .

തച്ചിത്രം ന വിശുദ്ധപൂര്ണസഹജജ്ഞാനാത്മനേ ശര്മണേ
ദേവാനാമമൃതാശനോദ്ഭവരുചിം ജ്ഞാത്വാ കിമന്യാശനേ ..൧൩൦..

൧ – ആഗ്രഹ = പകഡ; ഗ്രഹണ; ലഗേ രഹനാ വഹ .

൨ – വിഗ്രഹ = (൧) രാഗദ്വേഷാദി കലഹ; (൨) ശരീര .

Page 188 of 388
PDF/HTML Page 215 of 415
single page version

മുഝമേം — ചൈതന്യമാത്ര - ചിംതാമണിമേം നിരന്തര ലഗാ ഹൈ — ഉസമേം ആശ്ചര്യ നഹീം ഹൈ, കാരണ കി

അമൃതഭോജനജനിത സ്വാദകോ ജാനകര ദേവോംകോ അന്യ ഭോജനസേ ക്യാ പ്രയോജന ഹൈ ? (ജിസ പ്രകാര
അമൃതഭോജനകേ സ്വാദകോ ജാനകര ദേവോംകാ മന അന്യ ഭോജനമേം നഹീം ലഗതാ, ഉസീപ്രകാര
ജ്ഞാനാത്മക സൌഖ്യകോ ജാനകര ഹമാരാ മന ഉസ സൌഖ്യകേ നിധാന ചൈതന്യമാത്ര-ചിന്താമണികേ
അതിരിക്ത അന്യ കഹീം നഹീം ലഗതാ .) .൧൩൦.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ദ്വന്ദ്വ രഹിത, ഉപദ്രവ രഹിത, ഉപമാ രഹിത, നിത്യ, നിജ ആത്മാസേ

ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ, അന്യ ദ്രവ്യകീ വിഭാവനാസേ ( – അന്യ ദ്രവ്യോം സമ്ബന്ധീ വികല്പ കരനേസേ)

ഉത്പന്ന ന ഹോനേവാലേ — ഐസേ ഇസ നിര്മല സുഖാമൃതകോ പീകര ( – ഉസ സുഖാമൃതകേ സ്വാദകേ പാസ

സുകൃത ഭീ ദുഃഖരൂപ ലഗനേസേ), ജോ ജീവ ൧സുകൃതാത്മക ഹൈ വഹ അബ ഇസ സുകൃതകോ

ഭീ ഛോഡകര അദ്വിതീയ അതുല ചൈതന്യമാത്ര - ചിന്താമണികോ സ്ഫു ടരൂപസേ ( – പ്രഗടരൂപസേ) പ്രാപ്ത

കരതാ ഹൈ .൧൩൧.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ഗുരുചരണോംകേ ൨സമര്ചനസേ ഉത്പന്ന ഹുഈ നിജ മഹിമാകോ ജാനനേവാലാ

കൌന വിദ്വാന ‘യഹ പരദ്രവ്യ മേരാ ഹൈ’ ഐസാ കഹേഗാ ? ൧൩൨.

(ശാര്ദൂലവിക്രീഡിത)

നിര്ദ്വന്ദ്വം നിരുപദ്രവം നിരുപമം നിത്യം നിജാത്മോദ്ഭവം
നാന്യദ്രവ്യവിഭാവനോദ്ഭവമിദം ശര്മാമൃതം നിര്മലമ് .

പീത്വാ യഃ സുകൃതാത്മകഃ സുകൃതമപ്യേതദ്വിഹായാധുനാ
പ്രാപ്നോതി സ്ഫു ടമദ്വിതീയമതുലം ചിന്മാത്രചിംതാമണിമ് ..൧൩൧..

(ആര്യാ)

കോ നാമ വക്തി വിദ്വാന് മമ ച പരദ്രവ്യമേതദേവ സ്യാത് .

നിജമഹിമാനം ജാനന് ഗുരുചരണസമര്ച്ചനാസമുദ്ഭൂതമ് ..൧൩൨..

പയഡിട്ഠിദിഅണുഭാഗപ്പദേസബംധേഹിം വജ്ജിദോ അപ്പാ .

സോ ഹം ഇദി ചിംതിജ്ജോ തത്ഥേവ യ കുണദി ഥിരഭാവം ..9൮..

൧ – സുകൃതാത്മക = സുകൃതവാലാ; ശുഭകൃത്യവാലാ; പുണ്യകര്മവാലാ; ശുഭ ഭാവവാലാ .

൨ – സമര്ചന = സമ്യക് അര്ചന; സമ്യക് പൂജന; സമ്യക് ഭക്തി .

ജോ പ്രകൃതി സ്ഥിതി അനുഭാഗ ഔര പ്രദേശ ബ ധവിന ആത്മാ .

മൈം ഹൂ വഹീ, യോം ഭാവതാ ജ്ഞാനീ കരേ സ്ഥിരതാ വഹാ ..൯൮..

Page 189 of 388
PDF/HTML Page 216 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൯൮ അന്വയാര്ഥ :— [പ്രകൃതിസ്ഥിത്യനുഭാഗപ്രദേശബംധൈഃ വിവര്ജിതഃ ]

പ്രകൃതിബന്ധ, സ്ഥിതിബന്ധ, അനുഭാഗബന്ധ ഔര പ്രദേശബന്ധ രഹിത [ആത്മാ ] ജോ ആത്മാ [സഃ
അഹമ് ] സോ മൈം ഹൂ — [ഇതി ] യോം [ചിംതയന് ] ചിംതവന കരതാ ഹുആ, (ജ്ഞാനീ) [തത്ര ഏവ ച ]

ഉസീമേം [സ്ഥിരഭാവം കരോതി ] സ്ഥിരഭാവ കരതാ ഹൈ .

ടീകാ : — യഹാ ( – ഇസ ഗാഥാമേം), ബന്ധരഹിത ആത്മാ ഭാനാ ചാഹിയേ — ഇസ പ്രകാര

ഭവ്യകോ ശിക്ഷാ ദീ ഹൈ .

ശുഭാശുഭ മനവചനകായസമ്ബന്ധീ കര്മോംസേ പ്രകൃതിബന്ധ ഔര പ്രദേശബന്ധ ഹോതാ ഹൈ; ചാര

കഷായോംസേ സ്ഥിതിബന്ധ ഔര അനുഭാഗബന്ധ ഹോതാ ഹൈ; ഇന ചാര ബന്ധോം രഹിത സദാ നിരുപാധിസ്വരൂപ
ജോ ആത്മാ സോ മൈം ഹൂ — ഐസീ സമ്യഗ്ജ്ഞാനീകോ നിരന്തര ഭാവനാ കരനീ ചാഹിയേ .

[അബ ഇസ ൯൮ വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ മുക്തിസാമ്രാജ്യകാ മൂല ഹൈ ഐസേ ഇസ നിരുപമ,

സഹജപരമാനന്ദവാലേ ചിദ്രൂപകോ ( – ചൈതന്യകേ സ്വരൂപകോ) ഏകകോ ബുദ്ധിമാന പുരുഷോംകോ സമ്യക്

പ്രകാരസേ ഗ്രഹണ കരനാ യോഗ്യ ഹൈ; ഇസലിയേ, ഹേ മിത്ര ! തൂ ഭീ മേരേ ഉപദേശകേ സാരകോ സുനകര, തുരന്ത
ഹീ ഉഗ്രരൂപസേ ഇസ ചൈതന്യചമത്കാരമാത്രകേ പ്രതി അപനീ വൃത്തി കര .൧൩൩.

പ്രകൃതിസ്ഥിത്യനുഭാഗപ്രദേശബംധൈര്വിവര്ജിത ആത്മാ .

സോഹമിതി ചിംതയന് തത്രൈവ ച കരോതി സ്ഥിരഭാവമ് ..9൮..

അത്ര ബന്ധനിര്മുക്ത മാത്മാനം ഭാവയേദിതി ഭവ്യസ്യ ശിക്ഷണമുക്ത മ് .

ശുഭാശുഭമനോവാക്കായകര്മഭിഃ പ്രകൃതിപ്രദേശബംധൌ സ്യാതാമ്; ചതുര്ഭിഃ കഷായൈഃ

സ്ഥിത്യനുഭാഗബന്ധൌ സ്തഃ; ഏഭിശ്ചതുര്ഭിര്ബന്ധൈര്നിര്മുക്ത : സദാനിരുപാധിസ്വരൂപോ ഹ്യാത്മാ സോഹമിതി
സമ്യഗ്ജ്ഞാനിനാ നിരന്തരം ഭാവനാ കര്തവ്യേതി .

(മംദാക്രാംതാ)

പ്രേക്ഷാവദ്ഭിഃ സഹജപരമാനംദചിദ്രൂപമേകം
സംഗ്രാഹ്യം തൈര്നിരുപമമിദം മുക്തി സാമ്രാജ്യമൂലമ് .

തസ്മാദുച്ചൈസ്ത്വമപി ച സഖേ മദ്വചഃസാരമസ്മിന്
ശ്രുത്വാ ശീഘ്രം കുരു തവ മതിം ചിച്ചമത്കാരമാത്രേ ..൧൩൩..

Page 190 of 388
PDF/HTML Page 217 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൯൯ അന്വയാര്ഥ : — [മമത്വം ] മൈം മമത്വകോ [പരിവര്ജയാമി ] ഛോഡതാ ഹൂ

ഔര [നിര്മമത്വമ് ] നിര്മമത്വമേം [ഉപസ്ഥിതഃ ] സ്ഥിത രഹതാ ഹൂ ; [ആത്മാ ] ആത്മാ [മേ ] മേരാ
[ആലമ്ബനം ച ] ആലമ്ബന ഹൈ [അവശേഷം ച ] ഔര ശേഷ [വിസൃജാമി ] മൈം ഛോഡതാ ഹൂ .

ടീകാ : — യഹാ സകല വിഭാവകേ സന്ന്യാസകീ ( – ത്യാഗകീ) വിധി കഹീ ഹൈ .

സുന്ദര കാമിനീ, ൧കാംചന ആദി സമസ്ത പരദ്രവ്യ - ഗുണ - പര്യായോംകേ പ്രതി മമകാരകോ മൈം

ഛോഡതാ ഹൂ . പരമോപേക്ഷാലക്ഷണസേ ലക്ഷിത ൨നിര്മമകാരാത്മക ആത്മാമേം സ്ഥിത രഹകര തഥാ ആത്മാകാ

അവലമ്ബന ലേകര, ൩സംസൃതിരൂപീ സ്ത്രീകേ സംഭോഗസേ ഉത്പന്ന സുഖ-ദുഃഖാദി അനേക വിഭാവരൂപ

പരിണതികോ മൈം പരിഹരതാ ഹൂ .

ഇസീപ്രകാര (ആചാര്യദേവ) ശ്രീമദ് അമൃതചന്ദ്രസൂരിനേ (ശ്രീ സമയസാരകീ ആത്മഖ്യാതി

നാമക ടീകാമേം ൧൦൪വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

മമത്തിം പരിവജ്ജാമി ണിമ്മമത്തിമുവട്ഠിദോ .

ആലംബണം ച മേ ആദാ അവസേസം ച വോസരേ ..9 9..

മമത്വം പരിവര്ജയാമി നിര്മമത്വമുപസ്ഥിതഃ .

ആലമ്ബനം ച മേ ആത്മാ അവശേഷം ച വിസൃജാമി ..9 9..

അത്ര സകലവിഭാവസംന്യാസവിധിഃ പ്രോക്ത : .

കമനീയകാമിനീകാംചനപ്രഭൃതിസമസ്തപരദ്രവ്യഗുണപര്യായേഷു മമകാരം സംത്യജാമി . പരമോ-

പേക്ഷാലക്ഷണലക്ഷിതേ നിര്മമകാരാത്മനി ആത്മനി സ്ഥിത്വാ ഹ്യാത്മാനമവലമ്ബ്യ ച സംസൃതി-
പുരംധ്രികാസംഭോഗസംഭവസുഖദുഃഖാദ്യനേകവിഭാവപരിണതിം പരിഹരാമി .

തഥാ ചോക്തം ശ്രീമദമൃതചംദ്രസൂരിഭിഃ —

൧ – കാംചന = സുവര്ണ; ധന .

൨ – നിര്മമകാരാത്മക = നിര്മമത്വമയ; നിര്മമത്വസ്വരൂപ . (നിര്മമത്വകാ ലക്ഷണ പരമ ഉപേക്ഷാ ഹൈ .)

൩ – സംസൃതി = സംസാര .

മൈം ത്യാഗ മമതാ, നിര്മമത്വ സ്വരൂപമേം സ്ഥിതി കര രഹാ .

അവലമ്ബ മേരാ ആത്മാ, അവശേഷ വാരണ കര രഹാ ..൯൯..

Page 191 of 388
PDF/HTML Page 218 of 415
single page version

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ശുഭ ആചരണരൂപ കര്മ ഔര അശുഭ ആചരണരൂപ കര്മ — ഐസേ

സമസ്ത കര്മോംകാ നിഷേധ കിയാ ജാനേ പര ഔര ഇസപ്രകാര നിഷ്കര്മ അവസ്ഥാ വര്തനേ പര, മുനി കഹീം
അശരണ നഹീം ഹൈ; (കാരണ കി) ജബ നിഷ്കര്മ അവസ്ഥാ (നിവൃത്തി-അവസ്ഥാ) വര്തതീ ഹൈ തബ
ജ്ഞാനമേം ആചരണ കരതാ ഹുആ — രമണ കരതാ ഹുആ — പരിണമന കരതാ ഹുആ ജ്ഞാന ഹീ ഉന

മുനിയോംകോ ശരണ ഹൈ; വേ ഉസ ജ്ഞാനമേം ലീന ഹോതേ ഹുഏ പരമ അമൃതകാ സ്വയം അനുഭവന കരതേ ഹൈം —

ആസ്വാദന കരതേ ഹൈം .’’

ഔര (ഇസ ൯൯വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം ) : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] മന - വചന - കായാ സമ്ബന്ധീ ഔര സമസ്ത ഇന്ദ്രിയോം സമ്ബന്ധീ

ഇച്ഛാകാ ജിസനേ ❃നിയംത്രണ കിയാ ഹൈ ഐസാ മൈം അബ ഭവസാഗരമേം ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ മോഹരൂപീ

ജലചര പ്രാണിയോംകേ സമൂഹകോ തഥാ കനക ഔര യുവതീകീ വാംഛാകോ അതിപ്രബല - വിശുദ്ധ -

ധ്യാനമയീ സര്വ ശക്തിസേ ഛോഡതാ ഹൂ .൧൩൪.

(ശിഖരിണീ)

‘‘നിഷിദ്ധേ സര്വസ്മിന് സുകൃതദുരിതേ കര്മണി കില
പ്രവൃത്തേ നൈഷ്കര്മ്യേ ന ഖലു മുനയഃ സംത്യശരണാഃ .

തദാ ജ്ഞാനേ ജ്ഞാനം പ്രതിചരിതമേഷാം ഹി ശരണം
സ്വയം വിംദംത്യേതേ പരമമമൃതം തത്ര നിരതാഃ ..’’

തഥാ ഹി —

(മാലിനീ)

അഥ നിയതമനോവാക്കായകൃത്സ്നേന്ദ്രിയേച്ഛോ
ഭവവനധിസമുത്ഥം മോഹയാദഃസമൂഹമ് .

കനകയുവതിവാംച്ഛാമപ്യഹം സര്വശക്ത്യാ
പ്രബലതരവിശുദ്ധധ്യാനമയ്യാ ത്യജാമി ..൧൩൪..

❃ നിയംത്രണ കരനാ = സംയമന കരനാ; അന്കു ശമേം ലേനാ .

Page 192 of 388
PDF/HTML Page 219 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൦൦ അന്വയാര്ഥ : — [ഖലു ] വാസ്തവമേം [മമ ജ്ഞാനേ ] മേരേ ജ്ഞാനമേം

[ആത്മാ ] ആത്മാ ഹൈ, [മേ ദര്ശനേ ] മേരേ ദര്ശനമേം [ച ] തഥാ [ചരിത്രേ ] ചാരിത്രമേം [ആത്മാ ]
ആത്മാ ഹൈ, [പ്രത്യാഖ്യാനേ ] മേരേ പ്രത്യാഖ്യാനമേം [ആത്മാ ] ആത്മാ ഹൈ, [മേ സംവരേ യോഗേ ] മേരേ സംവരമേം
തഥാ യോഗമേം ( – ശുദ്ധോപയോഗമേം) [ആത്മാ ] ആത്മാ ഹൈ .

ടീകാ : — യഹാ ( – ഇസ ഗാഥാമേം), സര്വത്ര ആത്മാ ഉപാദേയ ( – ഗ്രഹണ കരനേ യോഗ്യ) ഹൈ

ഐസാ കഹാ ഹൈ .

ആത്മാ വാസ്തവമേം അനാദി - അനന്ത, അമൂര്ത, അതീന്ദ്രിയസ്വഭാവവാലാ, ശുദ്ധ, സഹജ -

സൌഖ്യാത്മക ഹൈ . സഹജ ശുദ്ധ ജ്ഞാനചേതനാരൂപസേ പരിണമിത ജോ മൈം ഉസകേ (അര്ഥാത് മേരേ)

സമ്യഗ്ജ്ഞാനമേം സചമുച വഹ (ആത്മാ) ഹൈ; പൂജിത പരമ പംചമഗതികീ പ്രാപ്തികേ ഹേതുഭൂത
പംചമഭാവകീ ഭാവനാരൂപസേ പരിണമിത ജോ മൈം ഉസകേ സഹജ സമ്യഗ്ദര്ശനവിഷയമേം (അര്ഥാത് മേരേ
സഹജ സമ്യഗ്ദര്ശനമേം) വഹ (ആത്മാ) ഹൈ; സാക്ഷാത് നിര്വാണപ്രാപ്തികേ ഉപായഭൂത, നിജ സ്വരൂപമേം
അവിചല സ്ഥിതിരൂപ സഹജപരമചാരിത്രപരിണതിവാലാ ജോ മൈം ഉസകേ (അര്ഥാത് മേരേ) സഹജ ചാരിത്രമേം

ആദാ ഖു മജ്ഝ ണാണേ ആദാ മേ ദംസണേ ചരിത്തേ യ .

ആദാ പച്ചക്ഖാണേ ആദാ മേ സംവരേ ജോഗേ ..൧൦൦..

ആത്മാ ഖലു മമ ജ്ഞാനേ ആത്മാ മേ ദര്ശനേ ചരിത്രേ ച .

ആത്മാ പ്രത്യാഖ്യാനേ ആത്മാ മേ സംവരേ യോഗേ ..൧൦൦..

അത്ര സര്വത്രാത്മോപാദേയ ഇത്യുക്ത : .

അനാദ്യനിധനാമൂര്താതീന്ദ്രിയസ്വഭാവശുദ്ധസഹജസൌഖ്യാത്മാ ഹ്യാത്മാ . സ ഖലു സഹജ-

ശുദ്ധജ്ഞാനചേതനാപരിണതസ്യ മമ സമ്യഗ്ജ്ഞാനേ ച, സ ച പ്രാംചിതപരമപംചമഗതിപ്രാപ്തിഹേതുഭൂതപംചമ-
ഭാവഭാവനാപരിണതസ്യ മമ സഹജസമ്യഗ്ദര്ശനവിഷയേ ച, സാക്ഷാന്നിര്വാണപ്രാപ്ത്യുപായസ്വസ്വരൂപാവിചല-
സ്ഥിതിരൂപസഹജപരമചാരിത്രപരിണതേര്മമ സഹജചാരിത്രേപി സ പരമാത്മാ സദാ സംനിഹിതശ്ച, സ ചാത്മാ
സദാസന്നസ്ഥഃ ശുഭാശുഭപുണ്യപാപസുഖദുഃഖാനാം ഷണ്ണാം സകലസംന്യാസാത്മകനിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാനേ ച

മമ ജ്ഞാനമേം ഹൈ ആതമാ, ദര്ശന ചരിതമേം ആതമാ .

ഹൈ ഔര പ്രത്യാഖ്യാന, സംവര, യോഗമേം ഭീ ആതമാ ..൧൦൦..

Page 193 of 388
PDF/HTML Page 220 of 415
single page version

ഭീ വഹ പരമാത്മാ സദാ സംനിഹിത ( – നികട) ഹൈ; ഭേദവിജ്ഞാനീ, പരദ്രവ്യസേ പരാങ്മുഖ തഥാ

പംചേന്ദ്രിയകേ വിസ്താര രഹിത ദേഹമാത്രപരിഗ്രഹവാലാ ജോ മൈം ഉസകേ നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാനമേം — കി ജോ

(നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാന) ശുഭ, അശുഭ, പുണ്യ, പാപ, സുഖ ഔര ദുഃഖ ഇന ഛഹകേ
സകലസംന്യാസസ്വരൂപ ഹൈ (അര്ഥാത് ഇന ഛഹ വസ്തുഓംകേ സമ്പൂര്ണ ത്യാഗസ്വരൂപ ഹൈ ) ഉസമേം — വഹ

ആത്മാ സദാ ആസന്ന ( – നികട) വിദ്യമാന ഹൈ; സഹജ വൈരാഗ്യരൂപീ മഹലകേ ശിഖരകാ

ശിഖാമണി, സ്വരൂപഗുപ്ത ഔര പാപരൂപീ അടവീകോ ജലാനേകേ ലിയേ പാവക സമാന ജോ മൈം ഉസകേ
ശുഭാശുഭസംവരമേം (വഹ പരമാത്മാ ഹൈ ), തഥാ അശുഭോപയോഗസേ പരാങ്മുഖ, ശുഭോപയോഗകേ പ്രതി ഭീ
ഉദാസീനതാവാലാ ഔര സാക്ഷാത് ശുദ്ധോപയോഗകേ സമ്മുഖ ജോ മൈം — പരമാഗമരൂപീ പുഷ്പരസ ജിസകേ

മുഖസേ ഝരതാ ഹൈ ഐസാ പദ്മപ്രഭ — ഉസകേ ശുദ്ധോപയോഗമേം ഭീ വഹ പരമാത്മാ വിദ്യമാന ഹൈ കാരണ

കി വഹ (പരമാത്മാ) സനാതന സ്വഭാവവാലാ ഹൈ .

ഇസീപ്രകാര ഏകത്വസപ്തതിമേം ( – ശ്രീ പദ്മനന്ദി-ആചാര്യവരകൃത പദ്മനന്ദിപഞ്ചവിംശതികാകേ

ഏകത്വസപ്തതി നാമക അധികാരമേം ൩൯, ൪൦ തഥാ ൪൧വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] വഹീ ഏക ( – വഹ ചൈതന്യജ്യോതി ഹീ ഏക) പരമ ജ്ഞാന ഹൈ, വഹീ

ഏക പവിത്ര ദര്ശന ഹൈ, വഹീ ഏക ചാരിത്ര ഹൈ തഥാ വഹീ ഏക നിര്മല തപ ഹൈ .

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] സത്പുരുഷോംകോ വഹീ ഏക നമസ്കാരയോഗ്യ ഹൈ, വഹീ ഏക മംഗല ഹൈ,

വഹീ ഏക ഉത്തമ ഹൈ തഥാ വഹീ ഏക ശരണ ഹൈ .

മമ ഭേദവിജ്ഞാനിനഃ പരദ്രവ്യപരാങ്മുഖസ്യ പംചേന്ദ്രിയപ്രസരവര്ജിതഗാത്രമാത്രപരിഗ്രഹസ്യ, മമ സഹജ-
വൈരാഗ്യപ്രാസാദശിഖരശിഖാമണേഃ സ്വരൂപഗുപ്തസ്യ പാപാടവീപാവകസ്യ ശുഭാശുഭസംവരയോശ്ച, അശുഭോപ-
യോഗപരാങ്മുഖസ്യ ശുഭോപയോഗേപ്യുദാസീനപരസ്യ സാക്ഷാച്ഛുദ്ധോപയോഗാഭിമുഖസ്യ മമ പരമാഗമമകരംദ-
നിഷ്യന്ദിമുഖപദ്മപ്രഭസ്യ ശുദ്ധോപയോഗേപി ച സ പരമാത്മാ സനാതനസ്വഭാവത്വാത്തിഷ്ഠതി .

തഥാ ചോക്ത മേകത്വസപ്തതൌ —

(അനുഷ്ടുഭ്)

‘‘തദേകം പരമം ജ്ഞാനം തദേകം ശുചി ദര്ശനമ് .

ചാരിത്രം ച തദേകം സ്യാത് തദേകം നിര്മലം തപഃ ..

(അനുഷ്ടുഭ്)

നമസ്യം ച തദേവൈകം തദേവൈകം ച മംഗലമ് .

ഉത്തമം ച തദേവൈകം തദേവ ശരണം സതാമ് ..

< Previous Page Next Page >