Niyamsar-Hindi (Malayalam transliteration). Gatha: 110-115 ; Adhikar-8 : Shuddh Nishchay Prayashchitt adhikAr.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 13 of 21

 

Page 214 of 388
PDF/HTML Page 241 of 415
single page version

നിജബോധകേ സ്ഥാനഭൂത കാരണപരമാത്മാകോ നിരവശേഷരൂപസേ അന്തര്മുഖ നിജ സ്വഭാവനിരത സഹജ
അവലോകന ദ്വാരാ നിരംതര ദേഖതാ ഹൈ (അര്ഥാത് ജോ ജീവ കാരണപരമാത്മാകോ സര്വഥാ അന്തര്മുഖ ഐസാ
ജോ നിജ സ്വഭാവമേം ലീന സഹജ
- അവലോകന ഉസകേ ദ്വാരാ നിരംതര ദേഖതാ ഹൈഅനുഭവതാ ഹൈ );
ക്യാ കരകേ ദേഖതാ ഹൈ ? പഹലേ നിജ പരിണാമകോ സമതാവലമ്ബീ കരകേ, പരമസംയമീഭൂതരൂപസേ
രഹകര ദേഖതാ ഹൈ; വഹീ ആലോചനാകാ സ്വരൂപ ഹൈ ഐസാ, ഹേ ശിഷ്യ ! തൂ പരമ ജിനനാഥകേ ഉപദേശ
ദ്വാരാ ജാന
. ഐസാ യഹ, ആലോചനാകേ ഭേദോംമേം പ്രഥമ ഭേദ ഹുആ .
[അബ ഇസ ൧൦൯വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ഛഹ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇസപ്രകാര ജോ ആത്മാ ആത്മാകോ ആത്മാ ദ്വാരാ ആത്മാമേം അവിചല
നിവാസവാലാ ദേഖതാ ഹൈ, വഹ അനംഗ - സുഖമയ (അതീന്ദ്രിയ ആനന്ദമയ) ഐസേ മുക്തിലക്ഷ്മീകേ
വിലാസോംകോ അല്പ കാലമേം പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ . വഹ ആത്മാ സുരേശോംസേ, സംയമധരോംകീ പംക്തിയോംസേ,
ഖേചരോംസേ (വിദ്യാധരോംസേ) തഥാ ഭൂചരോംസേ (ഭൂമിഗോചരിയോംസേ) വംദ്യ ഹൈ . മൈം ഉസ സര്വവംദ്യ
സകലഗുണനിധികോ (സര്വസേ വംദ്യ ഐസേ സമസ്ത ഗുണോംകേ ഭണ്ഡാരകോ) ഉസകേ ഗുണോംകീ അപേക്ഷാസേ
(അഭിലാഷാസേ) വംദന കരതാ ഹൂ .൧൫൪.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജിസനേ ജ്ഞാനജ്യോതി ദ്വാരാ പാപതിമിരകേ പുംജകാ നാശ കിയാ ഹൈ ഔര
ശേഷേണാന്തര്മുഖസ്വസ്വഭാവനിരതസഹജാവലോകനേന നിരന്തരം പശ്യതി; കിം കൃത്വാ ? പൂര്വം നിജ-
പരിണാമം സമതാവലംബനം കൃത്വാ പരമസംയമീഭൂത്വാ തിഷ്ഠതി; തദേവാലോചനാസ്വരൂപമിതി ഹേ ശിഷ്യ
ത്വം ജാനീഹി പരമജിനനാഥസ്യോപദേശാത
് ഇത്യാലോചനാവികല്പേഷു പ്രഥമവികല്പോയമിതി .
(സ്രഗ്ധരാ)
ആത്മാ ഹ്യാത്മാനമാത്മന്യവിചലനിലയം ചാത്മനാ പശ്യതീത്ഥം
യോ മുക്തി ശ്രീവിലാസാനതനുസുഖമയാന് സ്തോകകാലേന യാതി
.
സോയം വംദ്യഃ സുരേശൈര്യമധരതതിഭിഃ ഖേചരൈര്ഭൂചരൈര്വാ
തം വംദേ സര്വവംദ്യം സകലഗുണനിധിം തദ്ഗുണാപേക്ഷയാഹമ്
..൧൫൪..
(മംദാക്രാംതാ)
ആത്മാ സ്പഷ്ടഃ പരമയമിനാം ചിത്തപംകേജമധ്യേ
ജ്ഞാനജ്യോതിഃപ്രഹതദുരിതധ്വാന്തപുംജഃ പുരാണഃ
.

Page 215 of 388
PDF/HTML Page 242 of 415
single page version

ജോ പുരാണ (സനാതന) ഹൈ ഐസാ ആത്മാ പരമസംയമിയോംകേ ചിത്തകമലമേം സ്പഷ്ട ഹൈ . വഹ ആത്മാ
സംസാരീ ജീവോംകേ വചന - മനോമാര്ഗസേ അതിക്രാംത (വചന തഥാ മനകേ മാര്ഗസേ അഗോചര) ഹൈ . ഇസ
നികട പരമപുരുഷമേം വിധി ക്യാ ഔര നിഷേധ ക്യാ ? ൧൫൫.
ഇസപ്രകാര ഇസ പദ്യ ദ്വാരാ പരമ ജിനയോഗീശ്വരനേ വാസ്തവമേം വ്യവഹാര - ആലോചനാകേ
പ്രപംചകാ ഉപഹാസ കിയാ ഹൈ .
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ സകല ഇന്ദ്രിയോംകേ സമൂഹസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ കോലാഹലസേ
വിമുക്ത ഹൈ, ജോ നയ ഔര അനയകേ സമൂഹസേ ദൂര ഹോനേ പര ഭീ യോഗിയോംകോ ഗോചര ഹൈ, ജോ സദാ
ശിവമയ ഹൈ, ഉത്കൃഷ്ട ഹൈ ഔര ജോ അജ്ഞാനിയോംകോ പരമ ദൂര ഹൈ, ഐസാ യഹ
അനഘ - ചൈതന്യമയ
സഹജതത്ത്വ അത്യന്ത ജയവന്ത ഹൈ .൧൫൬.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] നിജ സുഖരൂപീ സുധാകേ സാഗരമേം ഡൂബതേ ഹുഏ ഇസ ശുദ്ധാത്മാകോ
സോതിക്രാന്തോ ഭവതി ഭവിനാം വാങ്മനോമാര്ഗമസ്മി-
ന്നാരാതീയേ പരമപുരുഷേ കോ വിധിഃ കോ നിഷേധഃ
..൧൫൫..
ഏവമനേന പദ്യേന വ്യവഹാരാലോചനാപ്രപംചമുപഹസതി കില പരമജിനയോഗീശ്വരഃ .
(പൃഥ്വീ)
ജയത്യനഘചിന്മയം സഹജതത്ത്വമുച്ചൈരിദം
വിമുക്ത സകലേന്ദ്രിയപ്രകരജാതകോലാഹലമ്
.
നയാനയനികായദൂരമപി യോഗിനാം ഗോചരം
സദാ ശിവമയം പരം പരമദൂരമജ്ഞാനിനാമ്
..൧൫൬..
(മംദാക്രാംതാ)
ശുദ്ധാത്മാനം നിജസുഖസുധാവാര്ധിമജ്ജന്തമേനം
ബുദ്ധ്വാ ഭവ്യഃ പരമഗുരുതഃ ശാശ്വതം ശം പ്രയാതി
.
തസ്മാദുച്ചൈരഹമപി സദാ ഭാവയാമ്യത്യപൂര്വം
ഭേദാഭാവേ കിമപി സഹജം സിദ്ധിഭൂസൌഖ്യശുദ്ധമ്
..൧൫൭..
ഉപഹാസ = ഹ സീ; മജാക; ഖില്ലീ; തിരസ്കാര .
അനഘ = നിര്ദോഷ; മല രഹിത; ശുദ്ധ .

Page 216 of 388
PDF/HTML Page 243 of 415
single page version

ജാനകര ഭവ്യ ജീവ പരമ ഗുരു ദ്വാരാ ശാശ്വത സുഖകോ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം; ഇസലിയേ, ഭേദകേ
അഭാവകീ ദൃഷ്ടിസേ ജോ സിദ്ധിസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ സൌഖ്യ ദ്വാരാ ശുദ്ധ ഹൈ ഐസേ കിസീ
(അദ്ഭുത) സഹജ തത്ത്വകോ മൈം ഭീ സദാ അതി
- അപൂര്വ രീതിസേ അത്യന്ത ഭാതാ ഹൂ .൧൫൭.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] സര്വ സംഗസേ നിര്മുക്ത, നിര്മോഹരൂപ, അനഘ ഔര പരഭാവസേ മുക്ത
ഐസേ ഇസ പരമാത്മതത്ത്വകോ മൈം നിര്വാണരൂപീ സ്ത്രീസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ അനംഗ സുഖകേ ലിയേ
നിത്യ സംഭാതാ ഹൂ (
സമ്യക്രൂപസേ ഭാതാ ഹൂ ) ഔര പ്രണാമ കരതാ ഹൂ .൧൫൮.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] നിജ ഭാവസേ ഭിന്ന ഐസേ സകല വിഭാവകോ ഛോഡകര ഏക
നിര്മല ചിന്മാത്രകോ മൈം ഭാതാ ഹൂ . സംസാരസാഗരകോ തര ജാനേകേ ലിയേ, അഭേദ കഹേ ഹുഏ
(ജിസേ ജിനേന്ദ്രോംനേ ഭേദ രഹിത കഹാ ഹൈ ഐസേ) മുക്തികേ മാര്ഗകോ ഭീ മൈം നിത്യ നമന കരതാ
ഹൂ .൧൫൯.
(വസംതതിലകാ)
നിര്മുക്ത സംഗനികരം പരമാത്മതത്ത്വം
നിര്മോഹരൂപമനഘം പരഭാവമുക്ത മ്
.
സംഭാവയാമ്യഹമിദം പ്രണമാമി നിത്യം
നിര്വാണയോഷിദതനൂദ്ഭവസംമദായ
..൧൫൮..
(വസംതതിലകാ)
ത്യക്ത്വാ വിഭാവമഖിലം നിജഭാവഭിന്നം
ചിന്മാത്രമേകമമലം പരിഭാവയാമി
.
സംസാരസാഗരസമുത്തരണായ നിത്യം
നിര്മുക്തി മാര്ഗമപി നൌമ്യവിഭേദമുക്ത മ്
..൧൫൯..
കമ്മമഹീരുഹമൂലച്ഛേദസമത്ഥോ സകീയപരിണാമോ .
സാഹീണോ സമഭാവോ ആലുംഛണമിദി സമുദ്ദിട്ഠം ..൧൧൦..
ജോ കര്മ - തരു - ജഡ നാശകേ സാമര്ഥ്യരൂപ സ്വഭാവ ഹൈ .
സ്വാധീന നിജ സമഭാവ ആലുംഛന വഹീ പരിണാമ ഹൈ ..൧൧൦..

Page 217 of 388
PDF/HTML Page 244 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൧൦ അന്വയാര്ഥ :[കര്മമഹീരുഹമൂലഛേദസമര്ഥഃ ] കര്മരൂപീ വൃക്ഷകാ
മൂല ഛേദനേമേം സമര്ഥ ഐസാ ജോ [സമഭാവഃ ] സമഭാവരൂപ [സ്വാധീനഃ ] സ്വാധീന
[സ്വകീയപരിണാമഃ ] നിജ പരിണാമ [ആലുംഛനമ് ഇതി സമുദ്ദിഷ്ടമ് ] ഉസേ ആലുഞ്ഛന കഹാ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹ, പരമഭാവകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .
ഭവ്യകോ പാരിണാമികഭാവരൂപ സ്വഭാവ ഹോനേകേ കാരണ പരമ സ്വഭാവ ഹൈ . വഹ പംചമ ഭാവ
ഔദയികാദി ചാര വിഭാവസ്വഭാവോംകോ അഗോചര ഹൈ . ഇസീലിയേ വഹ പംചമ ഭാവ ഉദയ, ഉദീരണാ,
ക്ഷയ, ക്ഷയോപശമ ഐസേ വിവിധ വികാരോംസേ രഹിത ഹൈ . ഇസ കാരണസേ ഇസ ഏകകോ പരമപനാ ഹൈ, ശേഷ
ചാര വിഭാവോംകോ അപരമപനാ ഹൈ . സമസ്ത കര്മരൂപീ വിഷവൃക്ഷകേ മൂലകോ ഉഖാഡ ദേനേമേം സമര്ഥ ഐസാ
യഹ പരമഭാവ, ത്രികാല - നിരാവരണ നിജ കാരണപരമാത്മാകേ സ്വരൂപകീ ശ്രദ്ധാസേ പ്രതിപക്ഷ തീവ്ര
മിഥ്യാത്വകര്മകേ ഉദയകേ കാരണ കുദൃഷ്ടികോ, സദാ നിശ്ചയസേ വിദ്യമാന ഹോനേ പര ഭീ, അവിദ്യമാന
ഹീ ഹൈ (കാരണ കി മിഥ്യാദൃഷ്ടികോ ഉസ പരമഭാവകേ വിദ്യമാനപനേകീ ശ്രദ്ധാ നഹീം ഹൈ )
. നിത്യനിഗോദകേ
ജീവോംകോ ഭീ ശുദ്ധനിശ്ചയനയസേ വഹ പരമഭാവ ‘അഭവ്യത്വപാരിണാമിക’ ഐസേ നാമ സഹിത നഹീം ഹൈ
(പരന്തു ശുദ്ധരൂപസേ ഹീ ഹൈ )
. ജിസപ്രകാര മേരുകേ അധോഭാഗമേം സ്ഥിത സുവര്ണരാശികോ ഭീ സുവര്ണപനാ
ഹൈ, ഉസീപ്രകാര അഭവ്യോംകോ ഭീ പരമസ്വഭാവപനാ ഹൈ; വഹ വസ്തുനിഷ്ഠ ഹൈ, വ്യവഹാരയോഗ്യ നഹീം ഹൈ
(അര്ഥാത് ജിസപ്രകാര മേരുകേ നീചേ സ്ഥിത സുവര്ണരാശികാ സുവര്ണപനാ സുവര്ണരാശിമേം വിദ്യമാന ഹൈ കിന്തു
വഹ കാമമേം
ഉപയോഗമേം നഹീം ആതാ, ഉസീപ്രകാര അഭവ്യോംകാ പരമസ്വഭാവപനാ ആത്മവസ്തുമേം
വിദ്യമാന ഹൈ കിന്തു വഹ കാമമേം നഹീം ആതാ ക്യോംകി അഭവ്യ ജീവ പരമസ്വഭാവകാ ആശ്രയ കരനേകേ
കര്മമഹീരുഹമൂലഛേദസമര്ഥഃ സ്വകീയപരിണാമഃ .
സ്വാധീനഃ സമഭാവഃ ആലുംഛനമിതി സമുദ്ദിഷ്ടമ് ..൧൧൦..
പരമഭാവസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത.
ഭവ്യസ്യ പാരിണാമികഭാവസ്വഭാവേന പരമസ്വഭാവഃ . ഔദയികാദിചതുര്ണാം വിഭാവ-
സ്വഭാവാനാമഗോചരഃ സ പംചമഭാവഃ . അത ഏവോദയോദീരണക്ഷയക്ഷയോപശമവിവിധവികാരവിവര്ജിതഃ .
അതഃ കാരണാദസ്യൈകസ്യ പരമത്വമ്, ഇതരേഷാം ചതുര്ണാം വിഭാവാനാമപരമത്വമ് . നിഖിലകര്മവിഷവൃക്ഷ-
മൂലനിര്മൂലനസമര്ഥഃ ത്രികാലനിരാവരണനിജകാരണപരമാത്മസ്വരൂപശ്രദ്ധാനപ്രതിപക്ഷതീവ്രമിഥ്യാത്വകര്മോ-
ദയബലേന കു
ദ്രഷ്ടേരയം പരമഭാവഃ സദാ നിശ്ചയതോ വിദ്യമാനോപ്യവിദ്യമാന ഏവ . നിത്യനിഗോദക്ഷേത്ര-
ജ്ഞാനാമപി ശുദ്ധനിശ്ചയനയേന സ പരമഭാവഃ അഭവ്യത്വപാരിണാമിക ഇത്യനേനാഭിധാനേന ന സംഭവതി .

Page 218 of 388
PDF/HTML Page 245 of 415
single page version

ലിയേ അയോഗ്യ ഹൈം ) . സുദൃഷ്ടിയോംകോഅതി ആസന്നഭവ്യ ജീവോംകോയഹ പരമഭാവ സദാ
നിരംജനപനേകേ കാരണ (അര്ഥാത് സദാ നിരംജനരൂപസേ പ്രതിഭാസിത ഹോനേകേ കാരണ) സഫല ഹുആ ഹൈ;
ജിസസേ, ഇസ പരമ പംചമഭാവ ദ്വാരാ അതി
- ആസന്നഭവ്യ ജീവകോ നിശ്ചയ - പരമ - ആലോചനാകേ
ഭേദരൂപസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലാ ‘ആലുംഛന’ നാമ സിദ്ധ ഹോതാ ഹൈ, കാരണ കി വഹ പരമഭാവ സമസ്ത
കര്മരൂപീ വിഷമ
- വിഷവൃക്ഷകേ വിശാല മൂലകോ ഉഖാഡ ദേനേമേം സമര്ഥ ഹൈ .
[അബ ഇസ ൧൧൦വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ദോ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ കര്മകീ ദൂരീകേ കാരണ പ്രഗട സഹജാവസ്ഥാപൂര്വക വിദ്യമാന ഹൈ,
ജോ ആത്മനിഷ്ഠാപരായണ (ആത്മസ്ഥിത) സമസ്ത മുനിയോംകോ മുക്തികാ മൂല ഹൈ, ജോ ഏകാകാര ഹൈ
(അര്ഥാത് സദാ ഏകരൂപ ഹൈ ), ജോ നിജ രസകേ ഫൈ ലാവസേ ഭരപൂര ഹോനേകേ കാരണ പവിത്ര ഹൈ ഔര
ജോ പുരാണ (സനാതന) ഹൈ, വഹ ശുദ്ധ
- ശുദ്ധ ഏക പംചമ ഭാവ സദാ ജയവന്ത ഹൈ .൧൬൦.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] അനാദി സംസാരസേ സമസ്ത ജനതാകോ (ജനസമൂഹകോ) തീവ്ര
മോഹകേ ഉദയകേ കാരണ ജ്ഞാനജ്യോതി സദാ മത്ത ഹൈ, കാമകേ വശ ഹൈ ഔര നിജ ആത്മകാര്യമേം
യഥാ മേരോരധോഭാഗസ്ഥിതസുവര്ണരാശേരപി സുവര്ണത്വം, അഭവ്യാനാമപി തഥാ പരമസ്വഭാവത്വം; വസ്തുനിഷ്ഠം,
ന വ്യവഹാരയോഗ്യമ്
. സുദ്രശാമത്യാസന്നഭവ്യജീവാനാം സഫലീഭൂതോയം പരമഭാവഃ സദാ നിരംജനത്വാത്;
യതഃ സകലകര്മവിഷമവിഷദ്രുമപൃഥുമൂലനിര്മൂലനസമര്ഥത്വാത് നിശ്ചയപരമാലോചനാവികല്പസംഭവാ-
ലുംഛനാഭിധാനമ് അനേന പരമപംചമഭാവേന അത്യാസന്നഭവ്യജീവസ്യ സിധ്യതീതി .
(മംദാക്രാംതാ)
ഏകോ ഭാവഃ സ ജയതി സദാ പംചമഃ ശുദ്ധശുദ്ധഃ
കര്മാരാതിസ്ഫു ടിതസഹജാവസ്ഥയാ സംസ്ഥിതോ യഃ
.
മൂലം മുക്തേര്നിഖിലയമിനാമാത്മനിഷ്ഠാപരാണാം
ഏകാകാരഃ സ്വരസവിസരാപൂര്ണപുണ്യഃ പുരാണഃ
..൧൬൦..
(മംദാക്രാംതാ)
ആസംസാരാദഖിലജനതാതീവ്രമോഹോദയാത്സാ
മത്താ നിത്യം സ്മരവശഗതാ സ്വാത്മകാര്യപ്രമുഗ്ധാ
.
ജ്ഞാനജ്യോതിര്ധവലിതകകുഭ്മംഡലം ശുദ്ധഭാവം
മോഹാഭാവാത്സ്ഫു ടിതസഹജാവസ്ഥമേഷാ പ്രയാതി
..൧൬൧..

Page 219 of 388
PDF/HTML Page 246 of 415
single page version

മൂഢ ഹൈ . മോഹകേ അഭാവസേ യഹ ജ്ഞാനജ്യോതി ശുദ്ധഭാവകോ പ്രാപ്ത കരതീ ഹൈകി ജിസ
ശുദ്ധഭാവനേ ദിശാമണ്ഡലകോ ധവലിത (ഉജ്ജ്വല) കിയാ ഹൈ തഥാ സഹജ അവസ്ഥാ പ്രഗട കീ
ഹൈ .൧൬൧.
ഗാഥാ : ൧൧൧ അന്വയാര്ഥ :[മധ്യസ്ഥഭാവനായാമ് ] ജോ മധ്യസ്ഥഭാവനാമേം
[കര്മണഃ ഭിന്നമ് ] കര്മസേ ഭിന്ന [ആത്മാനം ] ആത്മാകോ[വിമലഗുണനിലയം ] കി ജോ വിമല
ഗുണോംകാ നിവാസ ഹൈ ഉസേ[ഭാവയതി ] ഭാതാ ഹൈ, [അവികൃതികരണമ് ഇതി വിജ്ഞേയമ് ] ഉസ
ജീവകോ അവികൃതികരണ ജാനനാ .
ടീകാ :യഹാ ശുദ്ധോപയോഗീ ജീവകീ പരിണതിവിശേഷകാ (മുഖ്യ പരിണതികാ)
കഥന ഹൈ .
പാപരൂപീ അടവീകോ ജലാനേകേ ലിയേ അഗ്നി സമാന ഐസാ ജോ ജീവ ദ്രവ്യകര്മ, ഭാവകര്മ
ഔര നോകര്മസേ ഭിന്ന ആത്മാകോകി ജോ സഹജ ഗുണോംകാ നിധാന ഹൈ ഉസേമധ്യസ്ഥഭാവനാമേം
ഭാതാ ഹൈ, ഉസേ അവികൃതികരണ-നാമക പരമ - ആലോചനാകാ സ്വരൂപ വര്തതാ ഹീ ഹൈ .
[അബ ഇസ ൧൧൧വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ നൌ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
കമ്മാദോ അപ്പാണം ഭിണ്ണം ഭാവേഇ വിമലഗുണണിലയം .
മജ്ഝത്ഥഭാവണാഏ വിയഡീകരണം തി വിണ്ണേയം ..൧൧൧..
കര്മണഃ ആത്മാനം ഭിന്നം ഭാവയതി വിമലഗുണനിലയമ് .
മധ്യസ്ഥഭാവനായാമവികൃതികരണമിതി വിജ്ഞേയമ് ..൧൧൧..
ഇഹ ഹി ശുദ്ധോപയോഗിനോ ജീവസ്യ പരിണതിവിശേഷഃ പ്രോക്ത : .
യഃ പാപാടവീപാവകോ ദ്രവ്യഭാവനോകര്മഭ്യഃ സകാശാദ് ഭിന്നമാത്മാനം സഹജഗുണ-[നിലയം
മധ്യസ്ഥഭാവനായാം ഭാവയതി തസ്യാവികൃതികരണ-] അഭിധാനപരമാലോചനായാഃ സ്വരൂപമസ്ത്യേവേതി .
നിര്മലഗുണാകര കര്മ-വിരഹിത അനുഭവന ജോ ആത്മകാ .
മാധ്യസ്ഥ ഭാവോംമേം കരേ, അവികൃതികരണ ഉസേ കഹാ ..൧൧൧..

Page 220 of 388
PDF/HTML Page 247 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ആത്മാ നിരംതര ദ്രവ്യകര്മ ഔര നോകര്മകേ സമൂഹസേ ഭിന്ന ഹൈ,
അന്തരംഗമേം ശുദ്ധ ഹൈ ഔര ശമ - ദമഗുണരൂപീ കമലോംകാ രാജഹംസ ഹൈ (അര്ഥാത് ജിസപ്രകാര രാജഹംസ
കമലോംമേം കേലി കരതാ ഹൈ ഉസീപ്രകാര ആത്മാ ശാന്തഭാവ ഔര ജിതേന്ദ്രിയതാരൂപീ ഗുണോംമേം രമതാ
ഹൈ )
. സദാ ആനന്ദാദി അനുപമ ഗുണവാലാ ഔര ചൈതന്യചമത്കാരകീ മൂര്തി ഐസാ വഹ ആത്മാ മോഹകേ
അഭാവകേ കാരണ സമസ്ത പരകോ (സമസ്ത പരദ്രവ്യഭാവോംകോ) ഗ്രഹണ നഹീം ഹീ കരതാ .൧൬൨.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ അക്ഷയ അന്തരംഗ ഗുണമണിയോംകാ സമൂഹ ഹൈ, ജിസനേ സദാ വിശദ -
-വിശദ (അത്യന്ത നിര്മല) ശുദ്ധഭാവരൂപീ അമൃതകേ സമുദ്രമേം പാപകലംകകോ ധോ ഡാലാ ഹൈ തഥാ
ജിസനേ ഇന്ദ്രിയസമൂഹകേ കോലാഹലകോ നഷ്ട കര ദിയാ ഹൈ, വഹ ശുദ്ധ ആത്മാ ജ്ഞാനജ്യോതി ദ്വാരാ
അംധകാരദശാകാ നാശ കരകേ അത്യന്ത പ്രകാശമാന ഹോതാ ഹൈ
.൧൬൩.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] സംസാരകേ ഘോര, സഹജ ഇത്യാദി രൌദ്ര ദുഃഖാദികസേ പ്രതിദിന പരിതപ്ത
(മംദാക്രാംതാ)
ആത്മാ ഭിന്നോ ഭവതി സതതം ദ്രവ്യനോകര്മരാശേ-
രന്തഃശുദ്ധഃ ശമദമഗുണാമ്ഭോജിനീരാജഹംസഃ
.
മോഹാഭാവാദപരമഖിലം നൈവ ഗൃഹ്ണാതി സോയം
നിത്യാനംദാദ്യനുപമഗുണശ്ചിച്ചമത്കാരമൂര്തിഃ
..൧൬൨..
(മംദാക്രാംതാ)
അക്ഷയ്യാന്തര്ഗുണമണിഗണഃ ശുദ്ധഭാവാമൃതാമ്ഭോ-
രാശൌ നിത്യം വിശദവിശദേ ക്ഷാലിതാംഹഃകലംകഃ
.
ശുദ്ധാത്മാ യഃ പ്രഹതകരണഗ്രാമകോലാഹലാത്മാ
ജ്ഞാനജ്യോതിഃപ്രതിഹതതമോവൃത്തിരുച്ചൈശ്ചകാസ്തി
..൧൬൩..
(വസംതതിലകാ)
സംസാരഘോരസഹജാദിഭിരേവ രൌദ്രൈ-
ര്ദുഃഖാദിഭിഃ പ്രതിദിനം പരിതപ്യമാനേ
.
ലോകേ ശമാമൃതമയീമിഹ താം ഹിമാനീം
യായാദയം മുനിപതിഃ സമതാപ്രസാദാത
..൧൬൪..
സഹജ = സാഥമേം ഉത്പന്ന അര്ഥാത് സ്വാഭാവിക . [നിരംതര വര്തതാ ഹുആ ആകുലതാരൂപീ ദുഃഖ തോ സംസാരമേം സ്വാഭാവിക
ഹീ ഹൈ, അര്ഥാത് സംസാര സ്വഭാവസേ ഹീ ദുഃഖമയ ഹൈ . തദുപരാന്ത തീവ്ര അസാതാ ആദികാ ആശ്രയ കരനേവാലേ ഘോര
ദുഃഖോംസേ ഭീ സംസാര ഭരാ ഹൈ .]

Page 221 of 388
PDF/HTML Page 248 of 415
single page version

ഹോനേവാലേ ഇസ ലോകമേം യഹ മുനിവര സമതാകേ പ്രമാദസേ ശമാമൃതമയ ജോ ഹിമ - രാശി (ബഫ ര്കാ ഢേര)
ഉസേ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം .൧൬൪.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] മുക്ത ജീവ വിഭാവസമൂഹകോ കദാപി പ്രാപ്ത നഹീം ഹോതാ ക്യോംകി ഉസനേ
ഉസകേ ഹേതുഭൂത സുകൃത ഔര ദുഷ്കൃതകാ നാശ കിയാ ഹൈ . ഇസലിയേ അബ മൈം സുകൃത ഔര
ദുഷ്കൃതരൂപീ കര്മജാലകോ ഛോഡകര ഏക മുമുക്ഷുമാര്ഗ പര ജാതാ ഹൂ [അര്ഥാത് മുമുക്ഷു ജിസ മാര്ഗ
പര ചലേ ഹൈം ഉസീ ഏക മാര്ഗ പര ചലതാ ഹൂ ]
.൧൬൫.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] പുദ്ഗലസ്കന്ധോം ദ്വാരാ ജോ അസ്ഥിര ഹൈ (അര്ഥാത് പുദ്ഗലസ്കന്ധോംകേ
ആനേ - ജാനേസേ ജോ ഏക-സീ നഹീം രഹതീ) ഐസീ ഇസ ഭവമൂര്തികോ (ഭവകീ മൂര്തിരൂപ കായാകോ)
ഛോഡകര മൈം സദാശുദ്ധ ഐസാ ജോ ജ്ഞാനശരീരീ ആത്മാ ഉസകാ ആശ്രയ കരതാ ഹൂ . ൧൬൬ .
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ശുഭ ഔര അശുഭസേ രഹിത ശുദ്ധചൈതന്യകീ ഭാവനാ മേരേ അനാദി
സംസാരരോഗകീ ഉത്തമ ഔഷധി ഹൈ .൧൬൭.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] പാ ച പ്രകാരകേ (ദ്രവ്യ, ക്ഷേത്ര, കാല, ഭവ ഔര ഭാവകേ
(വസംതതിലകാ)
മുക്ത : കദാപി ന ഹി യാതി വിഭാവകായം
തദ്ധേതുഭൂതസുകൃതാസുകൃതപ്രണാശാത
.
തസ്മാദഹം സുകൃതദുഷ്കൃതകര്മജാലം
മുക്ത്വാ മുമുക്ഷുപഥമേകമിഹ വ്രജാമി
..൧൬൫..
(അനുഷ്ടുഭ്)
പ്രപദ്യേഹം സദാശുദ്ധമാത്മാനം ബോധവിഗ്രഹമ് .
ഭവമൂര്തിമിമാം ത്യക്ത്വാ പുദ്ഗലസ്കന്ധബന്ധുരാമ് ..൧൬൬..
(അനുഷ്ടുഭ്)
അനാദിമമസംസാരരോഗസ്യാഗദമുത്തമമ് .
ശുഭാശുഭവിനിര്മുക്ത ശുദ്ധചൈതന്യഭാവനാ ..൧൬൭..
(മാലിനീ)
അഥ വിവിധവികല്പം പംചസംസാരമൂലം
ശുഭമശുഭസുകര്മ പ്രസ്ഫു ടം തദ്വിദിത്വാ
.
ഭവമരണവിമുക്തം പംചമുക്തി പ്രദം യം
തമഹമഭിനമാമി പ്രത്യഹം ഭാവയാമി
..൧൬൮..

Page 222 of 388
PDF/HTML Page 249 of 415
single page version

പരാവര്തനരൂപ) സംസാരകാ മൂല വിവിധ ഭേദോംവാലാ ശുഭാശുഭ കര്മ ഹൈ ഐസാ സ്പഷ്ട ജാനകര, ജോ
ജന്മമരണ രഹിത ഹൈ ഔര പാ ച പ്രകാരകീ മുക്തി ദേനേവാലാ ഹൈ ഉസേ (
ശുദ്ധാത്മാകോ) മൈം നമന
കരതാ ഹൂ ഔര പ്രതിദിന ഭാതാ ഹൂ .൧൬൮.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇസ പ്രകാര ആദി - അന്ത രഹിത ഐസീ യഹ ആത്മജ്യോതി സുലലിത
(സുമധുര) വാണീകാ അഥവാ സത്യ വാണീകാ ഭീ വിഷയ നഹീം ഹൈ; തഥാപി ഗുരുകേ വചനോം ദ്വാരാ ഉസേ
പ്രാപ്ത കരകേ ജോ ശുദ്ധ ദൃഷ്ടിവാലാ ഹോതാ ഹൈ, വഹ പരമശ്രീരൂപീ കാമിനീകാ വല്ലഭ ഹോതാ ഹൈ (അര്ഥാത്
മുക്തിസുന്ദരീകാ പതി ഹോതാ ഹൈ )
.൧൬൯.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജിസനേ സഹജ തേജസേ രാഗരൂപീ അന്ധകാരകാ നാശ കിയാ ഹൈ, ജോ
മുനിവരോംകേ മനമേം വാസ കരതാ ഹൈ, ജോ ശുദ്ധ - ശുദ്ധ ഹൈ, ജോ വിഷയസുഖമേം രത ജീവോംകോ സര്വദാ ദുര്ലഭ
ഹൈ, ജോ പരമ സുഖകാ സമുദ്ര ഹൈ, ജോ ശുദ്ധ ജ്ഞാന ഹൈ തഥാ ജിസനേ നിദ്രാകാ നാശ കിയാ ഹൈ, ഐസാ
യഹ (ശുദ്ധ ആത്മാ) ജയവന്ത ഹൈ
.൧൭൦.
(മാലിനീ)
അഥ സുലലിതവാചാം സത്യവാചാമപീത്ഥം
ന വിഷയമിദമാത്മജ്യോതിരാദ്യന്തശൂന്യമ്
.
തദപി ഗുരുവചോഭിഃ പ്രാപ്യ യഃ ശുദ്ധദ്രഷ്ടിഃ
സ ഭവതി പരമശ്രീകാമിനീകാമരൂപഃ ..൧൬൯..
(മാലിനീ)
ജയതി സഹജതേജഃപ്രാസ്തരാഗാന്ധകാരോ
മനസി മുനിവരാണാം ഗോചരഃ ശുദ്ധശുദ്ധഃ
.
വിഷയസുഖരതാനാം ദുര്ലഭഃ സര്വദായം
പരമസുഖസമുദ്രഃ ശുദ്ധബോധോസ്തനിദ്രഃ
..൧൭൦..
മദമാണമായലോഹവിവജ്ജിയഭാവോ ദു ഭാവസുദ്ധി ത്തി .
പരികഹിയം ഭവ്വാണം ലോയാലോയപ്പദരിസീഹിം ..൧൧൨..
അര്ഹംത ലോകാലോക ദൃഷ്ടാകാ കഥന ഹൈ ഭവ്യകോ
‘ഹൈ ഭാവശുദ്ധി മാന, മായാ, ലോഭ, മദ ബിന ഭാവ ജോ’ ..൧൧൨..

Page 223 of 388
PDF/HTML Page 250 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൧൨ അന്വയാര്ഥ :[മദമാനമായാലോഭവിവര്ജിതഭാവഃ തു ] മദ (മദന),
മാന, മായാ ഔര ലോഭ രഹിത ഭാവ വഹ [ഭാവശുദ്ധിഃ ] ഭാവശുദ്ധി ഹൈ [ഇതി ] ഐസാ [ഭവ്യാനാമ് ]
ഭവ്യോംകോ [ലോകാലോകപ്രദര്ശിഭിഃ ] ലോകാലോകകേ ദ്രഷ്ടാഓംനേ [പരികഥിതഃ ] കഹാ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹ, ഭാവശുദ്ധിനാമക പരമ - ആലോചനാകേ സ്വരൂപകേ പ്രതിപാദന ദ്വാരാ ശുദ്ധ-
നിശ്ചയ - ആലോചനാ അധികാരകേ ഉപസംഹാരകാ കഥന ഹൈ .
തീവ്ര ചാരിത്രമോഹകേ ഉദയകേ കാരണ പുരുഷവേദ നാമക നോകഷായകാ വിലാസ വഹ മദ ഹൈ .
യഹാ ‘മദ’ ശബ്ദകാ അര്ഥ ‘മദന’ അര്ഥാത് കാമപരിണാമ ഹൈ . (൧) ചതുര വചനരചനാവാലേ
വൈദര്ഭകവിത്വകേ കാരണ, ആദേയനാമകര്മകാ ഉദയ ഹോനേ പര സമസ്ത ജനോം ദ്വാരാ പൂജനീയതാസേ,
(൨) മാതാ - പിതാ സമ്ബന്ധീ കുല - ജാതികീ വിശുദ്ധിസേ, (൩) പ്രധാന ബ്രഹ്മചര്യവ്രത ദ്വാരാ ഉപാര്ജിത
ലക്ഷകോടി സുഭട സമാന നിരുപമ ബലസേ, (൪) ദാനാദി ശുഭ കര്മ ദ്വാരാ ഉപാര്ജിത സമ്പത്തികീ
വൃദ്ധികേ വിലാസസേ, (൫) ബുദ്ധി, തപ, വിക്രിയാ, ഔഷധ, രസ, ബല ഔര അക്ഷീണ
ഇന സാത
ഋദ്ധിയോംസേ, അഥവാ (൬) സുന്ദര കാമിനിയോംകേ ലോചനകോ ആനന്ദ പ്രാപ്ത കരാനേവാലേ
ശരീരലാവണ്യരസകേ വിസ്താരസേ ഹോനേവാലാ ജോ ആത്മ
- അഹങ്കാര (ആത്മാകാ അഹംകാരഭാവ) വഹ
മാന ഹൈ . ഗുപ്ത പാപസേ മായാ ഹോതീ ഹൈ . യോഗ്യ സ്ഥാന പര ധനവ്യയകാ അഭാവ വഹ ലോഭ ഹൈ;
മദമാനമായാലോഭവിവര്ജിതഭാവസ്തു ഭാവശുദ്ധിരിതി .
പരികഥിതോ ഭവ്യാനാം ലോകാലോകപ്രദര്ശിഭിഃ ..൧൧൨..
ഭാവശുദ്ധയഭിധാനപരമാലോചനാസ്വരൂപപ്രതിപാദനദ്വാരേണ ശുദ്ധനിശ്ചയാലോചനാധികാരോപ-
സംഹാരോപന്യാസോയമ് .
തീവ്രചാരിത്രമോഹോദയബലേന പുംവേദാഭിധാനനോകഷായവിലാസോ മദഃ . അത്ര മദശബ്ദേന മദനഃ
കാമപരിണാമ ഇത്യര്ഥഃ . ചതുരസംദര്ഭഗര്ഭീകൃതവൈദര്ഭകവിത്വേന ആദേയനാമകര്മോദയേ സതി
സകലജനപൂജ്യതയാ, മാതൃപിതൃസമ്ബന്ധകുലജാതിവിശുദ്ധയാ വാ, ശതസഹസ്രകോടിഭടാഭിധാന-
പ്രധാനബ്രഹ്മചര്യവ്രതോപാര്ജിതനിരുപമബലേന ച, ദാനാദിശുഭകര്മോപാര്ജിതസംപദ്വൃദ്ധിവിലാസേന, അഥവാ
ബുദ്ധിതപോവൈകുര്വണൌഷധരസബലാക്ഷീണര്ദ്ധിഭിഃ സപ്തഭിര്വാ, കമനീയകാമിനീലോചനാനന്ദേന വപുര്ലാവണ്യ-
രസവിസരേണ വാ ആത്മാഹംകാരോ മാനഃ
. ഗുപ്തപാപതോ മായാ . യുക്ത സ്ഥലേ ധനവ്യയാഭാവോ ലോഭഃ;
വൈദര്ഭകവി = ഏക പ്രകാരകീ സാഹിത്യപ്രസിദ്ധ സുന്ദര കാവ്യരചനാമേം കുശല കവി

Page 224 of 388
PDF/HTML Page 251 of 415
single page version

നിശ്ചയസേ സമസ്ത പരിഗ്രഹകാ പരിത്യാഗ ജിസകാ ലക്ഷണ (സ്വരൂപ) ഹൈ ഐസേ നിരംജന നിജ
പരമാത്മതത്ത്വകേ പരിഗ്രഹസേ അന്യ പരമാണുമാത്ര ദ്രവ്യകാ സ്വീകാര വഹ ലോഭ ഹൈ
. ഇന ചാരോം
ഭാവോംസേ പരിമുക്ത (രഹിത) ശുദ്ധഭാവ വഹീ ഭാവശുദ്ധി ഹൈ ഐസാ ഭവ്യ ജീവോംകോ ലോകാലോകദര്ശീ,
പരമവീതരാഗ സുഖാമൃതകേ പാനസേ പരിതൃപ്ത അര്ഹംതഭഗവന്തോംനേ കഹാ ഹൈ .
[അബ ഇസ പരമ - ആലോചനാ അധികാരകീ അന്തിമ ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ
ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ നൌ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ ഭവ്യ ലോക (ഭവ്യജനസമൂഹ) ജിനപതികേ മാര്ഗമേം കഹേ ഹുഏ
സമസ്ത ആലോചനാകേ ഭേദജാലകോ ദേഖകര തഥാ നിജ സ്വരൂപകോ ജാനകര സര്വ ഓരസേ
പരഭാവകോ ഛോഡതാ ഹൈ, വഹ പരമശ്രീരൂപീ കാമിനീകാ വല്ലഭ ഹോതാ ഹൈ (അര്ഥാത് മുക്തിസുന്ദരീകാ
പതി ഹോതാ ഹൈ )
.൧൭൧.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] സംയമിയോംകോ സദാ മോക്ഷമാര്ഗകാ ഫല ദേനേവാലീ തഥാ ശുദ്ധ
ആത്മതത്ത്വമേം നിയത ആചരണകേ അനുരൂപ ഐസീ ജോ നിരംതര ശുദ്ധനയാത്മക ആലോചനാ വഹ മുഝേ
സംയമീകോ വാസ്തവമേം കാമധേനുരൂപ ഹോ .൧൭൨.
നിശ്ചയേന നിഖിലപരിഗ്രഹപരിത്യാഗലക്ഷണനിരംജനനിജപരമാത്മതത്ത്വപരിഗ്രഹാത് അന്യത് പരമാണുമാത്ര-
ദ്രവ്യസ്വീകാരോ ലോഭഃ . ഏഭിശ്ചതുര്ഭിര്വാ ഭാവൈഃ പരിമുക്ത : ശുദ്ധഭാവ ഏവ ഭാവശുദ്ധിരിതി ഭവ്യ-
പ്രാണിനാം ലോകാലോകപ്രദര്ശിഭിഃ പരമവീതരാഗസുഖാമൃതപാനപരിതൃപ്തൈര്ഭഗവദ്ഭിരര്ഹദ്ഭിരഭിഹിത ഇതി .
(മാലിനീ)
അഥ ജിനപതിമാര്ഗാലോചനാഭേദജാലം
പരിഹൃതപരഭാവോ ഭവ്യലോകഃ സമന്താത
.
തദഖിലമവലോക്യ സ്വസ്വരൂപം ച ബുദ്ധ്വാ
സ ഭവതി പരമശ്രീകാമിനീകാമരൂപഃ
..൧൭൧..
(വസംതതിലകാ)
ആലോചനാ സതതശുദ്ധനയാത്മികാ യാ
നിര്മുക്തി മാര്ഗഫലദാ യമിനാമജസ്രമ്
.
ശുദ്ധാത്മതത്ത്വനിയതാചരണാനുരൂപാ
സ്യാത്സംയതസ്യ മമ സാ കില കാമധേനുഃ
..൧൭൨..
നിയത = നിശ്ചിത; ദൃഢ; ലീന; പരായണ . [ആചരണ ശുദ്ധ ആത്മതത്ത്വകേ ആശ്രിത ഹോതാ ഹൈ . ]

Page 225 of 388
PDF/HTML Page 252 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : ] മുമുക്ഷു ജീവ തീന ലോകകോ ജാനനേവാലേ നിര്വികല്പ ശുദ്ധ തത്ത്വകോ
ഭലീഭാ തി ജാനകര ഉസകീ സിദ്ധികേ ഹേതു ശുദ്ധ ശീലകാ (ചാരിത്രകാ) ആചരണ കരകേ,
സിദ്ധിരൂപീ സ്ത്രീകാ സ്വാമീ ഹോതാ ഹൈ
സിദ്ധികോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ .൧൭൩.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] തത്ത്വമേം മഗ്ന ഐസേ ജിനമുനികേ ഹൃദയകമലകീ കേസരമേം ജോ ആനന്ദ
സഹിത വിരാജമാന ഹൈ, ജോ ബാധാ രഹിത ഹൈ, ജോ വിശുദ്ധ ഹൈ, ജോ കാമദേവകേ ബാണോംകീ ഗഹന
(
ദുര്ഭേദ്യ) സേനാകോ ജലാ ദേനേകേ ലിയേ ദാവാനല സമാന ഹൈ ഔര ജിസനേ ശുദ്ധജ്ഞാനരൂപ ദീപക
ദ്വാരാ മുനിയോംകേ മനോഗൃഹകേ ഘോര അംധകാരകാ നാശ കിയാ ഹൈ, ഉസേസാധുഓം ദ്വാരാ വംദ്യ തഥാ
ജന്മാര്ണവകോ ലാ ഘ ജാനേമേം നൌകാരൂപ ഉസ ശുദ്ധ തത്ത്വകോമൈം വംദന കരതാ ഹൂ .൧൭൪.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഹമ പൂഛതേ ഹൈം കിജോ സമഗ്ര ബുദ്ധിമാന ഹോനേ പര ഭീ ദൂസരേകോ
‘യഹ നവീന പാപ കര’ ഐസാ ഉപദേശ ദേതേ ഹൈം, വേ ക്യാ വാസ്തവമേം തപസ്വീ ഹൈം ? അഹോ ! ഖേദ ഹൈ
(ശാലിനീ)
ശുദ്ധം തത്ത്വം ബുദ്ധലോകത്രയം യദ്
ബുദ്ധ്വാ ബുദ്ധ്വാ നിര്വികല്പം മുമുക്ഷുഃ
.
തത്സിദ്ധയര്ഥം ശുദ്ധശീലം ചരിത്വാ
സിദ്ധിം യായാത
് സിദ്ധിസീമന്തിനീശഃ ..൧൭൩..
(സ്രഗ്ധരാ)
സാനന്ദം തത്ത്വമജ്ജജ്ജിനമുനിഹൃദയാമ്ഭോജകിംജല്കമധ്യേ
നിര്വ്യാബാധം വിശുദ്ധം സ്മരശരഗഹനാനീകദാവാഗ്നിരൂപമ്
.
ശുദ്ധജ്ഞാനപ്രദീപപ്രഹതയമിമനോഗേഹഘോരാന്ധകാരം
തദ്വന്ദേ സാധുവന്ദ്യം ജനനജലനിധൌ ലംഘനേ യാനപാത്രമ്
..൧൭൪..
(ഹരിണീ)
അഭിനവമിദം പാപം യായാഃ സമഗ്രധിയോപി യേ
വിദധതി പരം ബ്രൂമഃ കിം തേ തപസ്വിന ഏവ ഹി
.
ഹൃദി വിലസിതം ശുദ്ധം ജ്ഞാനം ച പിംഡമനുത്തമം
പദമിദമഹോ ജ്ഞാത്വാ ഭൂയോപി യാന്തി സരാഗതാമ്
..൧൭൫..

Page 226 of 388
PDF/HTML Page 253 of 415
single page version

കി വേ ഹൃദയമേം വിലസിത ശുദ്ധജ്ഞാനരൂപ ഔര സര്വോത്തമ പിംഡരൂപ ഇസ പദകോ ജാനകര പുനഃ ഭീ
സരാഗതാകോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം ! ൧൭൫.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] തത്ത്വോംമേം വഹ സഹജ തത്ത്വ ജയവന്ത ഹൈകി ജോ സദാ അനാകുല
ഹൈ, ജോ നിരന്തര സുലഭ ഹൈ, ജോ പ്രകാശമാന ഹൈ, ജോ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടിയോംകോ സമതാകാ ഘര ഹൈ, ജോ പരമ
കലാ സഹിത വികസിത നിജ ഗുണോംസേ പ്രഫു ല്ലിത (ഖിലാ ഹുആ) ഹൈ, ജിസകീ സഹജ അവസ്ഥാ
സ്ഫു ടിത (
പ്രകടിത) ഹൈ ഔര ജോ നിരന്തര നിജ മഹിമാമേം ലീന ഹൈ .൧൭൬.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] സാത തത്ത്വോംമേം സഹജ പരമ തത്ത്വ നിര്മല ഹൈ, സകല - വിമല (സര്വഥാ
വിമല) ജ്ഞാനകാ ആവാസ ഹൈ, നിരാവരണ ഹൈ, ശിവ (കല്യാണമയ) ഹൈ, സ്പഷ്ട - സ്പഷ്ട ഹൈ, നിത്യ ഹൈ,
ബാഹ്യ പ്രപംചസേ പരാങ്മുഖ ഹൈ ഔര മുനികോ ഭീ മനസേ തഥാ വാണീസേ അതി ദൂര ഹൈ; ഉസേ ഹമ നമന
കരതേ ഹൈം
.൧൭൭.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ (ജിന) ശാന്ത രസരൂപീ അമൃതകേ സമുദ്രകോ (ഉഛാലനേകേ
(ഹരിണീ)
ജയതി സഹജം തത്ത്വം തത്ത്വേഷു നിത്യമനാകുലം
സതതസുലഭം ഭാസ്വത്സമ്യഗ്
ദ്രശാം സമതാലയമ് .
പരമകലയാ സാര്ധം വൃദ്ധം പ്രവൃദ്ധഗുണൈര്നിജൈഃ
സ്ഫു ടിതസഹജാവസ്ഥം ലീനം മഹിമ്നി നിജേനിശമ്
..൧൭൬..
(ഹരിണീ)
സഹജപരമം തത്ത്വം തത്ത്വേഷു സപ്തസു നിര്മലം
സകലവിമലജ്ഞാനാവാസം നിരാവരണം ശിവമ്
.
വിശദവിശദം നിത്യം ബാഹ്യപ്രപംചപരാങ്മുഖം
കിമപി മനസാം വാചാം ദൂരം മുനേരപി തന്നുമഃ
..൧൭൭..
(ദ്രുതവിലംബിത)
ജയതി ശാംതരസാമൃതവാരിധി-
പ്രതിദിനോദയചാരുഹിമദ്യുതിഃ
.
അതുലബോധദിവാകരദീധിതി-
പ്രഹതമോഹതമസ്സമിതിര്ജിനഃ
..൧൭൮..
പിംഡ = (൧) പദാര്ഥ; (൨) ബല .

Page 227 of 388
PDF/HTML Page 254 of 415
single page version

ലിയേ) പ്രതിദിന ഉദയമാന സുന്ദര ചന്ദ്ര സമാന ഹൈ ഔര ജിസനേ അതുല ജ്ഞാനരൂപീ സൂര്യകീ കിരണോംസേ
മോഹതിമിരകേ സമൂഹകാ നാശ കിയാ ഹൈ, വഹ ജിന ജയവന്ത ഹൈ
.൧൭൮.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജിസനേ ജന്മ - ജരാ - മൃത്യുകേ സമൂഹകോ ജീത ലിയാ ഹൈ, ജിസനേ ദാരുണ
രാഗകേ സമൂഹകാ ഹനന കര ദിയാ ഹൈ, ജോ പാപരൂപീ മഹാ അംധകാരകേ സമൂഹകേ ലിയേ സൂര്യ സമാന
ഹൈ തഥാ ജോ പരമാത്മപദമേം സ്ഥിത ഹൈ, വഹ ജയവന്ത ഹൈ
.൧൭൯.
ഇസപ്രകാര, സുകവിജനരൂപീ കമലോംകേ ലിയേ ജോ സൂര്യ സമാന ഹൈം ഔര പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ
വിസ്താര രഹിത ദേഹമാത്ര ജിന്ഹേം പരിഗ്രഹ ഥാ ഐസേ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ദ്വാരാ രചിത നിയമസാരകീ
താത്പര്യവൃത്തി നാമക ടീകാമേം (അര്ഥാത് ശ്രീമദ്ഭഗവത്കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവപ്രണീത ശ്രീ നിയമസാര
പരമാഗമകീ നിര്ഗ്രന്ഥ മുനിരാജ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവവിരചിത താത്പര്യവൃത്തി നാമകീ ടീകാമേം)
പരമ - ആലോചനാ അധികാര നാമകാ സാതവാ ശ്രുതസ്കന്ധ സമാപ്ത ഹുആ .
(ദ്രുതവിലംബിത)
വിജിതജന്മജരാമൃതിസംചയഃ
പ്രഹതദാരുണരാഗകദമ്ബകഃ
.
അഘമഹാതിമിരവ്രജഭാനുമാന്
ജയതി യഃ പരമാത്മപദസ്ഥിതഃ
..൧൭൯..
ഇതി സുകവിജനപയോജമിത്രപംചേന്ദ്രിയപ്രസരവര്ജിതഗാത്രമാത്രപരിഗ്രഹശ്രീപദ്മപ്രഭമലധാരിദേവവിരചിതായാം
നിയമസാരവ്യാഖ്യായാം താത്പര്യവൃത്തൌ പരമാലോചനാധികാരഃ സപ്തമഃ ശ്രുതസ്കന്ധഃ ..

Page 228 of 388
PDF/HTML Page 255 of 415
single page version

അബ സമസ്ത ദ്രവ്യകര്മ, ഭാവകര്മ തഥാ നോകര്മകേ സംന്യാസകേ ഹേതുഭൂത ശുദ്ധനിശ്ചയ-
പ്രായശ്ചിത്ത അധികാര കഹാ ജാതാ ഹൈ .
ഗാഥാ : ൧൧൩ അന്വയാര്ഥ :[വ്രതസമിതിശീലസംയമപരിണാമഃ ] വ്രത, സമിതി,
ശീല ഔര സംയമരൂപ പരിണാമ തഥാ [കരണനിഗ്രഹഃ ഭാവഃ ] ഇന്ദ്രിയനിഗ്രഹരൂപ ഭാവ [സഃ ]
വഹ [പ്രായശ്ചിത്തമ് ] പ്രായശ്ചിത്ത [ഭവതി ] ഹൈ [ച ഏവ ] ഔര വഹ [അനവരതം ] നിരംതര
[കര്തവ്യഃ ] കര്തവ്യ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹ, നിശ്ചയ - പ്രായശ്ചിത്തകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .
ശുദ്ധനിശ്ചയ-പ്രായശ്ചിത്ത അധികാര
അഥാഖിലദ്രവ്യഭാവനോകര്മസംന്യാസഹേതുഭൂതശുദ്ധനിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്താധികാരഃ കഥ്യതേ .
വദസമിദിസീലസംജമപരിണാമോ കരണണിഗ്ഗഹോ ഭാവോ .
സോ ഹവദി പായഛിത്തം അണവരയം ചേവ കായവ്വോ ..൧൧൩..
വ്രതസമിതിശീലസംയമപരിണാമഃ കരണനിഗ്രഹോ ഭാവഃ .
സ ഭവതി പ്രായശ്ചിത്തമ് അനവരതം ചൈവ കര്തവ്യഃ ..൧൧൩..
നിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്തസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത.
വ്രത, സമിതി, സംയമ, ശീല, ഇന്ദ്രിയരോധകാ ജോ ഭാവ ഹൈ .
വഹ ഭാവ പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ, അരു അനവരത കര്തവ്യ ഹൈ ..൧൧൩..

Page 229 of 388
PDF/HTML Page 256 of 415
single page version

പാ ച മഹാവ്രതരൂപ, പാ ച സമിതിരൂപ, ശീലരൂപ ഔര സര്വ ഇന്ദ്രിയോംകേ തഥാ
മനവചനകായാകേ സംയമരൂപ പരിണാമ തഥാ പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകാ നിരോധയഹ പരിണതിവിശേഷ സോ
പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ . പ്രായശ്ചിത്ത അര്ഥാത് പ്രായഃ ചിത്തപ്രചുരരൂപസേ നിര്വികാര ചിത്ത . അന്തര്മുഖാകാര
പരമസമാധിസേ യുക്ത, പരമ ജിനയോഗീശ്വര, പാപരൂപീ അടവീകോ (ജലാനേകേ ലിയേ) അഗ്നി സമാന,
പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ ഫൈ ലാവ രഹിത ദേഹമാത്ര പരിഗ്രഹകേ ധാരീ, സഹജവൈരാഗ്യരൂപീ മഹലകേ ശിഖരകേ
ശിഖാമണി സമാന ഔര പരമാഗമരൂപീ പുഷ്പരസ
- ഝരതേ ഹുഏ മുഖവാലേ പദ്മപ്രഭകോ യഹ പ്രായശ്ചിത്ത
നിരംതര കര്തവ്യ ഹൈ .
[അബ ഇസ ൧൧൩വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ
പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] മുനിയോംകോ സ്വാത്മാകാ ചിംതന വഹ നിരംതര പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ; നിജ സുഖമേം
രതിവാലേ വേ ഉസ പ്രായശ്ചിത്ത ദ്വാരാ പാപകോ ഝാഡകര മുക്തി പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം . യദി മുനിയോംകോ
(സ്വാത്മാകേ അതിരിക്ത) അന്യ ചിന്താ ഹോ തോ വേ വിമൂഢ കാമാര്ത പാപീ പുനഃ പാപകോ ഉത്പന്ന കരതേ
ഹൈം
. ഇസമേം ക്യാ ആശ്ചര്യ ഹൈ ? ൧൮൦.
പംചമഹാവ്രതപംചസമിതിശീലസകലേന്ദ്രിയവാങ്മനഃകായസംയമപരിണാമഃ പംചേന്ദ്രിയനിരോധശ്ച സ
ഖലു പരിണതിവിശേഷഃ, പ്രായഃ പ്രാചുര്യേണ നിര്വികാരം ചിത്തം പ്രായശ്ചിത്തമ്, അനവരതം ചാന്തര്മുഖാകാര-
പരമസമാധിയുക്തേന പരമജിനയോഗീശ്വരേണ പാപാടവീപാവകേന പംചേന്ദ്രിയപ്രസരവര്ജിതഗാത്രമാത്രപരിഗ്രഹേണ
സഹജവൈരാഗ്യപ്രാസാദശിഖരശിഖാമണിനാ പരമാഗമമകരംദനിഷ്യന്ദിമുഖപദ്മപ്രഭേണ കര്തവ്യ ഇതി
.
(മംദാക്രാംതാ)
പ്രായശ്ചിത്തം ഭവതി സതതം സ്വാത്മചിംതാ മുനീനാം
മുക്തിം യാംതി സ്വസുഖരതയസ്തേന നിര്ധൂതപാപാഃ
.
അന്യാ ചിംതാ യദി ച യമിനാം തേ വിമൂഢാഃ സ്മരാര്താഃ
പാപാഃ പാപം വിദധതി മുഹുഃ കിം പുനശ്ചിത്രമേതത
..൧൮൦..
കോഹാദിസഗബ്ഭാവക്ഖയപഹുദിഭാവണാഏ ണിഗ്ഗഹണം .
പായച്ഛിത്തം ഭണിദം ണിയഗുണചിംതാ യ ണിച്ഛയദോ ..൧൧൪..
ക്രോധാദി ആത്മ - വിഭാവകേ ക്ഷയ ആദികീ ജോ ഭാവനാ .
ഹൈ നിയത പ്രായശ്ചിത്ത വഹ ജിസമേം സ്വഗുണകീ ചിംതനാ ..൧൧൪..

Page 230 of 388
PDF/HTML Page 257 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൧൪ അന്വയാര്ഥ :[ക്രോധാദിസ്വകീയഭാവക്ഷയപ്രഭൃതിഭാവനായാം ] ക്രോധ
ആദി സ്വകീയ ഭാവോംകേ (അപനേ വിഭാവഭാവോംകേ) ക്ഷയാദികകീ ഭാവനാമേം [നിര്ഗ്രഹണമ് ] രഹനാ
[ച ] ഔര [നിജഗുണചിന്താ ] നിജ ഗുണോംകാ ചിംതന കരനാ വഹ [നിശ്ചയതഃ ] നിശ്ചയസേ
[പ്രായശ്ചിത്തം ഭണിതമ് ] പ്രായശ്ചിത്ത കഹാ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം) സകല കര്മോംകോ മൂലസേ ഉഖാഡ ദേനേമേം സമര്ഥ ഐസാ
നിശ്ചയ - പ്രായശ്ചിത്ത കഹാ ഗയാ ഹൈ .
ക്രോധാദിക സമസ്ത മോഹരാഗദ്വേഷരൂപ വിഭാവസ്വഭാവോംകേ ക്ഷയകേ കാരണഭൂത നിജ
കാരണപരമാത്മാകേ സ്വഭാവകീ ഭാവനാ ഹോനേ പര നിസര്ഗവൃത്തികേ കാരണ (അര്ഥാത് സ്വാഭാവിക
സഹജ പരിണതി ഹോനേകേ കാരണ) പ്രായശ്ചിത്ത കഹാ ഗയാ ഹൈ; അഥവാ, പരമാത്മാകേ ഗുണാത്മക ഐസേ
ജോ ശുദ്ധ
- അംതഃതത്ത്വരൂപ (നിജ) സ്വരൂപകേ സഹജജ്ഞാനാദിക സഹജഗുണ ഉനകാ ചിംതന കരനാ വഹ
പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ .
[അബ ഇസ ൧൧൪വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക കഹതേ
ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] മുനിയോംകോ കാമക്രോധാദി അന്യ ഭാവോംകേ ക്ഷയകീ ജോ സംഭാവനാ
ക്രോധാദിസ്വകീയഭാവക്ഷയപ്രഭൃതിഭാവനായാം നിര്ഗ്രഹണമ് .
പ്രായശ്ചിത്തം ഭണിതം നിജഗുണചിംതാ ച നിശ്ചയതഃ ..൧൧൪..
ഇഹ ഹി സകലകര്മനിര്മൂലനസമര്ഥനിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്തമുക്ത മ് .
ക്രോധാദിനിഖിലമോഹരാഗദ്വേഷവിഭാവസ്വഭാവക്ഷയകാരണനിജകാരണപരമാത്മസ്വഭാവഭാവനായാം
സത്യാം നിസര്ഗവൃത്ത്യാ പ്രായശ്ചിത്തമഭിഹിതമ്, അഥവാ പരമാത്മഗുണാത്മകശുദ്ധാന്തസ്തത്ത്വസ്വരൂപ-
സഹജജ്ഞാനാദിസഹജഗുണചിംതാ പ്രായശ്ചിത്തം ഭവതീതി
.
(ശാലിനീ)
പ്രായശ്ചിത്തമുക്ത മുച്ചൈര്മുനീനാം
കാമക്രോധാദ്യന്യഭാവക്ഷയേ ച
.
കിം ച സ്വസ്യ ജ്ഞാനസംഭാവനാ വാ
സന്തോ ജാനന്ത്യേതദാത്മപ്രവാദേ
..൧൮൧..

Page 231 of 388
PDF/HTML Page 258 of 415
single page version

അഥവാ തോ അപനേ ജ്ഞാനകീ ജോ സംഭാവനാ (സമ്യക് ഭാവനാ) വഹ ഉഗ്ര പ്രായശ്ചിത്ത കഹാ ഹൈ .
സന്തോംനേ ആത്മപ്രവാദമേം ഐസാ ജാനാ ഹൈ (അര്ഥാത് ജാനകര കഹാ ഹൈ ) . ൧൮൧ .
ഗാഥാ : ൧൧൫ അന്വയാര്ഥ :[ക്രോധം ക്ഷമയാ ] ക്രോധകോ ക്ഷമാസേ, [മാനം
സ്വമാര്ദവേന ] മാനകോ നിജ മാര്ദവസേ, [മായാം ച ആര്ജവേന ] മായാകോ ആര്ജവസേ [ച ] തഥാ
[ലോഭം സംതോഷേണ ] ലോഭകോ സംതോഷസേ
[ചതുര്വിധകഷായാന് ] ഇസപ്രകാര ചതുര്വിധ കഷായോംകോ
[ഖലു ജയതി ] (യോഗീ) വാസ്തവമേം ജീതതേ ഹൈം .
ടീകാ :യഹ, ചാര കഷായോം പര വിജയ പ്രാപ്ത കരനേകേ ഉപായകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .
ജഘന്യ, മധ്യമ ഔര ഉത്തമ ഐസേ (തീന) ഭേദോംകേ കാരണ ക്ഷമാ തീന (പ്രകാരകീ) ഹൈ .
(൧) ‘ബിനാ-കാരണ അപ്രിയ ബോലനേവാലേ മിഥ്യാദൃഷ്ടികോ ബിനാ-കാരണ മുഝേ ത്രാസ ദേനേകാ ഉദ്യോഗ
വര്തതാ ഹൈ, വഹ മേരേ പുണ്യസേ ദൂര ഹുആ;’
ഐസാ വിചാരകര ക്ഷമാ കരനാ വഹ പ്രഥമ ക്ഷമാ ഹൈ .
(൨) ‘(മുഝേ) ബിനാ-കാരണ ത്രാസ ദേനേവാലേകോ താഡനകാ ഔര വധകാ പരിണാമ വര്തതാ ഹൈ,
വഹ മേരേ സുകൃതസേ ദൂര ഹുആ;’ഐസാ വിചാരകര ക്ഷമാ കരനാ വഹ ദ്വിതീയ ക്ഷമാ ഹൈ . (൩) വധ
കോഹം ഖമയാ മാണം സമദ്ദവേണജ്ജവേണ മായം ച .
സംതോസേണ യ ലോഹം ജയദി ഖു ഏ ചഹുവിഹകസാഏ ..൧൧൫..
ക്രോധം ക്ഷമയാ മാനം സ്വമാര്ദവേന ആര്ജവേന മായാം ച .
സംതോഷേണ ച ലോഭം ജയതി ഖലു ചതുര്വിധകഷായാന് ..൧൧൫..
ചതുഷ്കഷായവിജയോപായസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത.
ജഘന്യമധ്യമോത്തമഭേദാത്ക്ഷമാസ്തിസ്രോ ഭവന്തി . അകാരണാദപ്രിയവാദിനോ മിഥ്യാദ്രഷ്ടേരകാരണേന
മാം ത്രാസയിതുമുദ്യോഗോ വിദ്യതേ, അയമപഗതോ മത്പുണ്യേനേതി പ്രഥമാ ക്ഷമാ . അകാരണേന സംത്രാസകരസ്യ
താഡനവധാദിപരിണാമോസ്തി, അയം ചാപഗതോ മത്സുകൃതേനേതി ദ്വിതീയാ ക്ഷമാ . വധേ സത്യമൂര്തസ്യ
താഡന = മാര മാരനാ വഹ .
വധ = മാര ഡാലനാ വഹ .
അഭിമാന മാര്ദവസേ തഥാ ജീതേ ക്ഷമാസേ ക്രോധകോ .
കൌടില്യ ആര്ജവസേ തഥാ സംതോഷ ദ്വാരാ ലോഭകോ ..൧൧൫..

Page 232 of 388
PDF/HTML Page 259 of 415
single page version

ഹോനേസേ അമൂര്ത പരമബ്രഹ്മരൂപ ഐസേ മുഝേ ഹാനി നഹീം ഹോതീഐസാ സമഝകര പരമ സമരസീഭാവമേം
സ്ഥിത രഹനാ വഹ ഉത്തമ ക്ഷമാ ഹൈ . ഇന (തീന) ക്ഷമാഓം ദ്വാരാ ക്രോധകഷായകോ ജീതകര, മാര്ദവ
ദ്വാരാ മാനകഷായകോ, ആര്ജവ ദ്വാരാ മായാകഷായകോ തഥാ പരമതത്ത്വകീ പ്രാപ്തിരൂപ സന്തോഷസേ
ലോഭകഷായകോ (യോഗീ) ജീതതേ ഹൈം .
ഇസീപ്രകാര (ആചാര്യവര) ശ്രീ ഗുണഭദ്രസ്വാമീനേ (ആത്മാനുശാസനമേം ൨൧൬, ൨൧൭, ൨൨൧
തഥാ ൨൨൩വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] കാമദേവ (അപനേ) ചിത്തമേം രഹനേ പര ഭീ (അപനീ) ജഡതാകേ
കാരണ ഉസേ ന പഹിചാനകര, ശംകരനേ ക്രോധീ ഹോകര ബാഹ്യമേം കിസീകോ കാമദേവ സമഝകര ഉസേ
ജലാ ദിയാ
. (ചിത്തമേം രഹനേവാലാ കാമദേവ തോ ജീവിത ഹോനേകേ കാരണ) ഉസനേ കീ ഹുഈ ഘോര
അവസ്ഥാകോ (കാമവിഹ്വല ദശാകോ) ശംകര പ്രാപ്ത ഹുഏ . ക്രോധകേ ഉദയസേ (ക്രോധ ഉത്പന്ന
ഹോനേസേ) കിസേ കാര്യഹാനി നഹീം ഹോതീ ?’’
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] (യുദ്ധമേം ഭരതനേ ബാഹുബലി പര ചക്ര ഛോഡാ പരന്തു വഹ ചക്ര
പരമബ്രഹ്മരൂപിണോ മമാപകാരഹാനിരിതി പരമസമരസീഭാവസ്ഥിതിരുത്തമാ ക്ഷമാ . ആഭിഃ ക്ഷമാഭിഃ
ക്രോധകഷായം ജിത്വാ, മാനകഷായം മാര്ദവേന ച, മായാകഷായം ചാര്ജവേണ, പരമതത്ത്വലാഭസന്തോഷേണ
ലോഭകഷായം ചേതി
.
തഥാ ചോക്തം ശ്രീഗുണഭദ്രസ്വാമിഭിഃ
(വസംതതിലകാ)
‘‘ചിത്തസ്ഥമപ്യനവബുദ്ധയ ഹരേണ ജാഡയാത
ക്രുദ്ധ്വാ ബഹിഃ കിമപി ദഗ്ധമനങ്ഗബുദ്ധയാ .
ഘോരാമവാപ സ ഹി തേന കൃതാമവസ്ഥാം
ക്രോധോദയാദ്ഭവതി കസ്യ ന കാര്യഹാനിഃ
..’’
(വസംതതിലകാ)
‘‘ചക്രം വിഹായ നിജദക്ഷിണബാഹുസംസ്ഥം
യത്പ്രാവ്രജന്നനു തദൈവ സ തേന മുച്യേത
.
ക്ലേശം തമാപ കില ബാഹുബലീ ചിരായ
മാനോ മനാഗപി ഹതിം മഹതീം കരോതി
..’’
മാര്ദവ = കോമലതാ; നരമാഈ; നിര്മാനതാ .ആര്ജവ = ഋജുതാ; സരലതാ .

Page 233 of 388
PDF/HTML Page 260 of 415
single page version

ബാഹുബലികേ ദാഹിനേ ഹാഥമേം ആകര സ്ഥിര ഹോ ഗയാ .) അപനേ ദാഹിനേ ഹാഥമേം സ്ഥിത (ഉസ) ചക്രകോ
ഛോഡകര ജബ ബാഹുബലിനേ പ്രവ്രജ്യാ ലീ തഭീ (തുരന്ത ഹീ) വേ ഉസ കാരണ മുക്തി പ്രാപ്ത കര ലേതേ,
പരന്തു വേ (മാനകേ കാരണ മുക്തി പ്രാപ്ത ന കരകേ) വാസ്തവമേം ദീര്ഘ കാല തക പ്രസിദ്ധ (മാനകൃത)
ക്ലേശകോ പ്രാപ്ത ഹുഏ
. ഥോഡാ ഭീ മാന മഹാ ഹാനി കരതാ ഹൈ !’’
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജിസമേം (ജിസ ഗഡ്ഢേമേം) ഛിപേ ഹുഏ ക്രോധാദിക ഭയംകര സര്പ ദേഖേ
നഹീം ജാ സകതേ ഐസാ ജോ മിഥ്യാത്വരൂപീ ഘോര അംധകാരവാലാ മായാരൂപീ മഹാന ഗഡ്ഢാ ഉസസേ ഡരതേ
രഹനാ യോഗ്യ ഹൈ
.’’
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] വനചരകേ ഭയസേ ഭാഗതീ ഹുഈ സുരാ ഗായകീ പൂ ഛ ദൈവയോഗസേ
ബേലമേം ഉലഝ ജാനേ പര ജഡതാകേ കാരണ ബാലോംകേ ഗുച്ഛേകേ പ്രതി ലോലുപതാവാലീ വഹ ഗായ
(അപനേ സുന്ദര ബാലോംകോ ന ടൂടനേ ദേനേകേ ലോഭമേം) വഹാ അവിചലരൂപസേ ഖഡീ രഹ ഗഈ, ഔര
അരേരേ ! ഉസ ഗായകോ വനചര ദ്വാരാ പ്രാണസേ ഭീ വിമുക്ത കര ദിയാ ഗയാ ! (അര്ഥാത് ഉസ ഗായനേ
ബാലോംകേ ലോഭമേം പ്രാണ ഭീ ഗ വാ ദിയേ !) ജിന്ഹേം തൃഷ്ണാ പരിണമിത ഹുഈ ഹൈ ഉന്ഹേം പ്രായഃ ഐസീ ഹീ
വിപത്തിയാ ആതീ ഹൈം
.’’
ഔര (ഇസ ൧൧൫ വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം ) :
(അനുഷ്ടുഭ്)
‘‘ഭേയം മായാമഹാഗര്താന്മിഥ്യാഘനതമോമയാത.
യസ്മിന് ലീനാ ന ലക്ഷ്യന്തേ ക്രോധാദിവിഷമാഹയഃ ..’’
(ഹരിണീ)
‘‘വനചരഭയാദ്ധാവന് ദൈവാല്ലതാകുലവാലധിഃ
കില ജഡതയാ ലോലോ വാലവ്രജേവിചലം സ്ഥിതഃ
.
ബത സ ചമരസ്തേന പ്രാണൈരപി പ്രവിയോജിതഃ
പരിണതതൃഷാം പ്രായേണൈവംവിധാ ഹി വിപത്തയഃ
..’’
തഥാ ഹി
വനചര = വനമേം രഹനേവാലേ, ഭീല ആദി മനുഷ്യ അഥവാ ശേര ആദി ജങ്ഗലീ പശു .