Niyamsar-Hindi (Malayalam transliteration). Gatha: 101-109 ; Adhikar-7 : Param AlochanA Adhikar.

Page 194 of 388
PDF/HTML Page 221 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] അപ്രമത്ത യോഗീകോ വഹീ ഏക ആചാര ഹൈ, വഹീ ഏക ആവശ്യക

ക്രിയാ ഹൈ തഥാ വഹീ ഏക സ്വാധ്യായ ഹൈ .’’

ഔര (ഇസ ൧൦൦വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ദോ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം ) : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] മേരേ സഹജ സമ്യഗ്ദര്ശനമേം, ശുദ്ധ ജ്ഞാനമേം, ചാരിത്രമേം, സുകൃത ഔര

ദുഷ്കൃതരൂപീ കര്മദ്വംദ്വകേ സംന്യാസകാലമേം (അര്ഥാത് പ്രത്യാഖ്യാനമേം), സംവരമേം ഔര ശുദ്ധ യോഗമേം
( – ശുദ്ധോപയോഗമേം) വഹ പരമാത്മാ ഹീ ഹൈ (അര്ഥാത് സമ്യഗ്ദര്ശനാദി സഭീകാ ആശ്രയ – അവലമ്ബന

ശുദ്ധാത്മാ ഹീ ഹൈ ); മുക്തികീ പ്രാപ്തികേ ലിയേ ജഗതമേം അന്യ കോഈ ഭീ പദാര്ഥ നഹീം ഹൈ,
നഹീം ഹൈ .൧൩൫.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ കഭീ നിര്മല ദിഖാഈ ദേതാ ഹൈ, കഭീ നിര്മല തഥാ അനിര്മല

ദിഖാഈ ദേതാ ഹൈ, തഥാ കഭീ അനിര്മല ദിഖാഈ ദേതാ ഹൈ ഔര ഇസസേ അജ്ഞാനീകേ ലിയേ ജോ ഗഹന
ഹൈ, വഹീ — കി ജിസനേ നിജജ്ഞാനരൂപീ ദീപക സേ പാപതിമിരകോ നഷ്ട കിയാ ഹൈ വഹ (ആത്മതത്ത്വ)

ഹീ സത്പുരുഷോംകേ ഹൃദയകമലരൂപീ ഘരമേം നിശ്ചലരൂപസേ സംസ്ഥിത ഹൈ .൧൩൬.

(അനുഷ്ടുഭ്)

ആചാരശ്ച തദേവൈകം തദേവാവശ്യകക്രിയാ .

സ്വാധ്യായസ്തു തദേവൈകമപ്രമത്തസ്യ യോഗിനഃ ..’’

തഥാ ഹി —

(മാലിനീ)

മമ സഹജസുദ്രഷ്ടൌ ശുദ്ധബോധേ ചരിത്രേ

സുകൃതദുരിതകര്മദ്വന്ദസംന്യാസകാലേ .

ഭവതി സ പരമാത്മാ സംവരേ ശുദ്ധയോഗേ
ന ച ന ച ഭുവി കോപ്യന്യോസ്തി മുക്ത്യൈ പദാര്ഥഃ ..൧൩൫..

(പൃഥ്വീ)

ക്വചില്ലസതി നിര്മലം ക്വചന നിര്മലാനിര്മലം
ക്വചിത്പുനരനിര്മലം ഗഹനമേവമജ്ഞസ്യ യത് .

തദേവ നിജബോധദീപനിഹതാഘഭൂഛായകം
സതാം ഹൃദയപദ്മസദ്മനി ച സംസ്ഥിതം നിശ്ചലമ് ..൧൩൬..

Page 195 of 388
PDF/HTML Page 222 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൦൧ അന്വയാര്ഥ : — [ജീവഃ ഏകഃ ച ] ജീവ അകേലാ [മ്രിയതേ ]

മരതാ ഹൈ [ച ] ഔര [സ്വയമ് ഏകഃ ] സ്വയം അകേലാ [ജീവതി ] ജന്മതാ ഹൈ; [ഏകസ്യ ]
അകേലേകാ [മരണം ജായതേ ] മരണ ഹോതാ ഹൈ ഔര [ഏകഃ ] അകേലാ [നീരജാഃ ] രജ രഹിത
ഹോതാ ഹുആ [സിധ്യതി ] സിദ്ധ ഹോതാ ഹൈ .

ടീകാ : — യഹാ ( – ഇസ ഗാഥാമേം), സംസാരാവസ്ഥാമേം ഔര മുക്തിമേം ജീവ നിഃസഹായ ഹൈ

ഐസാ കഹാ ഹൈ .

നിത്യ മരണമേം (അര്ഥാത് പ്രതിസമയ ഹോനേവാലേ ആയുകര്മകേ നിഷേകോംകേ ക്ഷയമേം) ഔര

ഉസ ഭവ സമ്ബന്ധീ മരണമേം, (അന്യ കിസീകീ) സഹായതാകേ ബിനാ വ്യവഹാരസേ (ജീവ)
അകേലാ ഹീ മരതാ ഹൈ; തഥാ സാദി-സാംത മൂര്തിക വിജാതീയവിഭാവവ്യംജനപര്യായരൂപ
നരനാരകാദിപര്യായോംകീ ഉത്പത്തിമേം, ആസന്ന - അനുപചരിത - അസദ്ഭൂത - വ്യവഹാരനയകേ കഥനസേ (ജീവ

അകേലാ ഹീ) സ്വയമേവ ജന്മതാ ഹൈ . സര്വ ബന്ധുജനോംസേ രക്ഷണ കിയാ ജാനേ പര ഭീ,

മഹാബലപരാക്രമവാലേ ജീവകാ അകേലേകാ ഹീ, അനിച്ഛിത ഹോനേ പര ഭീ, സ്വയമേവ മരണ ഹോതാ

ഏഗോ യ മരദി ജീവോ ഏഗോ യ ജീവദി സയം .

ഏഗസ്സ ജാദി മരണം ഏഗോ സിജ്ഝദി ണീരഓ ..൧൦൧..

ഏകശ്ച മ്രിയതേ ജീവഃ ഏകശ്ച ജീവതി സ്വയമ് .

ഏകസ്യ ജായതേ മരണം ഏകഃ സിധ്യതി നീരജാഃ ..൧൦൧..

ഇഹ ഹി സംസാരാവസ്ഥായാം മുക്തൌ ച നിഃസഹായോ ജീവ ഇത്യുക്ത : .

നിത്യമരണേ തദ്ഭവമരണേ ച സഹായമന്തരേണ വ്യവഹാരതശ്ചൈക ഏവ മ്രിയതേ; സാദി-

സനിധനമൂര്തിവിജാതീയവിഭാവവ്യംജനനരനാരകാദിപര്യായോത്പത്തൌ ചാസന്നഗതാനുപചരിതാസദ്ഭൂതവ്യവഹാര-
നയാദേശേന സ്വയമേവോജ്ജീവത്യേവ . സര്വൈര്ബംധുഭിഃ പരിരക്ഷ്യമാണസ്യാപി മഹാബലപരാക്രമസ്യൈകസ്യ

ജീവസ്യാപ്രാര്ഥിതമപി സ്വയമേവ ജായതേ മരണമ്; ഏക ഏവ പരമഗുരുപ്രസാദാസാദിതസ്വാത്മാശ്രയ-

മരതാ അകേലാ ജീവ, ഏവം ജന്മ ഏകാകീ കരേ .

പാതാ അകേലാ ഹീ മരണ, അരു മുക്തി ഏകാകീ കരേ ..൧൦൧..

Page 196 of 388
PDF/HTML Page 223 of 415
single page version

ഹൈ; (ജീവ) അകേലാ ഹീ പരമ ഗുരുകേ പ്രസാദസേ പ്രാപ്ത സ്വാത്മാശ്രിത നിശ്ചയശുക്ലധ്യാനകേ ബലസേ
നിജ ആത്മാകോ ധ്യാകര രജരഹിത ഹോതാ ഹുആ ശീഘ്ര നിര്വാണ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ .

ഇസീപ്രകാര (അന്യത്ര ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ആത്മാ സ്വയം കര്മ കരതാ ഹൈ, സ്വയം ഉസകാ ഫല ഭോഗതാ ഹൈ,

സ്വയം സംസാരമേം ഭ്രമതാ ഹൈ തഥാ സ്വയം സംസാരസേ മുക്ത ഹോതാ ഹൈ .’’

ഔര ശ്രീ സോമദേവപംഡിതദേവനേ (യശസ്തിലകചംപൂകാവ്യമേം ദൂസരേ അധികാരമേം

ഏകത്വാനുപ്രേക്ഷാകാ വര്ണന കരതേ ഹുഏ ൧൧൯വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] സ്വയം കിയേ ഹുഏ കര്മകേ ഫലാനുബന്ധകോ സ്വയം ഭോഗനേകേ ലിയേ

തൂ അകേലാ ജന്മമേം തഥാ മൃത്യുമേം പ്രവേശ കരതാ ഹൈ, അന്യ കോഈ (സ്ത്രീപുത്രമിത്രാദിക) സുഖദുഃഖകേ
പ്രകാരോംമേം ബിലകുല സഹായഭൂത നഹീം ഹോതാ; അപനീ ആജീവികാകേ ലിയേ (മാത്ര അപനേ സ്വാര്ഥകേ
ലിയേ സ്ത്രീപുത്രമിത്രാദിക) ഠഗോംകീ ടോലീ തുഝേ മിലീ ഹൈ .’’

ഔര (ഇസ ൧൦൧വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക കഹതേ

ഹൈം ) : —

നിശ്ചയശുക്ലധ്യാനബലേന സ്വാത്മാനം ധ്യാത്വാ നീരജാഃ സന് സദ്യോ നിര്വാതി .

തഥാ ചോക്ത മ് —

(അനുഷ്ടുഭ്)

‘‘സ്വയം കര്മ കരോത്യാത്മാ സ്വയം തത്ഫലമശ്നുതേ .

സ്വയം ഭ്രമതി സംസാരേ സ്വയം തസ്മാദ്വിമുച്യതേ ..’’

ഉക്തം ച ശ്രീസോമദേവപംഡിതദേവൈഃ —

(വസംതതിലകാ)

‘‘ഏകസ്ത്വമാവിശസി ജന്മനി സംക്ഷയേ ച
ഭോക്തും സ്വയം സ്വകൃതകര്മഫലാനുബന്ധമ് .

അന്യോ ന ജാതു സുഖദുഃഖവിധൌ സഹായഃ
സ്വാജീവനായ മിലിതം വിടപേടകം തേ ..’’

തഥാ ഹി —

Page 197 of 388
PDF/HTML Page 224 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജീവ അകേലാ പ്രബല ദുഷ്കൃതസേ ജന്മ ഔര മൃത്യുകോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ;

ജീവ അകേലാ സദാ തീവ്ര മോഹകേ കാരണ സ്വസുഖസേ വിമുഖ ഹോതാ ഹുആ കര്മദ്വംദ്വജനിത ഫലമയ
( – ശുഭ ഔര അശുഭ കര്മകേ ഫലരൂപ) സുന്ദര സുഖ ഔര ദുഃഖകോ ബാരമ്ബാര ഭോഗതാ ഹൈ; ജീവ

അകേലാ ഗുരു ദ്വാരാ കിസീ ഐസേ ഏക തത്ത്വകോ ( – അവര്ണനീയ പരമ ചൈതന്യതത്ത്വകോ) പ്രാപ്ത കരകേ

ഉസമേം സ്ഥിത രഹതാ ഹൈ . ൧൩൭ .

ഗാഥാ : ൧൦൨ അന്വയാര്ഥ : — [ജ്ഞാനദര്ശനലക്ഷണഃ ] ജ്ഞാനദര്ശനലക്ഷണവാലാ

[ശാശ്വതഃ ] ശാശ്വത [ഏകഃ ] ഏക [ആത്മാ ] ആത്മാ [മേ ] മേരാ ഹൈ; [ശേഷാഃ സര്വേ ] ശേഷ
സബ [സംയോഗലക്ഷണാഃ ഭാവാഃ ] സംയോഗലക്ഷണവാലേ ഭാവ [മേ ബാഹ്യാഃ ] മുഝസേ ബാഹ്യ ഹൈം .

ടീകാ : — ഏകത്വഭാവനാരൂപസേ പരിണമിത സമ്യഗ്ജ്ഞാനീകേ ലക്ഷണകാ യഹ കഥന ഹൈ .

ത്രികാല നിരുപാധിക സ്വഭാവവാലാ ഹോനേസേ നിരാവരണ - ജ്ഞാനദര്ശനലക്ഷണസേ ലക്ഷിത ഐസാ ജോ

കാരണപരമാത്മാ വഹ, സമസ്ത സംസാരരൂപീ നന്ദനവനകേ വൃക്ഷോംകീ ജഡകേ ആസപാസ ക്യാരിയോംമേം

(മംദാക്രാംതാ)

ഏകോ യാതി പ്രബലദുരഘാജ്ജന്മ മൃത്യും ച ജീവഃ
കര്മദ്വന്ദ്വോദ്ഭവഫലമയം ചാരുസൌഖ്യം ച ദുഃഖമ് .

ഭൂയോ ഭുംക്തേ സ്വസുഖവിമുഖഃ സന് സദാ തീവ്രമോഹാ-
ദേകം തത്ത്വം കിമപി ഗുരുതഃ പ്രാപ്യ തിഷ്ഠത്യമുഷ്മിന് ..൧൩൭..

ഏഗോ മേ സാസദോ അപ്പാ ണാണദംസണലക്ഖണോ .

സേസാ മേ ബാഹിരാ ഭാവാ സവ്വേ സംജോഗലക്ഖണാ ..൧൦൨..

ഏകോ മേ ശാശ്വത ആത്മാ ജ്ഞാനദര്ശനലക്ഷണഃ .

ശേഷാ മേ ബാഹ്യാ ഭാവാഃ സര്വേ സംയോഗലക്ഷണാഃ ..൧൦൨..

ഏകത്വഭാവനാപരിണതസ്യ സമ്യഗ്ജ്ഞാനിനോ ലക്ഷണകഥനമിദമ് .

അഖിലസംസൃതിനന്ദനതരുമൂലാലവാലാംഭഃപൂരപരിപൂര്ണപ്രണാലികാവത്സംസ്ഥിതകലേവരസംഭവഹേതു-

ദൃഗ്ജ്ഞാന - ലക്ഷിത ഔര ശാശ്വത മാത്ര – ആത്മാ മമ അരേ .

അരു ശേഷ സബ സംയോഗ ലക്ഷിത ഭാവ മുഝസേ ഹൈ പരേ ..൧൦൨..

Page 198 of 388
PDF/HTML Page 225 of 415
single page version

പാനീ ഭരനേകേ ലിയേ ജലപ്രവാഹസേ പരിപൂര്ണ നാലീ സമാന വര്തതാ ഹുആ ജോ ശരീര ഉസകീ ഉത്പത്തിമേം
ഹേതുഭൂത ദ്രവ്യകര്മ - ഭാവകര്മ രഹിത ഹോനേസേ ഏക ഹൈ, ഔര വഹീ (കാരണപരമാത്മാ) സമസ്ത

ക്രിയാകാണ്ഡകേ ആഡമ്ബരകേ വിവിധ വികല്പരൂപ കോലാഹലസേ രഹിത സഹജശുദ്ധ - ജ്ഞാനചേതനാകോ

അതീന്ദ്രിയരൂപസേ ഭോഗതാ ഹുആ ശാശ്വത രഹകര മേരേ ലിയേ ഉപാദേയരൂപസേ രഹതാ ഹൈ; ജോ ശുഭാശുഭ
കര്മകേ സംയോഗസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ ശേഷ ബാഹ്യ - അഭ്യംതര പരിഗ്രഹ, വേ സബ നിജ സ്വരൂപസേ ബാഹ്യ

ഹൈം . — ഐസാ മേരാ നിശ്ചയ ഹൈ .

[അബ ഇസ ൧൦൨വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] അഹോ ! മേരാ പരമാത്മാ ശാശ്വത ഹൈ, ഏക ഹൈ, സഹജ പരമ

ചൈതന്യചിന്താമണി ഹൈ, സദാ ശുദ്ധ ഹൈ ഔര അനന്ത നിജ ദിവ്യ ജ്ഞാനദര്ശനസേ സമൃദ്ധ ഹൈ . ഐസാ ഹൈ

തോ ഫി ര ബഹു പ്രകാരകേ ബാഹ്യ ഭാവോംസേ മുഝേ ക്യാ ഫല ഹൈ ? ൧൩൮.

ഭൂതദ്രവ്യഭാവകര്മാഭാവാദേകഃ, സ ഏവ നിഖിലക്രിയാകാംഡാഡംബരവിവിധവികല്പകോലാഹല-
നിര്മുക്ത സഹജശുദ്ധജ്ഞാനചേതനാമതീന്ദ്രിയം ഭുംജാനഃ സന് ശാശ്വതോ ഭൂത്വാ മമോപാദേയരൂപേണ തിഷ്ഠതി,
യസ്ത്രികാലനിരുപാധിസ്വഭാവത്വാത് നിരാവരണജ്ഞാനദര്ശനലക്ഷണലക്ഷിതഃ കാരണപരമാത്മാ; യേ

ശുഭാശുഭകര്മസംയോഗസംഭവാഃ ശേഷാ ബാഹ്യാഭ്യന്തരപരിഗ്രഹാഃ, സ്വസ്വരൂപാദ്ബാഹ്യാസ്തേ സര്വേ; ഇതി മമ
നിശ്ചയഃ .

(മാലിനീ)

അഥ മമ പരമാത്മാ ശാശ്വതഃ കശ്ചിദേകഃ
സഹജപരമചിച്ചിന്താമണിര്നിത്യശുദ്ധഃ .

നിരവധിനിജദിവ്യജ്ഞാനദ്രഗ്ഭ്യാം സമൃദ്ധഃ

കിമിഹ ബഹുവികല്പൈര്മേ ഫലം ബാഹ്യഭാവൈഃ ..൧൩൮..

ജം കിംചി മേ ദുച്ചരിത്തം സവ്വം തിവിഹേണ വോസരേ .

സാമാഇയം തു തിവിഹം കരേമി സവ്വം ണിരായാരം ..൧൦൩..

ജോ കോഇ ഭീ ദുഷ്ചരിത മേരാ സര്വ ത്രയവിധിസേ തജൂ .

അരു ത്രിവിധ സാമായിക ചരിത സബ, നിര്വികല്പക ആചരൂ ..൧൦൩..

Page 199 of 388
PDF/HTML Page 226 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൦൩ അന്വയാര്ഥ : — [മേ ] മേരാ [യത് കിംചിത് ] ജോ കുഛ ഭീ

[ദുശ്ചരിത്രം ] ദുഃചാരിത്ര [സര്വം ] ഉസ സര്വകോ മൈം [ത്രിവിധേന ] ത്രിവിധസേ (മന - വചന - കായാസേ)

[വിസൃജാമി ] ഛോഡതാ ഹൂ [തു ] ഔര [ത്രിവിധം സാമായികം ] ത്രിവിധ ജോ സാമായിക
( – ചാരിത്ര) [സര്വം ] ഉസ സര്വകോ [നിരാകാരം കരോമി ] നിരാകാര (-നിര്വികല്പ) കരതാ ഹൂ .

ടീകാ : — ആത്മഗത ദോഷോംസേ മുക്ത ഹോനേകേ ഉപായകാ യഹ കഥന ഹൈ .

മുഝേ പരമ – തപോധനകോ, ഭേദവിജ്ഞാനീ ഹോനേ പര ഭീ, പൂര്വസംചിത കര്മോംകേ ഉദയകേ കാരണ

ചാരിത്രമോഹകാ ഉദയ ഹോനേ പര യദി കുഛ ഭീ ദുഃചാരിത്ര ഹോ, തോ ഉസ സര്വകോ മന - വചന

- കായാകീ സംശുദ്ധിസേ മൈം സമ്യക് പ്രകാരസേ ഛോഡതാ ഹൂ . ‘സാമായിക’ ശബ്ദസേ ചാരിത്ര കഹാ

ഹൈ — കി ജോ (ചാരിത്ര) സാമായിക, ഛേദോപസ്ഥാപന ഔര പരിഹാരവിശുദ്ധി നാമകേ തീന ഭേദോംകേ

കാരണ തീന പ്രകാരകാ ഹൈ . (മൈം ഉസ ചാരിത്രകോ നിരാകാര കരതാ ഹൂ .) അഥവാ മൈം ജഘന്യ

രത്നത്രയകോ ഉത്കൃഷ്ട കരതാ ഹൂ ; നവ പദാര്ഥരൂപ പരദ്രവ്യകേ ശ്രദ്ധാന - ജ്ഞാന - ആചരണസ്വരൂപ രത്നത്രയ

സാകാര ( – സവികല്പ) ഹൈ, ഉസേ നിജസ്വരൂപകേ ശ്രദ്ധാന - ജ്ഞാന - അനുഷ്ഠാനരൂപ സ്വഭാവരത്നത്രയകേ

സ്വീകാര ( – അംഗീകാര) ദ്വാരാ നിരാകാര – ശുദ്ധ കരതാ ഹൂ , ഐസാ അര്ഥ ഹൈ . ഔര (ദൂസരേ

പ്രകാരസേ കഹാ ജായേ തോ), മൈം ഭേദോപചാര ചാരിത്രകോ അഭേദോപചാര കരതാ ഹൂ തഥാ അഭേദോപചാര
ചാരിത്രകോ അഭേദാനുപചാര കരതാ ഹൂ — ഇസപ്രകാര ത്രിവിധ സാമായികകോ ( – ചാരിത്രകോ)

യത്കിംചിന്മേ ദുശ്ചരിത്രം സര്വം ത്രിവിധേന വിസൃജാമി .

സാമായികം തു ത്രിവിധം കരോമി സര്വം നിരാകാരമ് ..൧൦൩..

ആത്മഗതദോഷനിര്മുക്ത്യുപായകഥനമിദമ് .

ഭേദവിജ്ഞാനിനോപി മമ പരമതപോധനസ്യ പൂര്വസംചിതകര്മോദയബലാച്ചാരിത്രമോഹോദയേ

സതി യത്കിംചിദപി ദുശ്ചരിത്രം ഭവതി ചേത്തത് സര്വം മനോവാക്കായസംശുദ്ധയാ സംത്യജാമി .

സാമായികശബ്ദേന താവച്ചാരിത്രമുക്തം സാമായികഛേദോപസ്ഥാപനപരിഹാരവിശുദ്ധയഭിധാനഭേദാത്ത്രിവിധമ് .

അഥവാ ജഘന്യരത്നത്രയമുത്കൃഷ്ടം കരോമി; നവപദാര്ഥപരദ്രവ്യശ്രദ്ധാനപരിജ്ഞാനാചരണസ്വരൂപം രത്നത്രയം
സാകാരം, തത് സ്വസ്വരൂപശ്രദ്ധാനപരിജ്ഞാനാനുഷ്ഠാനരൂപസ്വഭാവരത്നത്രയസ്വീകാരേണ നിരാകാരം ശുദ്ധം കരോമി

ഇത്യര്ഥഃ . കിം ച, ഭേദോപചാരചാരിത്രമ് അഭേദോപചാരം കരോമി, അഭേദോപചാരമ് അഭേദാനുപചാരം

കരോമി ഇതി ത്രിവിധം സാമായികമുത്തരോത്തരസ്വീകാരേണ സഹജപരമതത്ത്വാവിചലസ്ഥിതിരൂപസഹജനിശ്ചയ-

Page 200 of 388
PDF/HTML Page 227 of 415
single page version

ഉത്തരോത്തര സ്വീകൃത (അംഗീകൃത) കരനേസേ സഹജ പരമ തത്ത്വമേം അവിചല സ്ഥിതിരൂപ സഹജ
നിശ്ചയചാരിത്ര ഹോതാ ഹൈ — കി ജോ (നിശ്ചയചാരിത്ര) നിരാകാര തത്ത്വമേം ലീന ഹോനേസേ നിരാകാര

ചാരിത്ര ഹൈ .

ഇസീപ്രകാര ശ്രീ പ്രവചനസാരകീ (അമൃതചന്ദ്രാചാര്യദേവകൃത തത്ത്വദീപികാ നാമക) ടീകാമേം

(൧൨വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ചരണ ദ്രവ്യാനുസാര ഹോതാ ഹൈ ഔര ദ്രവ്യ ചരണാനുസാര ഹോതാ

ഹൈ — ഇസപ്രകാര വേ ദോനോം പരസ്പര അപേക്ഷാസഹിത ഹൈം; ഇസലിയേ യാ തോ ദ്രവ്യകാ ആശ്രയ കരകേ

അഥവാ തോ ചരണകാ ആശ്രയ കരകേ മുമുക്ഷു (ജ്ഞാനീ, മുനി) മോക്ഷമാര്ഗമേം ആരോഹണ കരോ .’’

ഔര (ഇസ ൧൦൩വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം ) : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജിനകീ ബുദ്ധി ചൈതന്യതത്ത്വകീ ഭാവനാമേം ആസക്ത (രത, ലീന) ഹൈ

ഐസേ യതി യമമേം പ്രയത്നശീല രഹതേ ഹൈം (അര്ഥാത് സംയമമേം സാവധാന രഹതേ ഹൈം ) — കി ജോ യമ

( – സംയമ) യാതനാശീല യമകേ ( – ദുഃഖമയ മരണകേ) നാശകാ കാരണ ഹൈ .൧൩൯.

ചാരിത്രം, നിരാകാരതത്ത്വനിരതത്വാന്നിരാകാരചാരിത്രമിതി .

തഥാ ചോക്തം പ്രവചനസാരവ്യാഖ്യായാമ് —

(വസംതതിലകാ)

‘‘ദ്രവ്യാനുസാരി ചരണം ചരണാനുസാരി
ദ്രവ്യം മിഥോ ദ്വയമിദം നനു സവ്യപേക്ഷമ് .

തസ്മാന്മുമുക്ഷുരധിരോഹതു മോക്ഷമാര്ഗം
ദ്രവ്യം പ്രതീത്യ യദി വാ ചരണം പ്രതീത്യ ..’’

തഥാ ഹി —

(അനുഷ്ടുഭ്)

ചിത്തത്ത്വഭാവനാസക്ത മതയോ യതയോ യമമ് .

യതംതേ യാതനാശീലയമനാശനകാരണമ് ..൧൩9..

Page 201 of 388
PDF/HTML Page 228 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൦൪ അന്വയാര്ഥ : — [സര്വഭൂതേഷു ] സര്വ ജീവോംകേ പ്രതി [മേ ] മുഝേ

[സാമ്യം ] സമതാ ഹൈ, [മഹ്യം ] മുഝേ [കേനചിത് ] കിസീകേ സാഥ [വൈരം ന ] വൈര നഹീം ഹൈ;
[നൂനമ് ] വാസ്തവമേം [ആശാമ് ഉത്സൃജ്യ ] ആശാകോ ഛോഡകര [സമാധിഃ പ്രതിപദ്യതേ ] മൈം
സമാധികോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൂ .

ടീകാ : — യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം) അംതര്മുഖ പരമ - തപോധനകീ ഭാവശുദ്ധികാ

കഥന ഹൈ .

ജിസനേ സമസ്ത ഇന്ദ്രിയോംകേ വ്യാപാരകോ ഛോഡാ ഹൈ ഐസേ മുഝേ ഭേദവിജ്ഞാനിയോം തഥാ

അജ്ഞാനിയോംകേ പ്രതി സമതാ ഹൈ; മിത്ര - അമിത്രരൂപ (മിത്രരൂപ അഥവാ ശത്രുരൂപ) പരിണതികേ

അഭാവകേ കാരണ മുഝേ കിസീ പ്രാണീകേ സാഥ വൈര നഹീം ഹൈ; സഹജ വൈരാഗ്യപരിണതികേ കാരണ
മുഝേ കോഈ ഭീ ആശാ നഹീം വര്തതീ; പരമ സമരസീഭാവസംയുക്ത പരമ സമാധികാ മൈം ആശ്രയ
കരതാ ഹൂ (അര്ഥാത് പരമ സമാധികോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൂ ) .

ഇസീപ്രകാര ശ്രീ യോഗീന്ദ്രദേവനേ (അമൃതാശീതിമേം ൨൧വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ

കി : —

സമ്മം മേ സവ്വഭൂദേസു വേരം മജ്ഝം ണ കേണവി .

ആസാഏ വോസരിത്താ ണം സമാഹി പഡിവജ്ജഏ ..൧൦൪..

സാമ്യം മേ സര്വഭൂതേഷു വൈരം മഹ്യം ന കേനചിത് .

ആശാമ് ഉത്സൃജ്യ നൂനം സമാധിഃ പ്രതിപദ്യതേ ..൧൦൪..

ഇഹാന്തര്മുഖസ്യ പരമതപോധനസ്യ ഭാവശുദ്ധിരുക്താ .

വിമുക്ത സകലേന്ദ്രിയവ്യാപാരസ്യ മമ ഭേദവിജ്ഞാനിഷ്വജ്ഞാനിഷു ച സമതാ; മിത്രാമിത്ര-

പരിണതേരഭാവാന്ന മേ കേനചിജ്ജനേന സഹ വൈരമ്; സഹജവൈരാഗ്യപരിണതേഃ ന മേ കാപ്യാശാ വിദ്യതേ;
പരമസമരസീഭാവസനാഥപരമസമാധിം പ്രപദ്യേഹമിതി .

തഥാ ചോക്തം ശ്രീയോഗീന്ദ്രദേവൈഃ —

സമതാ മുഝേ സബ ജീവ പ്രതി വൈര ന കിസീകേ പ്രതി രഹാ .

മൈം ഛോഡ ആശാ സര്വതഃ ധാരണ സമാധി കര രഹാ ..൧൦൪..

Page 202 of 388
PDF/HTML Page 229 of 415
single page version

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ഹേ ഭാഈ ! സ്വാഭാവിക ബലസമ്പന്ന ഐസാ തൂ ആലസ്യ ഛോഡകര,

ഉത്കൃഷ്ട സമതാരൂപീ കുലദേവീകാ സ്മരണ കരകേ, അജ്ഞാനമംത്രീ സഹിത മോഹശത്രുകാ നാശ കരനേവാലേ
ഇസ സമ്യഗ്ജ്ഞാനരൂപീ ചക്രകോ ശീഘ്ര ഗ്രഹണ കര .’’

അബ (ഇസ ൧൦൪വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ദോ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം ) : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ (സമതാ) മുക്തിസുന്ദരീകീ സഖീ ഹൈ, ജോ മോക്ഷസൌഖ്യകാ മൂല

ഹൈ, ജോ ദുര്ഭാവനാരൂപീ തിമിരസമൂഹകോ (നഷ്ട കരനേകേ ലിയേ) ചന്ദ്രകേ പ്രകാശ സമാന ഹൈ ഔര ജോ
സംയമിയോംകോ നിരംതര സംമത ഹൈ, ഉസ സമതാകോ മൈം അത്യംത ഭാതാ ഹൂ .൧൪൦.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ യോഗിയോംകോ ഭീ ദുര്ലഭ ഹൈ, ജോ നിജാഭിമുഖ സുഖകേ സാഗരമേം

ജ്വാര ലാനേകേ ലിയേ പൂര്ണ ചന്ദ്രകീ പ്രഭാ (സമാന) ഹൈ, ജോ പരമ സംയമിയോംകീ ദീക്ഷാരൂപീ സ്ത്രീകേ
മനകോ പ്യാരീ സഖീ ഹൈ തഥാ ജോ മുനിവരോംകേ സമൂഹകാ തഥാ തീന ലോകകാ ഭീ അതിശയരൂപസേ
ആഭൂഷണ ഹൈ, വഹ സമതാ സദാ ജയവന്ത ഹൈ .൧൪൧.

(വസംതതിലകാ)

‘‘മുക്ത്വാലസത്വമധിസത്ത്വബലോപപന്നഃ
സ്മൃത്വാ പരാം ച സമതാം കുലദേവതാം ത്വമ് .

സംജ്ഞാനചക്രമിദമങ്ഗ ഗൃഹാണ തൂര്ണ-
മജ്ഞാനമന്ത്രിയുതമോഹരിപൂപമര്ദി ..’’

തഥാ ഹി —

(വസംതതിലകാ)

മുക്ത്യങ്ഗനാലിമപുനര്ഭവസൌഖ്യമൂലം
ദുര്ഭാവനാതിമിരസംഹതിചന്ദ്രകീര്തിമ് .

സംഭാവയാമി സമതാമഹമുച്ചകൈസ്താം
യാ സംമതാ ഭവതി സംയമിനാമജസ്രമ് ..൧൪൦..

(ഹരിണീ)

ജയതി സമതാ നിത്യം യാ യോഗിനാമപി ദുര്ലഭാ
നിജമുഖസുഖവാര്ധിപ്രസ്ഫാരപൂര്ണശശിപ്രഭാ .

പരമയമിനാം പ്രവ്രജ്യാസ്ത്രീമനഃപ്രിയമൈത്രികാ
മുനിവരഗണസ്യോച്ചൈഃ സാലംക്രിയാ ജഗതാമപി ..൧൪൧..

Page 203 of 388
PDF/HTML Page 230 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൦൫ അന്വയാര്ഥ : — [നിഃകഷായസ്യ ] ജോ നിഃകഷായ ഹൈ, [ദാന്തസ്യ ]

൧ദാന്ത ഹൈ, [ശൂരസ്യ ] ശൂരവീര ഹൈ, [വ്യവസായിനഃ ] വ്യവസായീ ( – ശുദ്ധതാകേ പ്രതി ഉദ്യമവന്ത)

ഹൈ ഔര [സംസാരഭയഭീതസ്യ ] സംസാരസേ ഭയഭീത ഹൈ, ഉസേ [സുഖം പ്രത്യാഖ്യാനം ] സുഖമയ
പ്രത്യാഖ്യാന (അര്ഥാത് നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാന) [ഭവേത് ] ഹോതാ ഹൈ .

ടീകാ : — ജോ ജീവ നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാനകേ യോഗ്യ ഹോ ഐസേ ജീവകേ സ്വരൂപകാ യഹ

കഥന ഹൈ .

ജോ സമസ്ത കഷായകലംകരൂപ കീചഡസേ വിമുക്ത ഹൈ, സര്വ ഇന്ദ്രിയോംകേ വ്യാപാര പര

വിജയ പ്രാപ്ത കര ലേനേസേ ജിസനേ പരമ ദാന്തരൂപതാ പ്രാപ്ത കീ ഹൈ, സകല പരിഷഹരൂപീ മഹാ
സുഭടോംകോ ജീത ലേനേസേ ജിസനേ നിജ ശൂരഗുണ പ്രാപ്ത കിയാ ഹൈ, നിശ്ചയ - പരമ - തപശ്ചരണമേം ൨നിരത

ഐസാ ശുദ്ധഭാവ ജിസേ വര്തതാ ഹൈ തഥാ ജോ സംസാരദുഃഖസേ ഭയഭീത ഹൈ, ഉസേ (യഥോചിത ശുദ്ധതാ
സഹിത) വ്യവഹാരസേ ചാര ആഹാരകേ ത്യാഗരൂപ പ്രത്യാഖ്യാന ഹൈ . പരന്തു (ശുദ്ധതാരഹിത) വ്യവഹാര -

പ്രത്യാഖ്യാന തോ കുദൃഷ്ടി ( – മിഥ്യാത്വീ) പുരുഷകോ ഭീ ചാരിത്രമോഹകേ ഉദയകേ ഹേതുഭൂത ദ്രവ്യകര്മ

ണിക്കസായസ്സ ദംതസ്സ സൂരസ്സ വവസായിണോ .

സംസാരഭയഭീദസ്സ പച്ചക്ഖാണം സുഹം ഹവേ ..൧൦൫..

നിഃകഷായസ്യ ദാന്തസ്യ ശൂരസ്യ വ്യവസായിനഃ .

സംസാരഭയഭീതസ്യ പ്രത്യാഖ്യാനം സുഖം ഭവേത് ..൧൦൫..

നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാനയോഗ്യജീവസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത് .

സകലകഷായകലംകപംകവിമുക്ത സ്യ നിഖിലേന്ദ്രിയവ്യാപാരവിജയോപാര്ജിതപരമദാന്തരൂപസ്യ

അഖിലപരീഷഹമഹാഭടവിജയോപാര്ജിതനിജശൂരഗുണസ്യ നിശ്ചയപരമതപശ്ചരണനിരതശുദ്ധഭാവസ്യ സംസാര-
ദുഃഖഭീതസ്യ വ്യവഹാരേണ ചതുരാഹാരവിവര്ജനപ്രത്യാഖ്യാനമ് . കിം ച പുനഃ വ്യവഹാരപ്രത്യാഖ്യാനം

൧ – ദാന്ത = ജിസനേ ഇന്ദ്രിയോംകാ ദമന കിയാ ഹോ ഐസാ; ജിസനേ ഇന്ദ്രിയോംകോ വശ കിയാ ഹോ ഐസാ; സംയമീ .

൨ – നിരത = രത; തത്പര; പരായണ; ലീന .

ജോ ശൂര ഏവം ദാന്ത ഹൈ, അകഷായ ഉദ്യമവാന ഹൈ .

ഭവ - ഭീരു ഹൈ, ഹോതാ ഉസേ ഹീ സുഖദ പ്രത്യാഖ്യാന ഹൈ ..൧൦൫..

Page 204 of 388
PDF/HTML Page 231 of 415
single page version

-ഭാവകര്മകേ ക്ഷയോപശമ ദ്വാരാ ക്വചിത് കദാചിത് സംഭവിത ഹൈ . ഇസീലിയേ നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാന

അതി - ആസന്നഭവ്യ ജീവോംകോ ഹിതരൂപ ഹൈ; ക്യോംകി ജിസപ്രകാര ❃സുവര്ണപാഷാണ നാമക പാഷാണ

ഉപാദേയ ഹൈ ഉസീപ്രകാര അന്ധപാഷാണ നഹീം ഹൈ . ഇസലിയേ (യഥോചിത് ശുദ്ധതാ സഹിത) സംസാര തഥാ

ശരീര സമ്ബന്ധീ ഭോഗകീ നിര്വേഗതാ നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാനകാ കാരണ ഹൈ ഔര ഭവിഷ്യ കാലമേം
ഹോനേവാലേ സമസ്ത മോഹരാഗദ്വേഷാദി വിവിധ വിഭാവോംകാ പരിഹാര വഹ പരമാര്ഥ പ്രത്യാഖ്യാന ഹൈ
അഥവാ അനാഗത കാലമേം ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ വിവിധ അന്തര്ജല്പോംകാ ( – വികല്പോംകാ) പരിത്യാഗ

വഹ ശുദ്ധ നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാന ഹൈ .

[അബ ഇസ ൧൦൫വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ഹേ മുനിവര ! സുന; ജിനേന്ദ്രകേ മതമേം ഉത്പന്ന ഹോനേവാലാ പ്രത്യാഖ്യാന

സതത ജയവന്ത ഹൈ . വഹ പ്രത്യാഖ്യാന പരമ സംയമിയോംകോ ഉത്കൃഷ്ടരൂപസേ നിര്വാണസുഖകാ കരനേവാലാ

ഹൈ, സഹജ സമതാദേവീകേ സുന്ദര കര്ണകാ മഹാ ആഭൂഷണ ഹൈ ഔര തേരീ ദീക്ഷാരൂപീ പ്രിയ സ്ത്രീകേ
അതിശയ യൌവനകാ കാരണ ഹൈ .൧൪൨.

കുദ്രഷ്ടേരപി പുരുഷസ്യ ചാരിത്രമോഹോദയഹേതുഭൂതദ്രവ്യഭാവകര്മക്ഷയോപശമേന ക്വചിത് കദാചിത് സംഭവതി .

അത ഏവ നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാനം ഹിതമ് അത്യാസന്നഭവ്യജീവാനാമ്; യതഃ സ്വര്ണനാമ-
ധേയധരസ്യ പാഷാണസ്യോപാദേയത്വം ന തഥാംധപാഷാണസ്യേതി . തതഃ സംസാരശരീരഭോഗനിര്വേഗതാ നിശ്ചയ-

പ്രത്യാഖ്യാനസ്യ കാരണം, പുനര്ഭാവികാലേ സംഭാവിനാം നിഖിലമോഹരാഗദ്വേഷാദിവിവിധവിഭാവാനാം
പരിഹാരഃ പരമാര്ഥപ്രത്യാഖ്യാനമ്, അഥവാനാഗതകാലോദ്ഭവവിവിധാന്തര്ജല്പപരിത്യാഗഃ ശുദ്ധ-
നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാനമ് ഇതി .

(ഹരിണീ)

ജയതി സതതം പ്രത്യാഖ്യാനം ജിനേന്ദ്രമതോദ്ഭവം
പരമയമിനാമേതന്നിര്വാണസൌഖ്യകരം പരമ് .

സഹജസമതാദേവീസത്കര്ണഭൂഷണമുച്ചകൈഃ
മുനിപ ശൃണു തേ ദീക്ഷാകാന്താതിയൌവനകാരണമ് ..൧൪൨..

❃ ജിസ പാഷാണമേം സുവര്ണ ഹോതാ ഹൈ ഉസേ സുവര്ണപാഷാണ കഹതേ ഹൈം ഔര ജിസ പാഷാണമേം സുവര്ണ നഹീം ഹോതാ ഉസേ അംധപാഷാണ

കഹതേ ഹൈം .

Page 205 of 388
PDF/HTML Page 232 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൦൬ അന്വയാര്ഥ : — [ഏവം ] ഇസപ്രകാര [യഃ ] ജോ [നിത്യമ് ] സദാ

[ജീവകര്മണോഃ ] ജീവ ഔര കര്മകേ [ഭേദാഭ്യാസം ] ഭേദകാ അഭ്യാസ [കരോതി ] കരതാ ഹൈ, [സഃ
സംയതഃ ] വഹ സംയത [നിയമാത് ] നിയമസേ [പ്രത്യാഖ്യാനം ] പ്രത്യാഖ്യാന [ധര്തും ] ധാരണ കരനേകോ
[ശക്തഃ ] ശക്തിമാന ഹൈ .

ടീകാ : — യഹ, നിശ്ചയ - പ്രത്യാഖ്യാന അധികാരകേ ഉപസംഹാരകാ കഥന ഹൈ .

ശ്രീമദ് അര്ഹംതകേ മുഖാരവിംദസേ നികലേ ഹുഏ പരമാഗമകേ അര്ഥകാ വിചാര കരനേമേം സമര്ഥ

ഐസാ ജോ പരമ സംയമീ അനാദി ബന്ധനരൂപ സമ്ബന്ധവാലേ അശുദ്ധ അന്തഃതത്ത്വ ഔര കര്മപുദ്ഗലകാ
ഭേദ ഭേദാഭ്യാസകേ ബലസേ കരതാ ഹൈ, വഹ പരമ സംയമീ നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാന തഥാ
വ്യവഹാരപ്രത്യാഖ്യാനകോ സ്വീകൃത ( – അംഗീകൃത) കരതാ ഹൈ .

[അബ, ഇസ നിശ്ചയ - പ്രത്യാഖ്യാന അധികാരകീ അന്തിമ ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ

ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ നൌ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ‘ജോ ഭാവി കാലകേ ഭവ - ഭാവോംസേ (സംസാരഭാവോംസേ) നിവൃത്ത ഹൈ വഹ

ഏവം ഭേദബ്ഭാസം ജോ കുവ്വഇ ജീവകമ്മണോ ണിച്ചം .

പച്ചക്ഖാണം സക്കദി ധരിദും സോ സംജദോ ണിയമാ ..൧൦൬..

ഏവം ഭേദാഭ്യാസം യഃ കരോതി ജീവകര്മണോഃ നിത്യമ് .

പ്രത്യാഖ്യാനം ശക്തോ ധര്തും സ സംയതോ നിയമാത് ..൧൦൬..

നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാനാധ്യായോപസംഹാരോപന്യാസോയമ് .

യഃ ശ്രീമദര്ഹന്മുഖാരവിന്ദവിനിര്ഗതപരമാഗമാര്ഥവിചാരക്ഷമഃ അശുദ്ധാന്തസ്തത്ത്വകര്മപുദ്ഗലയോ-

രനാദിബന്ധനസംബന്ധയോര്ഭേദം ഭേദാഭ്യാസബലേന കരോതി, സ പരമസംയമീ നിശ്ചയവ്യവഹാരപ്രത്യാഖ്യാനം
സ്വീകരോതീതി .

(സ്വാഗതാ)

ഭാവികാലഭവഭാവനിവൃത്തഃ
സോഹമിത്യനുദിനം മുനിനാഥഃ .

ഭാവയേദഖിലസൌഖ്യനിധാനം
സ്വസ്വരൂപമമലം മലമുക്ത്യൈ ..൧൪൩..

യോം ജീവ കര്മ വിഭേദ അഭ്യാസീ രഹേ ജോ നിത്യ ഹീ .

ഹൈ സംയമീ ജന നിയത പ്രത്യാഖ്യാന - ധാരണ ക്ഷമ വഹീ ..൧൦൬..

Page 206 of 388
PDF/HTML Page 233 of 415
single page version

മൈം ഹൂ ’ ഇസപ്രകാര മുനിശ്വരകോ മലസേ മുക്ത ഹോനേകേ ലിയേ പരിപൂര്ണ സൌഖ്യകേ നിധാനഭൂത നിര്മല
നിജ സ്വരൂപകോ പ്രതിദിന ഭാനാ ചാഹിയേ .൧൪൩.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ഘോര സംസാരമഹാര്ണവകീ യഹ (പരമ തത്ത്വ) ദൈദീപ്യമാന നൌകാ ഹൈ

ഐസാ ജിനേന്ദ്രദേവനേ കഹാ ഹൈ; ഇസലിയേ മൈം മോഹകോ ജീതകര നിരന്തര പരമ തത്ത്വകോ തത്ത്വതഃ
( – പാരമാര്ഥിക രീതിസേ) ഭാതാ ഹൂ .൧൪൪.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ഭ്രാന്തികേ നാശസേ ജിസകീ ബുദ്ധി സഹജ - പരമാനന്ദയുക്ത ചേതനമേം

നിഷ്ഠിത ( – ലീന, ഏകാഗ്ര) ഹൈ ഐസേ ശുദ്ധചാരിത്രമൂര്തികോ സതത പ്രത്യാഖ്യാന ഹൈ . പരസമയമേം

( – അന്യ ദര്ശനമേം) ജിനകാ സ്ഥാന ഹൈ ഐസേ അന്യ യോഗിയോംകോ പ്രത്യാഖ്യാന നഹീം ഹോതാ; ഉന

സംസാരിയോംകോ പുനഃപുനഃ ഘോര സംസരണ ( – പരിഭ്രമണ) ഹോതാ ഹൈ .൧൪൫.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ ശാശ്വത മഹാ ആനന്ദാനന്ദ ജഗതമേം പ്രസിദ്ധ ഹൈ, വഹ നിര്മല

ഗുണവാലേ സിദ്ധാത്മാമേം അതിശയരൂപസേ തഥാ നിയതരൂപസേ രഹതാ ഹൈ . (തോ ഫി ര,) അരേരേ ! യഹ

വിദ്വാന ഭീ കാമകേ തീക്ഷ്ണ ശസ്ത്രോംസേ ഘായല ഹോതേ ഹുഏ ക്ലേശപീഡിത ഹോകര ഉസകീ (കാമകീ)
ഇച്ഛാ ക്യോം കരതേ ഹൈം ! വേ ജഡബുദ്ധി ഹൈം .൧൪൬.

(സ്വാഗതാ)

ഘോരസംസൃതിമഹാര്ണവഭാസ്വ-
ദ്യാനപാത്രമിദമാഹ ജിനേന്ദ്രഃ .

തത്ത്വതഃ പരമതത്ത്വമജസ്രം
ഭാവയാമ്യഹമതോ ജിതമോഹഃ ..൧൪൪..

(മംദാക്രാംതാ)

പ്രത്യാഖ്യാനം ഭവതി സതതം ശുദ്ധചാരിത്രമൂര്തേഃ
ഭ്രാന്തിധ്വംസാത്സഹജപരമാനംദചിന്നിഷ്ടബുദ്ധേഃ .

നാസ്ത്യന്യേഷാമപരസമയേ യോഗിനാമാസ്പദാനാം
ഭൂയോ ഭൂയോ ഭവതി ഭവിനാം സംസൃതിര്ഘോരരൂപാ ..൧൪൫..

(ശിഖരിണീ)

മഹാനംദാനംദോ ജഗതി വിദിതഃ ശാശ്വതമയഃ .

സ സിദ്ധാത്മന്യുച്ചൈര്നിയതവസതിര്നിര്മലഗുണേ .

അമീ വിദ്വാന്സോപി സ്മരനിശിതശസ്ത്രൈരഭിഹതാഃ
കഥം കാംക്ഷംത്യേനം ബത കലിഹതാസ്തേ ജഡധിയഃ ..൧൪൬..

Page 207 of 388
PDF/HTML Page 234 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ ദുഷ്ട പാപരൂപീ വൃക്ഷോംകീ ഘനീ അടവീകോ ജലാനേകേ ലിയേ

അഗ്നിരൂപ ഹൈ ഐസാ പ്രഗട ശുദ്ധ-ശുദ്ധ സത്ചാരിത്ര സംയമിയോംകോ പ്രത്യാഖ്യാനസേ ഹോതാ ഹൈ; (ഇസലിയേ)
ഹേ ഭവ്യശാര്ദൂല ! ( – ഭവ്യോത്തമ !) തൂ ശീഘ്ര അപനീ മതിമേം തത്ത്വകോ നിത്യ ധാരണ കര — കി ജോ

തത്ത്വ സഹജ സുഖകാ ദേനേവാലാ തഥാ മുനിയോംകേ ചാരിത്രകാ മൂല ഹൈ .൧൪൭.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] തത്ത്വമേം നിഷ്ണാത ബുദ്ധിവാലേ ജീവകേ ഹൃദയകമലരൂപ അഭ്യംതരമേം ജോ

സുസ്ഥിത ഹൈ, വഹ സഹജ തത്ത്വ ജയവന്ത ഹൈ . ഉസ സഹജ തേജനേ മോഹാന്ധകാരകാ നാശ കിയാ ഹൈ

ഔര വഹ (സഹജ തേജ) നിജ രസകേ വിസ്താരസേ പ്രകാശിത ജ്ഞാനകേ പ്രകാശനമാത്ര ഹൈ .൧൪൮.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ഔര, ജോ (സഹജ തത്ത്വ) അഖണ്ഡിത ഹൈ, ശാശ്വത ഹൈ, സകല

ദോഷസേ ദൂര ഹൈ, ഉത്കൃഷ്ട ഹൈ, ഭവസാഗരമേം ഡൂബേ ഹുഏ ജീവസമൂഹകോ നൌകാ സമാന ഹൈ തഥാ പ്രബല
സംകടോംകേ സമൂഹരൂപീ ദാവാനലകോ (ശാംത കരനേകേ ലിയേ) ജല സമാന ഹൈ, ഉസ സഹജ തത്ത്വകോ
മൈം പ്രമോദസേ സതത നമസ്കാര കരതാ ഹൂ .൧൪൯.

(മംദാക്രാംതാ)

പ്രത്യാഖ്യാനാദ്ഭവതി യമിഷു പ്രസ്ഫു ടം ശുദ്ധശുദ്ധം
സച്ചാരിത്രം ദുരഘതരുസാംദ്രാടവീവഹ്നിരൂപമ് .

തത്ത്വം ശീഘ്രം കുരു തവ മതൌ ഭവ്യശാര്ദൂല നിത്യം
യത്കിംഭൂതം സഹജസുഖദം ശീലമൂലം മുനീനാമ് ..൧൪൭..

(മാലിനീ)

ജയതി സഹജതത്ത്വം തത്ത്വനിഷ്ണാതബുദ്ധേഃ
ഹൃദയസരസിജാതാഭ്യന്തരേ സംസ്ഥിതം യത് .

തദപി സഹജതേജഃ പ്രാസ്തമോഹാന്ധകാരം
സ്വരസവിസരഭാസ്വദ്ബോധവിസ്ഫൂ ര്തിമാത്രമ് ..൧൪൮..

(പൃഥ്വീ)

അഖംഡിതമനാരതം സകലദോഷദൂരം പരം
ഭവാംബുനിധിമഗ്നജീവതതിയാനപാത്രോപമമ് .

അഥ പ്രബലദുര്ഗവര്ഗദവവഹ്നികീലാലകം
നമാമി സതതം പുനഃ സഹജമേവ തത്ത്വം മുദാ ..൧൪9..

Page 208 of 388
PDF/HTML Page 235 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ ജിനപ്രഭുകേ മുഖാരവിംദസേ വിദിത (പ്രസിദ്ധ) ഹൈ, ജോ സ്വരൂപമേം

സ്ഥിത ഹൈ, ജോ മുനീശ്വരോംകേ മനോഗൃഹകേ ഭീതര സുന്ദര രത്നദീപകീ ഭാ തി പ്രകാശിത ഹൈ, ജോ ഇസ
ലോകമേം ദര്ശനമോഹാദി പര വിജയ പ്രാപ്ത കിയേ ഹുഏ യോഗിയോംസേ നമസ്കാര കരനേ യോഗ്യ ഹൈ തഥാ ജോ
സുഖകാ മന്ദിര ഹൈ, ഉസ സഹജ തത്ത്വകോ മൈം സദാ അത്യന്ത നമസ്കാര കരതാ ഹൂ . ൧൫൦ .

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജിസനേ പാപകീ രാശികോ നഷ്ട കിയാ ഹൈ, ജിസനേ പുണ്യകര്മകേ

സമൂഹകോ ഹനാ ഹൈ, ജിസനേ മദന ( – കാമ) ആദികോ ഝാഡ ദിയാ ഹൈ, ജോ പ്രബല ജ്ഞാനകാ മഹല

ഹൈ, ജിസകോ തത്ത്വവേത്താ പ്രണാമ കരതേ ഹൈം, ജോ പ്രകരണകേ നാശസ്വരൂപ ഹൈ (അര്ഥാത് ജിസേ കോഈ കാര്യ
കരനാ ശേഷ നഹീം ഹൈ — ജോ കൃതകൃത്യ ഹൈ ), ജോ പുഷ്ട ഗുണോംകാ ധാമ ഹൈ തഥാ ജിസനേ മോഹരാത്രികാ

നാശ കിയാ ഹൈ, ഉസേ ( – ഉസ സഹജ തത്ത്വകോ) ഹമ നമസ്കാര കരതേ ഹൈം . ൧൫൧ .

ഇസപ്രകാര, സുകവിജനരൂപീ കമലോംകേ ലിയേ ജോ സൂര്യ സമാന ഹൈം ഔര പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ

വിസ്താര രഹിത ദേഹമാത്ര ജിന്ഹേം പരിഗ്രഹ ഥാ ഐസേ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ദ്വാരാ രചിത നിയമസാരകീ
താത്പര്യവൃത്തി നാമക ടീകാമേം (അര്ഥാത് ശ്രീമദ്ഭഗവത്കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവപ്രണീത ശ്രീ നിയമസാര
പരമാഗമകീ നിര്ഗ്രന്ഥ മുനിരാജ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവവിരചിത താത്പര്യവൃത്തി നാമകീ ടീകാമേം)

നിശ്ചയ-പ്രത്യാഖ്യാന അധികാര നാമകാ ഛഠവാ ശ്രുതസ്കന്ധ സമാപ്ത ഹുആ .

JJJ

(പൃഥ്വീ)

ജിനപ്രഭുമുഖാരവിന്ദവിദിതം സ്വരൂപസ്ഥിതം
മുനീശ്വരമനോഗൃഹാന്തരസുരത്നദീപപ്രഭമ് .

നമസ്യമിഹ യോഗിഭിര്വിജിതദ്രഷ്ടിമോഹാദിഭിഃ

നമാമി സുഖമന്ദിരം സഹജതത്ത്വമുച്ചൈരദഃ ..൧൫൦..

(പൃഥ്വീ)

പ്രണഷ്ടദുരിതോത്കരം പ്രഹതപുണ്യകര്മവ്രജം
പ്രധൂതമദനാദികം പ്രബലബോധസൌധാലയമ് .

പ്രണാമകൃതതത്ത്വവിത് പ്രകരണപ്രണാശാത്മകം

പ്രവൃദ്ധഗുണമംദിരം പ്രഹൃതമോഹരാത്രിം നുമഃ ..൧൫൧..

ഇതി സുകവിജനപയോജമിത്രപംചേന്ദ്രിയപ്രസരവര്ജിതഗാത്രമാത്രപരിഗ്രഹശ്രീപദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ -

വിരചിതായാം നിയമസാരവ്യാഖ്യായാം താത്പര്യവൃത്തൌ നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാനാധികാരഃ ഷഷ്ഠഃ ശ്രുതസ്കന്ധഃ ..

Page 209 of 388
PDF/HTML Page 236 of 415
single page version

അബ ആലോചനാ അധികാര കഹാ ജാതാ ഹൈ .

ഗാഥാ : ൧൦൭ അന്വയാര്ഥ : — [നോകര്മകര്മരഹിതം ] നോകര്മ ഔര കര്മസേ രഹിത

തഥാ [വിഭാവഗുണപര്യയൈഃ വ്യതിരിക്തമ് ] വിഭാവഗുണപര്യായോംസേ ❃വ്യതിരിക്ത [ആത്മാനം ] ആത്മാകോ

[യഃ ] ജോ [ധ്യായതി ] ധ്യാതാ ഹൈ, [ശ്രമണസ്യ ] ഉസ ശ്രമണകോ [ആലോചനാ ] ആലോചനാ
[ഭവതി ] ഹൈ .

ടീകാ : — യഹ, നിശ്ചയ - ആലോചനാകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .

ഔദാരിക, വൈക്രിയിക, ആഹാരക, തൈജസ ഔര കാര്മണ ശരീര വേ നോകര്മ ഹൈം; ജ്ഞാനാവരണ,

—

൭ —

പരമ-ആലോചനാ അധികാര

ആലോചനാധികാര ഉച്യതേ —

ണോകമ്മകമ്മരഹിയം വിഹാവഗുണപജ്ജഏഹിം വദിരിത്തം .

അപ്പാണം ജോ ഝായദി സമണസ്സാലോയണം ഹോദി ..൧൦൭..

നോകര്മകര്മരഹിതം വിഭാവഗുണപര്യയൈര്വ്യതിരിക്ത മ് .

ആത്മാനം യോ ധ്യായതി ശ്രമണസ്യാലോചനാ ഭവതി ..൧൦൭..

നിശ്ചയാലോചനാസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത് .

ഔദാരികവൈക്രിയികാഹാരകതൈജസകാര്മണാനി ശരീരാണി ഹി നോകര്മാണി, ജ്ഞാനദര്ശനാ-

❃ വ്യതിരിക്ത = രഹിത; ഭിന്ന .

നോകര്മ, കര്മ, വിഭാവ, ഗുണ പര്യായ വിരഹിത ആതമാ .

ധ്യാതാ ഉസേ, ഉസ ശ്രമണകോ ഹോതീ പരമ - ആലോചനാ ..൧൦൭..

Page 210 of 388
PDF/HTML Page 237 of 415
single page version

ദര്ശനാവരണ, അംതരായ, മോഹനീയ, വേദനീയ, ആയു, നാമ ഔര ഗോത്ര നാമകേ ദ്രവ്യകര്മ ഹൈം .

❃

കര്മോപാധിനിരപേക്ഷ സത്താഗ്രാഹക ശുദ്ധനിശ്ചയദ്രവ്യാര്ഥികനയകീ അപേക്ഷാസേ പരമാത്മാ ഇന നോകര്മോം

ഔര ദ്രവ്യകര്മോംസേ രഹിത ഹൈ . മതിജ്ഞാനാദിക വേ വിഭാവഗുണ ഹൈം ഔര നര - നാരകാദി വ്യംജനപര്യായേം

ഹീ വിഭാവപര്യായേം ഹൈം; ഗുണ സഹഭാവീ ഹോതേ ഹൈം ഔര പര്യായേം ക്രമഭാവീ ഹോതീ ഹൈം . പരമാത്മാ ഇന സബസേ

( – വിഭാവഗുണോം തഥാ വിഭാവപര്യായോംസേ) വ്യതിരിക്ത ഹൈ . ഉപരോക്ത നോകര്മോം ഔര ദ്രവ്യകര്മോംസേ രഹിത

തഥാ ഉപരോക്ത സമസ്ത വിഭാവഗുണപര്യായോംസേ വ്യതിരിക്ത തഥാ സ്വഭാവഗുണപര്യായോംസേ സംയുക്ത,
ത്രികാല - നിരാവരണ നിരംജന പരമാത്മാകോ ത്രിഗുപ്തിഗുപ്ത ( – തീന ഗുപ്തി ദ്വാരാ ഗുപ്ത ഐസീ) പരമസമാധി

ദ്വാരാ ജോ പരമ ശ്രമണ സദാ അനുഷ്ഠാനസമയമേം വചനരചനാകേ പ്രപംചസേ ( – വിസ്താരസേ) പരാങ്മുഖ

വര്തതാ ഹുആ ധ്യാതാ ഹൈ, ഉസ ഭാവശ്രമണകോ സതത നിശ്ചയആലോചനാ ഹൈ .

ഇസീപ്രകാര (ആചാര്യദേവ) ശ്രീമദ് അമൃതചന്ദ്രസൂരിനേ (ശ്രീ സമയസാരകീ ആത്മഖ്യാതി

നാമക ടീകാമേം ൨൨൭വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] മോഹകേ വിലാസസേ ഫൈ ലാ ഹുആ ജോ യഹ ഉദയമാന ( – ഉദയമേം

ആനേവാലാ) കര്മ ഉസ സമസ്തകോ ആലോചകര ( – ഉന സര്വ കര്മോംകീ ആലോചനാ കരകേ), മൈം

നിഷ്കര്മ (അര്ഥാത് സര്വ കര്മോംസേ രഹിത) ചൈതന്യസ്വരൂപ ആത്മാമേം ആത്മാസേ ഹീ ( – സ്വയംസേ ഹീ)

നിരംതര വര്തതാ ഹൂ .’’

വരണാംതരായമോഹനീയവേദനീയായുര്നാമഗോത്രാഭിധാനാനി ഹി ദ്രവ്യകര്മാണി . കര്മോപാധിനിരപേക്ഷസത്താ-

ഗ്രാഹകശുദ്ധനിശ്ചയദ്രവ്യാര്ഥികനയാപേക്ഷയാ ഹി ഏഭിര്നോകര്മഭിര്ദ്രവ്യകര്മഭിശ്ച നിര്മുക്ത മ് . മതിജ്ഞാനാദയോ

വിഭാവഗുണാ നരനാരകാദിവ്യംജനപര്യായാശ്ചൈവ വിഭാവപര്യായാഃ . സഹഭുവോ ഗുണാഃ ക്രമഭാവിനഃ

പര്യായാശ്ച . ഏഭിഃ സമസ്തൈഃ വ്യതിരിക്തം , സ്വഭാവഗുണപര്യായൈഃ സംയുക്തം, ത്രികാലനിരാവരണനിരംജന-

പരമാത്മാനം ത്രിഗുപ്തിഗുപ്തപരമസമാധിനാ യഃ പരമശ്രമണോ നിത്യമനുഷ്ഠാനസമയേ വചനരചനാപ്രപംച-
പരാങ്മുഖഃ സന് ധ്യായതി, തസ്യ ഭാവശ്രമണസ്യ സതതം നിശ്ചയാലോചനാ ഭവതീതി .

തഥാ ചോക്തം ശ്രീമദമൃതചംദ്രസൂരിഭിഃ —

(ആര്യാ)

‘‘മോഹവിലാസവിജൃംഭിതമിദമുദയത്കര്മ സകലമാലോച്യ .

ആത്മനി ചൈതന്യാത്മനി നിഷ്കര്മണി നിത്യമാത്മനാ വര്തേ ..’’

❃ ശുദ്ധനിശ്ചയദ്രവ്യാര്ഥികനയ കര്മോപാധികീ അപേക്ഷാ രഹിത സത്താകോ ഹീ ഗ്രഹണ കരതാ ഹൈ .

Page 211 of 388
PDF/HTML Page 238 of 415
single page version

ഔര ഉപാസകാധ്യയനമേം (ശ്രീ സമംതഭദ്രസ്വാമീകൃത രത്നകരണ്ഡശ്രാവകാചാരമേം ൧൨൫വേം

ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി : —

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] കിയേ ഹുഏ, കരായേ ഹുഏ ഔര അനുമോദന കിയേ ഹുഏ സര്വ പാപോംകീ

നിഷ്കപടരൂപസേ ആലോചനാ കരകേ, മരണപര്യംത രഹനേവാലാ, നിഃശേഷ ( – പരിപൂര്ണ) മഹാവ്രത ധാരണ

കരനാ .’’

ഔര (ഇസ ൧൦൭വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ

പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം ) : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ഘോര സംസാരകേ മൂല ഐസേ സുകൃത ഔര ദുഷ്കൃതകോ സദാ ആലോച-

ആലോചകര മൈം നിരുപാധിക ( – സ്വാഭാവിക) ഗുണവാലേ ശുദ്ധ ആത്മാകോ ആത്മാസേ ഹീ

അവലമ്ബതാ ഹൂ . ഫി ര ദ്രവ്യകര്മസ്വരൂപ സമസ്ത പ്രകൃതികോ അത്യന്ത നഷ്ട കരകേ സഹജവിലസതീ

ജ്ഞാനലക്ഷ്മീകോ മൈം പ്രാപ്ത കരൂ ഗാ .൧൫൨.

ഉക്തം ചോപാസകാധ്യയനേ —

(ആര്യാ)

‘‘ആലോച്യ സര്വമേനഃ കൃതകാരിതമനുമതം ച നിര്വ്യാജമ് .

ആരോപയേന്മഹാവ്രതമാമരണസ്ഥായി നിഃശേഷമ് ..’’

തഥാ ഹി —

ആലോച്യാലോച്യ നിത്യം സുകൃതമസുകൃതം ഘോരസംസാരമൂലം
ശുദ്ധാത്മാനം നിരുപധിഗുണം ചാത്മനൈവാവലമ്ബേ .

പശ്ചാദുച്ചൈഃ പ്രകൃതിമഖിലാം ദ്രവ്യകര്മസ്വരൂപാം
നീത്വാ നാശം സഹജവിലസദ്ബോധലക്ഷ്മീം വ്രജാമി ..൧൫൨..

ആലോയണമാലുംഛണ വിയഡീകരണം ച ഭാവസുദ്ധീ യ .

ചഉവിഹമിഹ പരികഹിയം ആലോയണലക്ഖണം സമഏ ..൧൦൮..

ഹൈ ശാസ്ത്രമേം വര്ണിത ചതുര്വിധരൂപമേം ആലോചനാ .

ആലോചനാ, അവികൃതികരണ, അരു ശുദ്ധതാ, ആലുംഛനാ ..൧൦൮..

Page 212 of 388
PDF/HTML Page 239 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൦൮ അന്വയാര്ഥ : — [ഇഹ ] അബ, [ആലോചനലക്ഷണം ] ആലോചനാകാ

സ്വരൂപ [ആലോചനമ് ] ൧ആലോചന, [ആലുംഛനമ് ] ൨ആലുംഛന, [അവികൃതികരണമ് ]

൩അവികൃതികരണ [ച ] ഔര [ഭാവശുദ്ധിഃ ച ] ൪ഭാവശുദ്ധി [ചതുര്വിധം ] ഐസേ ചാര പ്രകാരകാ

[സമയേ ] ശാസ്ത്രമേം [പരികഥിതമ് ] കഹാ ഹൈ .

ടീകാ : — യഹ, ആലോചനാകേ സ്വരൂപകേ ഭേദോംകാ കഥന ഹൈ .

ഭഗവാന അര്ഹംതകേ മുഖാരവിംദസേ നികലീ ഹുഈ, (ശ്രവണകേ ലിയേ ആഈ ഹുഈ) സകല

ജനതാകോ ശ്രവണകാ സൌഭാഗ്യ പ്രാപ്ത ഹോ ഐസീ, സുന്ദര - ആനന്ദസ്യന്ദീ (സുന്ദര - ആനന്ദഝരതീ),

അനക്ഷരാത്മക ജോ ദിവ്യധ്വനി, ഉസകേ പരിജ്ഞാനമേം കുശല ചതുര്ഥജ്ഞാനധര (മനഃപര്യയജ്ഞാനധാരീ)
ഗൌതമമഹര്ഷികേ മുഖകമലസേ നികലീ ഹുഈ ജോ ചതുര വചനരചനാ, ഉസകേ ഗര്ഭമേം വിദ്യമാന
രാദ്ധാംതാദി ( – സിദ്ധാംതാദി) സമസ്ത ശാസ്ത്രോംകേ അര്ഥസമൂഹകേ സാരസര്വസ്വരൂപ ശുദ്ധ - നിശ്ചയ - പരമ -

ആലോചനാകേ ചാര ഭേദ ഹൈം . വേ ഭേദ അബ ആഗേ കഹേ ജാനേ വാലേ ചാര സൂത്രോംമേം

കഹേ ജായേംഗേ .

[അബ ഇസ ൧൦൮വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം : ]

ആലോചനമാലുംഛനമവികൃതികരണം ച ഭാവശുദ്ധിശ്ച .

ചതുര്വിധമിഹ പരികഥിതം ആലോചനലക്ഷണം സമയേ ..൧൦൮..

ആലോചനാലക്ഷണഭേദകഥനമേതത് .

ഭഗവദര്ഹന്മുഖാരവിന്ദവിനിര്ഗതസകലജനതാശ്രുതിസുഭഗസുന്ദരാനന്ദനിഷ്യന്ദ്യനക്ഷരാത്മകദിവ്യ-

ധ്വനിപരിജ്ഞാനകുശലചതുര്ഥജ്ഞാനധരഗൌതമമഹര്ഷിമുഖകമലവിനിര്ഗതചതുരസന്ദര്ഭഗര്ഭീകൃതരാദ്ധാന്താദി-
സമസ്തശാസ്ത്രാര്ഥസാര്ഥസാരസര്വസ്വീഭൂതശുദ്ധനിശ്ചയപരമാലോചനായാശ്ചത്വാരോ വികല്പാ ഭവന്തി . തേ

വക്ഷ്യമാണസൂത്രചതുഷ്ടയേ നിഗദ്യന്ത ഇതി .

൧ – സ്വയം അപനേ ദോഷോംകോ സൂക്ഷ്മതാസേ ദേഖ ലേനാ അഥവാ ഗുരുകേ സമക്ഷ അപനേ ദോഷോംകാ നിവേദന കരനാ സോ വ്യവഹാര –

ആലോചന ഹൈ . നിശ്ചയ – ആലോചനകാ സ്വരൂപ ൧൦൯ വീം ഗാഥാമേം കഹാ ജായേഗാ .

൨ – ആലുംഛന = (ദോഷോംകാ) ആലുംചന അര്ഥാത് ഉഖാഡ ദേനാ വഹ .

൩ – അവികൃതികരണ = വികാരരഹിതതാ കരനാ വഹ .

൪ – ഭാവശുദ്ധി = ഭാവോംകോ ശുദ്ധ കരനാ വഹ .

Page 213 of 388
PDF/HTML Page 240 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] മുക്തിരൂപീ രമണീകേ സംഗമകേ ഹേതുഭൂത ഐസേ ഇന ആലോചനാകേ

ഭേദോംകോ ജാനകര ജോ ഭവ്യ ജീവ വാസ്തവമേം നിജ ആത്മാമേം സ്ഥിതി പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ, ഉസ
സ്വാത്മനിഷ്ഠിതകോ ( – ഉസ നിജാത്മാമേം ലീന ഭവ്യ ജീവകോ) നമസ്കാര ഹോ . ൧൫൩ .

ഗാഥാ : ൧൦൯ അന്വയാര്ഥ : — [യഃ ] ജോ (ജീവ) [പരിണാമമ് ] പരിണാമകോ

[സമഭാവേ ] സമഭാവമേം [സംസ്ഥാപ്യ ] സ്ഥാപകര [ആത്മാനം ] (നിജ) ആത്മാകോ [പശ്യതി ]
ദേഖതാ ഹൈ, [ആലോചനമ് ] വഹ ആലോചന ഹൈ . [ഇതി ] ഐസാ [പരമജിനേന്ദ്രസ്യ ] പരമ ജിനേന്ദ്രകാ

[ഉപദേശമ് ] ഉപദേശ [ജാനീഹി ] ജാന .

ടീകാ : — യഹാ , ആലോചനാകേ സ്വീകാരമാത്രസേ പരമസമതാഭാവനാ കഹീ ഗഈ ഹൈ .

സഹജവൈരാഗ്യരൂപീ അമൃതസാഗരകേ ഫേ ന - സമൂഹകേ ശ്വേത ശോഭാമണ്ഡലകീ വൃദ്ധികേ ഹേതുഭൂത

പൂര്ണ ചന്ദ്ര സമാന (അര്ഥാത് സഹജ വൈരാഗ്യമേം ജ്വാര ലാകര ഉസകീ ഉജ്ജ്വലതാ ബഢാനേവാലാ) ജോ
ജീവ സദാ അംതര്മുഖാകാര ( – സദാ അംതര്മുഖ ജിസകാ സ്വരൂപ ഹൈ ഐസേ), അതി അപൂര്വ, നിരംജന

(ഇംദ്രവജ്രാ)

ആലോചനാഭേദമമും വിദിത്വാ
മുക്ത്യംഗനാസംഗമഹേതുഭൂതമ് .

സ്വാത്മസ്ഥിതിം യാതി ഹി ഭവ്യജീവഃ
തസ്മൈ നമഃ സ്വാത്മനി നിഷ്ഠിതായ ..൧൫൩..

ജോ പസ്സദി അപ്പാണം സമഭാവേ സംഠവിത്തു പരിണാമം .

ആലോയണമിദി ജാണഹ പരമജിണംദസ്സ ഉവഏസം ..൧൦൯..

യഃ പശ്യത്യാത്മാനം സമഭാവേ സംസ്ഥാപ്യ പരിണാമമ് .

ആലോചനമിതി ജാനീഹി പരമജിനേന്ദ്രസ്യോപദേശമ് ..൧൦൯..

ഇഹാലോചനാസ്വീകാരമാത്രേണ പരമസമതാഭാവനോക്താ .

യഃ സഹജവൈരാഗ്യസുധാസിന്ധുനാഥഡിംഡീരപിംഡപരിപാംഡുരമംഡനമംഡലീപ്രവൃദ്ധിഹേതുഭൂതരാകാനിശീ-

ഥിനീനാഥഃ സദാന്തര്മുഖാകാരമത്യപൂര്വം നിരംജനനിജബോധനിലയം കാരണപരമാത്മാനം നിരവ-

സമഭാവമേം പരിണാമ സ്ഥാപേ ഔര ദേഖേ ആതമാ .

ജിനവര വൃഷഭ ഉപദേശമേം വഹ ജീവ ഹൈ ആലോചനാ ..൧൦൯..

< Previous Page Next Page >