Niyamsar-Hindi (Malayalam transliteration). Gatha: 116-125 ; Adhikar-9 : Param Samadhi Adhikar.

Page 234 of 388
PDF/HTML Page 261 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ക്രോധകഷായകോ ക്ഷമാസേ, മാനകഷായകോ മാര്ദവസേ ഹീ, മായാകോ

ആര്ജവകീ പ്രാപ്തിസേ ഔര ലോഭകഷായകോ ശൌചസേ ( – സന്തോഷസേ) ജീതോ . ൧൮൨ .

ഗാഥാ : ൧൧൬ അന്വയാര്ഥ : — [തസ്യ ഏവ ആത്മനഃ ] ഉസീ (അനന്തധര്മവാലേ)

ആത്മാകാ [യഃ ] ജോ [ഉത്കൃഷ്ടഃ ബോധഃ ] ഉത്കൃഷ്ട ബോധ, [ജ്ഞാനമ് ] ജ്ഞാന അഥവാ [ചിത്തമ് ] ചിത്ത
ഉസേ [യഃ മുനിഃ ] ജോ മുനി [നിത്യം ധരതി ] നിത്യ ധാരണ കരതാ ഹൈ, [തസ്യ ] ഉസേ [പ്രായശ്ചിത്തമ്
ഭവേത് ] പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ .

ടീകാ : — യഹാ , ‘ശുദ്ധ ജ്ഞാനകേ സ്വീകാരവാലേകോ പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ’ ഐസാ കഹാ ഹൈ .

ഉത്കൃഷ്ട ഐസാ ജോ വിശിഷ്ട ധര്മ വഹ വാസ്തവമേം പരമ ബോധ ഹൈ — ഐസാ അര്ഥ ഹൈ . ബോധ,

ജ്ഞാന ഔര ചിത്ത ഭിന്ന പദാര്ഥ നഹീം ഹൈം . ഐസാ ഹോനേസേ ഹീ ഉസീ പരമധര്മീ ജീവകോ പ്രായഃ ചിത്ത

ഹൈ അര്ഥാത് പ്രകൃഷ്ടരൂപസേ ചിത്ത ( – ജ്ഞാന) ഹൈ . ജോ പരമസംയമീ ഐസേ ചിത്തകോ നിത്യ ധാരണ കരതാ

ഹൈ, ഉസേ വാസ്തവമേം നിശ്ചയ – പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ .

(ആര്യാ)

ക്ഷമയാ ക്രോധകഷായം മാനകഷായം ച മാര്ദവേനൈവ .

മായാമാര്ജവലാഭാല്ലോഭകഷായം ച ശൌചതോ ജയതു ..൧൮൨..

ഉക്കിട്ഠോ ജോ ബോഹോ ണാണം തസ്സേവ അപ്പണോ ചിത്തം .

ജോ ധരഇ മുണീ ണിച്ചം പായച്ഛിത്തം ഹവേ തസ്സ ..൧൧൬..

ഉത്കൃഷ്ടോ യോ ബോധോ ജ്ഞാനം തസ്യൈവാത്മനശ്ചിത്തമ് .

യോ ധരതി മുനിര്നിത്യം പ്രായശ്ചിത്തം ഭവേത്തസ്യ ..൧൧൬..

അത്ര ശുദ്ധജ്ഞാനസ്വീകാരവതഃ പ്രായശ്ചിത്തമിത്യുക്ത മ് .

ഉത്കൃഷ്ടോ യോ വിശിഷ്ടധര്മഃ സ ഹി പരമബോധഃ ഇത്യര്ഥഃ . ബോധോ ജ്ഞാനം

ചിത്തമിത്യനര്ഥാന്തരമ് . അത ഏവ തസ്യൈവ പരമധര്മിണോ ജീവസ്യ പ്രായഃ പ്രകര്ഷേണ ചിത്തം . യഃ

പരമസംയമീ നിത്യം താദ്രശം ചിത്തം ധത്തേ, തസ്യ ഖലു നിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്തം ഭവതീതി .

ഉത്കൃഷ്ട നിജ അവബോധ അഥവാ ജ്ഞാന അഥവാ ചിത്തകോ .

ധാരേ മുനി ജോ പാലതാ വഹ നിത്യ പ്രായശ്ചിത്തകോ ..൧൧൬..

Page 235 of 388
PDF/HTML Page 262 of 415
single page version

[ഭാവാര്ഥ : — ] ജീവ ധര്മീ ഹൈ ഔര ജ്ഞാനാദിക ഉസകേ ധര്മ ഹൈം . പരമ ചിത്ത അഥവാ

പരമ ജ്ഞാനസ്വഭാവ ജീവകാ ഉത്കൃഷ്ട വിശേഷധര്മ ഹൈ . ഇസലിയേ സ്വഭാവ - അപേക്ഷാസേ ജീവദ്രവ്യകോ

പ്രായഃ ചിത്ത ഹൈ അര്ഥാത് പ്രകൃഷ്ടരൂപസേ ജ്ഞാന ഹൈ . ജോ പരമസംയമീ ഐസേ ചിത്തകീ ( – പരമ

ജ്ഞാനസ്വഭാവകീ) ശ്രദ്ധാ കരതാ ഹൈ തഥാ ഉസമേം ലീന രഹതാ ഹൈ, ഉസേ നിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ . ]

[അബ ൧൧൬വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ഇസ ലോകമേം ജോ (മുനീന്ദ്ര) ശുദ്ധാത്മജ്ഞാനകീ സമ്യക് ഭാവനാവന്ത

ഹൈ, ഉസേ പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ ഹീ . ജിസനേ പാപസമൂഹകോ ഝാഡ ദിയാ ഹൈ ഐസേ ഉസ മുനീന്ദ്രകോ മൈം ഉസകേ

ഗുണോംകീ പ്രാപ്തി ഹേതു നിത്യ വംദന കരതാ ഹൂ . ൧൮൩ .

ഗാഥാ : ൧൧൭ അന്വയാര്ഥ : — [ബഹുനാ ] ബഹുത [ഭണിതേന തു ] കഹനേസേ [കിമ് ]

ക്യാ ? [അനേകകര്മണാമ് ] അനേക കര്മോംകേ [ക്ഷയഹേതുഃ ] ക്ഷയകാ ഹേതു ഐസാ ജോ [മഹര്ഷീണാമ് ]
മഹര്ഷിയോംകാ [വരതപശ്ചരണമ് ] ഉത്തമ തപശ്ചരണ [സര്വമ് ] വഹ സബ [പ്രായശ്ചിത്തം ജാനീഹി ]
പ്രായശ്ചിത്ത ജാന .

ടീകാ : — യഹാ ഐസാ കഹാ ഹൈ കി പരമ തപശ്ചരണമേം ലീന പരമ ജിനയോഗീശ്വരോംകോ

(ശാലിനീ)

യഃ ശുദ്ധാത്മജ്ഞാനസംഭാവനാത്മാ
പ്രായശ്ചിത്തമത്ര ചാസ്ത്യേവ തസ്യ .

നിര്ധൂതാംഹഃസംഹതിം തം മുനീന്ദ്രം
വന്ദേ നിത്യം തദ്ഗുണപ്രാപ്തയേഹമ് ..൧൮൩..

കിം ബഹുണാ ഭണിഏണ ദു വരതവചരണം മഹേസിണം സവ്വം .

പായച്ഛിത്തം ജാണഹ അണേയകമ്മാണ ഖയഹേഊ ..൧൧൭..

കിം ബഹുനാ ഭണിതേന തു വരതപശ്ചരണം മഹര്ഷീണാം സര്വമ് .

പ്രായശ്ചിത്തം ജാനീഹ്യനേകകര്മണാം ക്ഷയഹേതുഃ ..൧൧൭..

ഇഹ ഹി പരമതപശ്ചരണനിരതപരമജിനയോഗീശ്വരാണാം നിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്തമ് . ഏവം സമസ്താ-

ബഹു കഥനസേ ക്യാ ജോ അനേകോം കര്മ - ക്ഷയകാ ഹേതു ഹൈ .

ഉത്തമ തപശ്ചര്യാ ഋഷികീ സര്വ പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ ..൧൧൭..

Page 236 of 388
PDF/HTML Page 263 of 415
single page version

നിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ; ഇസപ്രകാര നിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്ത സമസ്ത ആചരണോംമേം പരമ ആചരണ ഹൈ ഐസാ കഹാ ഹൈ .

ബഹുത അസത് പ്രലാപോംസേ ബസ ഹോഓ, ബസ ഹോഓ . നിശ്ചയവ്യവഹാരസ്വരൂപ

പരമതപശ്ചരണാത്മക ഐസാ ജോ പരമ ജിനയോഗിയോംകോ അനാദി സംസാരസേ ബ ധേ ഹുഏ ദ്രവ്യഭാവകര്മോംകേ
നിരവശേഷ വിനാശകാ കാരണ വഹ സബ ശുദ്ധനിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ ഐസാ, ഹേ ശിഷ്യ ! തൂ ജാന .

[അബ ഇസ ൧൧൭വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ പാ ച ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] അനശനാദിതപശ്ചരണാത്മക (അര്ഥാത് സ്വരൂപപ്രതപനരൂപസേ പരിണമിത,

പ്രതാപവന്ത അര്ഥാത് ഉഗ്ര സ്വരൂപപരിണതിസേ പരിണമിത) ഐസാ യഹ സഹജ - ശുദ്ധ - ചൈതന്യസ്വരൂപകോ

ജാനനേവാലോംകാ ൧സഹജജ്ഞാനകലാപരിഗോചര സഹജതത്ത്വ ൨അഘക്ഷയകാ കാരണ ഹൈ .൧൮൪.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ (പ്രായശ്ചിത്ത) ഇസ സ്വദ്രവ്യകാ ❃ധര്മ ഔര ശുക്ലരൂപ ചിംതന

ചരണാനാം പരമാചരണമിത്യുക്ത മ് .

ബഹുഭിരസത്പ്രലാപൈരലമലമ് . പുനഃ സര്വം നിശ്ചയവ്യവഹാരാത്മകപരമതപശ്ചരണാത്മകം പരമ-

ജിനയോഗീനാമാസംസാരപ്രതിബദ്ധദ്രവ്യഭാവകര്മണാം നിരവശേഷേണ വിനാശകാരണം ശുദ്ധനിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്ത-
മിതി ഹേ ശിഷ്യ ത്വം ജാനീഹി .

(ദ്രുതവിലംബിത)

അനശനാദിതപശ്ചരണാത്മകം
സഹജശുദ്ധചിദാത്മവിദാമിദമ് .

സഹജബോധകലാപരിഗോചരം
സഹജതത്ത്വമഘക്ഷയകാരണമ് ..൧൮൪..

(ശാലിനീ)

പ്രായശ്ചിത്തം ഹ്യുത്തമാനാമിദം സ്യാത്

സ്വദ്രവ്യേസ്മിന് ചിന്തനം ധര്മശുക്ലമ് .

കര്മവ്രാതധ്വാന്തസദ്ബോധതേജോ
ലീനം സ്വസ്മിന്നിര്വികാരേ മഹിമ്നി ..൧൮൫..

൧ — സഹജജ്ഞാനകലാപരിഗോചര = സഹജ ജ്ഞാനകീ കലാ ദ്വാരാ സര്വ പ്രകാരസേ ജ്ഞാത ഹോനേ യോഗ്യ

൨ — അഘ = അശുദ്ധി; ദോഷ; പാപ . (പാപ തഥാ പുണ്യ ദോനോം വാസ്തവമേം അഘ ഹൈം .)

❃ ധര്മധ്യാന ഔര ശുക്ലധ്യാനരൂപ ജോ സ്വദ്രവ്യചിംതന വഹ പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ .

Page 237 of 388
PDF/HTML Page 264 of 415
single page version

ഹൈ, ജോ കര്മസമൂഹകേ അന്ധകാരകോ നഷ്ട കരനേകേ ലിയേ സമ്യഗ്ജ്ഞാനരൂപീ തേജ ഹൈ തഥാ ജോ അപനീ
നിര്വികാര മഹിമാമേം ലീന ഹൈ — ഐസാ യഹ പ്രായശ്ചിത്ത വാസ്തവമേം ഉത്തമ പുരുഷോംകോ ഹോതാ ഹൈ .൧൮൫.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] യമിയോംകോ ( – സംയമിയോംകോ) ആത്മജ്ഞാനസേ ക്രമശഃ ആത്മലബ്ധി

(ആത്മാകീ പ്രാപ്തി) ഹോതീ ഹൈ — കി ജിസ ആത്മലബ്ധിനേ ജ്ഞാനജ്യോതി ദ്വാരാ ഇന്ദ്രിയസമൂഹകേ ഘോര

അന്ധകാരകാ നാശ കിയാ ഹൈ തഥാ ജോ ആത്മലബ്ധി കര്മവനസേ ഉത്പന്ന (ഭവരൂപീ) ദാവാനലകീ
ശിഖാജാലകാ (ശിഖാഓംകേ സമൂഹകാ) നാശ കരനേകേ ലിയേ ഉസ പര സതത ശമജലമയീ
ധാരാകോ തേജീസേ ഛോഡതീ ഹൈ — ബരസാതീ ഹൈ .൧൮൬.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] അധ്യാത്മശാസ്ത്രരൂപീ അമൃതസമുദ്രമേംസേ മൈംനേ ജോ സംയമരൂപീ രത്നമാലാ

ബാഹര നികാലീ ഹൈ വഹ (രത്നമാലാ) മുക്തിവധൂകേ വല്ലഭ ഐസേ തത്ത്വജ്ഞാനിയോംകേ സുകണ്ഠകാ
ആഭൂഷണ ബനീ ഹൈ .൧൮൭.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] മുനീന്ദ്രോംകേ ചിത്തകമലകേ (ഹൃദയകമലകേ) ഭീതര ജിസകാ വാസ

ഹൈ, ജോ വിമുക്തിരൂപീ കാന്താകേ രതിസൌഖ്യകാ മൂല ഹൈ (അര്ഥാത് ജോ മുക്തികേ അതീന്ദ്രിയ ആനന്ദകാ

(മംദാക്രാംതാ)

ആത്മജ്ഞാനാദ്ഭവതി യമിനാമാത്മലബ്ധിഃ ക്രമേണ
ജ്ഞാനജ്യോതിര്നിഹതകരണഗ്രാമഘോരാന്ധകാരാ .

കര്മാരണ്യോദ്ഭവദവശിഖാജാലകാനാമജസ്രം
പ്രധ്വംസേസ്മിന് ശമജലമയീമാശു ധാരാം വമന്തീ ..൧൮൬..

(ഉപജാതി)

അധ്യാത്മശാസ്ത്രാമൃതവാരിരാശേ-
ര്മയോദ്ധൃതാ സംയമരത്നമാലാ .

ബഭൂവ യാ തത്ത്വവിദാം സുകണ്ഠേ
സാലംകൃതിര്മുക്തി വധൂധവാനാമ് ..൧൮൭..

(ഉപേന്ദ്രവജ്രാ)

നമാമി നിത്യം പരമാത്മതത്ത്വം
മുനീന്ദ്രചിത്താമ്ബുജഗര്ഭവാസമ് .

വിമുക്തി കാംതാരതിസൌഖ്യമൂലം
വിനഷ്ടസംസാരദ്രുമൂലമേതത് ..൧൮൮..

Page 238 of 388
PDF/HTML Page 265 of 415
single page version

മൂല ഹൈ ) ഔര ജിസനേ സംസാരവൃക്ഷകേ മൂലകാ വിനാശ കിയാ ഹൈ — ഐസേ ഇസ പരമാത്മതത്ത്വകോ മൈം

നിത്യ നമന കരതാ ഹൂ . ൧൮൮ .

ഗാഥാ : ൧൧൮ അന്വയാര്ഥ : — [അനന്താനന്തഭവേന ] അനന്താനന്ത ഭവോം ദ്വാരാ

[സമര്ജിതശുഭാശുഭകര്മസംദോഹഃ ] ഉപാര്ജിത ശുഭാശുഭ കര്മരാശി [തപശ്ചരണേന ] തപശ്ചരണസേ
[വിനശ്യതി ] നഷ്ട ഹോതീ ഹൈ; [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [തപഃ ] തപ [പ്രായശ്ചിതമ് ] പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ .

ടീകാ : — യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം), പ്രസിദ്ധ ശുദ്ധകാരണപരമാത്മതത്ത്വമേം സദാ അന്തര്മുഖ

രഹകര ജോ പ്രതപന വഹ തപ പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ (അര്ഥാത് ശുദ്ധാത്മസ്വരൂപമേം ലീന രഹകര പ്രതപനാ —

പ്രതാപവന്ത വര്തനാ സോ തപ ഹൈ ഔര വഹ തപ പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ ) ഐസാ കഹാ ഹൈ .

അനാദി സംസാരസേ ഹീ ഉപാര്ജിത ദ്രവ്യഭാവാത്മക ശുഭാശുഭ കര്മോംകാ സമൂഹ — കി ജോ പാ ച

പ്രകാരകേ ( – പാ ച പരാവര്തനരൂപ) സംസാരകാ സംവര്ധന കരനേമേം സമര്ഥ ഹൈ വഹ — ഭാവശുദ്ധിലക്ഷണ

(ഭാവശുദ്ധി ജിസകാ ലക്ഷണ ഹൈ ഐസേ) പരമതപശ്ചരണസേ വിലയകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ; ഇസലിയേ
സ്വാത്മാനുഷ്ഠാനനിഷ്ഠ ( – നിജ ആത്മാകേ ആചരണമേം ലീന) പരമതപശ്ചരണ ഹീ ശുദ്ധനിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ

ഐസാ കഹാ ഗയാ ഹൈ .

ണംതാണംതഭവേണ സമജ്ജിയസുഹഅസുഹകമ്മസംദോഹോ .

തവചരണേണ വിണസ്സദി പായച്ഛിത്തം തവം തമ്ഹാ ..൧൧൮..

അനന്താനന്തഭവേന സമര്ജിതശുഭാശുഭകര്മസംദോഹഃ .

തപശ്ചരണേന വിനശ്യതി പ്രായശ്ചിത്തം തപസ്തസ്മാത് ..൧൧൮..

അത്ര പ്രസിദ്ധശുദ്ധകാരണപരമാത്മതത്ത്വേ സദാന്തര്മുഖതയാ പ്രതപനം യത്തത്തപഃ പ്രായശ്ചിത്തം

ഭവതീത്യുക്ത മ് .

ആസംസാരത ഏവ സമുപാര്ജിതശുഭാശുഭകര്മസംദോഹോ ദ്രവ്യഭാവാത്മകഃ പംചസംസാരസംവര്ധനസമര്ഥഃ

പരമതപശ്ചരണേന ഭാവശുദ്ധിലക്ഷണേന വിലയം യാതി, തതഃ സ്വാത്മാനുഷ്ഠാനനിഷ്ഠം പരമതപശ്ചരണമേവ
ശുദ്ധനിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്തമിത്യഭിഹിതമ് .

അര്ജിത അനന്താനന്ത ഭവകേ ജോ ശുഭാശുഭ കര്മ ഹൈം .

തപസേ വിനശ ജാതേ സുതപ അതഏവ പ്രായശ്ചിത്ത ഹൈ ..൧൧൮..

Page 239 of 388
PDF/HTML Page 266 of 415
single page version

[അബ ഇസ ൧൧൮വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ (തപ) അനാദി സംസാരസേ സമൃദ്ധ ഹുഈ കര്മോംകീ മഹാ അടവീകോ

ജലാ ദേനേകേ ലിയേ അഗ്നികീ ജ്വാലാകേ സമൂഹ സമാന ഹൈ, ശമസുഖമയ ഹൈ ഔര മോക്ഷലക്ഷ്മീകേ ലിയേ
ഭേംട ഹൈ, ഉസ ചിദാനന്ദരൂപീ അമൃതസേ ഭരേ ഹുഏ തപകോ സംത കര്മക്ഷയ കരനേവാലാ പ്രായശ്ചിത്ത കഹതേ
ഹൈം, പരന്തു അന്യ കിസീ കാര്യകോ നഹീം .൧൮൯.

ഗാഥാ : ൧൧൯ അന്വയാര്ഥ : — [ആത്മസ്വരൂപാലമ്ബനഭാവേന തു ] ആത്മസ്വരൂപ

ജിസകാ ആലമ്ബന ഹൈ ഐസേ ഭാവസേ [ജീവഃ ] ജീവ [സര്വഭാവപരിഹാരം ] സര്വഭാവോംകാ പരിഹാര
[കര്തുമ് ശക്നോതി ] കര സകതാ ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [ധ്യാനമ് ] ധ്യാന വഹ [സര്വമ്
ഭവേത് ] സര്വസ്വ ഹൈ .

ടീകാ : — യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം), നിജ ആത്മാ ജിസകാ ആശ്രയ ഹൈ ഐസാ നിശ്ചയധര്മധ്യാന

ഹീ സര്വ ഭാവോംകാ അഭാവ കരനേമേം സമര്ഥ ഹൈ ഐസാ കഹാ ഹൈ .

(മംദാക്രാംതാ)

പ്രായശ്ചിത്തം ന പുനരപരം കര്മ കര്മക്ഷയാര്ഥം
പ്രാഹുഃ സന്തസ്തപ ഇതി ചിദാനംദപീയൂഷപൂര്ണമ് .

ആസംസാരാദുപചിതമഹത്കര്മകാന്താരവഹ്നി-
ജ്വാലാജാലം ശമസുഖമയം പ്രാഭൃതം മോക്ഷലക്ഷ്മ്യാഃ ..൧൮൯..

അപ്പസരൂവാലംബണഭാവേണ ദു സവ്വഭാവപരിഹാരം .

സക്കദി കാദും ജീവോ തമ്ഹാ ഝാണം ഹവേ സവ്വം ..൧൧൯..

ആത്മസ്വരൂപാലമ്ബനഭാവേന തു സര്വഭാവപരിഹാരമ് .

ശക്നോതി കര്തും ജീവസ്തസ്മാദ് ധ്യാനം ഭവേത് സര്വമ് ..൧൧൯..

അത്ര സകലഭാവാനാമഭാവം കര്തും സ്വാത്മാശ്രയനിശ്ചയധര്മധ്യാനമേവ സമര്ഥമിത്യുക്ത മ് .

ശുദ്ധാത്മ ആശ്രിത ഭാവസേ സബ ഭാവകാ പരിഹാര രേ .

യഹ ജീവ കര സകതാ അതഃ സര്വസ്വ ഹൈ വഹ ധ്യാന രേ ..൧൧൯..

Page 240 of 388
PDF/HTML Page 267 of 415
single page version

സമസ്ത പരദ്രവ്യോംകേ പരിത്യാഗരൂപ ലക്ഷണസേ ലക്ഷിത അഖണ്ഡ - നിത്യനിരാവരണ -

സഹജപരമപാരിണാമികഭാവകീ ഭാവനാസേ ഔദയിക, ഔപശമിക, ക്ഷായിക തഥാ
ക്ഷായോപശമിക ഇന ചാര ഭാവാംതരോംകാ ❃പരിഹാര കരനേമേം അതി - ആസന്നഭവ്യ ജീവ സമര്ഥ ഹൈ,

ഇസീലിയേ ഉസ ജീവകോ പാപാടവീപാവക ( – പാപരൂപീ അടവീകോ ജലാനേവാലീ അഗ്നി) കഹാ

ഹൈ; ഐസാ ഹോനേസേ പാ ച മഹാവ്രത, പാ ച സമിതി, തീന ഗുപ്തി, പ്രത്യാഖ്യാന, പ്രായശ്ചിത്ത, ആലോചനാ
ആദി സബ ധ്യാന ഹീ ഹൈ (അര്ഥാത് പരമപാരിണാമിക ഭാവകീ ഭാവനാരൂപ ജോ ധ്യാന വഹീ
മഹാവ്രത-പ്രായശ്ചിത്താദി സബ കുഛ ഹൈ )

[അബ ഇസ ൧൧൯വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം : ]

അഖിലപരദ്രവ്യപരിത്യാഗലക്ഷണലക്ഷിതാക്ഷുണ്ണനിത്യനിരാവരണസഹജപരമപാരിണാമികഭാവ -

ഭാവനയാ ഭാവാന്തരാണാം ചതുര്ണാമൌദയികൌപശമികക്ഷായികക്ഷായോപശമികാനാം പരിഹാരം
കര്തുമത്യാസന്നഭവ്യജീവഃ സമര്ഥോ യസ്മാത്, തത ഏവ പാപാടവീപാവക ഇത്യുക്ത മ് . അതഃ പംച-

മഹാവ്രതപംചസമിതിത്രിഗുപ്തിപ്രത്യാഖ്യാനപ്രായശ്ചിത്താലോചനാദികം സര്വം ധ്യാനമേവേതി .

❃യഹാ ചാര ഭാവോംകേ പരിഹാരമേം ക്ഷായികഭാവരൂപ ശുദ്ധ പര്യായകാ ഭീ പരിഹാര (ത്യാഗ) കരനാ കഹാ ഹൈ ഉസകാ

കാരണ ഇസപ്രകാര ഹൈ : ശുദ്ധാത്മദ്രവ്യകാ ഹീ — സാമാന്യകാ ഹീ — ആലമ്ബന ലേനേസേ ക്ഷായികഭാവരൂപ ശുദ്ധ

പര്യായ പ്രഗട ഹോതീ ഹൈ . ക്ഷായികഭാവകാ — ശുദ്ധപര്യായകാ വിശേഷകാ — ആലമ്ബന കരനേസേ ക്ഷായികഭാവരൂപ

ശുദ്ധ പര്യായ കഭീ പ്രഗട നഹീം ഹോതീ . ഇസലിയേ ക്ഷായികഭാവകാ ഭീ ആലമ്ബന ത്യാജ്യ ഹൈ . യഹ ജോ

ക്ഷായികഭാവകേ ആലമ്ബനകാ ത്യാഗ ഉസേ യഹാ ക്ഷായികഭാവകാ ത്യാഗ കഹാ ഗയാ ഹൈ .

യഹാ ഐസാ ഉപദേശ ദിയാ ഹൈ കി — പരദ്രവ്യോംകാ ഔര പരഭാവോംകാ ആലമ്ബന തോ ദൂര രഹോ, മോക്ഷാര്ഥീകോ

അപനേ ഔദയികഭാവോംകാ (സമസ്ത ശുഭാശുഭഭാവാദികകാ), ഔപശമികഭാവോംകാ (ജിസമേം കീചഡ നീചേ
ബൈഠ ഗയാ ഹോ ഐസേ ജലകേ സമാന ഔപശമിക സമ്യക്ത്വാദികാ), ക്ഷായോപശമികഭാവോംകാ (അപൂര്ണ ജ്ഞാന –

ദര്ശന – ചാരിത്രാദി പര്യായോംകാ) തഥാ ക്ഷായികഭാവോംകാ (ക്ഷായിക സമ്യക്ത്വാദി സര്വഥാ ശുദ്ധ പര്യായോംകാ) ഭീ

ആലമ്ബന ഛോഡനാ ചാഹിയേ; മാത്ര പരമപാരിണാമികഭാവകാ — ശുദ്ധാത്മദ്രവ്യസാമാന്യകാ — ആലമ്ബന ലേനാ

ചാഹിയേ . ഉസകാ ആലമ്ബന ലേനേവാലാ ഭാവ ഹീ മഹാവ്രത, സമിതി, ഗുപ്തി, പ്രതിക്രമണ, ആലോചനാ,

പ്രത്യാഖ്യാന, പ്രായശ്ചിത്ത ആദി സബ കുഛ ഹൈ . (ആത്മസ്വരൂപകാ ആലമ്ബന, ആത്മസ്വരൂപകാ ആശ്രയ,

ആത്മസ്വരൂപകേ പ്രതി സമ്മുഖതാ, ആത്മസ്വരൂപകേ പ്രതി ഝുകാവ, ആത്മസ്വരൂപകാ ധ്യാന,
പരമപാരിണാമികഭാവകീ ഭാവനാ, ‘മൈം ധ്രുവ ശുദ്ധ ആത്മദ്രവ്യസാമാന്യ ഹൂ ’ ഐസീ പരിണതി — ഇന സബകാ ഏക

അര്ഥ ഹൈ .)

Page 241 of 388
PDF/HTML Page 268 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജിസനേ നിത്യ ജ്യോതി ദ്വാരാ തിമിരപുംജകാ നാശ കിയാ ഹൈ, ജോ ആദി –

അംത രഹിത ഹൈ, ജോ പരമ കലാ സഹിത ഹൈ തഥാ ജോ ആനന്ദമൂര്തി ഹൈ — ഐസേ ഏക ശുദ്ധ ആത്മാകോ

ജോ ജീവ ശുദ്ധ ആത്മാമേം അവിചല ൧മനവാലാ ഹോകര നിരന്തര ധ്യാതാ ഹൈ, സോ യഹ ൨ആചാരരാശി

ജീവ ശീഘ്ര ജീവന്മുക്ത ഹോതാ ഹൈ .൧൯൦.

ഗാഥാ : ൧൨൦ അന്വയാര്ഥ : — [ശുഭാശുഭവചനരചനാനാമ് ] ശുഭാശുഭ വചന-

രചനാകാ ഔര [രാഗാദിഭാവവാരണമ് ] രാഗാദിഭാവോംകാ നിവാരണ [കൃത്വാ ] കരകേ [യഃ ] ജോ
[ആത്മാനമ് ] ആത്മാകോ [ധ്യായതി ] ധ്യാതാ ഹൈ, [തസ്യ തു ] ഉസേ [നിയമാത് ] നിയമസേ
( – നിശ്ചിതരൂപസേ) [നിയമഃ ഭവേത് ] നിയമ ഹൈ

ടീകാ : — യഹ, ശുദ്ധനിശ്ചയനിയമകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .

(മംദാക്രാംതാ)

യഃ ശുദ്ധാത്മന്യവിചലമനാഃ ശുദ്ധമാത്മാനമേകം
നിത്യജ്യോതിഃപ്രതിഹതതമഃപുംജമാദ്യന്തശൂന്യമ് .

ധ്യാത്വാജസ്രം പരമകലയാ സാര്ധമാനന്ദമൂര്തിം
ജീവന്മുക്തോ ഭവതി തരസാ സോയമാചാരരാശിഃ ..൧൯൦..

സുഹഅസുഹവയണരയണം രായാദീഭാവവാരണം കിച്ചാ .

അപ്പാണം ജോ ഝായദി തസ്സ ദു ണിയമം ഹവേ ണിയമാ ..൧൨൦..

ശുഭാശുഭവചനരചനാനാം രാഗാദിഭാവവാരണം കൃത്വാ .

ആത്മാനം യോ ധ്യായതി തസ്യ തു നിയമോ ഭവേന്നിയമാത് ..൧൨൦..

ശുദ്ധനിശ്ചയനിയമസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത് .

൧ – മന = ഭാവ .

൨ – ആചാരരാശി = ചാരിത്രപുംജ; ചാരിത്രസമൂഹരൂപ .

ശുഭ-അശുഭ രചനാ വചനകീ, പരിത്യാഗ കര രാഗാദികാ .

ഉസകോ നിയമസേ ഹൈ നിയമ ജോ ധ്യാന കരതാ ആത്മകാ ..൧൨൦..

Page 242 of 388
PDF/HTML Page 269 of 415
single page version

ജോ പരമതത്ത്വജ്ഞാനീ മഹാതപോധന സദാ സംചിത സൂക്ഷ്മകര്മോംകോ മൂലസേ ഉഖാഡ ദേനേമേം

സമര്ഥ നിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്തമേം പരായണ രഹതാ ഹുആ മന – വചന – കായാകോ നിയമിത (സംയമിത)

കിയേ ഹോനേസേ ഭവരൂപീ ബേലകേ മൂല - കംദാത്മക ശുഭാശുഭസ്വരൂപ പ്രശസ്ത - അപ്രശസ്ത സമസ്ത

വചനരചനാകാ നിവാരണ കരതാ ഹൈ, കേവല ഉസ വചനരചനാകാ ഹീ തിരസ്കാര നഹീം കരതാ
കിന്തു സമസ്ത മോഹരാഗദ്വേഷാദി പരഭാവോംകാ നിവാരണ കരതാ ഹൈ, ഔര അനവരതരൂപസേ
( – നിരന്തര) അഖണ്ഡ, അദ്വൈത, സുന്ദര - ആനന്ദസ്യന്ദീ (സുന്ദര ആനന്ദ – ഝരതേ), അനുപമ,

നിരംജന നിജകാരണപരമാത്മതത്ത്വകീ സദാ ശുദ്ധോപയോഗകേ ബലസേ സമ്ഭാവനാ (സമ്യക് ഭാവനാ)
കരതാ ഹൈ, ഉസേ (ഉസ മഹാതപോധനകോ) നിയമസേ ശുദ്ധനിശ്ചയനിയമ ഹൈ ഐസാ ഭഗവാന
സൂത്രകാരകാ അഭിപ്രായ ഹൈ .

[അബ ഇസ ൧൨൦വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ചാര

ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ ഭവ്യ ശുഭാശുഭസ്വരൂപ വചനരചനാകോ ഛോഡകര സദാ

സ്ഫു ടരൂപസേ സഹജപരമാത്മാകോ സമ്യക് പ്രകാരസേ ഭാതാ ഹൈ, ഉസ ജ്ഞാനാത്മക പരമ യമീകോ
മുക്തിരൂപീ സ്ത്രീകേ സുഖകാ കാരണ ഐസാ യഹ ശുദ്ധ നിയമ നിയമസേ ( – അവശ്യ) ഹൈ .൧൯൧.

യഃ പരമതത്ത്വജ്ഞാനീ മഹാതപോധനോ ദൈനം സംചിതസൂക്ഷ്മകര്മനിര്മൂലനസമര്ഥനിശ്ചയ-

പ്രായശ്ചിത്തപരായണോ നിയമിതമനോവാക്കായത്വാദ്ഭവവല്ലീമൂലകംദാത്മകശുഭാശുഭസ്വരൂപപ്രശസ്താ-
പ്രശസ്തസമസ്തവചനരചനാനാം നിവാരണം കരോതി, ന കേവലമാസാം തിരസ്കാരം കരോതി കിന്തു
നിഖിലമോഹരാഗദ്വേഷാദിപരഭാവാനാം നിവാരണം ച കരോതി, പുനരനവരതമഖംഡാദ്വൈതസുന്ദരാനന്ദ-
നിഷ്യന്ദ്യനുപമനിരംജനനിജകാരണപരമാത്മതത്ത്വം നിത്യം ശുദ്ധോപയോഗബലേന സംഭാവയതി, തസ്യ നിയമേന
ശുദ്ധനിശ്ചയനിയമോ ഭവതീത്യഭിപ്രായോ ഭഗവതാം സൂത്രകൃതാമിതി

(ഹരിണീ)

വചനരചനാം ത്യക്ത്വാ ഭവ്യഃ ശുഭാശുഭലക്ഷണാം
സഹജപരമാത്മാനം നിത്യം സുഭാവയതി സ്ഫു ടമ് .

പരമയമിനസ്തസ്യ ജ്ഞാനാത്മനോ നിയമാദയം
ഭവതി നിയമഃ ശുദ്ധോ മുക്ത്യംഗനാസുഖകാരണമ് ..൧൯൧..

Page 243 of 388
PDF/HTML Page 270 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ അനവരതരൂപസേ ( – നിരന്തര) അഖണ്ഡ അദ്വൈത ചൈതന്യകേ കാരണ

നിര്വികാര ഹൈ ഉസമേം ( – ഉസ പരമാത്മപദാര്ഥമേം) സമസ്ത നയവിലാസ കിംചിത് സ്ഫു രിത ഹീ നഹീം

ഹോതാ . ജിസമേംസേ സമസ്ത ഭേദവാദ ( – നയാദി വികല്പ) ദൂര ഹുഏ ഹൈം ഉസേ ( – ഉസ പരമാത്മ-

പദാര്ഥകോ) മൈം നമന കരതാ ഹൂ , ഉസകാ സ്തവന കരതാ ഹൂ , സമ്യക് പ്രകാരസേ ഭാതാ ഹൂ .൧൯൨.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] യഹ ധ്യാന ഹൈ, യഹ ധ്യേയ ഹൈ, യഹ ധ്യാതാ ഹൈ ഔര വഹ ഫല ഹൈ

— ഐസേ വികല്പജാലോംസേ ജോ മുക്ത ( – രഹിത) ഹൈ ഉസേ ( – ഉസ പരമാത്മതത്ത്വകോ) മൈം നമന

കരതാ ഹൂ .൧൯൩.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജിസ യോഗപരായണമേം കദാചിത് ഭേദവാദ ഉത്പന്ന ഹോതേ ഹൈം (അര്ഥാത്

ജിസ യോഗനിഷ്ഠ യോഗീകോ കഭീ വികല്പ ഉഠതേ ഹൈം ), ഉസകീ അര്ഹത്കേ മതമേം മുക്തി ഹോഗീ യാ നഹീം
ഹോഗീ വഹ കൌന ജാനതാ ഹൈ ? ൧൯൪.

(മാലിനീ)

അനവരതമഖംഡാദ്വൈതചിന്നിര്വികാരേ
നിഖിലനയവിലാസോ ന സ്ഫു രത്യേവ കിംചിത് .

അപഗത ഇഹ യസ്മിന് ഭേദവാദസ്സമസ്തഃ
തമഹമഭിനമാമി സ്തൌമി സംഭാവയാമി ..൧൯൨..

(അനുഷ്ടുഭ്)

ഇദം ധ്യാനമിദം ധ്യേയമയം ധ്യാതാ ഫലം ച തത് .

ഏഭിര്വികല്പജാലൈര്യന്നിര്മുക്തം തന്നമാമ്യഹമ് ..൧൯൩..

(അനുഷ്ടുഭ്)

ഭേദവാദാഃ കദാചിത്സ്യുര്യസ്മിന് യോഗപരായണേ .

തസ്യ മുക്തി ര്ഭവേന്നോ വാ കോ ജാനാത്യാര്ഹതേ മതേ ..൧൯൪..

കായാഈപരദവ്വേ ഥിരഭാവം പരിഹരത്തു അപ്പാണം .

തസ്സ ഹവേ തണുസഗ്ഗം ജോ ഝായഇ ണിവ്വിയപ്പേണ ..൧൨൧..

പരദ്രവ്യ കായാ ആദിസേ പരിത്യാഗ സ്ഥൈര്യ, നിജാത്മകോ .

ധ്യാതാ വികല്പവിമുക്ത, ഉസകോ നിയത കായോത്സര്ഗ ഹൈ ..൧൨൧..

Page 244 of 388
PDF/HTML Page 271 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൨൧ അന്വയാര്ഥ : — [കായാദിപരദ്രവ്യേ ] കായാദി പരദ്രവ്യമേം [സ്ഥിര-

ഭാവമ് പരിഹൃത്യ ] സ്ഥിരഭാവ ഛോഡകര [യഃ ] ജോ [ആത്മാനമ് ] ആത്മാകോ [നിര്വികല്പേന ]
നിര്വികല്പരൂപസേ [ധ്യായതി ] ധ്യാതാ ഹൈ, [തസ്യ ] ഉസേ [തനൂത്സര്ഗഃ ] കായോത്സര്ഗ [ഭവേത് ] ഹൈ .

ടീകാ : — യഹ, നിശ്ചയകായോത്സര്ഗകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .

സാദി - സാംത മൂര്ത വിജാതീയ-വിഭാവ-വ്യംജനപര്യായാത്മക അപനാ ആകാര വഹ കായ .

‘ആദി’ ശബ്ദസേ ക്ഷേത്ര, ഗൃഹ, കനക, രമണീ ആദി . ഇന സബമേം സ്ഥിരഭാവ — സനാതനഭാവ

ഛോഡകര ( – കായാദിക സ്ഥിര ഹൈം ഐസാ ഭാവ ഛോഡകര) നിത്യ - രമണീയ നിരംജന നിജ

കാരണപരമാത്മാകോ വ്യവഹാര ക്രിയാകാംഡകേ ആഡമ്ബര സമ്ബന്ധീ വിവിധ വികല്പരൂപ
കോലാഹല രഹിത സഹജ – പരമ – യോഗകേ ബലസേ ജോ സഹജ - തപശ്ചരണരൂപീ ക്ഷീരസാഗരകാ ചന്ദ്ര

( – സഹജ തപരൂപീ ക്ഷീരസാഗരകോ ഉഛാലനേമേം ചന്ദ്ര സമാന ഐസാ ജോ ജീവ) നിത്യ ധ്യാതാ

ഹൈ, ഉസ സഹജ വൈരാഗ്യരൂപീ മഹലകേ ശിഖരകേ ശിഖാമണികോ ( – ഉസ പരമ സഹജ-

വൈരാഗ്യവന്ത ജീവകോ) വാസ്തവമേം നിശ്ചയകായോത്സര്ഗ ഹൈ .

[അബ ഇസ ശുദ്ധനിശ്ചയ - പ്രായശ്ചിത്ത അധികാരകീ അന്തിമ ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ

ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ പാ ച ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം : ]

കായാദിപരദ്രവ്യേ സ്ഥിരഭാവം പരിഹൃത്യാത്മാനമ് .

തസ്യ ഭവേത്തനൂത്സര്ഗോ യോ ധ്യായതി നിര്വികല്പേന ..൧൨൧..

നിശ്ചയകായോത്സര്ഗസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത് .

സാദിസനിധനമൂര്തവിജാതീയവിഭാവവ്യംജനപര്യായാത്മകഃ സ്വസ്യാകാരഃ കായഃ .

ആദിശബ്ദേന ക്ഷേത്രവാസ്തുകനകരമണീപ്രഭൃതയഃ . ഏതേഷു സര്വേഷു സ്ഥിരഭാവം സനാതനഭാവം

പരിഹൃത്യ നിത്യരമണീയനിരംജനനിജകാരണപരമാത്മാനം വ്യവഹാരക്രിയാകാംഡാഡമ്ബരവിവിധ-
വികല്പകോലാഹലവിനിര്മുക്ത സഹജപരമയോഗബലേന നിത്യം ധ്യായതി യഃ സഹജതപശ്ചരണ-
ക്ഷീരവാരാംരാശിനിശീഥിനീഹൃദയാധീശ്വരഃ, തസ്യ ഖലു സഹജവൈരാഗ്യപ്രാസാദശിഖര-
ശിഖാമണേര്നിശ്ചയകായോത്സര്ഗോ ഭവതീതി

Page 245 of 388
PDF/HTML Page 272 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ നിരംതര സ്വാത്മനിഷ്ഠാപരായണ ( – നിജ ആത്മാമേം ലീന) ഹൈം ഉന

സംയമിയോംകോ, കായാസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ അതി പ്രബല കര്മോംകേ ( – കായാ സമ്ബന്ധീ പ്രബല

ക്രിയാഓംകേ) ത്യാഗകേ കാരണ, വാണീകേ ജല്പസമൂഹകീ വിരതികേ കാരണ ഔര മാനസിക ഭാവോംകീ
(വികല്പോംകീ) നിവൃത്തികേ കാരണ, തഥാ നിജ ആത്മാകേ ധ്യാനകേ കാരണ, നിശ്ചയസേ സതത
കായോത്സര്ഗ ഹൈ .൧൯൫.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] സഹജ തേജഃപുംജമേം നിമഗ്ന ഐസാ വഹ പ്രകാശമാന സഹജ പരമ തത്ത്വ

ജയവന്ത ഹൈ — കി ജിസനേ മോഹാംധകാരകോ ദൂര കിയാ ഹൈ (അര്ഥാത് ജോ മോഹാംധകാര രഹിത ഹൈ ),

ജോ സഹജ പരമ ദൃഷ്ടിസേ പരിപൂര്ണ ഹൈ ഔര ജോ വൃഥാ - ഉത്പന്ന ഭവഭവകേ പരിതാപോംസേ തഥാ

കല്പനാഓംസേ മുക്ത ഹൈ .൧൯൬.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] അല്പ ( – തുച്ഛ) ഔര കല്പനാമാത്രരമ്യ ( – മാത്ര കല്പനാസേ ഹീ

രമണീയ ലഗനേവാലാ) ഐസാ ജോ ഭവഭവകാ സുഖ വഹ സബ മൈം ആത്മശക്തിസേ നിത്യ സമ്യക്
പ്രകാരസേ ഛോഡതാ ഹൂ ; (ഔര) ജിസകാ നിജ വിലാസ പ്രഗട ഹുആ ഹൈ, ജോ സഹജ പരമ സൌഖ്യവാലാ
ഹൈ തഥാ ജോ ചൈതന്യചമത്കാരമാത്ര ഹൈ, ഉസകാ ( – ഉസ ആത്മതത്ത്വകാ) മൈം സര്വദാ അനുഭവന

കരതാ ഹൂ .൧൯൭.

(മംദാക്രാംതാ)

കായോത്സര്ഗോ ഭവതി സതതം നിശ്ചയാത്സംയതാനാം
കായോദ്ഭൂതപ്രബലതരസത്കര്മമുക്തേ : സകാശാത് .

വാചാം ജല്പപ്രകരവിരതേര്മാനസാനാം നിവൃത്തേഃ
സ്വാത്മധ്യാനാദപി ച നിയതം സ്വാത്മനിഷ്ഠാപരാണാമ് ..൧൯൫..

(മാലിനീ)

ജയതി സഹജതേജഃപുംജനിര്മഗ്നഭാസ്വത്-

സഹജപരമതത്ത്വം മുക്ത മോഹാന്ധകാരമ് .

സഹജപരമദ്രഷ്ടയാ നിഷ്ഠിതന്മോഘജാതം (?)

ഭവഭവപരിതാപൈഃ കല്പനാഭിശ്ച മുക്ത മ് ..൧൯൬..

(മാലിനീ)

ഭവഭവസുഖമല്പം കല്പനാമാത്രരമ്യം
തദഖിലമപി നിത്യം സംത്യജാമ്യാത്മശക്ത്യാ .

സഹജപരമസൌഖ്യം ചിച്ചമത്കാരമാത്രം
സ്ഫു ടിതനിജവിലാസം സര്വദാ ചേതയേഹമ് ..൧൯൭..

Page 246 of 388
PDF/HTML Page 273 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] അഹോ ! മേരേ ഹൃദയമേം സ്ഫു രായമാന ഇസ നിജ ആത്മഗുണസംപദാകോ —

കി ജോ സമാധികാ വിഷയ ഹൈ ഉസേ — മൈംനേ പഹലേ ഏക ക്ഷണ ഭീ നഹീം ജാനാ . വാസ്തവമേം, തീന

ലോകകേ വൈഭവകേ പ്രലയകേ ഹേതുഭൂത ദുഷ്കര്മോംകീ പ്രഭുത്വഗുണശക്തിസേ ( – ദുഷ്ട കര്മോംകേ പ്രഭുത്വഗുണകീ

ശക്തിസേ), അരേരേ ! മൈം സംസാരമേം മാരാ ഗയാ ഹൂ ( – ഹൈരാന ഹോ ഗയാ ഹൂ ) .൧൯൮.

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ഭവോത്പന്ന ( – സംസാരമേം ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ) വിഷവൃക്ഷകേ സമസ്ത

ഫലകോ ദുഃഖകാ കാരണ ജാനകര മൈം ചൈതന്യാത്മക ആത്മാമേം ഉത്പന്ന വിശുദ്ധസൌഖ്യകാ അനുഭവന
കരതാ ഹൂ .൧൯൯.

ഇസപ്രകാര, സുകവിജനരൂപീ കമലോംകേ ലിയേ ജോ സൂര്യ സമാന ഹൈം ഔര പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ

ഫൈ ലാവ രഹിത ദേഹമാത്ര ജിന്ഹേം പരിഗ്രഹ ഥാ ഐസേ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ദ്വാരാ രചിത നിയമസാരകീ
താത്പര്യവൃത്തി നാമക ടീകാമേം (അര്ഥാത് ശ്രീമദ്ഭഗവത്കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവപ്രണീത ശ്രീ നിയമസാര
പരമാഗമകീ നിര്ഗ്രന്ഥ മുനിരാജ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവവിരചിത താത്പര്യവൃത്തി നാമകീ ടീകാമേം)

ശുദ്ധനിശ്ചയ-പ്രായശ്ചിത്ത അധികാര നാമകാ ആഠവാ ശ്രുതസ്കന്ധ സമാപ്ത ഹുആ .

(പൃഥ്വീ)

നിജാത്മഗുണസംപദം മമ ഹൃദി സ്ഫു രന്തീമിമാം
സമാധിവിഷയാമഹോ ക്ഷണമഹം ന ജാനേ പുരാ .

ജഗത്ര്രിതയവൈഭവപ്രലയഹേതുദുഃകര്മണാം
പ്രഭുത്വഗുണശക്തി തഃ ഖലു ഹതോസ്മി ഹാ സംസൃതൌ ..൧൯൮..

(ആര്യാ)

ഭവസംഭവവിഷഭൂരുഹഫലമഖിലം ദുഃഖകാരണം ബുദ്ധ്വാ .

ആത്മനി ചൈതന്യാത്മനി സംജാതവിശുദ്ധസൌഖ്യമനുഭുംക്തേ ..൧൯൯..

ഇതി സുകവിജനപയോജമിത്രപംചേന്ദ്രിയപ്രസരവര്ജിതഗാത്രമാത്രപരിഗ്രഹശ്രീപദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ-

വിരചിതായാം നിയമസാരവ്യാഖ്യായാം താത്പര്യവൃത്തൌ ശുദ്ധനിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്താധികാരഃ അഷ്ടമഃ
ശ്രുതസ്കന്ധഃ ..

Page 247 of 388
PDF/HTML Page 274 of 415
single page version

അബ സമസ്ത മോഹരാഗദ്വേഷാദി പരഭാവോംകേ വിധ്വംസകേ ഹേതുഭൂത പരമ - സമാധി അധികാര കഹാ

ജാതാ ഹൈ .

ഗാഥാ : ൧൨൨ അന്വയാര്ഥ : — [വചനോച്ചാരണക്രിയാം ] വചനോച്ചാരണകീ ക്രിയാ

[പരിത്യജ്യ ] പരിത്യാഗ കര [വീതരാഗഭാവേന ] വീതരാഗ ഭാവസേ [യഃ ] ജോ [ആത്മാനം ]
ആത്മാകോ [ധ്യായതി ] ധ്യാതാ ഹൈ, [തസ്യ ] ഉസേ [പരമസമാധിഃ ] പരമ സമാധി [ഭവേത് ] ഹൈ .

ടീകാ : — യഹ, പരമ സമാധികേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .

കഭീ ❃അശുഭവംചനാര്ഥ വചനവിസ്താരസേ ശോഭിത പരമവീതരാഗ സര്വജ്ഞകാ സ്തവനാദി പരമ

—

൯ —

പരമ-സമാധി അധികാര

അഥ അഖിലമോഹരാഗദ്വേഷാദിപരഭാവവിധ്വംസഹേതുഭൂതപരമസമാധ്യധികാര ഉച്യതേ .

വയണോച്ചാരണകിരിയം പരിചത്താ വീയരായഭാവേണ .

ജോ ഝായദി അപ്പാണം പരമസമാഹീ ഹവേ തസ്സ ..൧൨൨..

വചനോച്ചാരണക്രിയാം പരിത്യജ്യ വീതരാഗഭാവേന .

യോ ധ്യായത്യാത്മാനം പരമസമാധിര്ഭവേത്തസ്യ ..൧൨൨..

പരമസമാധിസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത് .

ക്വചിദശുഭവംചനാര്ഥം വചനപ്രപംചാംചിതപരമവീതരാഗസര്വജ്ഞസ്തവനാദികം കര്തവ്യം പരമ-

❃ അശുഭവംചനാര്ഥ = അശുഭസേ ഛൂടനേകേ ലിയേ; അശുഭസേ ബചനേകേ ലിയേ; അശുഭകേ ത്യാഗകേ ലിയേ .

രേ ത്യാഗ വചനോച്ചാര കിരിയാ, വീതരാഗീ ഭാവസേ .

ധ്യാവേ നിജാത്മാ ജോ, സമാധി പരമ ഹോതീ ഹൈ ഉസേ ..൧൨൨..

Page 248 of 388
PDF/HTML Page 275 of 415
single page version

ജിനയോഗീശ്വരകോ ഭീ കരനേയോഗ്യ ഹൈ . പരമാര്ഥസേ പ്രശസ്ത - അപ്രശസ്ത സമസ്ത വചനസമ്ബന്ധീ വ്യാപാര

കരനേയോഗ്യ നഹീം ഹൈ . ഐസാ ഹോനേസേ ഹീ, വചനരചനാ പരിത്യാഗകര ജോ സമസ്ത കര്മകലംകരൂപ

കീചഡസേ വിമുക്ത ഹൈ ഔര ജിസമേംസേ ഭാവകര്മ നഷ്ട ഹുഏ ഹൈം ഐസേ ഭാവസേ — പരമ വീതരാഗ

ഭാവസേ — ത്രികാല - നിരാവരണ നിത്യ-ശുദ്ധ കാരണപരമാത്മാകോ സ്വാത്മാശ്രിത നിശ്ചയധര്മധ്യാനസേ

തഥാ ടംകോത്കീര്ണ ജ്ഞായക ഏക സ്വരൂപമേം ലീന പരമശുക്ലധ്യാനസേ ജോ പരമവീതരാഗ തപശ്ചരണമേം
ലീന, നിരുപരാഗ (നിര്വികാര) സംയമീ ധ്യാതാ ഹൈ, ഉസ ദ്രവ്യകര്മ - ഭാവകര്മകീ സേനാകോ ലൂടനേവാലേ

സംയമീകോ വാസ്തവമേം പരമ സമാധി ഹൈ .

[അബ ഇസ ൧൨൨വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ

ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] കിസീ ഐസീ ( – അവര്ണനീയ, പരമ) സമാധി ദ്വാരാ ഉത്തമ

ആത്മാഓംകേ ഹൃദയമേം സ്ഫു രിത ഹോനേവാലീ, സമതാകീ ൧അനുയായിനീ സഹജ ആത്മസമ്പദാകാ

ജബതക ഹമ അനുഭവ നഹീം കരതേ, തബതക ഹമാരേ ജൈസോംകാ ജോ ൨വിഷയ ഹൈ ഉസകാ ഹമ അനുഭവന

നഹീം കരതേ .൨൦൦.

ജിനയോഗീശ്വരേണാപി . പരമാര്ഥതഃ പ്രശസ്താപ്രശസ്തസമസ്തവാഗ്വിഷയവ്യാപാരോ ന കര്തവ്യഃ . അത ഏവ

വചനരചനാം പരിത്യജ്യ സകലകര്മകലംകപംകവിനിര്മുക്ത പ്രധ്വസ്തഭാവകര്മാത്മകപരമവീതരാഗഭാവേന
ത്രികാലനിരാവരണനിത്യശുദ്ധകാരണപരമാത്മാനം സ്വാത്മാശ്രയനിശ്ചയധര്മധ്യാനേന ടംകോത്കീര്ണജ്ഞായകൈക-
സ്വരൂപനിരതപരമശുക്ലധ്യാനേന ച യഃ പരമവീതരാഗതപശ്ചരണനിരതഃ നിരുപരാഗസംയതഃ ധ്യായതി,
തസ്യ ഖലു ദ്രവ്യഭാവകര്മവരൂഥിനീലുംടാകസ്യ പരമസമാധിര്ഭവതീതി .

(വംശസ്ഥ)

സമാധിനാ കേനചിദുത്തമാത്മനാം
ഹൃദി സ്ഫു രന്തീം സമതാനുയായിനീമ് .

യാവന്ന വിദ്മഃ സഹജാത്മസംപദം
ന മാദ്രശാം യാ വിഷയാ വിദാമഹി ..൨൦൦..

൧ — അനുയായിനീ = അനുഗാമിനീ; സാഥ-സാഥ രഹനേവാലീ; പീഛേ-പീഛേ ആനേവാലീ . (സഹജ ആത്മസമ്പദാ സമാധികീ

അനുയായിനീ ഹൈ .)

൨ — സഹജ ആത്മസമ്പദാ മുനിയോംകാ വിഷയ ഹൈ .

Page 249 of 388
PDF/HTML Page 276 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൨൩ അന്വയാര്ഥ : — [സംയമനിയമതപസാ തു ] സംയമ, നിയമ ഔര തപസേ

തഥാ [ധര്മധ്യാനേന ശുക്ലധ്യാനേന ] ധര്മധ്യാന ഔര ശുക്ലധ്യാനസേ [യഃ ] ജോ [ആത്മാനം ]
ആത്മാകോ [ധ്യായതി ] ധ്യാതാ ഹൈ, [തസ്യ ] ഉസേ [പരമസമാധിഃ ] പരമ സമാധി [ഭവേത് ] ഹൈ .

ടീകാ : — യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം) സമാധികാ ലക്ഷണ (അര്ഥാത് സ്വരൂപ) കഹാ ഹൈ .

സമസ്ത ഇന്ദ്രിയോംകേ വ്യാപാരകാ പരിത്യാഗ സോ സംയമ ഹൈ . നിജ ആത്മാകീ ആരാധനാമേം

തത്പരതാ സോ നിയമ ഹൈ . ജോ ആത്മാകോ ആത്മാമേം ആത്മാസേ ധാരണ കര രഖതാ ഹൈ – ടികാ രഖതാ

ഹൈ – ജോഡ രഖതാ ഹൈ വഹ അധ്യാത്മ ഹൈ ഔര വഹ അധ്യാത്മ സോ തപ ഹൈ . സമസ്ത ബാഹ്യക്രിയാകാംഡകേ

ആഡമ്ബരകാ പരിത്യാഗ ജിസകാ ലക്ഷണ ഹൈ ഐസീ അംതഃക്രിയാകേ ❃അധികരണഭൂത ആത്മാകോ —

കി ജിസകാ സ്വരൂപ അവധി രഹിത തീനോം കാല (അനാദി കാലസേ അനന്ത കാല തക)
നിരുപാധിക ഹൈ ഉസേ — ജോ ജീവ ജാനതാ ഹൈ, ഉസ ജീവകീ പരിണതിവിശേഷ വഹ സ്വാത്മാശ്രിത

നിശ്ചയധര്മധ്യാന ഹൈ . ധ്യാന - ധ്യേയ - ധ്യാതാ, ധ്യാനകാ ഫല ആദികേ വിവിധ വികല്പോംസേ വിമുക്ത

(അര്ഥാത് ഐസേ വികല്പോംസേ രഹിത), അംതര്മുഖാകാര (അര്ഥാത് അംതര്മുഖ ജിസകാ സ്വരൂപ ഹൈ ഐസാ),

സംജമണിയമതവേണ ദു ധമ്മജ്ഝാണേണ സുക്കഝാണേണ .

ജോ ഝായഇ അപ്പാണം പരമസമാഹീ ഹവേ തസ്സ ..൧൨൩..

സംയമനിയമതപസാ തു ധര്മധ്യാനേന ശുക്ലധ്യാനേന .

യോ ധ്യായത്യാത്മാനം പരമസമാധിര്ഭവേത്തസ്യ ..൧൨൩..

ഇഹ ഹി സമാധിലക്ഷണമുക്ത മ് .

സംയമഃ സകലേന്ദ്രിയവ്യാപാരപരിത്യാഗഃ . നിയമേന സ്വാത്മാരാധനാതത്പരതാ . ആത്മാ-

നമാത്മന്യാത്മനാ സംധത്ത ഇത്യധ്യാത്മം തപനമ് . സകലബാഹ്യക്രിയാകാംഡാഡമ്ബരപരിത്യാഗലക്ഷണാന്തഃ-

ക്രിയാധികരണമാത്മാനം നിരവധിത്രികാലനിരുപാധിസ്വരൂപം യോ ജാനാതി, തത്പരിണതിവിശേഷഃ
സ്വാത്മാശ്രയനിശ്ചയധര്മധ്യാനമ് . ധ്യാനധ്യേയധ്യാതൃതത്ഫലാദിവിവിധവികല്പനിര്മുക്താന്തര്മുഖാകാര-

❃ അധികരണ = ആധാര . (അംതരംഗ ക്രിയാകാ ആധാര ആത്മാ ഹൈ .)

സംയമ നിയമ തപസേ തഥാ രേ ധര്മ - ശുക്ല സുധ്യാനസേ –

ധ്യാവേ നിജാത്മാ ജോ പരമ ഹോതീ സമാധി ഹൈ ഉസേ ..൧൨൩..

Page 250 of 388
PDF/HTML Page 277 of 415
single page version

സമസ്ത ഇന്ദ്രിയസമൂഹസേ അഗോചര നിരംജന - നിജ - പരമതത്ത്വമേം അവിചല സ്ഥിതിരൂപ ( – ഐസാ ജോ

ധ്യാന) വഹ നിശ്ചയശുക്ലധ്യാന ഹൈ . ഇന സാമഗ്രീവിശേഷോം സഹിത ( – ഇസ ഉപര്യുക്ത വിശേഷ ആംതരിക

സാധനസാമഗ്രീ സഹിത) അഖണ്ഡ അദ്വൈത പരമ ചൈതന്യമയ ആത്മാകോ ജോ പരമ സംയമീ നിത്യ ധ്യാതാ
ഹൈ, ഉസേ വാസ്തവമേം പരമ സമാധി ഹൈ .

[അബ ഇസ ൧൨൩വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക കഹതേ

ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ജോ സദാ ചൈതന്യമയ നിര്വികല്പ സമാധിമേം രഹതാ ഹൈ, ഉസ

ദ്വൈതാദ്വൈതവിമുക്ത (ദ്വൈത-അദ്വൈതകേ വികല്പോംസേ മുക്ത) ആത്മാകോ മൈം നമന കരതാ ഹൂ . ൨൦൧ .

ഗാഥാ : ൧൨൪ അന്വയാര്ഥ : — [വനവാസഃ ] വനവാസ, [കായക്ലേശഃ

വിചിത്രോപവാസഃ ] കായക്ലേശരൂപ അനേക പ്രകാരകേ ഉപവാസ, [അധ്യയനമൌനപ്രഭൃതയഃ ]
അധ്യയന, മൌന ആദി (കാര്യ) [സമതാരഹിതസ്യ ശ്രമണസ്യ ] സമതാരഹിത ശ്രമണകോ [കിം
കരിഷ്യതി ] ക്യാ കരതേ ഹൈം ( – ക്യാ ലാഭ കരതേ ഹൈം) ?

നിഖിലകരണഗ്രാമാഗോചരനിരംജനനിജപരമതത്ത്വാവിചലസ്ഥിതിരൂപം നിശ്ചയശുക്ലധ്യാനമ് . ഏഭിഃ

സാമഗ്രീവിശേഷൈഃ സാര്ധമഖംഡാദ്വൈതപരമചിന്മയമാത്മാനം യഃ പരമസംയമീ നിത്യം ധ്യായതി, തസ്യ ഖലു
പരമസമാധിര്ഭവതീതി .

(അനുഷ്ടുഭ്)

നിര്വികല്പേ സമാധൌ യോ നിത്യം തിഷ്ഠതി ചിന്മയേ .

ദ്വൈതാദ്വൈതവിനിര്മുക്ത മാത്മാനം തം നമാമ്യഹമ് ..൨൦൧..

കിം കാഹദി വണവാസോ കായകിലേസോ വിചിത്തഉവവാസോ .

അജ്ഝയണമോണപഹുദീ സമദാരഹിയസ്സ സമണസ്സ ..൧൨൪..

കിം കരിഷ്യതി വനവാസഃ കായക്ലേശോ വിചിത്രോപവാസഃ .

അധ്യയനമൌനപ്രഭൃതയഃ സമതാരഹിതസ്യ ശ്രമണസ്യ ..൧൨൪..

വനവാസ, കായാക്ലേശരൂപ അനേക വിധ ഉപവാസസേ .

വാ അധ്യയന മൌനാദിസേ ക്യാ ! സാമ്യവിരഹിത സാധുകേ ..൧൨൪..

Page 251 of 388
PDF/HTML Page 278 of 415
single page version

ടീകാ : — യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം), സമതാകേ ബിനാ ദ്രവ്യലിംഗധാരീ ശ്രമണാഭാസകോ കിംചിത്

പരലോകകാ കാരണ നഹീം ഹൈ (അര്ഥാത് കിംചിത് മോക്ഷകാ സാധന നഹീം ഹൈ ) ഐസാ കഹാ ഹൈ .

കേവല ദ്രവ്യലിംഗധാരീ ശ്രമണാഭാസകോ സമസ്ത കര്മകലംകരൂപ കീചഡസേ വിമുക്ത മഹാ

ആനന്ദകേ ഹേതുഭൂത പരമസമതാഭാവ ബിനാ, (൧) വനവാസമേം വസകര വര്ഷാഋതുമേം വൃക്ഷകേ നീചേ

സ്ഥിതി കരനേസേ, ഗ്രീഷ്മഋതുമേം പ്രചംഡ സൂര്യകീ കിരണോംസേ സംതപ്ത പര്വതകേ ശിഖരകീ ശിലാ പര
ബൈഠനേസേ ഔര ഹേമംതഋതുമേം രാത്രിമേം ദിഗമ്ബരദശാമേം രഹനേസേ, (൨) ത്വചാ ഔര അസ്ഥിരൂപ (മാത്ര
ഹാഡ-ചാമരൂപ) ഹോ ഗയേ സാരേ ശരീരകോ ക്ലേശദായക മഹാ ഉപവാസസേ, (൩) സദാ
അധ്യയനപടുതാസേ (അര്ഥാത് സദാ ശാസ്ത്രപഠന കരനേസേ), അഥവാ (൪) വചനസമ്ബന്ധീ വ്യാപാരകീ
നിവൃത്തിസ്വരൂപ സതത മൌനവ്രതസേ ക്യാ കിംചിത് ഭീ ❃ഉപാദേയ ഫല ഹൈ ? (അര്ഥാത് മോക്ഷകേ

സാധനരൂപ ഫല കിംചിത് ഭീ നഹീം ഹൈ .)

ഇസീപ്രകാര (ശ്രീ യോഗീന്ദ്രദേവകൃത) അമൃതാശീതിമേം (൫൯വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ

കി : —

‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] പര്വതകീ ഗഹന ഗുഫാ ആദിമേം അഥവാ വനകേ ശൂന്യ പ്രദേശമേം

അത്ര സമതാമന്തരേണ ദ്രവ്യലിങ്ഗധാരിണഃ ശ്രമണാഭാസിനഃ കിമപി പരലോകകാരണം

നാസ്തീത്യുക്ത മ് .

സകലകര്മകലംകപംകവിനിര്മുക്ത മഹാനംദഹേതുഭൂതപരമസമതാഭാവേന വിനാ കാന്താരവാസാവാസേന

പ്രാവൃഷി വൃക്ഷമൂലേ സ്ഥിത്യാ ച ഗ്രീഷ്മേതിതീവ്രകരകരസംതപ്തപര്വതാഗ്രഗ്രാവനിഷണ്ണതയാ വാ ഹേമന്തേ ച
രാത്രിമധ്യേ ഹ്യാശാംബരദശാഫലേന ച, ത്വഗസ്ഥിഭൂതസര്വാങ്ഗക്ലേശദായിനാ മഹോപവാസേന വാ,
സദാധ്യയനപടുതയാ ച, വാഗ്വിഷയവ്യാപാരനിവൃത്തിലക്ഷണേന സംതതമൌനവ്രതേന വാ കിമപ്യുപാദേയം
ഫലമസ്തി കേവലദ്രവ്യലിംഗധാരിണഃ ശ്രമണാഭാസസ്യേതി .

തഥാ ചോക്ത മ് അമൃതാശീതൌ —

(മാലിനീ)

‘‘ഗിരിഗഹനഗുഹാദ്യാരണ്യശൂന്യപ്രദേശ-
സ്ഥിതികരണനിരോധധ്യാനതീര്ഥോപസേവാ- .

പ്രപഠനജപഹോമൈര്ബ്രഹ്മണോ നാസ്തി സിദ്ധിഃ
മൃഗയ തദപരം ത്വം ഭോഃ പ്രകാരം ഗുരുഭ്യഃ ..’’

❃ ഉപാദേയ = ചാഹനേ യോഗ്യ; പ്രശംസാ യോഗ്യ .

Page 252 of 388
PDF/HTML Page 279 of 415
single page version

രഹനേസേ, ഇന്ദ്രിയനിരോധസേ, ധ്യാനസേ, തീര്ഥസേവാസേ, (തീര്ഥസ്ഥാനമേം വാസ കരനേസേ), പഠനസേ, ജപസേ
തഥാ ഹോമസേ ബ്രഹ്മകീ (ആത്മാകീ) സിദ്ധി നഹീം ഹൈ; ഇസലിയേ, ഹേ ഭാഈ ! തൂ ഗുരുഓം ദ്വാരാ ഉസസേ
അന്യ പ്രകാരകോ ഢൂ ഢ .’’

അബ (ഇസ ൧൨൪വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം ) : —

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] വാസ്തവമേം സമതാ രഹിത യതികോ അനശനാദി തപശ്ചരണോംസേ ഫല നഹീം

ഹൈ; ഇസലിയേ, ഹേ മുനി ! സമതാകാ ❃കുലമംദിര ഐസാ ജോ യഹ അനാകുല നിജ തത്ത്വ ഉസേ

ഭജ .൨൦൨ .

ഗാഥാ : ൧൨൫ അന്വയാര്ഥ : — [സര്വസാവദ്യേ വിരതഃ ] ജോ സര്വ സാവദ്യമേം വിരത ഹൈ,

[ത്രിഗുപ്തഃ ] ജോ തീന ഗുപ്തിവാലാ ഹൈ ഔര [പിഹിതേന്ദ്രിയഃ ] ജിസനേ ഇന്ദ്രിയോംകോ ബന്ദ (നിരുദ്ധ)
കിയാ ഹൈ, [തസ്യ ] ഉസേ [സാമായികം ] സാമായിക [സ്ഥായി ] സ്ഥായീ ഹൈ . [ഇതി

കേവലിശാസനേ ] ഐസാ കേവലീകേ ശാസനമേം കഹാ ഹൈ .

തഥാ ഹി —

(ദ്രുതവിലംബിത)

അനശനാദിതപശ്ചരണൈഃ ഫലം
സമതയാ രഹിതസ്യ യതേര്ന ഹി .

തത ഇദം നിജതത്ത്വമനാകുലം
ഭജ മുനേ സമതാകുലമംദിരമ് ..൨൦൨..

വിരദോ സവ്വസാവജ്ജേ തിഗുത്തോ പിഹിദിംദിഓ .

തസ്സ സാമാഇഗം ഠാഇ ഇദി കേവലിസാസണേ ..൧൨൫..

വിരതഃ സര്വസാവദ്യേ ത്രിഗുപ്തഃ പിഹിതേന്ദ്രിയഃ .

തസ്യ സാമായികം സ്ഥായി ഇതി കേവലിശാസനേ ..൧൨൫..

❃ കുലമന്ദിര = (൧) ഉത്തമ ഘര; (൨) വംശപരമ്പരാകാ ഘര .

സാവദ്യവിരത, ത്രിഗുപ്തമയ അരു പിഹിതഇന്ദ്രിയ ജോ രഹേ .

സ്ഥായീ സാമായിക ഹൈ ഉസേ, യോം കേവലീശാസന കഹേ ..൧൨൫..

Page 253 of 388
PDF/HTML Page 280 of 415
single page version

ടീകാ : — യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം), ജോ സര്വ സാവദ്യ വ്യാപാരസേ രഹിത ഹൈ, ജോ ത്രിഗുപ്തി ദ്വാരാ

ഗുപ്ത ഹൈ തഥാ ജോ സമസ്ത ഇന്ദ്രിയോംകേ വ്യാപാരസേ വിമുഖ ഹൈ, ഉസ മുനികോ സാമായികവ്രത സ്ഥായീ
ഹൈ ഐസാ കഹാ ഹൈ .

യഹാ (ഇസ ലോകമേം) ജോ ഏകേന്ദ്രിയാദി പ്രാണീസമൂഹകോ ക്ലേശകേ ഹേതുഭൂത സമസ്ത സാവദ്യകേ

❃

വ്യാസംഗസേ വിമുക്ത ഹൈ, പ്രശസ്ത - അപ്രശസ്ത സമസ്ത കായ - വചന - മനകേ വ്യാപാരകേ അഭാവകേ

കാരണ ത്രിഗുപ്ത (തീന ഗുപ്തിവാലാ) ഹൈ ഔര സ്പര്ശന, രസന, ഘ്രാണ, ചക്ഷു തഥാ ശ്രോത്ര നാമക പാ ച
ഇന്ദ്രിയോം ദ്വാരാ ഉസ – ഉസ ഇന്ദ്രിയകേ യോഗ്യ വിഷയകേ ഗ്രഹണകാ അഭാവ ഹോനേസേ ബന്ദ കീ ഹുഈ

ഇന്ദ്രിയോംവാലാ ഹൈ, ഉസ മഹാമുമുക്ഷു പരമവീതരാഗസംയമീകോ വാസ്തവമേം സാമായികവ്രത ശാശ്വത –

സ്ഥായീ ഹൈ .

[അബ ഇസ ൧൨൫വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക

കഹതേ ഹൈം : ]

[ശ്ലോകാര്ഥ : — ] ഇസപ്രകാര ഭവഭയകേ കരനേവാലേ സമസ്ത സാവദ്യസമൂഹകോ ഛോഡകര,

കായ - വചന - മനകീ വികൃതികോ നിരന്തര നാശ പ്രാപ്ത കരാകേ, അംതരംഗ ശുദ്ധിസേ പരമ കലാ സഹിത

(പരമ ജ്ഞാനകലാ സഹിത) ഏക ആത്മാകോ ജാനകര ജീവ സ്ഥിരശമമയ ശുദ്ധ ശീലകോ പ്രാപ്ത
കരതാ ഹൈ (അര്ഥാത് ശാശ്വത സമതാമയ ശുദ്ധ ചാരിത്രകോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ ) .൨൦൩.

ഇഹ ഹി സകലസാവദ്യവ്യാപാരരഹിതസ്യ ത്രിഗുപ്തിഗുപ്തസ്യ സകലേന്ദ്രിയവ്യാപാരവിമുഖസ്യ തസ്യ ച

മുനേഃ സാമായികം വ്രതം സ്ഥായീത്യുക്ത മ് .

അഥാത്രൈകേന്ദ്രിയാദിപ്രാണിനികുരംബക്ലേശഹേതുഭൂതസമസ്തസാവദ്യവ്യാസംഗവിനിര്മുക്ത :, പ്രശസ്താ-

പ്രശസ്തസമസ്തകായവാങ്മനസാം വ്യാപാരാഭാവാത് ത്രിഗുപ്തഃ, സ്പര്ശനരസനഘ്രാണചക്ഷുഃശ്രോത്രാഭിധാന-

പംചേന്ദ്രിയാണാം മുഖൈസ്തത്തദ്യോഗ്യവിഷയഗ്രഹണാഭാവാത് പിഹിതേന്ദ്രിയഃ, തസ്യ ഖലു മഹാമുമുക്ഷോഃ

പരമവീതരാഗസംയമിനഃ സാമായികം വ്രതം ശാശ്വത് സ്ഥായി ഭവതീതി .

(മംദാക്രാംതാ)

ഇത്ഥം മുക്ത്വാ ഭവഭയകരം സര്വസാവദ്യരാശിം
നീത്വാ നാശം വികൃതിമനിശം കായവാങ്മാനസാനാമ് .

അന്തഃശുദ്ധയാ പരമകലയാ സാകമാത്മാനമേകം
ബുദ്ധ്വാ ജന്തുഃ സ്ഥിരശമമയം ശുദ്ധശീലം പ്രയാതി ..൨൦൩..

❃ വ്യാസംഗ = ഗാഢ സംഗ; സംഗ; ആസക്തി .

< Previous Page Next Page >